♨️سرمایه‌گذاری نافرجام: خروج پرسروصدای شرکت سعودی از بازار ایران و ابهامات تداوم روابط اقتصادی ایران و عربستان 🔻با گذشت حدود دو سال از توافق ایران-سعودی در پکن و پس از دیدارهای مقامات عالی‌رتبه دو کشور و توافقات اولیه در راستای توسعه‌ی روابط تجاری و سرمایه‌گذاری، انتظاراتی مبنی بر افزایش همکاری‌های اقتصادی و حضور سرمایه‌گذاران سعودی در ایران ایجاد شد. اما این روند نه تنها به توافقات عملی منجر نشد، بلکه با خروج گروه صافولا، غول صنایع غذایی عربستان، از بازار ایران، ابهامات جدی را در مورد آینده‌ی این روابط مطرح کرد. 🔻صافولا که از طریق شرکت تابعه خود، «صافولا بهشهر»، برندهای معروفی مانند «لادن»، «بهار» و «نسترن» را در ایران عرضه می‌کرد و سهم قابل توجهی از بازار روغن خوراکی را در اختیار داشت، حضورش را با سرمایه‌گذاری هنگفت ۲۹۰ میلیون دلاری در سال 1382 (2003میلادی) آغاز کرده بود و در نهایت با کاهش ارزش دارایی تا ۱۸۸ میلیون دلار، به فعالیت خود پایان داد. 🔻از زمان توافق پکن در مارس ۲۰۲۳، شاهد دیدارهای مهمی در سطوح مختلف بوده‌ایم که نشان از تمایل دو طرف برای توسعه‌ی روابط، به‌ویژه در زمینه‌ی اقتصادی داشت؛ از جمله دیدار شهید امیرعبداللهیان با وزیر خارجه عربستان سعودی؛ دیدار العنزی، سفیر سعودی، با رئیس اتاق بازرگانی تهران و رایزنی درخصوص فعالیت بیشتر بخش‌های خصوصی و سرمایه‌گذاری در ایران؛ دیدار وزرای اقتصاد دو کشور در ریاض؛ و مهم‌ترین این ملاقات‌ها، دیدار وزیر اقتصاد ایران با وزیر سرمایه‌گذاری عربستان در ریاض که در حاشیه‌ی اجلاس جهانی سرمایه‌گذاری برگزار شد و طی آن، طرفین در مورد فرصت‌های توسعه‌ی روابط سرمایه‌گذاری و راه‌های دستیابی به منافع مشترک گفتگو کردند. اما برآیند تمام این اقدامات دیپلماتیک چیزی نبوده جز خروج یکی از بزرگترین شرکت‌های سعودی از بازار ایران. 🔻گروه صافولا یک شرکت سهامی عام در عربستان سعودی است که در سال ۱۹۷۹ میلادی تأسیس شده و در زمینه تولید و توزیع مواد غذایی، خرده‌فروشی و بسته‌بندی فعالیت می‌کند. این شرکت، بزرگترین تولیدکننده روغن خوراکی در خاورمیانه و شمال آفریقا محسوب می‌شود و محصولات خود را به بیش از ۵۰ کشور جهان صادر می‌کند. سهام این شرکت در بازار بورس تداول عربستان (Tadawul) با نماد «2080» معامله می‌شود. 🔻گفته می‌شود که حدود ۱۰ درصد از سهام این شرکت به طور مستقیم یا غیرمستقیم متعلق به خاندان آل‌سعود است. همچنین، سلیمان بن عبدالقادر المحیدب، مالک و مؤسس این شرکت و خانواده‌اش که یکی از خانواده‌های سرشناس در دنیای تجارت عربستان هستند نیز بخش عمده‌ای از سهام این شرکت را در اختیار دارند. با در نظر گرفتن ساختار سهامداری صافولا و نفوذ خاندان‌های قدرتمند در آن، تصمیم به خروج از بازار ایران ابعاد پیچیده‌تری پیدا می‌کند. 🔻خروج این شرکت از ایران با ضرر مالی بیش از ۱۰۰ میلیون دلار، نه تنها نشان از عدم موفقیت این سرمایه‌گذاری دارد، بلکه پرسش‌هایی جدی در مورد تحلیل اولیه بازار ایران توسط صافولا مطرح می‌کند. به نظر می‌رسد عواملی مانند افزایش هزینه‌های تولید در ایران، رقابت شدید در بازار داخلی، نوسانات شدید نرخ ارز و سیاست‌های ارزی نامناسب، تحریم‌های امریکا و موانع متعدد در مسیر نقل و انتقالات مالی و تأمین مواد اولیه، همگی در کاهش سودآوری و در نهایت خروج این شرکت نقش داشته‌اند. 🔻اما خروج این شرکت بزرگ از کشوری با بازار حدود ۹۰ میلیون نفری بیش از توجیهات اقتصادی، متاثر از روابط شکننده سیاسی میان دو کشور و فراتر از آن، بازی قدرت‌های بزرگ است. روی کار آمدن ترامپ بر تصمیمات متعددی از سوی دولت سعودی تاثیرگذار بوده است که عدم پذیرش عضویت رسمی در بریکس یکی از این نمونه‌هاست. حال خروج صافولا از ایران، با وجود مشکلات اقتصادی و ضرر صدمیلیون دلاری، را نمی‌توان کاملا مستقل از فضای بین‌الملل و چشم‌انداز دولت جدید ایالات متحده دانست. 🔻این اقدام، در شرایطی که مقامات دو کشور بر اهمیت توسعه‌ی روابط اقتصادی تأکید داشتند، تناقضی آشکار ایجاد می‌کند و این سوال را پیش رو می‌نهد که آیا اساساً اراده‌ای جدی برای همکاری‌های اقتصادی بلندمدت در سطوح عالی وجود داشته یا صرفاً شاهد نمایش‌هایی با اهداف کوتاه‌مدت بوده‌ایم؟ این خروج، زنگ خطری برای سایر سرمایه‌گذاران خارجی، به‌ویژه شرکت‌های منطقه‌ای، به صدا درآورده و می‌تواند تأثیر منفی بر فضای سرمایه‌گذاری در ایران داشته باشد. #عربستان 🔹 کانال مطالعات خلیج فارس @PGulfStudies

