آموزش#تجوید آموزش شیوه تلفظ حروف متفاوت بین زبان فارسی و عربی در ادامه جلسات آموزش تجوید قرآن کریم به کلید دوم لهجه عرب که عملاً بخشی از تجوید هست به نحوه تلفظ حرف «ظا» می‌رسیم، همانطور که در جلسات گذشته گفته شد ۱۰ حرف متفاوت بین زبان عربی و فارسی وجود داشت که در جلسات گذشته تا حرف «طا» توضیح داده شد. تلفظ این حرف نیز همانند بچه‌ای که نوک زبانش گرفته می‌شود،‌ است،‌ همچون حرف «ذال» با این تفاوت که حرف «ظا» از ته گلو ادا می‌شود،‌ مانند «ظالمین»،‌«ظلم»، «العظیم» و …،‌ به ادای این حرف از ته گلو و به صورت کلفت «تفخیم» گفته می‌شود که در فارسی درشت یا پرحجم گفته می‌شود. یکی دیگر از حروف متفاوت حرف «عین» است که برای تلفظ صحیح آن حتماً باید بین گلو بچرخد، در فارسی «انعمت علیهم» خیلی عادی و به دور از پیچیدگی تلفظ می‌شود اما در عربی باید حرف «عین» در گلو بچرخد. مانند «سبحان ربی الاعلی و بحمده»، اگر به شکل ساده این حرف را توضیح دهم باید گفت که شبیه «میو» گفتن گربه حرف «عین» را تلفظ کنیم. مانند «إِیَّاکَ نَعْبُدُ وإِیَّاکَ نَسْتَعِینُ»،‌ «عَلَیهِمْ»،‌ «صِرَاطَ الَّذِینَ أَنعَمتَ عَلَیهِمْ» و … حرف دیگری که متفاوت است باید یاد بگیریم غین است،‌ در قرائت قرآن وقتی به این حرف می‌رسیم، ‌باید آن را درشت و پر تلفظ کنیم و آن را در گلو بیندازیم،‌ مانند «غیرالمغضوب»،‌ باید دقت کرد که این حرف شبیه به تلفظ حرف «قاف» نشود. قاف محکم است و همانقدر که قاف محکم است غین شل است. آخرین حرف متفاوت بین فارسی و عربی حرف «واو» است که فارس زبان‌ها آن را «وَ» ادا می‌کنند اما عرب زبان‌ها برای تلفظ آن لب را غنچه کرده و آن را تلفظ می‌کنند. به این ترتیب کلید دوم داشتن لهجه عربی که حروف بود،‌ آموزش داده شد. هم کلید دوم لهجه عرب توضیح داده شد و هم عملاً مخارج حروف عربی نیز توضیح داده شد. پس تا اینجا کلید حرکات و کلید حروف را یاد گرفته‌ایم و سومین کلید نیز حجم است که در جلسه آینده آموزش داده خواهد شد. 📜@MosHaf_et

آموزش#تجوید 🔰تأثیر توجه به حجم حروف؛ سومین کلید یادگیری لهجه عربی در جلسات گذشته گفته شد که چگونه لهجه عربی در قرائت قرآن پیدا کنیم و همانطور که می‌دانید سه کلید معرفی شد، کلید اول کلید «حرکات» بود که در نماز و قرائت تمرین شود. کلید دوم کلید «حروف» بود که گفته شد ۱۰ حرف متفاوت بین عربی و فارسی وجود دارد و آموزش داده شد. 🔺تفاوت حجم حروف در زبان عربی در این جلسه کلید سوم لهجه عرب را که کلید «حجم» است آموزش خواهیم داد. این موضوع در زبان فارسی با عنوان «حجم صداها» مطرح است. در زبان عرب حجم صداها و حجم حروف با هم متفاوت هستند که در ادامه توضیح داده خواهد شد. در زبان عرب، حجم حروف و حجم صداها متفاوت هستند، به این ترتیب عملاً این کلید حجم که گفته خواهد شد چگونه است، در زمره قواعد تجوید قرار خواهد گرفت،‌ بنابر این عملاً هم لهجه عرب را آموزش می‌دهیم و هم اینکه افرادی که می‌خواهند مکالمه عربی یاد بگیرند می‌توانند از این سه کلید استفاده ببرند. 💠حجم به چه معناست؟ عرب‌ها همانند فارس‌زبان‌ها حروف کلمات‌شان هم حجم نیست، حروف در زبان فارسی همه‌، هم حجم هستند و همه حروف را همانگونه که هستند، ادا می‌کنیم مانند تَ، بَ، رَ،‌ شَ و …، عرب‌ها حروفشان دارای حجم متفاوت است، بعضی‌ صدای حروف آنها درشت است بعضی از آنها نازک است و این درشتی و نازکی در کنار هم زیبایی می‌آفریند. مثل یک ارکستری که سازهای آن صدای بم و صدای زیر تولید بکند. 📜@MosHaf_et

