📚 استنتاج به روش بهترین تبیین (Abduction) و علم اصول
(برای علاقه مندان به مباحث تطبیقی و علم اصول فقه)
✏️ سید محمد هاشمی
🔺 در کنار استنتاج قیاسی (Deduction) و استقرایی (Induction) که در منطق ارسطویی از آن سخن گفته می شود. در قرن نوزدهم از استنتاج دیگری نیز سخن گفته شد. این شیوه به «استنتاج به روش بهترین تبیین» (inference to the best explanation) موسوم است و آن را (Abduction) هم می گویند. این نوع از استدلال که به تعبیر پیِرس غیر از استقراء و قیاس منطقی است روشی برای توجیه برخی فرضیات در علوم است.
🔺 در این شیوه ابتدا نتیجه ای به صورت مفروض پذیرفته می شود و پس از آن سعی می شود بهترین توجیه که سازگاری بیشتری با این نتیجه دارد و بیشترین تبیین ممکن را از آن صورت می دهد بیان شود.
🔺از این استدلال برای اثبات وجود خدا و #رئالیسم_فلسفی نیز استفاده شده است. استدلال کنندگان گفته اند وجود واقعیت خارجی تبیین بهتری از تصاویر ذهنی ما دارد تا قائل شدن به ایده آلیسم و یا اعتقاد به توهمی بودنِ خارج.
🔺به نظر می رسد استدلال هایی که برخی اصولیون ما در قسمت های مختلف این علم انجام داده اند و همچنین استدلال های برخی متکلمین در بخش هایی از علم کلام به این شیوه از استنتاج نزدیک باشد.
🔺برای مثال همه کسانی که کار فلسفی کرده اند با نظریه #حالّ در مسائل وجود آشنا هستند. برخی متکلمین گفته اند بین وجود و عدم ثبوت دیگری به نام «حال» تحقق دارد. ماجرا از این قرار است که #متکلمین در مساله علم الهی دچار چالش شده اند، چالش هم مساله علم خداوند به اشیایی است که هنوز موجود نیستند. آنها دیدند اگر بخواهند قائل به علم خداوند به آن موجودات شوند باید تعلق علم به معدوم را بپذیرند که محال است و از طرفی اگر منکر علم خداوند به موجودات آینده شوند مستلزم جهل در ذات الهی است که باز محال است. به همین جهت قائل به وجود «حال» بین وجود و عدم شدند. این نظریه تلاش داشته در فضای پذیرش دو فرضیه (عدم امکان علم به معدومات و علم مطلق و فعلی الهی به تمام موجودات) تلاش کند بهترین تبیین یا #توجیه (Justification) را در این میان عرضه کند. قول به اولویت ذاتی در بحث مواد ثلاث نیز دقیقا به همین شکل از متکلمین سر زده است. (البته هر دو نظریه از جهت فلسفی مردود است.)
🔺در علم اصول نیز شبیه به چنین استدلالی وجود دارد. برای مثال در بحث امکان تعبد به ظنون، اصولیون شیعه پس از رد تصویب اشعری و معتزلی در برابر سوال ابن قبه در نحوه حجیت امارات ظنی قرار گرفتند. در اینجا این اصولیون با پذیرش قطعی دو چیز یعنی ابطال تصویب و حجیت امارات ظنی سعی کردند بهترین تبیین را در این جا بیان کنند. بهترین تبیین از نظر ایشان (به جز شیخ انصاری) مصلحت تسهیل است.
🔺به نظر می آید نظریه مصلحت تسهیل هیچ دلیل دیگری (به جز برخی روایات که معلوم نیست در اینجا دال باشند) جز این که میتواند بهترین توجیه برای پذیرش دو فرضیه فوق باشد ندارد.
🔺به نظر نگارنده نظریه #اطلاق_مقامی، #واجب_معلق و منجّز، #کف_نفس در معنای نهی و موارد متعدد دیگر در علم اصول (به آن خواهیم پرداخت) از همین قبیل است و به نظر می رسد در صورت اشکال به این شیوه باید در این موارد تجدید نظر کرد.
🖊منتظر نظرات بزرگواران هستم.
#اصول_فقه
#منطق
@ofoqemobin
🔆🔆🔆 فرا رسیدن میلاد فرزند علی بن موسی الرضا، امام جواد سلام الله علیهما بر همه مومنین و مومنات مبارک باشد. ان شاء الله به حق این امام و جود و کرمش، شر سختی ها و بیماری ها از سر مسلمین برداشته شود.