♨️ترامپ و تمسخر سران خلیج فارس 🔺در گفتگویی کاملا طنز گونه اما بسیار واقعی دونالد ترامپ در جریان امضای برخی از دستورات اجرایی دفتر کاخ سفید هنگامی که خبرنگاری از وی درباره اولین مقصد سفر خارجی‌اش پس از مراسم تحلیف سئوال میکند، پاسخ میشود که به طور سنتی باید به انگلیس سفر کنم اما اگر سعودی موافقت کند به مانند دور قبل محصولاتی به ارزش ۴۵۰ میلیارد دلار از امریکا بخرد، عربستان را به عنوان اولین مقصد سفرهای خارجی خود انتخاب خواهد کرد. 🔺ترامپ در پایان این سخنانش از تورم نیز غفلت نکرده به سعودی ها یادآور میشود که اگر اینبار نیز بخواهند آپشن اولین سفر ترامپ را رزرو کنند باید نرخ تورم را هم در نظر بگیرند و بر مبلغ 4 سال گذشته بیفزایند که البته مشخص نمیکند نرخ تورم آمریکا ملاک است یا سعودی! 🔺تجربه دوره قبل نشان می دهد این تمسخر و تحقیرهای عامدانه ترامپ مقدمه معامله‌های بزرگ است. بن سلمان حذف رقبا و یکه تازی در فضای پر چالش سعودی را مدیون همین ترامپ است اما هزینه اش را نیز پرداخته است. باید دید این‌بار خلیجی ها برای چه چقدر به ترامپ خواهند پرداخت. #عربستان 🔹 کانال مطالعات خلیج فارس @PGulfStudies

♨️بن بیه؛ پلی برای نفوذ امارات در جوامع مسلمان غربی ✍🏻 محمدرضا بیطرفان 🔻اقلیت مسلمانان ساکن غرب در سال‌های اخیر توجه فزاینده‌ای را به خود جلب کرده‌اند، چرا که آنها نقش مهمی در شکل‌دادن به رابطه میان جوامع اسلامی و دولت‌های غربی ایفا می‌کنند. در همین حال، کشورهای اسلامی برای اعمال نفوذ بر مسلمانان مقیم در غرب همواره در رقابت بوده‌اند و هر کدام به دنبال هم‌راستا کردن این جوامع با تفسیرهای خاص خود از اسلام هستند. کشورهایی نظیر عربستان سعودی، ایران، ترکیه و امارات در تلاش بوده‌اند تا از طریق حمایت‌های فرهنگی، مالی و دیپلماسی مذهبی، نگرش‌های مذهبی، اجتماعی و سیاسی مسلمانان غربی را تحت تأثیر قرار دهند. 🔻با این حال، در سال‌های اخیر تأثیر وهابیت که به طور سنتی توسط عربستان سعودی ترویج می‌شد، کاهش یافته است، که بخشی از آن به دلیل ارتباط این فرقه با افراط‌گرایی و جذابیت پایین آن در میان مسلمانان لیبرال‌تر بوده و بخش دیگر به تغییر رویکرد عربستان سعودی تحت رهبری بن سلمان مربوط میگردد. 🔻این تغییر، خلا جدیدی در رهبری مسلمانان غربی ایجاد کرده است، زیرا دیدگاه‌های مختلفی برای آینده جوامع مسلمان در غرب مطرح شده است. در نتیجه، در رهبری مسلمانان غربی شکاف قابل توجهی وجود دارد، که اکنون آنها مجبورند میان منابع مختلف تأثیرگذاری که هرکدام دیدگاه‌های خاص خود را دنبال می‌کنند، حرکت کنند و در فضای پیچیده مسیر خود را پیدا کنند. 🔻در این خلا، عبدالله بن بیه، متولد 1935 در تیمبدرا، موریتانی، که برجسته ترین عالم مالکی مذهب دنیا است در حال ایفای نقش برجسته و به نوعی پرکننده فضای خالی رهبری برای مسلمانان غربی است. او به دلیل مشارکت در فقه اسلامی، به ویژه در مورد اقلیت‌های مسلمان در زمینه‌های غربی، مشهور است. 🔻بن بیه در حال حاضر رئیس شورای فتوای امارات است و با شورای فقه اسلامی‌ و شورای اروپا برای فتوا و تحقیق همکاری کرده است. او همچنین سهم قابل توجهی در توسعه «فقه الاقلیات» (فقه برای اقلیت‌های مسلمان) با تمرکز بر چالش‌های منحصر به فرد مسلمانانی که در جوامع با اکثریت غیر مسلمان زندگی می‌کنند، داشته است. 🔷 ادامه این یادداشت در سامانه مشرف 🔹 کانال مطالعات خلیج فارس @PGulfStudies

