هدایت شده از فقه و اصول
✅ تخصيص الاكثر ✅
السيد الخوئي:
إنّ العموم المذكور في الكلام:
تارةً يكون من قبيل القضايا الخارجية ويكون الملحوظ في الكلام ثبوت الحكم للأفراد الخارجية، فحينئذ لا إشكال في استهجان تخصيص الأكثر، بلا فرق بين أن يكون التخصيص بعنوان واحد أو بعناوين مختلفة، فلو قيل قتل جميع العسكر إلّابني تميم، وكان في العسكر من غير بني تميم رجل أو رجلان، ففي الحقيقة كان المقتول رجلاً أو رجلين، فلا إشكال في استهجان التعبير عن قتلهما بمثل قتل جميع العسكر إلّا بني تميم، وإن كان التخصيص بعنوان واحد مثل ما إذا كان التخصيص بعناوين مختلفة، كما لو قيل: قتل جميع العسكر إلّازيداً وإلّا عمراً وإلّا... حتّى لا يبقى إلّا رجل أو رجلان مثلاً.
واُخرى: يكون العموم المذكور في الكلام بنحو القضايا الحقيقية، ويكون الحكم ثابتاً للموضوع المقدّر بلا نظر إلى الأفراد الخارجية، فلا يكون التخصيص حينئذ مستهجناً وإن بلغ أفراده ما بلغ، لعدم لحاظ الأفراد الخارجية في ثبوت الحكم حتّى يكون الخارج أكثر من الباقي. وهذه هي القاعدة الكلّية لقبح تخصيص الأكثر.
📚 مصباح الاصول ج١ ص٦٢٣
#عموم
#تخصيص_الأكثر
#استهجان_العرف
@feghh_osoul
#عموم
۷۳. با توجه به فرمایشات شهید صدر در انتهای بحث اطلاق و ابتدای بحث عموم، آیا میتوان پذیرفت که در عام شمولی، قوانین متعددی وجود دارند ولی در اطلاق شمولی، یک قانون واحد (با تطبیقات)؟
۷۴. شهید صدر با تمسک به تعریفی که از عموم ارائه میدهند، جهت خروج «اطلاق شمولی» از تعریف را بیان میکنند؛ توضیح دهید چرا تعریف شامل «اطلاق بدلی» نمیشود و چرا شهید صدر خروج «اطلاق بدلی» از تعریف را مطرح نکردهاند؟
۷۵. تفاوت تعابیر زیر را بدون لحاظ نحوهی تعلق حکم توضیح دهید:
الف) أي عالم شئت
ب) جمیع العلماء
ج) مجموع العلماء
۷۶. در بحث اشتراط قرینهی حکمت در جریان عموم، با توجه به نظری که شهید صدر اتخاذ کردهاند، موارد زیر را بررسی کنید:
الف) اگر مدخول اداة عموم لفظی باشد که در معنای مجازی استعمال شده است، چه طور استیعاب معنای مجازی آن (معنای مراد از مدخول) فهمیده میشود؟
ب) آیا در جایی که میدانیم متکلم در مقام بیان یک قید نیست، باز هم عمومیت استظهار میشود؟
۷۷. با مراجعه به فرمایشات مرحوم آخوند خراسانی در بحث «عام و خاص» و بحث «اجتماع امر و نهی، بحث تقدیم نهی بر امر» توضیح دهید آیا شهید صدر نظر مرحوم آخوند در مورد اشتراط قرینه حکمت در جریان عموم را به درستی منتقل کردهاند؟ اگر تفاوتی دارد، بیان فرمایید.
۷۸. با توجه به این که شهید صدر «احد العلماء» را عام بدلی شمردهاند، آیا جملهی «مات أحد العلماء» نیز عموم بدلی دارد؟
۷۹. اگر متکلم بگوید «أکرم کل عالم، و المقصود مطلق العالم» آیا مدلول تصدیقی در دلالت تصوری کلام داخل شده است؟
۸۰. الف) در مواردی مانند «إقرأ کل الکتاب»، مرحوم محقق عراقی وجهی مطرح نمودهاند که چرا استیعاب به اجزاء تعلق میگیرد و نه به افراد. آیا میتوان با تمسک به همین بیان، اثبات کرد که تعابیری مانند «أکرم کل العلماء» ظهور در عام مجموعی دارد؟
ب) تفاوت «عام مجموعی» با «عموم بلحاظ الاجزاء» چیست؟ آیا این دو دارای یک حقیقت هستند؟ (ر.ک: الأساس فی اصول الفقه٫ استاد محمدحسین عبدی دام عزه)
۸۱. با توجه به فرمایش مرحوم عراقی در وجه دلالت «اقرأ کل الکتاب» بر عموم بلحاظ اجزاء، قرینهی مذکور باعث چه تجوزی میگردد؟ آیا خود «کل» مجاز میشود یا مدخول آن؟
۸۲. اگر لام بر سر جمع برای دلالت بر استیعاب وضع نشده است و دلالت جمع معرف به لام مستقیما مدلول لام نیست، چرا کماکان جمع معرف به لام «عام» به حساب میآید و نه «مطلق»؟
۸۳. آیا تقاریب نحوهی دلالت جمع محلی به ال بر استیعاب، در مثالی مانند «اصعد الطبقات» نیز میآید؟
۸۴. الف) چرا اطلاق در نکره نمیتواند شمولی باشد؟
ب) ثمره عملی این که دلالت نکره در سیاق نفی عقلی باشد یا لفظی چیست؟
@halqat