⭕️ مثنوی سوزناک مقبل کاشانی:
🔆 روايت است كه چون تنگ شد بر او ميدان
فتـــــاد از حـــــركت ذوالجــناح وز جـــولان
🔆 نه سيــــد الشهدا بر جـدال طاقت داشت
نه ذوالجـــناح دگــر تاب استقامــت داشت
🔆 كشيــــد پــا ز ركـــاب آن خلاصـــه ايجـــاد
به رنـــــگ پرتو خورشـــيد، بر زمين افتــاد
🔆 هـــوا زجور مخـــالف چــو قيرگـــون گرديد
عزيز فاطـــــمه از اسب سرنگون گــــرديد
🔆 بلند مرتبــــه شاهــي زصـــدر زين افــــتاد
اگــر غلط نكـــنم، #عــرش بر زميــن افتاد...
❤️ «انظر الینا یا مظلوم ابن المظلوم ... اغثنا ... صلی الله علیک و علی اصحابک الطاهرین ...»
#شب_جمعه
@ofoqemobin
☀️ عملی برای سه شب آینده
سه شبِ سیزدهم، چهاردهم و پانزدهم ماه های رجب و شعبان و رمضان از ایام خاص سال اند. #سید_بن_طاووس به نقل از امام صادق (ع) عملی برای شب های این ایام (لیالی البیض) نقل فرموده است. این عمل، جمع سه ماه، سه روز و سه سوره خاص است که امام (ع) می فرماید مختص امت اسلام است:
🔺شب سیزدهم:
🔅2رکعت
🔺هررکعت:حمد(1)+یس(1)+ملک(1)+توحید(1)
🔰شب چهاردهم:
🔅4رکعت
🔺هررکعت:حمد(1)+یس(1)+ملک(1)+توحید(1)
🔰 شب پانزدهم:
🔅6رکعت
🔺هررکعت:حمد(1)+یس(1)+ملک(1)+توحید(1)
🕌 متنِ زیبای روایت:
🔴 قال جعفر بن محمد صلوات اللّه عليه:
أعطيت هذه الأمّة ثلاث أشهر لم يعطها أحد من الأمم، رجب و شعبان و شهر رمضان، و ثلاث ليال لم يعط أحد مثلها: ليلة ثلاث عشرة و ليلة أربع عشرة و ليلة خمس عشرة من كل شهر، و أعطيت هذه الأمة ثلاث سور لم يعطها أحد من الأمم: يس و «تَبارَكَ الْمُلْكُ» و «قُلْ هُوَ اللّٰهُ أَحَدٌ»، فمن جمع بين هذه الثلاث فقد جمع أفضل ما أعطيت هذه الأمّة.فقيل: و كيف يجمع بين هذه الثلاث؟ فقال: يصلّي كل ليلة من ليالي البيض من هذه الثلاثة الأشهر، في الليلة الثالثة عشر ركعتين، يقرء في كل ركعة فاتحة الكتاب و هذه الثلاث سور، و في الليلة الرابعة عشر اربع ركعات، يقرء في كل ركعة فاتحة الكتاب، و هذه الثلاث سور، و في الليلة الخامسة عشر ستّ ركعات، يقرء في كل ركعة فاتحة الكتاب و هذه الثلاث سور، فيجوز فضل هذه الأشهر الثلاثة و يغفر له كلّ ذنب سوى الشرك
(الإقبال بالأعمال الحسنة (ط - الحديثة)، ج3، ص: 230)
⭕️ ۴ رکعت به معنای دو نماز دو رکعتی و ۶ رکعت هم سه نماز دو رکعتی است.
#رجب
@ofoqemobin
⁉️ معمای duck-rabbit
⭕️ در تصویر بالا در نگاه اول چه می بینید؟ اردک یا خرگوش؟
این تصویر نماد تفاوت معرفت های بشری با توجه به پیش فرض هاست. همچنین در فلسفه علم، نمادی برای نگاه پارادایمی امثال #تامس_کوهن و #فریابند به نحوه صورت بندی علم و تاثیر پیش فرض های فرهنگی و معرفتی و... در حصول آن است.