♨️نمایشگاه بین المللی کتاب قاهره و رقابت کشورهای خلیج فارس در حوزه گسترش نفوذ فرهنگی 🔻رقابت کشورهای متمول خلیج فارس بر سر نفوذ نرم در جهان اسلام به یکی از مسائل مهم این کشورها در سال‌های اخیر تبدیل شده است. این موضوع به خصوص پس از افول وهابیت سعودی و قد کشیدن اسلام اماراتی در اکثر رویدادهای فرهنگی قابل ملاحظه است که در این میان فستیوال کتاب قاهره از این قاعده مستثنا نیست. 🔻نمایشگاه بین‌المللی کتاب قاهره بزرگترین نمایشگاه کتاب در آفریقا و جهان اسلام که در سال ۱۹۶۹ در قاهره بنیان نهاده شد، هر ساله میلیون‌ها نفر بازدید کننده را به خود جذب مینماید. در سال ۲۰۱۸ میزان بازدیدکنندگان و خریداران کتاب در این نمایشگاه به ۴ و نیم میلیون نفر رسید و در سال ۲۰۰۶ این نمایشگاه بعد از نمایشگاه کتاب فرانکفورت، دومین نمایشگاه کتاب دنیا از حیث بازدیدکننده شناخته شد. 🔻امسال نیز از 23 ام ژانویه لغایت 5 فوریه پنجاه و ششمین دوره این رویداد با شعار «بخوان»در حال برگزاری است و مجمع صلح ابوظبی تحت ریاست عبدالله بن بیه به عنوان نماینده امارات متحده عربی در این نمایشگاه حضور قابل توجهی دارد، از برگزاری نشست های مختلف تا بحث و بررسی کتاب "تنبيه المراجع على تأصيل فقه الواقع" نوشته بن بیه تا بازخورد رسانه ای گسترده این شرکت و همچنین بازدیدهای مقامات مصری به عنوان مثال وزیر فرهنگ مصر از این غرفه اشاره داشت. 🔻مجمع صلح ابوظبی به ریاست عبدالله بن بیه که در سال ۲۰۱۴ تأسیس شد و با شعار ترویج صلح جهانی و تقریب ادیان به فعالیت میپردازد، با هدف ایجاد پل‌های ارتباطی میان پیروان ادیان مختلف، مقابله با جریانات اسلام سیاسی شکل گرفت. این مجمع از طریق نشست‌ها، کنفرانس‌ها و صدور بیانیه‌هایی تلاش کرده است تا نقش ویژه¬ای در پروژه اسلام تطبیعی ایفا کند. 🔻با این تفسیر جایگاه این نهاد به‌ویژه در رابطه با سیاست‌های منطقه‌ای امارات و عادی‌سازی روابط با اسرائیل، توجهات و انتقادهای بسیاری را به خود جلب کرده است. یکی از انتقادات اصلی به مجمع صلح ابوظبی، هم‌راستایی اهداف آن با سیاست‌های منطقه‌ای و دیپلماتیک امارات متحده عربی است. پر واضح است که این مجمع به ابزاری برای مشروعیت‌بخشی به روند عادی‌سازی روابط با اسرائیل تبدیل شده است، به‌گونه‌ای که اهداف دینی و فرهنگی آن در سایه منافع سیاسی قرار گرفته‌اند. همچنین، تأکید این مجمع بر همگرایی ادیان و تقویت روابط با اسرائیل، به‌عنوان پوششی برای نادیده گرفتن حقوق فلسطینیان تلقی می‌شود. 🔻علاوه بر امارات متحده عربی، شرکت سلطنت عمان به عنوان مهمان ویژه این فستیوال و فعالیت غرفه های سعودی و کویتی از دیگر کنش¬های کشورهای حاشیه خلیج فارس در این رویداد مهم جهانی واسلامی میباشد. 🔻این مباحث در جایی بیشتر مطرح میگردد که سالهاست کشور ما ایران از حضور در این نمایشگاه مهم محروم بوده است و چند سالی است که فعالین فرهنگی مذهبی ایرانی در تلاش هستند که در این رویداد شرکت نمایند ولی تاکنون میسر نشده است. #امارات 🔹 کانال مطالعات خلیج فارس @PGulfStudies

♨️همکاری جدید نظامی امارات-اسرائیل تنها چند روز پس از توقف جنگ علیه غزه 🔺تنها چند روز پس از توقف جنگ علیه غزه و در میانه تبادل اسرای فلسطینی و بازگشت آوارگان به مناطق شمال غزه، شرکت اسلحه سازی دولتی امارات اعلام کرد 30 درصد از سهام یک شرکت پدافند پهپاد اسرائیل را به مبلغ 10 میلیون دلار خریداری کرده‌ است. 🔺شرکت اماراتی EDGE همچنین اعلام کرده علاوه بر خرید 30 درصد از سهام شرکت Thirdeye Systems، مبلغ 12 میلیون دلار دیگر را در طرحی مشترک با این شرکت اسرائیلی سرمایه‌گذاری خواهدکرد. گروه EDGE، شرکت دفاعی و فناوری وابسته به دولت امارات در گذشته نیز سابقه همکاری با شرکت‌های صنایع دفاعی و کشتی‌سازی اسرائیل در سال‌های 2022 و 2023 را در پرونده خود دارد. 