اجتهاد در تفسیر از نظریه تا عمل علی راد مسئله عمیق تر از انس با قرآن است, ما اجتهاد در تفسیر قرآن را ساده و بدیهی انگاشته ایم لذا پس از هر کاری به سراغ قرآن رفته ایم, اجتهاد در تفسیر مسیری بسیار دشوارتر از دانشهای دیگر دارد . تفاسیر رایج تحول خاص در نگرش و رفتار فردی و اجتماعی ما ایجاد نمی کنند... هنر تفاسیر رایج این است : قرآن هزار و چهارصد سال قبل چه گفته است؟ لکن اینکه اکنون قرآن در پاسخ به مسائل, نیازها, چالش های ما, جامعه ما و انسان معاصر چه می گوید؟ در این تفاسیر خبری نیست زیرا مسئله این تفاسیر این نبوده و نیست .. غالب این تفاسیر مجمع الآراء و الاقوال و الوجوه و الاحتمالات و المناقشات و الملاحظات است یعنی تفسیر خود خود قرآن نیست تفسیر تفسیرهای قرآن است! نظریات قرآن در عرصه های کلان زیست وحیانی در این تفاسیر تبیین نمی شود . از این رو با وجود این همه تفاسیر قرآن, جهان اسلام از انقلاب تحولی- تکاملی عصر نزول آن بهره مند نیست! به تغییر جدی در نگرش به قرآن , خوانش قرآن و تفسیر قرآن نیازمندیم! این مهم با انس و قرائت قرآن, تدریس چند کتاب تفسیری در حوزه , تالیف تفاسیر با رویکرد رایج میسور نیست هر چند این امور لازم است اما کافی نیست... درباره تفاسیر المیزان, الفرقان, نمونه, تسنیم نیز باید پرسید که نسبت این تفاسیر با انسان معاصر چیست؟ به نظر می رسد مکتب علامه طباطبایی و شاگردان ایشان در تفسیر قرآن تاحدودی به این مسئله پرداخته اند. ┈••✾•🌿🌺🌿•✾••┈┈• @OstadRad Books : https://B2n.ir/r67349 Articles : https://B2n.ir/j95840 Lectures : https://B2n.ir/w50917

سلطه تراث در فهم قرآن از مسئله تا رویکرد ✍️علی راد ❇️ در سده اخیر با اوج گرفتن جریان نو اندیشی در جهان اسلام و به ویژه جهان عرب که متاثر از الزامات مدرنتیه در اندیشه برخی از متفکران مسلمان بود , نقد و پالایش تراث اسلامی از جمله جوامع حدیثی و تفسیری مورد توجه قرار گرفت و به یکی از مهم ترین مساله ¬های دین پژوهی تبدیل شد؛ تشدید جریان نقد تراث اسلامی به شکاف و گسست طرفداران این جریان گردید و به کشمکش های میان نواندیشان و سنّت گرایان منجر شد . نواندیشان که گاهی در رویکرد انتقادی خود به تراث اسلامی از روشهای خاورشناسان نیز متاثر بودند , نقد جوامع حدیثی و تفسیری مسلمین را مورد توجه قرار دادند و اعتبار و قداست آنها را خدشه دار کردند و به نقش مذاهب اسلامی در تحریف معنوی و مصادره قرآن به سود مبانی و آرای مذهبی تصریح دارند . متاثر از جریان نواندیشی , جریان اعتدالی در ارزیابی تراث اسلامی در جهان اسلام شکل گرفت که افراط جریان نخست را نداشت و ضمن تکریم تراث به نقد و ارزیابی آنها تاکید داشت . برایند این جریان دفاع علمی از قرآن, سنّت و تراث اسلامی است و از منظری پاسخی به افراطی گری جریان روشنفکری است که تلاش دارد اعتبار و منزلت تراث موجود را فرو ریزد؛ آنچه در آسیبهای مطرح شده از سوی جریان نخست بیش از همه اعتبار تراث اسلامی را نشانه رفته است, آسیب ایدئولوژیک بودن تفاسیر قرآن است که از آن به « سلطه تراث در فهم قرآن » یاد میشود که پیش از این در مطالعات آسیب شناسی جریان های تفسیری از این منظر به آن نگریسته نشده است. ♨️ در پژوهشهای آسیب شناسی جریان های تفسیری و به طور خاص تفسیر روایی, بیشتر به آسیبهایی چون وضع, ضعف و ارسال در اسناد, رخنه اسرائیلیات در احادیث تفسیری پرداخته میشود ولی آسیب اثر گذاری عوامل غیر معرفتی چون تاثیر پارادایمها و ایدئولوژیها کمتر مورد توجه است؛ این در حالی است که پیامدهای منفی آسیب اخیر بیشتر از آسیبهای دیگر است زیرا مانعی فرا روی فهم جدید و عصری از قرآن است. شاید دلیل این کم اعتنایی به دشواری اکتشاف این آسیب بر گردد که فرایند آن - از بازیابی تا علاج – با فرایند آسیب شناسی دیگر آسیب ها متفاوت است؛ از این رو کارنامه آسیب شناسی پارادیم- ایدئولوژی در تفسیر هم به لحاظ نظری و هم به شکل تطبیقی و مصداقی بسیار کم برگ است. هر چند برخی از محققان عرب زبان تلاش نمودند کلیاتی از این بحث را در شکل کلان آن در تراث اسلامی و قرآنی بررسی نمایند. ✅از جمله در آثار طه جابر علوانی , وجیه قانصوه , عادل عباس نصّراوی و موسی فقیه از آسیب ایدئولوژیک بودن تفاسیر اسلامی با عنوان «سلطه تراث در فهم قرآن» یاد شده است که با ابتنای بر رویکرد انتقادی نوگرایان جهان عرب به تراث اسلامی و تفاسیر قرآن این آسیب تا حدودی بررسی شده است. ┈••✾•🌿🌺🌿•✾••┈┈• @OstadRad Books : https://B2n.ir/r67349 Articles : https://B2n.ir/j95840 Lectures : https://B2n.ir/w50917