آموزش#تجوید 🔰تأثیر رعایت حجم حروف بر زیبایی تلاوت در زبان قرآن و زبان عرب که به طور اصولی داریم رعایت می‌کنیم هر کدام از حروف دارای حجم متفاوتی هستند که زمانی که در کنار هم قرار می‌گیرند صدای خواندن قرآن ما را قبل از اینکه آهنگین بخوانیم موسیقایی و زیبا می‌کند. اگر کلید حجم را رعایت نکنیم و آیات قرآن را به صورت فارسی تلفظ کنیم این گونه خواهد شد؛‌ «الْحَمْدُللّهِ رَبِّ الْعَالَمِینَ الرَّحْمنِ الرَّحِیمِ مَالِکِ یَوْمِ الدِّینِ». همه این آیاتی که تلاوت شد نازک بود در حالی که عرب این کار را نمی‌کند بلکه می‌گوید «بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمَنِ الرَّحِیمِ الْحَمْدُ للّهِ رَبِّ الْعَالَمِینَ، الرَّحْمنِ الرَّحِیمِ إِیَّاکَ نَعْبُدُ وإِیَّاکَ نَسْتَعِینُ و …». 📜@MosHaf_et

آموزش#تجوید 🔹تعریف تفخیم و ترقیق در اینجا حروفی همچون «ر» را درشت می‌گویند الْحَمْدُ للّهِ را نازک می‌گویند، «اهدِنَا الصِّرَاطَ المُستَقِیم» را در گلو حجم می‌دهیم. در قواعد تجوید به حجم و درشتی صدای حروف «تفخیم» می‌گویند، یعنی پر بودن و درشتی صدا، نازکی صدا و حروفی که نازک تلفظ می‌شوند را «ترقیق» می‌گویند یعنی این حروف رقیق می‌شود. تفخیم درشتی صدا و پر حجمی صدا و ترقیق نازکی صدا است که این دو در کنار هم زیبایی می‌آفرینند، مثلا می‌گوییم «إِیَّاکَ نَعْبُدُ وإِیَّاکَ نَسْتَعِینُ» همه اینها نازک هستند، در ادامه وقتی می‌گوییم «اهدِنَا الصِّرَاطَ المُستَقِیمَ صِرَاطَ الَّذِینَ حروف را درشت ادا می‌کنیم. این کلید سوم زبان عربی بود که یک مقداری این را برای شما باز می‌کنم که کجا تفخیم و کجا ترقیق کنیم البته در اینجا فشردگی زمان را نیز مد نظر خواهیم داشت پس بسیار سطحی می‌گویم و از برخی جزئیات فاکتور می‌گیریم؛ چرا که لازم نیست به آنها بپردازیم. ۷حرفی که باید درشت تلفظ شوند اول باید ببینیم کدام حروف در زبان قرآن زمانی که می‌خواهیم قرآن بخوانیم پر و درشت تلفظ می‌شوند به هفت حرف که همیشه پر هستند و درشت تلفظ می‌شوند باید دقت کنیم. «صاد»، «ضاد»، «طا»، «ظا» این چهار حرفی که در حروف الفبا دنبال هم دیگر هستند تقریبا یک شکل نوشته می‌شود درشت هستند. دو حرف دیگر «خا» و «غین» که تقریبا شبیه همدیگر نوشته می‌شوند، دو حرف درشت هستند حرف هفتم هم حرف «قاف» است که درشت و پر تلفظ می‌شوند. برای اینکه این حروف را فراموش نکنید یک مثلث واژگون بکشید و این حروف را داخل مثلث بنویسید، داخل این مثلث که رأس آن به سمت پایین است حروف «صاد»، «ضاد»، «طا»، «ظا» بنویسید، وسط آن «خا» و «غین» و گوشه راس مثلث که پایین است حرف «قاف» را قرار دهید. این حروف هفت گانه را همیشه درشت بگویید. این هفت حرف را حروف «استعلا» می‌گویند یعنی این حروف میل به بلندی دارند و صدای آنها درشت تلفظ می‌شود. 📜@MosHaf_et