🔺به عقیده برخی تحلیلگران اعلام رسمی این همکاری، حرکتی نمادین در حمایت از رژیم صهیونیستی و گامی در جهت شکستن تحریم معاملات سلاح با اسرائیل است که از سوی کشورهایی چون ایتالیا، هلند، اسپانیا و ونزوئلا و بولیوی، علیه رژیم صهیونیستی و به دلیل کشتار مردم غیر نظامی غزه اعمال شده است. 🔺روزنامه‌های اسرائیلی پیش از این نیز در 6 دسامبر 2023 از توافقنامه‌ای بین امارات و رژیم صهیونیستی، مبنی بر ایجاد پل زمینی میان بنادر دبی و حیفا برای رساندن کالا به سرزمین های اشغالی و دور زدن تلاش های انصارالله برای بستن راه آبی جنوب سرزمین های اشغالی خبر داده بودند. این مسیر که با هدف تأمین لجستیک رژیم در ماه‌های اولیه جنگ و از سوی اعراب در نظر گرفته شده بود، دبی را به عربستان سپس اردن و درنهایت حیفا در سرزمین‌های اشغالی و بلعکس، متصل می‌کرد. 🔺بنابه گزارش‌های متعدد، روابط امارات و اسرائیل، پیش از توافقات 2020 و صلح ابراهیم، به طور عمده در خفا و پشت پرده دنبال می‌شد. همکاری‌های نظامی غیرآشکار، از جمله شرکت در رزمایش‌های مشترک در سال‌های 2016 درنوادا آمریکا یا 2017 در یونان، از جمله این موارد بود. پس از توافق صلح ابراهیم در 2020، این روابط وارد مرحله جدیدی شده و ابعاد آشکار و رسمی‌تری به خود گرفت. 🔺برای مثال در ژانویه 2022 شرکت تسلیحات پیشرفته اسرائیل Elbit systems اعلام کرد که شرکت تابعه آن درامارات قراردادی به ارزش 53 میلیون دلار برای تامین تجهیزات دفاعی و نیروی هوایی امارات دریافت و منعقد کرده است. در فوریه 2023 نیز پهپاد بدون سرنشینی که با مشارکت اسرائیل و امارات ساخته شده بود، رونمایی شد. #امارات 🔹 کانال مطالعات خلیج فارس @PGulfStudies

♨️بن‌سلمان و مسیر عادی‌سازی: از استقبال غیرمسلمانان تا سرمایه‌گذاری خارجی 🔻هر چند و بنابر بیانیه ها و سخنان مقامات رسمی، تشکیل دولت مستقل فلسطینی شرط لایتغیر سعودی برای عادی‌سازی روابطش با اسرائیل اعلام شده است، اما با ملاحظه رفتارها و رویکرد دولت سعودی در مواجهه با مسائل مرتبط با رژِم صهیونیستی، این گمان تقویت می شود که این شرط را باید یکی از گام‌های آماده‌سازی افکار عمومی و تابوزدایی از صلح‌ با رژیم صهیونیستی و همچنین تقدس‌زدایی از نمادهای اصیل اسلامی دانست؛ گام‌هایی که هر از چندی به تعداد و سرعتشان افزوده می‌شود. 🔻جدیدترین اقدام سعودی در این راستا، صدور اجازه سرمایه‌‌گذاری به خارجی‌ها در املاک دو شهر مقدس مکه و مدینه بود که اعتراضات گسترده منتقدین حکومت سعودی را به دنبال داشت. این درحالیست که این دو شهر به دلیل وضعیت خاص مذهبی تا پیش از این از شمار اماکن مجاز برای سرمایه گذاری خارجی استثنا شده بودند. 🔻بر اساس بیانیه منتشرشده توسط سازمان بازار سرمایه سعودی، این تصمیم به منظور تشویق سرمایه‌گذاری، افزایش جذابیت و کارایی بازار سرمایه و تقویت رقابت‌پذیری منطقه‌ای و بین‌المللی آن در عین حمایت از اقتصاد محلی اتخاذ شده است، اما نگاهی به وضعیت خاص این دو شهر در مستثنی شدن از قانون املاک و مستغلات که به خارجی‌ها اجازه تملک می‌دهد، سیر تعدیل و تقلیل سخت‌گیری‌های قانونی را آشکار می‌سازد. 🔻این قانون در حالی تصویب شد که هیئت وزیران سعودی در سال ۲۰۰۰ تملک غیرسعودی‌ها بر املاک و مستغلات در دو شهر مکه و مدینه را تحت هر شرایطی ممنوع اعلام کرده بود. این قانون در سال ۲۰۲۲ اصلاح شد و به خارجی ها نیز اجازه سرمایه‌گذاری در بخش املاک در این دو شهر مذهبی را می‌داد، به استثناء افرادی که ورودشان به این شهرها ممنوع است. لازم به ذکر است که شهرهای مکه و مدینه تا پیش از روی کار آمدن بن سلمان برای غیر مسلمانان ممنوع بود. 