♦️ اگر کسی تجربه رویارویی با اردک در زندگی اش نداشته باشد قطعا تصویر بالا را خرگوش میبیند همچنین اگر کسی تجربه مواجهه با خرگوش نداشته باشد از تصویر بالا خرگوش نمی فهمد.
♦️ سوال:
آیا این مثال اثباتی برای نظریه نسبیت معرفت شناسی نیست؟
کسانی که با فلسفه علامه کار کرده اند آیا می توانند نگاه علامه را در برابر این چالش توضیح دهند؟
🔹 توضیح چیستی معرفت، از چالش های سهمگین اندیشه بشری (اگر سهمگین ترین نباشد) است. در آینده در این باب خواهیم نوشت ان شاء الله
#معرفت_شناسی
@ofoqemobin
📚 معرفی چند کتاب به مناسبت میلاد حضرت امیر (ع)
⭕️ 1- اگر می خواهید در مورد اثبات ولایت حضرت امیر (ع) و جوهره عقاید شیعه بیشتر بخوانید، کتاب ارزشمند #احقاق_الحقِ قاضی نور الله شوشتری را مطالعه کنید. ایشان به دلیل نوشتن همین کتاب به شهادت رسید. متن کتاب هنوز استوار و بسیار قابل استفاده است. (البته این کتاب با شروحش بسیار مفصل و حدود 34 جلد است). در این باب کتاب #عبقات_الانوار #میر_حامد_حسین هم بسیار عالیست، کتاب #شبهای_پیشاور، و #المراجعات هم از کتابهای آسانتر و مشهورتر هستند که در این موضوع قابل استفاده اند.
⭕️ 2- اگر به دنبال فهم سیره سیاسی و حکومتی حضرت هستید کتاب جاذبه و دافعه علی (ع) و بخش مشکلات علی (ع) که در جلد 16 مجموعه آثار #شهید_مطهری به چاپ رسیده است را مطالعه کنید. در این موضوع کتاب «الصحيح من سيره الامام علي عليه السلام» از مرحوم علامه #جعفر_مرتضی_عاملی نیز مانند سایر آثار ایشان بسیار ارزشمند است.
⭕️ 3- اگر می خواهید پیرامون مقام تکوینی و حقیقی حضرت امیر (ع) مطالعه کنید خوب است به ذیل این آیات در تفسیر شریف المیزان مراجعه کنید:
- «و اذ ابتلی ابراهیم ربه بکلمات ...» سوره بقره : 124
- «و جعلناهم ائمه یهدون بامرنا ...» سوره انبیاء : 74
در این موضوع کتاب امام شناسی مرحوم #علامه_طهرانی هم قابل استفاده است.
⭕️4- اگر به دنبال شناخت تاثیر معرفتی و معنوی امیرالمومنین (ع) بر عالم اندیشه و عرفان هستید رساله علی (ع) و فلسفه الهی مرحوم علامه و مباحثات ایشان با هانری کربن در کتاب «رسالت تشیع در دنیای امروز» را به مطالعه بگیرید.
✏️سید محمد هاشمی
التماس دعا
@ofoqemobin
هدایت شده از افق مبین||سید محمد هاشمی
🌏 چالش های بسط بین المللی گفتمان انقلاب اسلامی
🎙 در جلسه ای در شب 22 بهمن و به مناسبت سالگرد انقلاب اسلامی در میان جمعی از فضلای حوزه علمیه قم به بحث «چالش های بسط بین المللی گفتمان انقلاب اسلامی» پرداختیم.
🔴 اهم مطالب طرح شده در این جلسه:
- ایده جهانی انقلاب اسلامی و تاکید بر جهت فراملی انقلاب در بیانیه گام دوم
- جهانی بودن هدف امامین انقلاب
- ضعف و اختلال شدید حرکت نخبگانی حوزه و دانشگاه در ترویج بین المللی اندیشه های انقلاب اسلامی
- بررسی سنت تاریخی تشیع در ارتباط با «غیر» و قدرت ایجاد تعامل با قدرت ها و مذاهب غیر همسو در بستر این فرهنگ (#شیخ_طوسی، #خواجه_نصیر_الدین_طوسی، #شهید_اول و #شهید_ثانی، #قاضی_نورالله_شوشتری)
- مقایسه انقلاب اسلامی و چند حرکت ضداستکباری و استعماری در سده اخیر مانند حرکت #گاندی، #نلسون_ماندلا، #چه_گوارا، #مارتین_لوتر_کینگ در میزان فهم عمومی جهانی از این جنبش ها
- بررسی چند ایده اساسی انقلاب اسلامی که هنوز در امت اسلام و در عالم به درستی فهم نشده (ایده جمع دین و دنیا، ایده #فلسطینِ_واحد، ایده استکبار ستیزی غیر مادی، ایده ولایت فقیه و مردم سالاری دینی، ایده وحدت مذاهب اسلامی)
- بررسی میزان شناخت دشمن و دوست (شناخت #آمریکا، شناخت #عراق، تجریه #بوسنی و #لبنان)
- پیشنهاداتی برای سرعت گرفتن در تبیین جهانی انقلاب اسلامی
🙏 از آنجا که این بحث نیاز به مشارکت عمومی نخبگان حوزوی و دانشگاهی دارد اگر دانشجویان و اساتید و طلاب بزرگوار نکاتی در این خصوص داشتند حتما بنده را بهره مند کنند.
