نهج البلاغه
#نهج_البلاغه ⚪️ تَذِلُّ الْأُمُورُ لِلْمَقَادِيرِ، حَتَّى يَكُونَ الْحَتْفُ فِي التَّدْبِيرِ. 💎
💠🔹در طول تاريخ گذشته و در زندگى خود بسيارى از اين صحنه‌ها را ديده‌ايم كه گاه افراد بسيار هوشيار و قوى و صاحب تدبير ضربه‌هايى از تدبير و هوشيارى خود خورده‌اند و دست تقدير مسيرى جز آنچه آنها مى‌خواستند برايشان فراهم ساخته است. تنها مطلبى كه در اينجا تذكر آن لازم است اين است كه هرگز مفهوم اين سخن آن نيست كه انسان دست از تدبير و دقت و بررسى لازم در كارها بردارد و همه چيز را به گمان خود به دست تقدير بسپارد، بلكه شعار ««وَ أَنْ لَيْسَ لِلْإِنْسٰانِ إِلاّٰ مٰا سَعىٰ»؛ بهرۀ انسان تنها با سعى و تلاش او ارتباط دارد» را نبايد هرگز فراموش كند و به تعبير ديگر انسان نبايد از اراده و تقديرات الهى و اين‌كه همه چيز به دست اوست غافل شود و نيز نبايد دست از تلاش و كوشش بردارد. *** [گفتار حكيمانه] 17 وَ سُئِلَ عليه السلام عَنْ قَوْلِ الرَّسُولِ صلى الله عليه و آله: «غَيِّرُوا الشَّيْبَ وَ لَا تَشَبَّهُوا بِالْيَهُودِ» فقال عليه‌السلام إِنَّمَا قَالَ صلى الله عليه و آله ذَلِكَ وَ الدِّينُ قُلٌّ، فَأَمَّا الْآنَ وَ قَدِ اتَّسَعَ نِطَاقُهُ، وَ ضَرَبَ بِجِرَانِهِ، فَامْرُؤٌ وَمَا اخْتَارَ
#حکمت_16
🔶 @Nahj_Et
💠🔹امام عليه السلام در اين حكمت (حكمت هفتم) به دو موضوع كه در زندگى مادى و معنوى او تأثير فراوان دارد اشاره كرده نخست مى‌فرمايد: «صدقه (كمك به نيازمندان) داروى شفابخشى است»؛ (الصَّدَقَةُ دَوَاءٌ مُنْجِحٌ) . در قرآن مجيد و در روايات اسلامى اهمّيّت و تأثير انفاق در راه خدا و صدقه بر نيازمندان به طور گسترده وارد شده است و يكى از مهم‌ترين و مؤثرترين حسنات شمرده شده است. تعبير به «دواء» (دارو) و «منجح» (مؤثر و شفابخش) به طور مطلق نشان مى‌دهد كه اين كار هم درمان كنندۀ بيمارى‌هاى فردى و هم بيمارى‌هاى اجتماعى است. صدقه به هرگونه بخشش گفته نمى‌شود، بلكه بخشش‌هايى است كه قصد قربت در آن باشد؛ خواه واجب باشند مانند زكات يا مستحب مانند انفاق فى سبيل الله و خواه جنبۀ شخصى داشته باشد مانند كمك به يتيم يا محروم يا بيمارى يا جنبۀ عام داشته باشد مانند بناى بيمارستان و دارالايتام كه از آن تعبير به صدقات جاريه نيز مى‌شود.
#حکمت_7
🔶 @Nahj_Et
💠🔹امام در اين كلام عبرت‌آموز به دگرگونى حال مردم در برابر كسانى كه دنيا به آنها روى مى‌كند يا پشت مى‌نمايد اشاره كرده مى‌فرمايد: «هنگامى كه دنيا به كسى روى آورد نيكى‌هاى ديگران را به او عاريت مى‌دهد و هنگامى كه دنيا به كسى پشت كند نيكى‌هاى خودش را نيز از او سلب مى‌نمايد»؛ (إِذَا أَقْبَلَتِ الدُّنْيَا عَلَى أَحَدٍ أَعَارَتْهُ مَحَاسِنَ غَيْرِهِ، وَ إِذَا أَدْبَرَتْ عَنْهُ سَلَبَتْهُ مَحَاسِنَ نَفْسِهِ) . اين يك واقعيت است كه شواهد فراوان تاريخى دارد؛ هنگامى كه انسان‌هايى چه در امر حكومت و سياست و چه در امور اجتماعى و اقتصادى و چه در علوم و دانش‌ها مشهور و معروف مى‌شدند بسيارى از كارهاى خوبى را كه ديگران انجام داده بودند به آنها نسبت مى‌دادند. ابن ابى‌الحديد در شرح نهج البلاغۀ خود مى‌گويد: بسيارى از اشعار خوب را ديده‌ايم كه چون گوينده‌اش ناشناخته بود از او نفى مى‌كردند و به افراد مشهور در شعر نسبت مى‌دادند، بلكه كتاب‌هايى در فنون و علوم از اشخاص غير مشهور وجود داشته كه آن را به صاحبان نبوغ و شهرت نسبت داده‌اند
#حکمت_9
🔶 @Nahj_Et