رهاسازی قرآن از سلطه سَلف؛ از قانصوه تا نصراوی ✍️علی راد ❇️رویکرد رهاسازی قرآن از وابستگی به فهم سلف در پژوهشهای نوگرایان معاصر اهل سنّت مورد توجه جدی است ( برای نمونه در مسئله زن در قرآن بنگرید: بنا‌ ، جما‌ل‌, المراة‌ المسلمة بین‌ تحریر القرآن‌ و تقیید الفقها‌ء ؛ ابوزید, نصر حامد, داوئر الخوف حول المرأة) . از جمله قانصوه در فصل نتایج از کتاب خود با عنوان « النص الدینی فی الاسلام من التلقی الی التفسیر» برایند پژوهش خود را چنین گزارش می کند : «نتایج این کتاب دو گونه آزاد سازی – یکی برای خواننده و دیگری برای قرآن را - فرا روی مخاطب قرار میدهد؛ نخست مخاطب متن دینی را از الزامات پیشینان (نسل سلف) در نوع تلقی و دریافت از قرآن رها می-سازد؛ سپس قرآن را از الزام به معانی و مفاهیمی که در تراث پیشینیان قطعی تلقی شده است, رها می سازد. بنابراین مخاطب امروزی می تواند از قرآن به افق امروز و متناسب با چالش ها و نیازهای جاری روزگار و زمانه خویش بهره ببرد » . ♨️ نصّراوی نیز در مقدمه کتاب « النص القرآنی و سلطة التراث: دراسة فی کشف المعنی و توجیهه عند المسلمین فی عصر التاسیس » از هژمونی و سیطره گرایش¬های کلامی, فقهی, اصولی, تفسیری و لغوی در فهم قرآن به عنوان یک قوه قدرتمند و گسترده یاد می کند که هر کدام معنا و مفهوم قرآن را متناسب با پیش فرض های خود ارائه کرده است؛ وی از این سیطره به سلطه کشف و تقریب معنای قرآن در عصر تاسیس دانش تفسیر یاد می کند که از سوی متکلمان, فقیهان و اصولیان به کار بسته شد . وی مکرر به اثر گذاری تراث برجای مانده از دوره تاسیس دانشهای اسلامی در فهم و تبیین قرآن اشاره کرده و خواننده را از در افتادن در چنبره و سیطره آنها بدون نقد و داوری دقیق برحذر می دارد؛ وی به هدف نشان دادن اثر گذاری این آسیب در تفسیر قرآن, رویکردهای کلامی , فقهی , اصولی , تفسیری و لغوی در تفسیر آیات را به عنوان نمونه بررسیده است. نصراوی ضمن تاکید بر ارزش تاریخی تراث تفسیری و عدم استغنای مفسر از آن, بر این مهم تاکید دارد که اصل و مبنا قرار دادن مطلق این تراث در تفسیر قرآن نادرست است زیرا تراث مذکور حاوی شماری از خوانش ها و تفسیرهای ایدئولوژیک از قرآن هستند. از این رو, پژوهش انتقادی تراث موجود را امری بایسته برای مفسر پیش از استناد به آن می داند و چنین می نویسد: « کما ینبغی عند دراسة التراث التفسیری ان تکون علی حذر کبیر من القراءات السابقه و ذلک أن بعضها قراءات أیدیولوجیه أو عقدیة للنص فلم تراعی أصل النص و تفهمه کما هو و انما هناک قراءات لم تعد القرآن الکریم أصلا تحمل علیه الآراء و المذاهب بمعنی أنّه قد استبیح حتی أصبح التراث التفسیری للعلماء یحمل علیه القرآن الکریم, و هذا خلاف القرأءة السلیمة إذ أقحم المفسر آراءه الفقهیه و الکلامیة و تخریجاته الاصولیه و جدله الکلامی فی النص القرآنی و کأنها مسلمات و أخذ یبحث المفسر فی القرآن الکریم غن آیة أو سوره یحملها علی اقواله, بمعنی أنهم لم یجعلوا القرآن هو الذی یقاس علیه بل عملوا خلاف ذلک » . ✳️ از نگاه قانصوه بررسی خوانش های متعدد و مختلف از قرآن نشان میدهد که غلبه یک خوانش بر خوانش های دیگر در حمایت حاکمیت, توسل به خشونت, .... ریشه دارد که سایر نظریه ها و خوانش ها را به حاشیه رانده و دور از منطق علمی می خواند؛ هم چنین با استفاده از ظرفیت اجماع در جذب و تکثیر آرای موافق , فهم خود را به عنوان تفسیر رسمی از قرآن ارائه می کند به گونه ای که تخلف از آن ناروا و به مثابه خروج از شریعت و فهم صائب است از این رو هر گونه اختلاف افکنی و تعارض سازی با آن حرام است. این گونه است که انسداد در تفسیر پدید می آید و زمینه فهم جدید از قرآن را مسدود می سازد . ┈••✾•🌿🌺🌿•✾••┈┈• @OstadRad Books : https://B2n.ir/r67349 Articles : https://B2n.ir/j95840 Lectures : https://B2n.ir/w50917