🔻بنابه برخی روایت‌های معارضین سعودی، دلیل اعمال محدودیت‌هاتی سابق در ورود غیرسعودی‌ها به بازار املاک این دو شهر، مطامع یهودیان در دستیابی به سرزمین‌های اسلامی بوده است. اوج جدیت انگیزه یهودیان برای ورود به این دو شهر مقدس، در سال ۲۰۰۸ با پروژه «خانه ما»ی اسرائیل تحت مدیریت جیسون گوبرمان نمایان شد؛ پروژه‌ای که به یهودیان این حق را می‌دهد که میراث ادعایی خود را که در کشورهای عربی و حتی ایران پراکنده شده، بازیابی و بازسازی کنند. از جمله این مکان‌ها، مناطقی در دو شهر مکه و مدینه است. 🔻در همین راستا به نظر می‌رسد بن‌سلمان در مسیر بهبود نگاه مردم عربستان به پذیرش عادی‌سازی و نهادینه‌سازی اولویت منافع اقتصادی و سیاسی بر هر فرهنگ و هنجاری، هر از چندی به اقداماتی از این قبیل دست می‌زند و اذهان عمومی را به مرور درگیر موضوع عادی‌سازی می‌کند. 🔻 سال گذشته نیز پادشاهی سعودی برای اولین بار از یک گروه غیرمسلمان هندوتبار در شهر مدینه و در چند قدمی مسجدالنبی، استقبال کرد. برای این استقبال رسمی و پس از آن، پرسه زدن آزادانه یهودیانِ کیپا به‌سر در شهرهای مختلف سعودی و رفت‌وآمد حاخام‌های یهودی به این کشور هدفی جز قبح‌زدایی از خطوط قرمز فرهنگی و عرفی جامعه سعودی نمی‌توان تصور کرد. #عربستان 🔹 کانال مطالعات خلیج فارس @PGulfStudies

♨️ همراهی یا پذیرش؛ بررسی رویکرد سعودی و امارات در قبال سوریه تحریر الشام ✍🏻 سید هاشم رضوی 🔻در فضای رقابت‌های منطقه‌ای سنگین و پیچیده غرب آسیا، سرنگونی اسدها برای برخی از بازیگران آن، تراژیک و خسارت‌بار، برای برخی دیگر آغاز دوره فرصتی طلایی و برای سعودی و امارات گنگ و گیج‌کننده بود. این رخداد همان‌قدر که برای ایران و حزب الله و دیگر بازیگران محور مقاومت خسارت‌بار بود، برای محور ترکی-قطری آغاز دوره فرصت‌های طلایی به شمار می‌رود. گروه سوم این بازیگران، یعنی سعودی و امارات، تلاش کردند در این مدت عمدتا با سکوت و اتخاذ مواضع محتاطانه روند تحولات را پیگیری کرده و با ارسال سیگنال‌های متفاوت نبض هیئت حاکمه جدید سوری را بسنجند. 🔻لذا تا بدین‌جا واکنش بازیگران خلیج فارس به صعود اسلام‌گرایان به قدرت در سوریه با وجود تفاوت‌ها، نشان‌دهنده این موضوع است که سعودی، امارات و حتی قطر با نگرانی از بالا گرفتن خشونت و تشدید بی‌ثباتی در این کشور و به تبع آن از کنترل خارج شدن اوضاع و نگرانی از بازگشت مجدد نفوذ ایران، تلاش دارند با وضعیت دوفاکتوی سوریه همراهی نمایند. 🔻 این واقعیت که تحریرالشام گزینه مطلوب هیچ کدام از بازیگران صحنه سوریه، نه در سطح منطقه و نه حتی در سطح بین‌الملل، نیست را می‌توان از تردید حتی حامیان این گروه در تعامل با آنان دریافت کرد که این نگرانی برای سعودی و امارات به شکل قابل توجهی فزاینده‌تر است. اما در عین حال، هر دو کشور تغییرات در سوریه را فرصتی بزرگ برای تضعیف نفوذ ایران در منطقه شام می‌بینند. 🔻 سوریه اکنون در معرض یکی از مهم‌ترین و حساس‌ترین تغییرات ژئوپلیتیکی خاورمیانه قرار دارد. از یک سو رژیم صهیونیستی خلاء قدرت در سویه را فرصتی استثنایی برای توسعه سرزمینی‌ای یافته که ده‌ها سال است برای عملی کردن آن رؤیا پردازی می‌کند. از سوی دیگر نوعثمانی‌های ترکیه به طمع حلب و حتی دمشق که از قضا آن را مخفی نکرده و گذشته از امکان یا عدم تحقق چنین رؤیایی، بارها آرزوی بازگرداندنش را به صراحت اظهار کرده‌اند، به استحکام حضور نظامی خود در سوریه روی آورده‌اند. بازیگران خلیج فارس چون سعودی و امارات اکنون با دو چالش جدی روبرو هستند...... 🔷 متن کامل این یادداشت را در اینجا بخوانید #عربستان 🔹 کانال مطالعات خلیج فارس @PGulfStudies

