مربوط به یادداشت بالا تصویر روی جلد کتاب  @MohsenAlviri 

مربوط به یادداشت بالا متن کامل مقدمه بر کتاب در قالب وُرد @MohsenAlviri 

مربوط به یادداشت بالا متن کامل مقدمه بر کتاب در قالب پی‌دی‌اف @MohsenAlviri 

🔹 دبیری نشست علمی "رهیافت‌های روش‌شناختی بر پایه کتاب خانه‌های تاریخ" یکی از ابتکارات خوب دانشگاه باقر العلوم علیه السلام جواز اختصاص دو جلسه از کلاس‌های درس‌های مقطع دکتری و یک جلسه از کلاس‌های درس‌های مقطع کارشناسی ارشد به حضور صاحب‌نظران برای ارائه سمینار در موضوع مرتبط با آن درس است. در همین چارچوب، روز شنبه ۲۷ خرداد ۱۴۰۲ در آخرین هفته درسی نیم‌سال جاری، آقای دکتر بهزاد کریمی دانشیار گروه ایران‌شناسی و تاریخ دانشگاه میبد و مترجم کتاب "خانه‌های تاریخ؛ خوانشی انتقادی از تاریخ و نظریه در سده‌ی بیستم" (نوشته آنا گرین و کاتلین تروپ، تهران: نشر مرکز، ۱۴۰۰) به دعوت گروه تاریخ دانشگاه باقر العلوم علیه السلام به صورت مجازی در کلاس درس "روش‌های تحقیق پیشرفته در تاریخ" حضور یافت.  در ابتدای این نشست، مدیر گروه تاریخ دانشگاه به عنوان دبیر جلسه، ضمن توضیح در باره اهمیت این نشست و پیوند آن با مباحث مطرح شده در کلاس در این نیم‌سال تحصیلی، به معرفی آقای دکتر بهزاد کریمی و آثار ایشان پرداخت. سپس آقای دکتر کریمی در ابتدای سخن خود توضیح داد که کتاب "خانه‌های تاریخ" در حقیقت به معرفی مهمترین مباحث معرفتی و روش‌شناختی در فاصله سیطره تجربه‌گرایی و ظهور پست مدرنیسم پرداخته است. وی با تأکید بر این که ما همچنان میراث‌بر تجربه‌گرایی آن گونه که رانکه پایه‌گذاری کرد هستیم افزود که باید توجه داشته باشیم تجربه‌گرایی همچنان فراگیرترین و نافذترین مکتب تاریخ‌نگاری است و ارزیابی آثار علمی تاریخی همچنان بر پایه معیارها و ضوابط تجربه‌گرایی صورت می‌گیرد. تجربه‌گرایی در عرصه‌های فکری و عقیدتی و فرهنگی به دلیل مادی نبودن موضوع پژوهش، کارایی لازم را ندارد و همین امر زمینه‌ساز پیدایش گرایش‌ها و رویکردهای جدیدی در حوزه تاریخ‌نگاری شده است. آقای دکتر بهزاد کریمی در ادامه به بیان ملاحظات روش‌شناختی فصول دوازده‌گانه کتاب با تأکید بر مسائل و فضای ایران پرداخت و در پایان نیز به پرسشهای شرکت‌کنندگان حضوری و مجازی پاسخ داد. فایل صوتی این نشست علمی از سوی اداره پژوهش دانشگاه باقر العلوم علیه السلام در اختیار علاقمندان قرار می‌گیرد.  ۱۰ تیر ۱۴۰۲       @MohsenAlviri 

مربوط به یادداشت بالا تصویر مربوط به نشست علمی "رهیافت‌های روش‌شناختی بر پایه کتاب خانه‌های تاریخ" @MohsenAlviri 