نظریه تفسیری از لزوم تا کارکرد ✍️علی راد ❇️ تفسیر قرآن در میان سایر علوم اسلامی, اولین دانشی است که پیشینه ی تاریخی آن به عهد رسالت بر می گردد و تا کنون اطوار چهارگانه تأسیس, تأصیل, تفریع و تجدید را سپری کرده است . دانش تفسیر در ادیان آسمانی, نظر به پیوند آن با شرح متون مقدس, از اهمیت خاصی برخوردار است. ارزش تفسیر به اهمیت متن, و منزلت ماتن وابسته است, این دو هر قدر از منزلت والایی برخودار باشند, تفسیر نیز به همان میزان دارای اهمیت, ارزش و دقت خواهد بود , از این رو کیفیت تفسیر تابع شناختِ مفسر از منزلت ماتن است . تفسیر فرآیندی ساده و بالبداهه نیست بلکه از نوعی دقت و ظرافت برخودار است. مفسّر باید پیش از تفسیر نسبت به حقیقت تفسیر, پیش فرضها و لوازم آن اندیشه کند و نظام تفسیری خود را در قالب نظریۀ تفسیری استوار سازد. مقصود از نظریۀ تفسیری, مجموعۀ مولفه هایی است كه دانش تفسیر بر آنها استوار است و تصور آنها در تعریف تفسیر ضروری است. طرح پرسش هایی درست درباره ی هویت دانشی تفسیر , امكان, پیش فرضها, مراحل, منابع, هدف, قواعد, قلمرو, انواع, روشمندی تفسیر, شرایط مفسر, ... و یافتن پاسخی مناسب به آنها, در تبیین نظریۀ تفسیری یک مفسر ضروری است . آنچه امروزه به عنوان" فلسفه تفسیر" مطرح است در حقیقت, رهیافتی از نوع منطق فهم دین, برای یافتن پاسخی درخور به این مسائل است . این پاسخها می تواند از پیش فرض های كلامی, تاریخی و ادبی مفسر تاثیر بپذیرد و از یك مذهب و مفسری تا مذهب و مفسری دیگر, متفاوت باشد و در نتیجه به اختلاف نظریات تفسیری بینجامد, از این رو, یكی از اسباب موثر در اختلاف آراء تفسیری مفسران, اختلاف نظر آنان در مبانی تفسیر است که در منابع و روش تفسیر نیز بُروز می یابد؛ از مبانی، منابع روش و قلمرو تفسیر به جهت تاثیرگذاری در دیگر ابعاد تفسیر, می توان به عنوان مولفه های اساسی نظریۀ تفسیری یاد کرد. ♨️ اصولِ منطق تحقیق و ضوابط اخلاق پژوهش, ایجاب می کند مفسران پیش از اقدام به تفسیر, نظریۀ تفسیری (مبانی, منابع, روش و قلمرو) خود را مشخص کنند و در سراسر تفسیر آن را رعایت نمایند. بهتر است مفسر اصول کلی نظریۀ تفسیری را با تکیه بر نتایج تحقیقاتی خودش, سامان دهد و تا زمانیکه نسبت به بنیادهای معرفتی نظریه تفسیری, اقناع علمی و عقلی نیافته, از التزام عملی بدان بپرهیزد و از تقلید نظریات تفسیری دیگران بدون تحقیق و تحفص, خودداری کند, تا در مقام نقد و ایراد, توان تحلیل و دفاع را داشته باشد. این نکته بدان معنا نیست که نظریات تفسیری در تمامی اصول, متضاد و متقابل هم هستند, بلکه مقصود تاکید بر ویژگی تحقیقی و اجتهادی بودن نظریۀ تفسیری منتخب است که مفسر بایستی دشواریهای دستیابی به آن را تحمل کند. سبب تمایز نظریات تفسیری از همدیگر(با وجود اشتراکات متعدد) اختلاف آنها در یک مبنای نظری, منبع یا شیوه تفسیری است که یک نظریه تفسیری را از نظریه دیگر متفاوت می سازد و اجتهادی بودن نظریه های تفسیری در همین اصول اختلافی, ظهور و بروز پیدا می کند. ┈••✾•🌿🌺🌿•✾••┈┈• @OstadRad Books : https://B2n.ir/r67349 Articles : https://B2n.ir/j95840 Lectures : https://B2n.ir/w50917