♨️ترکی الفیصل: جامعه جهانی پاکسازی قومی در فلسطین را تحمل نخواهد کرد 🔺ترکی الفیصل، رئیس پیشین سازمان اطلاعات سعودی در گفتگو با شبکه سی ان ان و درحالیکه به جای چفیه قرمز سعودی چفیه فلسطینی بر سر داشت در واکنش به سخنان ترامپ در مورد کوچاندن مردم غزه به مصر و اردن گفت، ترامپ اگر به عربستان بیاید، از رهبری سعودی درباره این بی درایتی در خصوص فلسطینیان و بی عدالتی آشکار و پاکسازی نژادي در مورد مردم غزه و کرانه باختری هشدار دریافت خواهد کرد. 🔺فیصل افزود «این باور که پاکسازی قومی در قرن بیست و یکم توسط جامعه جهانی قابل تحمل است، یک خیال واهی است» و «مشکل در فلسطین فلسطینی ها نیستند، بلکه اشغالگری اسرائیل است.» 🔺وی ادامه داد «همه این موارد حتی آخرین فرمولی که ترامپ از آن استفاده کرد تا ادعا کند می‌خواهد اوضاع را بهبود ببخشد، غیر قابل قبول است. سعودی جامعه بین المللی را برای تشکیل دو کشور رهبری کرده است و باید اقدامی مشترک به منظور سپردن پرونده کوچاندن فلسطینی ها به سازمان ملل وجود داشته باشد تا یک موضع بین المللی علیه این رویکرد دیوانه وار شکل بگیرد.» #عربستان 🔹 کانال مطالعات خلیج فارس @PGulfStudies

♨️سلب تابعیت بحرینی از ۷۰۰ پاکستانی‌الاصل به جرم شیعه بودن؛ چالش‌های اقتصادی و اجتماعی «تجنیس» دامن‌گیر آل خلیفه شده است 🔻یوسف الجمری، معارض شناخته‌شده بحرینی، از سلب تابعیت ۷۰۰ پاکستاني الاصل دارای تابعیت بحرینی خبر داد. او دلیل این اقدام دولت را آشکار شدن مذهب شیعه این پاکستانی‌تباران عنوان کرده است. این رویداد مهر تاییدی است بر پروژه‌ آل‌خلیفه در راستای تضعیف کمّی و کیفی شیعیان اصیل بحرینی است. 🔻دولت بحرین در جهت تغییر ترکیب جمعیتی و مهندسی اجتماعی برای کاهش نسبت شیعیان و افزایش تعداد نسبی اهل تسنن در این جزیره، از سال‌های گذشته اقدام به اعطای تابعیت بحرینی به تعداد زیادی از شهروندان سایر کشورها، اعم از عربی و غیرعربی مانند کشورهای شرق آسیا کرده است. 🔻هر چند اعطای تابعیت در حوزه اختیارات دولت است، اما آنچه این روند را نگران‌کننده کرده این است که قوانین مربوط به دادن تابعیت از جمله تسلط به زبان عربی و سکونت حداقل ۱۵ ساله در بحرین برای عرب‌زبانان و ۲۵ ساله برای غیرعرب‌زبانان رعایت نشده است. در واقع مهم‌ترین مقوله در این میان، داشتن مذهب سنی و متعهد بودن به خاندان آل‌خلیفه است. 🔻دولت مستقر در منامه تاکنون آمار دقیقی از نسبت جمعیت شیعیان بحرین و تعداد خارجی‌های کسب تابعیت کرده ارائه نداده است، اما به گزارش مرآت البحرین، در بازه 11 ساله 2000-2011، بیش از 70هزار نفر خارجی، شهروندی بحرین را به دست آوردند که نزدیک به 90درصد آن‌ها بدون رعایت تشریفات قانونی و بر اساس مقاصد سیاسی بوده است. همچنین به گفته برخی منابع معارض بحرینی، پس از اجرای سیاست های تغییر جمعیت در بحرین، نسبت شیعیان از حدود 75٪ کل جمعیت بحرین، اکنون به 61٪ کاهش یافته است. 🔻اکنون کمتر از نیمی از جمعیت بحرین تابعیت این کشور را دارند که خود شامل تعداد بالایی از غیربومیان است؛ به طوری که این اختلافات و چالش‌های ناشی از تفاوت‌های فرهنگی و کاهش نقش و اهمیت بومیان بحرین به شکاف‌های ملیتی و طائفی دامن زده و مسائل و مشکلات جدیدی نیز خلق می‌کند. علاوه بر این مشکلات، چالش‌های اقتصادی پروژه اعطای تابعیت (تجنیس) باعث شد وزیر کشور بحرین در ژوئن ۲۰۲۴ دستور بررسی تمام پروند‌ه‌های اخذ تابعیت بحرینی از سال ۲۰۱۰ را صادر کند. از یک سو دولت نمی‌خواهد تلاش های چند ساله‌اش برای تقلیل جمعیت شیعه در این کشور را بی‌ثمر کند، از سویی بار اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی تحمیل شده به کشور ناشی از تجنیس افسارگسیخته خارجی‌ها، مقامات را مجبور به اتخاذ چاره کرده‌اند. 🔻در همین راستا، صدها و هزاران فرد خارجی که تابعیت بحرینی گرفته بودند، به بهانه‌ها و دلایلی مانند شیعه‌مذهب بودن یا حمایت از جنبش‌های شیعی، سلب تابعیت شده‌اند. برای مثال، چند ماه پیش حدود ۱۲۰۰ یمنی که به عقیده حکومت، مشکوک به حمایت از انصارالله بودند سلب تابعیت شدند. علاوه بر این، گزارش‌هایی مبنی بر سلب تابعیت از ۴۰۰۰ نفر از مُجَنَّسین به دلایل نامعلوم، منتشر شده است. 🔻در مجموع به نظر می‌رسد چالش‌های اقتصادی و نارضایتی عمومی از حضور بحرینی‌شدگان در این کشور به نقطه بحرانی رسیده و دولت ناگزیر از اجرای اصلاحاتی برای کاهش نارضایتی‌ها شده است. #بحرین 🔹 کانال مطالعات خلیج فارس @PGulfStudies