🔸 انتشار یادداشت به مناسبت دهمین سالگرد آغاز به کار پایگاه دین‌پژوهی دین آنلاین به مناسبت دهمین سالگرد تأسیس پایگاه دین‌پژوهی دین آنلاین، یادداشتی با عنوان "پگاه بر خط؛ به بهانه دهمین سالگرد آغاز به کار پایگاه دین‌پژوهی دین آنلاین" در تاریخ ۱ تیر ۱۴۰۲ در این پایگاه و به نشانی زیر منتشر شد: https://www.dinonline.com/41463/%D8%AF%DB%8C%D9%86-%D8%A2%D9%86%D9%84%D8%A7%DB%8C%D9%86-%D8%AF%D9%87-%D9%BE%DA%AF%D8%A7%D9%87-%D8%AD%D9%88%D8%B2%D9%87/ متن این یادداشت چنین است: ... فَبَادِرُوا الْعِلْمَ مِنْ قَبْلِ تَصْوِيحِ نَبْتِهِ وَ مِنْ قَبْلِ أَنْ تُشْغَلُوا بِأَنْفُسِكُمْ عَنْ مُسْتَثَارِ الْعِلْمِ مِنْ عِنْدِ أَهْلِهِ (خطبه ۱۰۵) ... پس به سوی دانش بشتابید پیش از آن که گیاه آن بخشکد (گیاه آن را بخشکانید) و پیش از آن که به جای پرداختن به سرچشمه‌های فوران دانش نزد اهلش؛ سرگرم خویش شوید. سال‌ها پیش که هنوز گستره و گسترش فضای مجازی نشریات کاغذی را به حاشیه نرانده بود، نشریه‌ای با قطع و طرح و نثر و مضمونی متفاوت از سوی دفتر تبلیغات اسلامی منتشر می‌شد که "پگاه حوزه" بود؛ هم به نام و هم در مرام. این دوهفته نامه که از سال ۱۳۷۹ تا ۱۳۹۰ (با ۳۱۹ شماره) منتشر ‌شد، بسان دیده‌بانی امین و کاردان دشت اندیشه‌ها و رویدادهای جهان اسلام را می‌پایید و طرفه‌ها و تحفه‌هایی همسو با آرمان‌های بلند حوزه‌های علمیه برای دین‌پژوهان برمی‌چید. با چشم پوشیدن از جامه پاره‌ای سرمقاله‌های ناسازگار با قامت رعنای نشریه، بیشتر نوشته‌ها، یادداشت‌ها و پرونده‌های "پگاه حوزه" به راستی خواندنی و شایسته اندیشیدن بود. این رسالت در سطحی محدودتر از سوی ماهنامه خبری "اخبار شیعیان" با انتشار حدود یک صد شماره از آذر ۱۳۸۴ تا شماره ۹۶ ـ ۹۷ آبان و آذر ۱۳۹۲ با محور قرار دادن جهان شیعی دنبال شد.  اکنون در سال‌روز آغاز فعالیت‌های پایگاه دین‌پژوهی دین آنلاین با نگاهی منصفانه به ده سال فعالیت این پایگاه، یاد و خاطره پگاه در ذهن زنده می‌شود؛ گویی آن پگاه در این پایگاه زنده بودن خود را تداوم بخشیده است. دین آنلاین به گواه کارهای گونه‌گون خود و کوشش برای آگاهی یافتن دین‌پژوهان از آن چه در جهان اندیشه و فرهنگ می‌گذرد، با پاس داشتن آرمان‌های دین‌ورزان و فرو نغلتیدن به حاشیه‌بازی‌ها و حاشیه‌سازی‌های سیاست‌زدگی توانسته است پنجره‌ای نوآورانه به روی صبح بگشاید، برای ذهن‌های بسته افق‌گشایی کند، راهی به سوی شناخت اندیشه‌ها و اندیشوران باز کند، جریان‌های فکری جهان اسلام را به بوته ارزیابی بکشاند، فضایی برای نشر آثار قلم پژوهشگران جوان بگشاید، برای فرهنگ گفت‌وگو فرهنگ‌سازی کند، و این همه که خدای را بر آن سپاس، این پایگاه را به پگاهی بر خط تبدیل کرده که نقش آن را در زدودن تاریکی ناآگاهی از دین‌پژوهان نمی‌توان نادیده گرفت. ای کاش این پایگاه دو بخش دیگر به نقشه خود بیافزاید: نخست بخش ویژه رویدادها برای بازتاب دادن مهمترین رویدادهای فکری و فرهنگی جهان اسلام که می‌تواند یا شایسته است موضوع یک درنگ علمی قرار گیرد؛ و دیگری بخش ویژه شیعه‌پژوهی برای بازتاب دادن یکجا و یک‌پارچه مجموعه مطالبی که به اندیشه تشیع یا زیست شیعیان پیوند دارد.  پایگاه دین آنلاین بدان پایه از ارزش و فربهی و استواری هست که بتوان مجموعه فعالیت‌های آن را پاسخی به فراخوان حضرت امیر علیه السلام در خطبه ۱۰۵ شمرد که آغاز سخن بدان آراسته شد. ابن ابی الحدید (ج ۷، ص ۱۶۹) بر خلاف بسیاری از شارحان و مترجمان نهج‌البلاغه، "نبت علم" و "مستثار علم" را شخص خود امیرالمؤمنین علیه السلام می‌داند، ولی این برداشت منافاتی با آن ندارد که شتافتن به سوی دانش و آگاهی به صورت عمومی را هم از این سخن گهربار برداشت کرد. برای همه دست اندرکاران دین آنلاین بهترین‌ها را آرزو دارم. ___ ۱۱ تیر ۱۴۰۲       @MohsenAlviri 