💠🔹امام عليه السلام در اين كلام نورانى‌اش مى‌فرمايد: «هر شخص گرفتارى را نمى‌توان سرزنش كرد (چه بسا بى‌تقصير باشد)»؛ (مَا كُلُّ مَفْتُونٍ يُعَاتَبُ) . سرچشمۀ گرفتارى‌ها و مشكلات و مصائبى كه دامن‌گير انسان مى‌شود كاملاً مختلف است؛ گاه نتيجۀ مستقيم اعمال انسان است كه بر اثر ندانم‌كارى‌ها، سستى‌ها، تنبلى‌ها و استفاده نكردن به موقع از فرصت‌ها دامان او را گرفته است. به يقين چنين شخصى درخور سرزنش است؛ ولى گاه مى‌شود كه اين مشكلات كفارۀ گناهان انسان است و خداوند مى‌خواهد او را به اين وسيله در دنيا پاك كند. چنين كسى گرچه به سبب گناهش درخور سرزنش است ولى چون مشمول لطف الهى شده سزاوار ملامت نيست و گاه سرچشمۀ آن آزمايش‌هاى الهى است كه خدا مى‌خواهد با آن مشكل و گرفتارى بندۀ خود را پرورش دهد كه همچون فولاد آبديده در كورۀ حوادث مقاوم سازد و يا همچون طلاى ناخالصى را كه به كوره مى‌برند تا خالص گردد او را خالص سازد در اينجا نيز جاى سرزنش نيست
#حکمت_15
🔶 @Nahj_Et
💠برتری کردار بر حسب و نسب
🔹امام عليه السلام در اين سخن پربار و حكمت‌آميز به اهميت عمل صالح و نيك در سرنوشت انسان اشاره دارد و تلويحاً كسانى را كه بر نسب خود تكيه مى‌كنند در خطا مى‌شمرد و مى‌فرمايد: «كسى كه عملش او را (از پيمودن مدارج كمال) كُند سازد نَسَبش به او سرعت نخواهد بخشيد»؛ (مَنْ أَبْطَأَ بِهِ عَمَلُهُ لَمْ يُسْرِعْ بِهِ نَسَبُهُ) . قرآن مجيد و روايات اسلامى در جاى جاى خود بر فرهنگ عمل تكيه كرده است و آن را مقدم بر هر چيز مى‌شمرد و اين آيۀ شريفۀ قرآنى كه به صورت شعار براى مسلمانان در آمده شاهد اين گفتار است: «إِنَّ أَكْرَمَكُمْ عِنْدَ اَللّٰهِ أَتْقٰاكُمْ». درست است كه نسب عالى يكى از مزاياى اجتماعى افراد محسوب مى‌شود ولى در واقع جنبۀ تشريفاتى دارد؛ آنچه به حقيقت و واقعيت مقرون است اعمال خود انسان است و بسيار ديده‌ايم افرادى كه از خانواده‌هاى پايين بودند به سبب جد و جهد و تلاش و كوشش به مقامات عالى رسيده‌اند در حالى كه افراد ديگرى با نسب‌هاى عالى بر اثر سستى و تنبلى خوار و بى‌مقدار شدند
#حکمت_23
🔶 @Nahj_Et
💠 امام علی عليه السلام فرمودند:
🍃 چشم، نگهدارنده نشيمنگاه است.
🔹 مرحوم سيد رضى در توضيح اين گفتار مى گويد: «اين كلام امام(عليه السلام) از تشبيهات عجيب است. امام(عليه السلام) نشيمنگاه را به مَشك تشبيه كرده و چشم را به بندى كه بر دهانه مشك مى بندند كه هرگاه بند را رها كنند مَشك نمى تواند آنچه در آن است نگهدارى كند، مشهور است كه اين سخن نخست از پيامبر(صلى الله عليه وآله) شنيده شده ولى جمعى آن از اميرمؤمنان(عليه السلام) نقل كرده اند، اين را مبرد در كتاب المقتضب در باب اللفظ بالحروف آورده و ما در كتاب مجازات آثار النبوية درباره اين استعاره و تشبيه سخن گفته ايم».
📚 نهج البلاغه #حکمت_466
🔶 @Nahj_Et
💠امام عليه السلام در اين سخن پربار مى‌فرمايد: «كسى كه در نسبت دادن امورى كه مردم ناخوش دارند به آنها شتاب كند، مردم نسبت‌هاى ناروايى به او مى‌دهند»؛ (مَنْ أَسْرَعَ إِلَى النَّاسِ بِمَا يَكْرَهُونَ، قَالُوا فِيهِ بِمَا لَا يَعْلَمُونَ) . عيب‌جويى و ذكر عيوب مردم هرچند آشكار باشد كارى است بسيار ناپسند و اگر كسى نيت امر به معروف و نهى از منكر داشته باشد نبايد منكراتى را كه از بعضى سر زده آشكارا و در ملأ عام بگويد، بلكه اين‌گونه تذكرات بايد خصوصى و مخفيانه باشد؛ ولى به هر حال از آنجا كه مردم از گفتن عيوب و كارهاى زشتشان به صورت آشكارا ناراحت مى‌شوند و در مقام دفاع از خود بر مى‌آيند يكى از طرق دفاع اين است كه گوينده را متهم به امورى مى‌كنند كه چه بسا واقعيت هم نداشته باشد تا از اين طريق ارزش سخنان او را بكاهند و بگويند: فرد آلوده حق ندارد ديگران را به آلوده بودن متهم كند. بنابراين اگر انسان بخواهد مردم احترام او را حفظ كنند و نسبت‌هاى ناروا به او ندهند و حتى عيوب پنهانى او را آشكار نسازند بايد از تعبيراتى كه سبب ناراحتى مردم مى‌شود بپرهيزد و در يك كلمه، بايد احترام مردم را حفظ كرد تا آنها احترام انسان را حفظ كنند
#حکمت_35
🔶 @Nahj_Et