دریافت صوت 👇👇
#گام_دوم
#انقلاب_جهانی_خمینی
#سخنرانی
@ofoqemobin
هدایت شده از افق مبین||سید محمد هاشمی
چالش های بسط بین المللی گفتمان انقلاب اسلامی.mp3
14.1M
چالش های بسط بین المللی گفتمان انقلاب اسلامی
۲۱ بهمن ۱۳۹۸
@ofoqemobin
☀️ در هنگام خواندن دعای «یا من ارجوه» به چه چیزی باید فکر کنیم؟
🔰 از زبان #میرزا_جواد_ملکی_تبریزی قدس الله سره الشریف
( این عبارات بسیار دقیق است، خوب است با دقت خوانده شود)
🔴 أقول : لا تغفل أنك تقول في أول هذا الدعاء إنك ترجو الله لكل خير، وتأمن سخطه عند كل شر، ومن بعض هذا السخط مكر الله ، والحال أن الأمن من مكر الله من المعاصي الكبيرة ، فليكن قصدك من هذه العبارة بشرط التوبة فكانك تقول: یا من جعل لعباده طريقا إذا سلكوه أمنوا من سخطه ، وهو التوبة ، وهذا ليس أمنا فعليا من مكر الله وكذا قولك: «أرجوه لكل خير» فكأنك تقول : يامن جعل لعباده طريقا إذا سلكوه وفتح لهم باب إذا دخلوا منه نالوا به لكل خير یریدونه وهو الدعاء
🔴 ثم إنك لو تدبرت في قولك : أعطني جميع خير الدنيا وجميع خير الآخرة، بتكرار لفظ الجميع في المعطوف وفي قولك: واصرف عني جميع شر الدنيا وشر الآخرة ، بلا إعادة لفظ الجميع لعلك تتفطن أن في تغيير الأسلوب إشارة إلى أن الشر عبارة عن أمر عدمي، وهو البعد عن رحمة الله ، والحرمان عن روح الله، لكن الخير من جهة كونه أمرا وجوديا فكأنه أنواع لا نهاية لعددها ، وأما ذكر لفظ الجميع في شر الدنيا فكأنه أيضا لأجل عدم انکشاف هذا المعنى في شرور الدنيا لعامة أهلها بخلاف الآخرة ،
🔴 فإذا تقرر ذلك فاعلم أنك لا تنال لخير الدعاء وإجابته كمالا إلا إذا اتصف سرك وروحك وقلبك بصفات الدعاء والاتصاف بصفاته عبارة عن أن يكون المنشي بالدعاء سرك وروحك وقلبك ، مثلا إذا قلت: أرجوك لكل خير، تكون راجيا لله بسرك وروحك وقلبك ، ولكل منها آثار فليظهر آثاره في عملك ، فمن تحقق الرجاء في سره وحقيقته ، فكأنه يصير رجاء كله ، ومن كان ذلك في روحه فكأنه يكون حياته بالرجاء ، ومن كان راجيا بقلبه يكون أعماله التي يصدر عن قصد واختيار ملازما للرجاء ، فاحذر أن لا يوجد في شيء من شؤونك شيء من الرجاء.
المراقبات، ص ۵۴
#عرفان_شیعی
#رجب
@ofoqemobin
🖊 #یادداشت
🔺 تحول مسیر نیست، مقصد است. (تاملی در برون رفت از وضعیت تعلیقی تحول در حوزه)
👇👇👇