🔹 دیداری آسمانی روی زمین با آقای شیخ شعبانی، پدر سه شهید روز جمعه ۹ تیر ۱۴۰۲ توفیقی دست داد که به مناسبت درگذشت بانو حسن‌زاده (۲۱ خرداد ۱۴۰۲) و برای عرض تسلیت، به دیدار همسر وی جناب آقای محسن شیخ‌شعبانی مشرف باشم و باشیم. این خانواده سه شهید تقدیم اسلام و انقلاب اسلامی و ایران اسلامی کرده است: شهید حسین شیخ‌شعبانی (شهادت در سال ۱۳۶۱)، حسن شیخ‌شعبانی (شهادت در سال ۱۳۶۵) و مهدی شیخ‌شعبانی (شهادت در سال ۱۳۶۵). سخن گفتن از تقدیم سه شهید از یک خانواده بر زبان آسان است اما درک رنج‌ها و بغض‌ها و اشک‌ها و دل‌تنگی‌های این خانواده‌ها برای غفلت‌زده‌هایی چون صاحب این قلم میسور نیست. آقای شیخ‌شعبانی و همسر مرحومشان از نمازگزاران ثابت مسجد ثامن الائمه علیه السلام (در خیابان شهید دادمان تهران) بودند و در مدتی حدود یک دهه که پیش از هجرت به قم به عنوان امام جماعت ظهر و یا خطیب برخی مناسبت‌های دینی این مسجد انجام وظیفه می‌کردم، یکی از توفیقات بنده مصاحبت با این شخصیت انقلابی و پرشور و متشرع بود. اکنون آقای شیخ‌شعبانی در غم فراق همسر همراه و مهربانش جامه سیاه بر تن دارد. آقای شیخ شعبانی عزیز در این دیدار ناگفته‌هایی درس‌آموز و احترام‌برانگیز از رعایت مسائل شرعی، پرهیز از شنیدن غیبت، تقید به شیردهی فرزندان با وضو، پنهان کردن کارهای خیر و روحیه تعبد همسرشان بیان کردند. آقای شیخ‌شعبانی با فروتنی و با اندوه می‌گفت فرزندان شهیدم به این دلیل که من نتوانسته بودم به خوبی از مادرشان پذیرایی و پرستاری و نگهدای کنم او را به نزد خود برده‌اند و در پاسخ به ایشان، همسرم گفت که این مادر که حدود چهار دهه دلتنگ سه فرزند برومندش بوده اکنون به اشتیاق دیدار آنها از این دیار خاکی کوچیده است.  آقای شیخ‌شعبانی خود نیز نمونه یک انسان فهیم متدین دردمند نکته‌بین است و این حقیر بارها در برخی از عرایضم در باره نگاه نکته‌سنج مردم به رفتار روحانیان، بدون ذکر نام به خاطراتی از ایشان استناد کرده‌ام.  خداوند در این ایام نورانی بین عید اضحی و عید الله الاکبر، روح آن مادر اسوه نستوه را که اکنون همراه فرزندانش بر سر سفره رزق معنوی الهی متنعم و مُکرَّم است، شاد و به آقای شیخ‌شعبانی طول عمر با عزت ارزانی و ما را به دین خود نسبت به این خانواده‌ها آگاه کناد. امیدی به این که بسیاری از متولیان امور خود را از قید خودخواهی‌های سیاسی و جناحی و اقتصادی برهانند و آن گونه که شایسته است در مسیر آرمان‌های شهیدان گام بردارند، نیست، با این وجود، این وظیفه بزرگ از دوش هیچ یک از ما هم برداشته نیست. ۱۲ تیر ۱۴۰۲ @MohsenAlviri 

