🔷 (مفهوم واقعی زهد) 🔷⬇️
( #قسمت اول )
هدفهای زهد اسلامی
1. ایثار
اسلام برای چندین هدف قبول میکند که انسان در دنیا زاهد باشد، یعنی از لذتهای حلال چشم بپوشد. انسان در شرایطی قرار میگیرد که در آن، انسانهای دیگر مثل او یا بیشتر از او احتیاج دارند. در اینجا انسان چه میکند؟ ایثار میکند، جود و بخشش میکند، لذتی را که برای خودش حلال و جایز است به دیگری میدهد، نمیخورد تا به دیگران بخوراند. نه اینکه نمیخورد و دور می ریزد تا در آخرت به او بدهند بخورد! اگر چنین کند آنجا به او میگویند کار احمقانهای کردهای که دور ریختی به خیال اینکه اینجا بدهیم به تو بخوری. نمیپوشد برای اینکه بپوشاند. آسایش نمیکند برای اینکه بتواند دیگران را در آسایش وارد کند. لذت نمیبرد برای اینکه به دیگران لذت برساند. این ایثار است، یکی از عالیترین و باشکوهترین شئون و خصائص انسانی است، یکی از انسانی ترین کارهای بشر است، زهد است ولی زهد انسانی، زهد صحیح، زهد عالی. این آن
زهدی است که علی بن ابیطالب دارد.
نمیخورد ولی دور نمی ریزد. زحمت میکشد، به دست میآورد، ولی نمیخورد برای اینکه بخوراند، نمی پوشد برای اینکه دیگران را بپوشاند. وَ یطْعِمونَ الطَّعامَ عَلی حُبِّهِ مِسْکیناً وَ یتیماً وَ اسیراً. انَّما نُطْعِمُکمْ لِوَجْهِ اللهِ لانُریدُ مِنْکمْ جَزاءً وَ لا شُکوراً [1].
آیا اسلام این جور زهد و اعراض از لذت دنیا را می پذیرد؟ این گونه اعراض را که هدف انسانی و معقول دارد می پذیرد؟ البته میپذیرد. اصلًا کدام عقل و دل است که اینگونه زهد را بفهمد و نپذیرد؟ اگر دینی چنین زهدی را توصیه نکند، آن دین نیست. اگر یک مکتب اخلاقی چنین زهدی را توصیه نکند، آن مکتب از مفاهیم عالی انسانی باخبر نیست، از انسانیت چیزی نمیفهمد.
این یکی از هدفها و فلسفههای زهد است، زهدی که عقل و وجدان آن را می پذیرد. اسلام به اینگونه زهد توصیه کرده است. قرآن درباره عدهای از اصحاب پیغمبر، انصار و مؤمنینی که در مدینه بودند میفرماید: وَ یؤْثِرونَ عَلی انْفُسِهِمْ وَ لَوْ کانَ بِهِمْ خَصاصَةٌ [^2] ولو اینکه خودشان در سختی و مشقت بسر میبرند ولی برادران مسلمان خودشان را بر خودشان مقدّم میدارند، آنها را بر خودشان ترجیح میدهند.
📚 استاد مطهری، احیای تفکر اسلامی، ص78،77
🔶 @Nahj_Et
۷ خرداد ۱۴۰۱