آموزش#تجوید 🍃چه حروفی در قرائت قرآن دو نوع تلفظ دارند؟ در ادامه بحث کلیدهای لهجه عرب که عملا نکات مهم تجویدی را آموزش می‌دهیم مقداری روی حرف‌های درشت بیشتر توضیح خواهم داد. هفت حرف استعلا که قبلا گفته شد داخل یک مثلث واژگونه نوشته می‌شود که در سوره مبارکه حمد تمرین می‌کنیم. دو حرف که دو تلفظ متفاوت دارند اینجا باید این را مد نظر داشت که دو حرف در قرائت قرآن کریم هستند که گاهی اوقات درشت و گاهی نیز نازک تلفظ می‌شوند. بنابراین این موضوع را نیز در این برنامه خواهم گفت تا کلید حجم کامل شود. حروف استعلا همیشه و در همه حال درشت تلفظ می‌شوند اما این دو حرف گاهی اوقات نازک و گاهی اوقات درشت تلفظ می‌شوند، گاهی اوقات تفخیم و گاهی اوقات ترغیب می‌شوند که عبارت از حروف (لام) و (را) است. 📜@MosHaf_et

آموزش#تجوید 🔸حرف «لام» «لام» فقط در کلمه «الله» در قر ائت قرآن درشت تلفظ می‌شود، هرگاه قبل از حرف «لام» کلمه «الله» حرف قبلی فتحه یا ضمه داشت لام ما را در الله درشت می‌کند. ما می‌گویم «ان‌الله» درشت و غلیظ تلفظ می‌شود. شرط تلفظ درشت حرف «لام» پس لام الله تنها لامی در قرآن است که به شرط اینکه ما قبل آن فتحه یا ضمه باشد درشت می‌شود در غیر این صورت لام الله اگر ما قبل کسره بیاید، چون کسره عامل ترقیق و نازکی است لام را نیز نازک می‌کند مانند «بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمَنِ الرَّحِیمِ الْحَمْدُ للّهِ رَبِّ الْعَالَمِینَ الرَّحْمنِ» یا «قل هوالله احد الله الصمد» به درشت شدن کلمه (لام) در کلمه‌ای که شرط درشت شدن را داشته باشد، اینگونه تلفظ کردن «لام» تغلیظ لام می‌گویند. 🔸حرف «را» حرف دیگری که برخی مواقع درشت تلفظ می‌شود و برخی مواقع نازک،‌ حرف (را) است که یاد گرفتن آن بسیار ساده است. اصولاً باید بدانید که ضمه و فتحه اصولاً رفیق تفخیم هستند و هر چیزی که هم خانواده فتحه و ضمه باشد تفخیم می‌شوند. حرف یا صدایی که نسبتی با کسره داشته باشد اصولا باعث ترقیق و نازک شدن است اگر چنین کلیدی را داشته باشیم که معمولاً تفخیم و ترقیق با همین کلمات سر و کار دارد، فتحه و ضمه باعث تفخیم هستند و کسره باعث ترقیق است. هر وقت حرف «را» فتحه یا ضمه داشت، تفخیم می‌شود و وقتی که کسره داشت ترقیق تلفظ می‌شود. 📜@MosHaf_et