مربوط به یادداشت بالا در محضر و منزل آقای شیخ‌شعبانی، پدر سه شهید. @MohsenAlviri 

🔸 ارائه سخنرانی با عنوان "از هست تاریخی تا شناخت تاریخی؛ درنگی از منظر فلسفه تاریخ در نامه‌های امیرالمؤمنین علیه السلام" صبح چهارشنبه ۱۴ تیر ۱۴۰۲ به دعوت مرکز تحقیقات امام علی علیه السلام وابسته به پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی و به مناسبت عید غدیر، یک سخنرانی با عنوان "از هست تاریخی تا شناخت تاریخی؛ درنگی از منظر فلسفه تاریخ در نامه‌های امیرالمؤمنین علیه السلام" به صورت مجازی ارائه شد. دبیری این جلسه بر عهده آقای دکتر مالک شجاعی جشوقانی بود که به صورت حضوری همراه با تنی چند از اعضای محترم هیأت علمی پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی نشست را همراهی و اداره کردند.  این بحث با این پرسش که آیا از گزاره‌های مندرج در نامه‌های نهج‌البلاغه می‌توان راهی به سوی مباحث نظری تاریخ یافت، آغاز و با این استدلال که دغدغه کانونی این بحث الهیات تاریخ است، توضیح داده شد که قرار است از متن دینی به مباحث فلسفه تاریخی گریز زده شود، نه این که از منظر فلسفه تاریخ به متن دینی نگریسته شود. در ادامه به این موضوع پرداخته شد که فلسفه تاریخ دو شاخه اصلی فلسفه نظری تاریخ و فلسفه انتقادی تاریخ دارد. موضوع فلسفه نظری تاریخ، "هست تاریخی" است و موضوع فلسفه انتقادی تاریخ، "شناخت تاریخی". هست تاریخی واژه‌ای فراگیرتر از نوع انسان، رویداد، امر واقع، ماده تاریخ، جوهره تاریخ و ساختار است که دیگران به عنوان موضوع فلسفه نظری تاریخ پیشنهاد کرده‌اند. در این نگاه، شناخت تاریخی نیز موضوع تاریخ‌نگری و تاریخ‌نگاری و حتی آموزش تاریخ است.  در ادامه سخن، به استناد عبارات برگزیده‌ای از نامه‌های اول، ششم، نهم، بیست و هشتم، سی و یکم و شصت و نهم نهج‌البلاغه، به این دلالت‌ها در زمینه مسائل فلسفه نظری تاریخ با محوریت هست تاریخی و شناخت تاریخی اشاره شد: اصالت داشتن عینیت تاریخی، ممکن بودن عینیت تاریخی، اعم بودن رویداد تاریخی از فرد و ساختار، جایگاه عقل در فهم تاریخ، آسیب‌پذیر بودن شناخت تاریخی، نقش منفی کشش‌های نفسانی در ادراک تاریخی، پیوند تاریخ و جغرافیا، جایگاه زنده نگاه داشتن یاد رویدادهای تاریخی، لایه‌های فهم تاریخ: آگاهی، درک وجدانی، تذکر و نظر، تعمیم‌پذیری در تاریخ، زمان تاریخی، رابطه فرد و جامعه، اهمیت شواهد عینی تاریخی، مسأله گزینش در مقام کاربست تاریخ، مسأله حق و باطل، مسأله وحدت امر تاریخی، و مسأله دهر و زنده‌پنداری عالم طبیعت. جمع‌بندی بحث نیز این بود که امکان سخن گفتن از یک پارادایم الهیاتی برای دانش تاریخ و فلسفه تاریخ با این بررسی کوتاه تقویت می‌شود.   در پایان به پرسش‌های حاضران در باره ابژکتیویتی و سابژکتیویتی مسائل تاریخی در نگاه امیرالمؤمنین علیه السلام، نوع زبان متون دینی در بیان مباحث تاریخی، امکان‌‎پذیر بودن یا نبودن تعمیم دست یافتن علی علیه السلام به عینیت تاریخی به افراد غیرمعصوم، مراد از درک وجدانی تاریخ و پیشینی یا پسینی بودن آن پاسخ داده شد.  فایل صوتی این نشست قرار است از سوی پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی در دسترس قرار گیرد. ۱۴ تیر ۱۴۰۲       @MohsenAlviri 

الْحَمْدُ لِلَّهِ الَّذِی جَعَلَنَا مِنَ الْمُتَمَسِّکِینَ بِوِلاَیَهِ أَمِیرِ الْمُؤْمِنِینَ وَ الْأَئِمَّهِ عَلَیْهِمُ السَّلاَمُ 🔹 انتشار مقاله "مباحث اجتماعی در اشعار حضرت ابوطالب علیه السلام" در شماره اول ویژه‌نامه پیوستِ هفته‌نامه افق حوزه، با عنوان "ابوطالب علیه السلام؛ ویژه‌نامه تبیین ابعاد شخصیتی بزرگ حامی پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله، الگوی تمام‌عیار مقاومت؛ حضرت ابوطالب علیه السلام" که تاریخ انتشار فروردین ۱۴۰۲ (رمضان المبارک ۱۴۴۴؛ آوریل ۲۰۲۳) را روی جلد خود دارد، مقاله‌ای با عنوان "مباحث اجتماعی در اشعار حضرت ابوطالب علیه السلام" (در صفحه ۷۰ تا ۷۷) منتشر شده است.  بخش نخست این مقاله به جایگاه حضرت ابوطالب و منزلت وی اختصاص دارد و سپس به دو روایت از دیوان ابوطالب و چاپ‌ها و شرح‌های مختلف آن اشاره شده است. بخش بعدی مقاله، اهمیت این دیوان و دلالت‌های آن را مورد توجه قرار داده و سپس به کوتاهی در باره مفهوم تاریخ اجتماعی توضیحاتی آمده است. بر پایه این مقدمات، هفت بیت منتخب از این دیوان و دلالت‌های آن برای زیست اجتماعیِ آن روزگار به تفصیل بیشتری بررسی شده است. جمع‌بندی مقاله دربردارنده این سه نکته است: اهمیت دیوان ابوطالب از نظر تاریخ اجتماعی افزون بر اهمیت بلاغی، اعتقادی، ارزشی و دفاع آن از خط حقانیت؛ توجه دادن به چگونگی بهره بردن ابوطالب از مسائل اجتماعی با تأکید بر روابط خویشاوندی و قبیلگی علاوه بر استدلال عقلی و دینی برای دفاع از پیامبر صلی الله علیه و آله؛ ضرورت تشویق آن دسته از پژوهشگران تاریخ که دغدغه شعائری ندارند به مطالعه متون دینی از طریق برجسته ساختن ابعاد غیرفضائلیِ منابعی مانند دیوان ابوطالب علیه السلام.  متن کامل این مقاله در قالبی پی‌دی‌اف به پیوست در دسترس است.  ۱۶ تیر ۱۴۰۲ @MohsenAlviri