نظریه تفسیری از تقلید تا اجتهاد ✍️علی راد نظریۀ تفسیری به دو گونه اجتهادی و تقلیدی تقسیم پذیر است ؛ اجتهادی بودن یعنی مفسّر با انجام تحقیقاتی شخصاً به نظریه ای دست بیابد, اما تقلیدی, عکس گونه اجتهادی است. مفسرانی که تفسیر منسجم و روشمندی ندارند در واقع فاقد نظریۀ اجتهادی هستند یا از نظریات دیگر مفسران اقتباسی ناقص کرده اند. این مفسران به طور مجازی و صوری نقش مفسر را ایفا می کنند و اطلاق داشتن نظریۀ تفسیری بر آنان از روی تسامح است چرا كه نظریه تفسیری تقلیدی, در حقیقت نظریه نیست؛ به همین سان است مفسرانی که تفاسیرشان چیزی جز آراء و اقوال مفسران پیشین و احتمالات ذهنی, بیش نیست؛ خوش بینانه آن است که بگوییم اینان مقلدانه یا از روی تفنن به تفسیر پرداخته اند. یکی از علتهای تنوع و تفاوت تفاسیر با یکدیگر به سطح آگاهی و وضوح نظریه تفسیری نزد مفسّران بر میگردد؛ مفسّری که چارچوب نظریه تفسیری اش برای وی روشن باشد آنرا تبیین و ترسیم می کند اما برای فردی که موضوع مبهم و پیچیده است بهتر می بیند که آنرا یاد نکند و این به اضطراب و پریشانی چهره تفسیری وی منجر می شود . ┈••✾•🌿🌺🌿•✾••┈┈• @OstadRad Books : https://B2n.ir/r67349 Articles : https://B2n.ir/j95840 Lectures : https://B2n.ir/w50917

#پذیرش_مقاله پژوهش‌نامه معارف کلامی تفسیری موسسه آموزش عالی حوزوی علامه طباطبایی ره کرمانشاه 🔺جهت شماره دوم نشریه ✍ مقالات متناسب با مباحث میان‌رشته‌ای کلام و تفسیر در اولویت پذیرش هستند: تفسیر تطبیقی، مبانی کلامی تفسیر، چالش‌های کلامی تفسیر آیات و ▫️پس از انتشار شماره دوم، #امتیاز_پژوهشی نشریه اخذ شده و برای شمارکان یکم و دوم هم معتبر خواهد بود▫️ 🔺آدرس کانال نشریه در ایتا👇 https://eitaa.com/mkt_hk 🔺آدرس ایمیل نشریه 👇 m.k.t.kermanshah@gmail.com 💥آدرس سامانه مجله جهت ارسال مقالات 👇 https://www.pmkt.ir/ 🔰🔰🔰🔰🔰🔰🔰 🌐 کانال موسسه آموزش عالی حوزوی علامه طباطبایی ره کرمانشاه --------------------------------- 💠 @kalamkermanshah --------------------------------

معرفی کتاب گونه شناسی احادیث قرآنی امامیه از نظریه تا تطبیق ┈••✾•🌿🌺🌿•✾••┈┈• @OstadRad Books : https://B2n.ir/r67349 Articles : https://B2n.ir/j95840 Lectures : https://B2n.ir/w50917

┈••✾•🌿🌺🌿•✾••┈┈• @OstadRad Books : https://B2n.ir/r67349 Articles : https://B2n.ir/j95840 Lectures : https://B2n.ir/w50917