آموزش#تجوید ▫️شیوه‌های تلفظ حرف «نون» در تلاوت قرآن در ادامه بحث‌هایی که با عنوان آگاهی از نکات تجویدی در قرآن مطرح شد، در این جلسه، معروفی را به صورت بسیار فشرده مطرح خواهم کرد و آن هم حرف تلفظ حرف «نون» است. 🔹احکام تلفظ حرف «ن» این حرف در تلاوت قرآن کریم دارای احکام خاصی است،‌ هر وقت «نون» ساکن به یکی از حروف ۲۸ گانه زبانه عرب که بعد از آن بیاید برسد، شکل‌های مختلف پیدا می‌کند. در جلسه امروز یاد خواهیم گرفت که حرف «نون» بسته به حرف بعدی آن که چه حرفی باشد، چه حالتی پیدا می‌کند. 🔸حرف «نون» چند تلفظ دارد حرف «نون» در مجموع چهار نوع خوانده می‌شود، حرف «نون» ساکن بسته به حرف بعد از خودش چهار حالت پیدا می‌کند،‌ یا اینکه «ظاهر» می‌شود، یعنی اظهار، یا اینکه از بین می‌رود و خوانده نمی‌شود که به آن «ادغام» می‌گویند. حالت سوم این است که تبدیل به حرف «میم» می‌شود که «اقلاب» می‌گویند و یا اینکه مخفی می‌شود که به آن «اخفا» می‌گویند. پس احکام «نون» تنوین یا همان «نون» ساکن، چهار حکم دارد که به ترتیبی که بیان شد مورد استفاده قرار می‌گیرد. اکنون برای هر یک سؤالی مطرح می‌کنیم؛ چه زمانی حرف «نون» اظهار یا همان ظاهر می‌شود و مانند کلمه «مِن» عادی خوانده می‌شود، زمانی که یکی از شش حرف حلقی بعد از حرف نون بیاید این حرف ظاهر شده و عادی خوانده خواهد شد. 📜@MosHaf_et

آموزش#تجوید 🔰داستان ۶ حرف معروف حلقی این شش حرف معروف حلقی عبارت از حرف «ها»، «حمزه»، «عین»، «حا»، «غین» و «خا»، برای اینکه این حروف بهتر در ذهن بماند یک شعر در مورد آن سروده شده است که؛ «حرف حمزه شش بود ای نورعین/ ها و حمزه، حا و عین و خا و غین». هرگاه حرف «نون» ساکن بعد از این شش حرف بیاید، نون ساکن به صورت طبیعی خوانده خواهد شد. حکم بعد ادغام است، چه زمانی حرف «نون» ادغام می‌شود، ادغام یعنی اینکه حرف «نون» خوانده نشود و حرف بعد را به جای آن تشدید بخوانیم. در فارسی هم این کار را انجام می‌دهیم. حرف «نون» و حروف «یرملون» در قرآن این حکم به صورت رسمی و مدون اجرا می‌شود، زمانی حرف «نون» در تجوید قرآن کریم ادغام می‌شود که حرف بعدی یکی از حروف «یرملون» باشد یعنی یکی از شش حرف (ی، ر، م،ل، و، ن) که بعد از حرف «نون» بیایند، ادغام صورت گرفته، حرف نون خوانده نشده و حرف بعد با شدت تلفظ می‌شود. پس هر کدام از این شش حرف که ذکرشان رفت بعد از حرف «نون» بیایند این حرف تشدید می‌شود، 📜@MosHaf_et

آموزش#تجوید ▫️چه زمانی حرف «نون» مخفی می‌شود؟ چهارمین حکم تلفظ حرف «نون» اخفاء است به این معنی که حرف «نون» مخفی شود. منظور این است که صدای آن از فضای بینی خارج شود و از دهان ظاهر نشود. مانند «انت»، «منجاء» و … پس این اخفاء است یعنی چیزی بین اظهار و ادغام، نه حرف «نون» ظاهر می‌شود و نه اینکه از بین می‌رود بلکه بینابین است و صدای آن از درون بینی خارج می‌شود. یک حکم دیگر هم وجود دارد و آن هم برای سایر حروف است،‌ یعنی حروفی غیر از شش حرف یرملون و شش حرف حلقی که ۱۲ حرف می‌شود،‌ یک حرف «ب» هم که اقلاب در آن صورت می‌گرفت، مجموعاً ۱۳ حرف می‌شود که توضیح داده شد و ۱۵ حرف دیگر باقی می‌ماند که اخفا می‌شوند. ▫️سایر احکام در بحث احکام تلفظ حرف «نون» ذکر یک نکته لازم است و آن هم اینکه همانطور که گفته شد، زمانی که حرف «نون» به حروف یرملون برسد ادغام می‌شود، از چهار حرف از این شش حرف «یمون» نون وقتی بیاید با «غنه» تلفظ می‌شود. زمانی که صدا از خیشوم(فضای بینی) می‌آید به آن غنه می‌گویند. پس در حکم ادغام چهار حرف از شش یرملون همراه با «غنه» خواهد بود. اقلاب نیز با «غنه» همراه است. 📜@MosHaf_et