مربوط به یادداشت بالا متن کامل مقاله "مباحث اجتماعی در اشعار حضرت ابوطالب علیه السلام" @MohsenAlviri 

🔸 انتشار مقاله "پیامبر اکرم (ص) و فراگرد ارتباطی زن در خانواده عصر نبوی (بر پایه روایات برگزیده از بحارالانوار)" در شماره سی‌ام پژوهش‌نامه اسلامی زنان و خانواده که در بهار ۱۴۰۲ منتشر شده، مقاله‌ای با عنوان "پیامبر اکرم (ص) و فراگرد ارتباطی زن در خانواده عصر نبوی (بر پایه روایات برگزیده از بحارالانوار)" (در صفحات ۱۱۹ تا ۱۴۸) به قلم سرکار خانم دکتر راحله ضائفی برگرفته از رساله دکتری ایشان به چاپ رسیده است. بر اساس رویه موجود، نام بنده (در جایگاه استاد راهنمای رساله) و سرکار خانم دکتر زهرا روح‌الهی امیری و آقای دکتر کریم خانمحمدی (در جایگاه مشاوران رساله)  همراه با نام نویسنده مسؤول در شمار پدیدآورندگان مقاله درج است. چکیده این مقاله چنین است: ترسیم الگویی صحیح از رفتار زن در دایره ارتباطات خانوادگی می‌تواند گامی به‌سوی سلامت و تعالی جامعه باشد. ازاین‌رو، راهبری و روشنگری زنان در اندیشه، تفکر و عملکرد، در مطالعات و برنامه‌های رهبران و سیاستگذاران علوم اجتماعی جایگاهی ویژه دارد. بررسی ابعاد شخصیتی زن ازجمله کنش‌های کلامی و غیرکلامی و فراگردهای ارتباطی وی در جایگاه مادری، همسری و دختری همواره مورد توجه معصومین(ع) و به‌ویژه رسول اکرم(ص) بوده است. پژوهش حاضر باهدف ارائه تبیینی از تعاملات ارتباطی زن در خانواده متعادل از منظر رسول اکرم(ص) انجام شد. ازاین‌رو، کلیه منابع مکتوب مربوطه مورد بررسی قرار گرفت و عناصری که از سوی پیامبراکرم (ص) برای زن به‌مثابه منبع پیام خانواده توصیه و یا در رفتارهای ایشان گزارش شده است، با مدل ارتباطی آندروش و پوستروم کدگذاری و تحلیل شد. بدین ‌منظور دَه روایت نخست از بخش روایات نقل شده از پیامبر اکرم(ص) درباره تعامل ارتباطی زنان در خانواده از کتاب بحارالانوار استخراج و پس از کدگذاری مؤلفه‌های ارتباطی آنها، در قالب نظریه بومی شده آندروش و پوستروم مقوله‌بندی و واکاوی شد. نتایج این بررسی نشان داد که پیامبر اکرم (ص) با واکنش‌های اصلاحی، ترمیمی، ایجابی و سلبی خود نسبت به عملکرد و رفتار زنان عصر خویش که برگرفته از رویکردهای مادی و غیردینی جامعه عرب بود، آنها را به‌سوی بینش الهی و فرا‌مادی و توجه به ملاک‌های اسلامی فرا می‌خواند. همان‌گونه که از چکیده مقاله برمی‌آید، بن‌مایه علمی این مقاله تنها ده روایت نخست از بخش روایات نقل شده از پیامبر اکرم(ص) درباره تعامل ارتباطی زنان در خانواده در جامع روایی بحارالانوار است. این سخن بدان معناست که دیگر روایات مربوط به کنش ارتباطی زن در خانواده در همین باب و نیز روایاتی از این دست در ابواب مربوط به دیگر معصومان علیهم السلام هنوز از این منظر کاویده نشده است، هر چند تنها ده روایت نخست منقول از ائمه علیهم السلام در متن رساله مد نظر بوده است.  گمان می‌رود خوانندگان مقاله با این برداشت هم‌آوا خواهند بود که مقاله دریچه‌ای نو به مطالعات زن در کانون خانواده گشوده است. امید است نویسنده محترم روزی این درخواست مکرر و مؤکد را به دیده اعتنا بنگرد و گام‌های بعدی خود را در مسیری که با رساله دکتری آغاز شده برای تکمیل این طرح بل کلان‌طرح بردارد. این اقدام با گردآوری و تحلیل همه روایات مرتبط با موضوع و به کارگیری آزمایشی دیگر مدل‌های ارتباطی می‌تواند صورت انجام به خود بگیرد و یافته‌های پژوهش نیز می‌تواند به تدریج با محوریت هر یک از ائمه اطهار علیهم السلام و یا بر پایه دیگر محورهای زمانی یا موضوعی در قالب مقاله به جامعه علمی به ویژه زن‌پژوهان کشور عرضه شود. متن کامل این مقاله در قالب پی‌دی‌اف به پیوست در دسترس است.  ۱۹ تیر ۱۴۰۲       @MohsenAlviri 