📣 شطرنج سیاسی در خاورمیانه: تحلیل دینامیک روابط آمریکا و کشورهای عربی غرب‌گرا در بحران غزه 👤 نویسنده: وحید اخوت ✂️ برش‌هایی از متن: 🔹در ژانویه ۲۰۲۵، دونالد ترامپ با پیشنهادی جنجالی خواستار انتقال فلسطینیان غزه به کشورهای عربی مانند مصر، اردن و عربستان سعودی شد. این طرح بلافاصله با مخالفت قاطع کشورهای عربی روبه‌رو شد. اما آیا این طرح، طرح نهایی ترامپ است؟ یا اینکه ایالات متحده در حال پیشبرد یک راهبرد دیپلماتیک پیچیده‌تر است؟ 🔹این پیشنهاد، احتمالا تنها یک مانور دیپلماتیک برای پذیرش سناریویی جایگزین است: سپردن مدیریت غزه به محمد دحلان، سیاستمدار فلسطینی نزدیک به امارات، و تبدیل غزه به یک مرکز اقتصادی و گردشگری تحت نظارت آمریکا و امارات به هدف حذف نفوذ حماس و ایجاد تغییرات بنیادی در ساختار فرهنگی، اجتماعی و سیاسی غزه. 🔹اجرای مستقیم طرح سپردن اداره غزه به محمد دحلان به نمایندگی امارات، حتما با مخالفت مصر، اردن و عربستان سعودی مواجه خواهد شد، زیرا این کشورها نمی‌خواهند امارات در غزه نقش پیشتاز را ایفا کند. از این رو اگر ترامپ از ابتدا سراغ این طرح برود، باید هزینه زیادی برای اجرای آن متحمل شود. در حالی که اگر پیش از مطرح کردن این گزینه، طرح «تهجیر» فلسطینیان غزه به مصر، عربستان سعودی و اردن،‌ به طور جدی طرح شود زمینه‌ساز پذیرش بی‌دردسر طرح اصلی ترامپ خواهد شد و این کشورها با هزینهٔ کمتری با نقش‌آفرینی امارات در غزه کنار خواهند آمد؛ به عبارت دیگر، به مرگ گرفته تا به تب راضی شوند. 🔹در روزهای اخیر نشانه‌های این طرح بیش از پیش به گوش می‌خورد. چه اینکه انور قرقاش، مشاور کهنه‌کار سیاست خارجی محمد بن زاید با تایید سخنان احمد ابوالغیط، اشاره به لزوم کنار کشیدن حماس از مدیریت غزه داشته است و به نوعی بر خبرهای ماه‌های پیش مبنی بر رایزنی میان آمریکا و رژیم صهیونیستی برای سپرده شده مدیریت غزه به ابوظبی، صحه گذاشته است. 🔗 متن کامل این یادداشت را در اینجا مطالعه کنید. ©️ @mersadcss 🔷🔷🔷

♨️آیا طرح ترامپ برای کوچاندن فلسطینیان غزه، شکاف میان رژیم صهیونیستی و سعودی را عمیق‌تر می‌کند؟ 🔺بنیامین نتانیاهو، نخست‌وزیر رژیم صهیونیستی، در جدیدترین رد حق فلسطینیان برای تعیین سرنوشت خود، مدعی شد که فلسطینی‌ها به جای سرزمین خود، در عربستان یک کشور تشکیل دهند. 🔺بنیامین نتانیاهو، نخست‌وزیر رژیم صهیونیستی در گفت‌و‌گو با کانال ۱۴ عبری و در واکنش به طرح دو دولتی عربستان گفت که سعودی‌ها می‌توانند یک کشور فلسطینی در عربستان ایجاد کنند، آنها زمین‌های زیادی در آنجا دارند. وی افزود، هیچ توافقی برای عادی‌سازی که اسرائیل را به خطر بیندازد، منعقد نمی‌کنم و تشکیل کشور فلسطین نه‌تنها یک پیروزی بزرگ برای حماس بلکه شکست برای ما است. 🔺ریاض از زمان آغاز جنگ غزه تاکنون بار‌ها تاکید کرده است که تنها یک مسیر روشن به‌سوی تشکیل کشور فلسطین می‌تواند به برقراری روابط رسمی میان عربستان و رژیم صهیونیستی منجر شود، با این حال نتانیاهو با رد شرط سعودی مدعی شد صلح اسرائیل و سعودی یک واقعیت آینده است. 🔺در همین حال و در موضعگیری کم‌سابقه‌ای یوسف بن‎طراد السعدون، عضو مجلس شورای سعودی، در واکنش به طرح ترامپ مبنی بر اسکان مردم غزه در مصر و اردن گفت، ترامپ اگر قصد دارد که نقش قهرمان صلح را بازی کند اسرائیلی‌ها را به آلاسکا و گرینلند منتقل کند. 🔺طرح ترامپ برای اخراج فلسطینیان از غزه، اعراب خلیج فارس را با چالشی جدی مواجه کرده و از دید برخی تحلیلگران، برای اعراب ناامید کننده ارزیابی شده است. برخی نیز در این میان، آن را سبب واگرایی بیشتر میان سعودی و اسرائیل دانسته و معتقدند طرح ترامپ حرکت سعودی به سوی عادی‌سازی را دشوارتر و پرهزینه‌تر کرده است. #عربستان 🔹 کانال مطالعات خلیج فارس @PGulfStudies