آموزش#تجوید احکام حرف «میم» و «مد» در زمان تلاوت قرآن آخرین جلسه آموزش تجوید قرآن کریم توسط استاد سیدمحسن موسوی‌بلده، به بحث در مورد احکام تلفظ حرف «میم» و قواعد «مد» پرداخته است. هر زمان میم ساکن، به حرف بعدی خود برسد، دچار تغییراتی می‌شود. در تجوید برای میم ساکن نیز احکامی تعریف شده است که در ادامه توضیح داده خواهد شد. قواعد حرف «میم» بسیار راحت‌تر از قواعد حرف «نون» است که سه حکم بیشتر ندارد. قواعد تلفظ حرف «میم»/ ۳ حکم برای تلفظ صحیح اولین قاعده این است که هر گاه بعد از حرف میم ساکن، خود حرف «میم» تکرار شود، حرف «میم» اول، خوانده نخواهد شد و «میم» دوم با شدت تلفظ می‌شود که به آن ادغام حرف «میم» می‌گویند. مانند «کَم مِن» که تلفظ می‌شود «کمّن. 🍃یک نکته اصولاً در تجوید، هر حرف ساکن به خودش برسد، ادغام می‌شود. در زبان فارسی هم به همین صورت عمل می‌کنیم. در این بخش یک نکته وجود دارد و آن هم اینکه باید «غنه» را رعایت کرد. غنه هم همانطور که گفته شده، حرفی است که از بینی تلفظ می‌شود. 📜@MosHaf_et

آموزش#تجوید 🔹حکم دوم دومین حکم از سه حکم تلفظ حرف «میم» در تلاوت قرآن کریم و در بحث تجوید، «اخفاء» میم ساکن است. این حرف زمانی اخفاء می‌شود که به حرف «ب» برسد. برای اینکه اشتباه نکنیم حرف «نون» که به حرف «ب» می‌رسید، قلب به «میم» می‌شد، اما در این درس حرف «میم» به حرف «ب» رسیده است. در اینجا می‌گویند حرف «میم» اخفاء شده است، یعنی صدای آن مخفی می‌شود، مثل آن قضیه حرف «نون» که اخفاء می‌شد برای اینکه حرف «میم» اخفاء شود مقداری لب‌ها را باز نگه دارید، در حدی که یک ورق نازک کاغذ از آن عبور کند و بعد از آن صدا را از داخل بینی عبور دهید. 🔹سومین حکم سومین و آخرین قاعده تلفظ حرف «میم» در تجوید، زمانی است که این حرف به سایر حروف الفبای عربی برسد. «میم» ساکن در نزد سایر حروف ظاهر می‌شود و تلفظ خودش را دارد. 📜@MosHaf_et

آموزش#تجوید ▫️نکاتی در مورد علامت «مد» در پایان بحث کلی تجوید در این سلسله برنامه‌ها، نکاتی هم در مورد «مد» نیز لازم است که گفته شود. در قرآن کریم حق نداریم هر جایی که خواستیم کلمات را بکشیم، بله تنها در جاهایی که مشخص شده است، می‌توان این کار را انجام داد. ما در قرآن آیا حق داریم هر کجا دل‌مان خواست صدایمان را بکشیم؛ نه بلکه یک جاهای مشخصی که باید آنجاها صدایمان را بکشیم، هر زمان حروف مد، سبب مد پیدا کنند باید آنها را کشید. یعنی اگر حروف مد (آ،او،ای) دیده شد، برای اینکه کشیده شود باید بعد از آن حمزه یا سکون بیاید. اگر تشدید هم بود، چون در دل هر تشدیدی سکون قرار دارد، همان سکون حساب می‌شود. مانند یَشاعونَ . حال ممکن است یک سؤال پیش بیاید و آن هم اینکه به چه میزان باید مد را کشید، آیا می‌توانیم به هر میزان که خواستیم آن را بکشیم؟ کشیدن مد، حد و حدود دارد. هر زمان دیده شد که حرف مد سببی نداشت، یعنی حمزه یا سکون نیامده بود، به شکل طبیعی و به اندازه دو حرف کشیده خواهد شد. هر وقت سبب مد، حرف حمزه بود، دو برابر طبیعی یعنی به اندازه چهار حرکت کشیده می‌شود. هر موقع سبب آن سکون یا تشدید که همان سکون است، حرف مد به اندازه شش حرکت کشیده خواهد شد. 📜@MosHaf_et