مربوط به یادداشت بالا متن کامل مقاله "پیامبر اکرم (ص) و فراگرد ارتباطی زن در خانواده عصر نبوی" @MohsenAlviri 

🔹 پیوند دریافت فیلم سخنرانی "از هست تاریخی تا شناخت تاریخی" پیوند دریافت فیلم کامل سخنرانی "از هست تاریخی تا شناخت تاریخی؛ درنگی از منظر فلسفه تاریخ در نامه‌های امیرالمؤمنین علیه السلام" از سوی پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی به نشانی زیر در اختیار قرار گرفته است: https://www.ihcs.ac.ir/fa/news/24097/%D8%A7%D8%B2-%D9%87%D8%B3%D8%AA-%D8%AA%D8%A7%D8%B1%DB%8C%D8%AE%DB%8C-%D8%AA%D8%A7-%D8%B4%D9%86%D8%A7%D8%AE%D8%AA-%D8%AA%D8%A7%D8%B1%DB%8C%D8%AE%DB%8C-%DB%B1%DB%B4-%D8%AA%DB%8C%D8%B1-%D9%85%D8%A7%D9%87-%DB%B4%DB%B0%DB%B2 این سخنرانی چهارشنبه ۱۴ تیر ۱۴۰۲ به دعوت مرکز تحقیقات امام علی علیه السلام وابسته به پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی و به مناسبت عید غدیر و به صورت مجازی ارائه و گزارش محورهای اصلی آن در همان تاریخ در این کانال عرضه شد. ۲۶ تیر ۱۴۰۲      @MohsenAlviri 

🔸 ارائه بحثی با عنوان "چیستی و چرایی تمدن" روز سه‌شنبه ۲۴ امرداد ۱۴۰۲ بحثی با عنوان چیستی و چرایی تمدن در جمع رهیاران تحول در آموزش و پرورش در مشهد مقدس ارائه شد. این جمع چهارصد تن از خواهران معلم سراسر کشور بودند که همراه با چهارصد تن از برادران معلم برای یک دوره آموزشی معطوف به سند تحول آموزش و پرورش در مشهد گرد هم آمده‌اند. ارائه بحث حقیر در دو نوبت صبح و ویژه خواهران صورت گرفت و عصر نیز همین جمع در دو گروه مستقل جلسه پرسش و پاسخ داشتند. در دو ارائه صبح به تعریف تمدن و سپس بر پایه آن به تعریف پیشین اسلامی و تعریف تمدن نوین اسلامی پرداخته شد و سپس ضمن اشاره‌ای کلی به چرایی پیدایش تمدن‌ و چرایی پیدایش تمدن پیشین اسلامی، ملاحظاتی در باره ابعاد مختلف تمدن نوین اسلامی بیان شد. پرسش‌های ارائه شده از سوی معلمان گرامی چه در حین ارائه بحث و چه در جلسات ویژه پرسش و پاسخ در مجموع بسیار خوب، در چارچوب، مبتنی بر فهم درست موضوع، باریک‌بینانه و اغلب با رویکرد مسأله‌محوری و انضمامی بود. این که نشاط علمی این دسته از بانومعلمان تا چه اندازه بازتاب‌دهنده کل نظام آموزش و پرورش است نکته‌ای است که صاحب‌نظران باید در باره آن اظهار نظر کنند، ولی آن چه مسلم است این است که همین ظرفیت را باید قدر نهاد و متناسب با توان خود برای شکفتن آن کوشید. ۲۶ امرداد ۱۴۰۲ @MohsenAlviri