♨️توسعه سرزمینی نتانیاهو حساسیت سعودی را برانگیخت 🔺تا پیش از حمله حماس به اسرائیل، محمد بن سلمان در آستانه امضای توافقنامه‌های ابراهیم بود. حتی پس از این حملات، سعودی همچنان روابط خود را طبق روال عادی حفظ کرد. نتانیاهو هفته گذشته در جریان سفرش به واشنگتن، در مصاحبه‌ای با کانال ۱۴ اسرائیل صراحتاً درباره این موضوع صحبت کرد. او با افتخار گفت: ما تقریباً سه سال روابط پنهانی داشتیم. از طرف ما، به‌جز من، تنها سه نفر دیگر از آن مطلع بودند. در طرف مقابل نیز تعداد بسیار کمی در جریان بودند، همان‌طور که در طرف آمریکایی نیز چنین بود. 🔺رابطه میان سعودی و اسرائیل، به همان اندازه که بر منافع دولتی استوار بوده، تحت تأثیر جاه‌طلبی‌های شخصی نیز بوده است. به‌عنوان یک شاهزاده گمنام که با مخالفت شدید اعضای قدرتمند خاندان سلطنتی روبه‌رو بود، محمد بن سلمان دریافت که مسیر قدرت در داخل عربستان از تل‌آویو و واشنگتن می‌گذرد. 🔺پس از تثبیت خود به‌عنوان ولیعهد، بن سلمان به نزدیکی با اسرائیل ادامه داد و در سال ۲۰۱۷ سفری پنهانی به این رژیم انجام داد. او با ابراز بی‌اعتنایی آشکار به مسئله فلسطین، تلاش کرد نظر نخبگان یهودی آمریکا را به خود جلب کند. یک سال بعد، او رئیس تشکیلات خودگردان فلسطین، محمود عباس، را به‌شدت مورد انتقاد قرار داد و گفت که فلسطینیان باید با اسرائیل مذاکره کنند یا ساکت شوند. تا پیش از حمله حماس به اسرائیل، محمد بن سلمان در آستانه امضای توافقنامه‌های ابراهیم بود. حتی پس از این حملات، عربستان همچنان روابط خود را طبق روال عادی حفظ کرد. 🔺در طول جنگ علیه غزه و برای ۱۵ ماه متوالی، هیچ‌گونه اعتراض طرفداران فلسطین در عربستان تحمل نشد و جشنواره‌ها همچنان ادامه داشت، درحالی‌که غزه در سوگ بود. حتی بالا بردن پرچم فلسطین یا دعا برای غزه توسط زائران در مکه عملا ممنوع شد و با زائران برخوردهای شدیدی صورت گرفت. نه افزایش شمار قربانیان در غزه، نه حمله اسرائیل به لبنان، و نه عملیات نظامی در کرانه باختری اشغالی باعث تغییر موضع عربستان نشد. 🔺ترامپ در همان روزهای اول ورود مجدد به کاخ سفید گفت که سعودی بدون تشکیل یک دولت فلسطینی، با اسرائیل روابط عادی‌سازی خواهد کرد. اما ریاض تنها 45 دقیقه پس از این اظهار نظر پرزیدنت و در پاسخی که به بیانیه سپیده‌دم معروف شد، اعلام کرد سعودی تلاش خود را برای تشکیل دولت فلسطین متوقف نخواهد کرد و بدون این دولت با اسرائیل رابطه برقرار نخواهد نمود. بیانیه ای که باعث شد نتانیاهو در واکنش به آن وقیحانه خواستار ایجاد دولت فلسطینی در سرزمین عربستان شود! و مدعی شود صلح را به زور به جهان عرب تحمیل خواهد کرد. 🔺دیوید هرست معتقد است این اتفاقات حالا باعث شده است که سیاست خارجی سعودی‌ها به پنج دهه پیش و دوران ملی‌گرایی عربی پادشاه فیصل بازگردد؛ و برای اولین بار در ۱۵ ماه گذشته، اکنون یک چشم‌انداز واقعی برای ظهور جبهه‌ای از کشور‌های عربی به وجود آمده است که از کشور‌هایی تشکیل شده‌اند که قبلاً بسیار آرام و بی‌حرکت نسبت به اسرائیل بودند. 🔺در صورت درستی تحلیل "هرست" و تغییر رویکرد سعودی باید گفت تنها چیزی که حساسیت سعودی را پس از دهه‌ها ظلم به مردم فلسطین و 15 ماه کشتار بی‌رحمانه رژیم در غزه، برانگیخته سیاست توسعه ارضی رژیم و ناامیدی سعودی از میانجی‌گری بی‌طرفانه ترامپ است. کوچاندن 2 میلیون فلسطینی از غزه و به دنبال آن شاید جمعیتی به همین اندازه از کرانه به مصر و اردن، تمام منطقه عربی، حتی جغرافیای عربستان را تحت تاثیر قرار خواهد داد. همچنانکه اشغال بخش های جدیدی از سوریه افزون بر بلندی‌های جولان و امتناع از خروج از بخش‌های اشغالی لبنان، میتواند گامی بلند دیگری در جهت تحقق اسرائیل بزرگ باشد که به نوبه خود بی‌ثباتی کل منطقه، برهم خوردن توازن قوا و و پیامد‌های وخیم برای پادشاهی سعودی پیشتر از دیگران را به همراه خواهد داشت. #عربستان 🔹 کانال مطالعات خلیج فارس @PGulfStudies