مربوط به یادداشت بالا تصویری از ارائه بحث در جلسه رهیاران تحول @MohsenAlviri

مربوط به یادداشت بالا تصویری از جلسه پرسش و پاسخ رهیاران تحول @MohsenAlviri

بسم الله الرحمن الرحیم 🕔برنامه و ساعات برگزاری مدرسه تابستانه حدیث مشهد مقدس 🔰شنبه ۲۸ مرداد ۱۴۰۲ 🔸۷ و ربع تا ۸: قرآن/ مرثیه سرایی ✳️ ۸ تا ۸ و نیم: افتتاحیه؛ جناب استاد آیت الله سید جعفر سیدان 🎙۸ و نیم تا ۱۰:  ارائه نخست حجت الاسلام و المسلمین دکتر پسندیده 🍱 ۱۰ تا ۱۰ و ربع: استراحت و پذیرایی 🎙۱۰ و ربع تا ۱۱ و ۳۰:  ارائه دوم حجت الاسلام و المسلمین دکتر پسندیده 🕌 ۱۱ و نیم تا ۱۴: نماز ظهر و عصر و ناهار 🎙۱۴ تا ۱۶: ارائه  نخست حجت الاسلام و المسلمین دکتر سبحانی 🍱 ۱۶ تا ۱۶ و نیم: استراحت و پذیرایی 🎙۱۶ و نیم تا ۱۸ و نیم : ارائه دوم حجت الاسلام و المسلمین دکتر سبحانی 🔰روز دوم؛یکشنبه ۲۹ مرداد ۱۴۰۲ 🔸۷ و ربع تا ۸ قرآن/ مرثیه سرایی 🎙۸ تا ۱۰: ارائه نخست حجت الاسلام و المسلمین دکتر الویری 🍱 ۱۰ تا ۱۰ و ربع: پذیرایی و استراحت 🎙۱۰ و ربع تا ۱۱ و نیم: ارائه دوم حجت الاسلام والمسلمین دکتر الویری 🕌 ۱۱ و نیم تا ۱۴: نماز ظهر و عصر و ناهار 🎙۱۴ تا ۱۶: ارائه اول حجت الاسلام و المسلمین دکتر نجارزادگان 🍱 ۱۶ تا ۱۶ و ربع: استراحت و پذیرایی 🎙۱۶ و ربع تا ۱۷ و ۴۵: ارائه دوم حجت الاسلام و المسلمین دکتر نجارزادگان ✳️ ۱۷ و ۴۵ تا ۱۸ و ۳۰: اختتامیه؛ جناب استاد آیت الله شیخ مهدی مروارید ــــــــــ @MohsenAlviri

🔹 ارائه بحثی با عنوان "جایگاه حدیث در تاریخ" مدرسه تابستانه حدیث با محوریت "جایگاه حدیث در علوم اسلامی" از سوی پژوهشکده معارف اهل بیت علیهم السلام در مدرسه علوم دینی حضرت ولیعصر عجل الله تعالی فرجه الشریف مشهد در دو روز برگزار ‌شد. روز یکشنبه ۲۹ امرداد ۱۴۰۲، در دومین روز برگزاری این مدرسه، بحثی با عنوان "جایگاه حدیث در تاریخ" در دو جلسه ارائه شد. در این بحث، برای پاسخ به این پرسش که "احادیث چه آورده‌هایی برای دانش تاریخ می‌تواند داشته باشد؟" نخست ساحت‌های چهارگانه تاریخ و محورهای فرعی هر یک از آن‌ها به این شرح برشمرده و به کوتاهی توضیح داده شد: مباحث نظری تاریخ (فلسفه نظری تاریخ، فلسفه انتقادی تاریخ، فلسفه علم تاریخ)؛ تاریخ‌ورزی (پژوهش، نگارش و آموزش تاریخ)؛ تاریخ نقلی ( بیان رویدادهای تاریخی در دوره‌های گوناگون)؛ و شاخه‌های جدید تاریخ مضاف (تاریخ اجتماعی، تاریخ فرهنگی، تاریخ سیاسی و ...). سپس اجزای چهارگانه یک نمونه کامل حدیث به این ترتیب از یکدیگر متمایز شد: سلسله سند (راویان حدیث)؛ ترسیم فضای صدور روایت؛ حالات راوی و امام در حین گفت‌وگو؛ و سخن معصوم علیه السلام. آن گاه مضامین و دلالت‌های هر یک از اجزای چهارگانه حدیث برای ساحت‌های مختلف تاریخ همراه با ذکر چند مثال توضیح داده شد. پاسخ به پرسش‌های حاضران، بخش پایانی این ارائه را تشکیل می‌داد. ۶ شهریور ۱۴۰۲ @MohsenAlviri

مربوط به یادداشت بالا تصویری از ارائه بحث "جایگاه حدیث در تاریخ" @MohsenAlviri

🔸 حضور در ششمین کنگره تاریخ‌دانان روزهای چهارشنبه و پنج‌شنبه ۸ و ۹ شهریور ۱۴۰۲، ششمین کنگره ملی تاریخ‌دانان ایران از سوی انجمن ایرانی تاریخ با عنوان "تاریخ صنعت و صنعتگران ایرانی؛ از صنایع دستی دیروز تا کارخانه‌های امروز" در دانشگاه بین‌المللی امام خمینی قزوین برگزار شد. حضور حقیر در این کنگره به یُمن محبت اعضای محترم هیأت مدیره انجمن و به بهانه خدمت‌گزاری در کارگروه علوم تاریخی وزارت عتف و شورای تحول میسور افتاده بود. چهار برنامه جانبی این کنگره افزون بر نشست افتتاحیه، نشست‌های علمی (پنل‌ها) و میزگرد مرتبط با موضوع کنگره، عبارت بود از: برگزاری کارگاره روش نوین تدریس ویژه دبیران تاریخ استان، نشست مشترک اعضای هیأت مدیره انجمن ایرانی تاریخ با رؤسای شعب استانی انجمن، بازدید از آرامگاه میرزا مسعود شیخ‌الاسلام و مراسم نکوداشت استادان قزوینی پیش‌کسوت تاریخ مرحوم دکتر احسان اشراقی و مرحوم دکتر ناصر تکمیل‌همایون. در لابلای برنامه‌ها، تقدیر از نمایندگان موقوفات و اعطای تندیس به ارائه کنندگان مقاله هم صورت گرفت. در هنگامه‌ای که دست اندر کاران علم و فرهنگ کشور از یک سو و بیگانگان دشمن‌خو و نامهربان این مرز پرگوهر از سوی دیگر هر دو ـ خواه آگاهانه و خواه ناآگاهانه ـ غبار نومیدی در بین جوانان و دانشگاهیان ما می‌پراکنند، برگزاری این کنگره با دستانی خالی اما با انگیزه و اراده‌ای عالی، بی هیچ چشم‌داشتی از این و آن اما پشت‌گرم به سخت‌کوشی، فروتنی و از خودگذشتگی اعضای انجمن و دیگر علاقمندان بارقه امیدی شوق‌آور و نویدبخش و بی هیچ گزافه‌گویی شایسته ساییدن پیشانی شکر به آستان پروردگار بود؛ خدایشان پاداش خیر دهاد و در پی گرفتن این راه استوار گرداناد. آورده‌ها و یافته‌های رسمی و غیررسمی این نوع گرد هم آمدن‌ها فراوان و ماندگار است. سه ویژگی برجسته این کنگره از آن روی که شایسته الگوبرداری از سوی تاریخ‌باوران و تاریخ‌یاوران است، به باور من، چنین بود: • ابتکار در انتخاب موضوع صنعت ـ این موضوع پیوند دانش تاریخ با مردم را با تکیه بر یکی از نقاط کانونی اثرگذار بر همه ابعاد زیست مردم از یک سو و رویارویی تمدنی با غرب از سوی دیگر آسان می‌کند و زمینه بسط و گسترش بسیار دارد. در پاره‌ای از مقالات ارائه شده سرنخ و سرمشق بسیار خوبی برای پژوهش‌های تکمیلی آینده در این زمینه ارائه شد. • همراه ساختن متولیان موقوفات برای پشتیبانی از کنگره ـ پشتیبانی این کنگره از سوی سه موقوفه شیخ الاسلامی، امین الرعایا و مولاوردیخانی ابتکاری ستودنی برای نشان دادن ظرفیت بسیار بالا وفراگیر وقف در همه استان‌های کشور برای پشتیبانی از فعالیت‌های علمی تاریخی بود. تقویت و ادامه این روند نه تنها فعالیت‌های علمی تاریخی در پیوند با زندگی مردم و سرنوشت کشور را تقویت می‌کند، بلکه تقویت استقلال و وجه مدنی انجمن را هم به دنبال دارد. • محدود نکردن مدعوان جلسه به دانشگاهیان ـ دعوت از صاحبان صنایع و یا نهادهای مرتبط با صنعت و به ویژه دعوت از معلمان تاریخ مدارس استان برای حضور در کنگره و حتی ارائه مقاله اقدامی بسیار شایسته برای عمومی‌تر شدن دانش تاریخ و تقویت خانواده بزرگ تاریخ بود که در صورت استمرار، برکات آن در سال‌های آینده آشکار خواهد شد. واکاوی ابعاد و بایدها و نبایدهای هر سه موضوع که ذکر شد، نیازمند گفت‌وگوهایی هم‌افزاست که دوستان انجمن در صورت احساس نیاز بدان خواهند پرداخت. سه درخواست و پیشنهاد نیز به حضور دوستان عزیز برگزار کننده پیش‌کش می‌شود: • پخش مستقل تمام نشست پایانی ویژه نکوداشت استادان قزوینی پیش‌کسوت تاریخ و یا دست کم پخش سخنان آقای دکتر شعبانی و آقای دکتر خیراندیش. این نکوداشت به صورت عام و سخنان این دو استاد بزرگوار به صورت خاص بسیار اخلاقی، عالمانه و درس‌آموز بود. بازیابی هویت خانواده تاریخ که دوستان انجمن در پی آنند، جدای از اخلاق راه به جایی نخواهد برد و بی‌تردید معلمان راستین تاریخ برترین آموزگاران اخلاقند. • تدوین، نگهداری و در صورت صلاح‌دید نشر عمومی گزارش دقیق، مصور و همراه با جزییات این رویداد؛ از چگونگی حضور استادان پیشکسوت در کنگره گرفته تا نام غذاهایی که در این دو روز با آن از میهمانان پذیرایی شد، از نام و نشانی تالارهای محل تشکیل نشست‌ها گرفته تا خاطرات ناب برگزار کنندگان. • درنگی در باره واژه فرانسوی "کنگره" و امکان‌سنجی جایگزین کردن یک واژه فارسی تاریخی به جای آن برای گردهمایی‌های بزرگ آینده. ۱۰ شهریور ۱۴۰۲ @MohsenAlviri

مربوط به یادداشت بالا عکس یادگاری جلسه مشترک اعضای هیأت مدیره انجمن ایرانی تاریخ با رؤسای شعب انجمن @MohsenAlviri

مربوط به یادداشت بالا عکس یادگاری پایانی کنگره - شماره یک @MohsenAlviri