📜نظر آیت الله مصباح در مورد حکایت شانی
برگرفته از
آموزش فلسفه درس ۱۴ ، ۱۸
مقاله ماهیت حکایت از دیدگاه استاد مصباح
علامه مصباح رحمه الله در دو جای از کتاب آموزش فلسفه بحث شانی بودن حکایت تصورات را مطرح فرموده اند:
درس ۱۴: تصور در لغت به معناي «نقشبستن» و «صورتپذيرفتن» است، و در اصطلاحِ اهل معقول عبارت است از پديده ذهني سادهاي که شأنيت حکايت از ماوراي خودش را داشته باشد .
٢. درس ۱۸: چنانکه در تعريف تصور اشاره شد، هر تصوري فقط شأنيت نشان دادنِ ماوراء خود را دارد؛ يعني هيچگاه تصور يک امر خاص يا يک مفهوم کلي، به معناي تحقق مطابق آن نيست و اين واقعنمايي شأني، هنگامي به فعليت ميرسد که به شکل يک قضيه و تصديق درآيد و مشتمل بر حکم و نمايانگر اعتقاد به مفاد آن باشد؛ مثلاً مفهوم «انسان» بهتنهايي دلالتي بر تحقق انسان خارجي ندارد، ولي هنگامي که با مفهوم «موجود» ترکيب شد و رابطه اتحادي آنها را بهصورت يک علم تصديقي درآورد، کاشفيت بالفعل از خارج پيدا ميکند، يعني ميتوان اين قضيه را که «انسان موجود است» به عنوان قضيهاي که حکايت از خارج ميکند تلقي کرد.
شاید تصور شود که از منظر علامه مصباح رحمه الله تصور وقتی در قالب قضیه قرار بگیرد به حکایت بالفعل می رسد در حالی که ظاهرا این برداشت، برداشت غلطی به نظر می رسد .
در مقاله ماهیت " حکایت" از دیدگاه استاد مصباح بعد از ذکر شرط در قالب قضیه بودن برای حکایت بالفعل دو شرط دیگر نیز ذکر شده است :
1⃣ تعلق تصدیق به قضیه : فاعل شناسا باید محتوای قضیه را تصدیق کند.
2⃣صادق بودن قضیه : علاوه بر اذعان فاعل شناسا به مفاد قضیه ، صدق مطابقت قضیه با واقع نیز لازم است.
بنابراین اگر تصوری در قالب قضیه قرار بگیرد ولی تصدیق به آن تعلق نگیرد یا اینکه اذعان و تصدیق به آن تعلق بگیرد ولی مطابق با واقع نباشد حکایت در مرحله شانیت باقی می ماند.
نتیجه : از منظر علامه مصباح رحمه الله حکایت در عمده مرحله (تصورات و قضایا) بالقوه، و فقط در تصدیقاتِ صادق، بالفعل است .
🔹نظرات فلسفی آیت الله مصباح 🔹
@PhilosophyofAyatollahMesbah
🔰 المپیاد علوم عقلی
▫️اولین المپیاد علوم عقلی با محوریت کتاب بدایة الحکمه نگاشته مرحوم علامه طباطبایی رضواناللهتعالیعلیه توسط مرکز تخصصی آموزش فلسفه اسلامی و مؤسسه آموزشی پژوهشی نفحات با همکاری دیگر مؤسسات و مراکز تخصصی آموزشی برگزار میگردد.
▫️این المپیاد ویژه طلاب و دانشجویان متولد سال ۱۳۷۰ به بعد است.
- برای طلابی که پس از تحصیلات دانشگاهی وارد حوزه علمیه شدهاند، شرط سن سال ۱۳۶۷ به بعد است.
⏱ مهلت ثبتنام: تا ۲۰ مردادماه ۱۴۰۱
⏱ زمان برگزاری المپیاد: ۱۵ مهرماه ۱۴۰۱
🖥 جهت ثبتنام به سامانه آموزشی نفحات به آدرس ذیل مراجعه نمایید؛
http://elearn.nafahat-eri.ir/
📱جهت بیان سؤالات و دریافت پاسخهای خود میتوانید با پشتیبان المپیاد به آیدی زیر در پیامرسان ایتا در ارتباط باشید؛
@Olympiad1401
🏷 کانال اختصاصی المپیاد:
https://eitaa.com/Olympiadhekmat1401
@falsafeh_eslamii
https://eitaa.com/joinchat/729677891Cc0cea1ba96
نظرات فلسفی آیت الله مصباح رحمه الله
📜اصیل یا اعتباری بودن وجود پرسش: در كتاب آموزش فلسفه، در باب شناخت شناسی فرمودهاید كه مفهوم وجود
📜عدم خلط مفهوم و مصداق
برگرفته از
آموزش فلسفه درس ۲۱
دروس فلسفه ص ۲۳۰
سابقا در جواب مرحوم علامه در سوالی که در مورد جمع اصالت وجود با معقول ثانی فلسفی دانستن وجود مطرح شد، دانستیم که نباید بین عالم واقع و عالم مفاهیم یا به عبارت دیگر بین مفهوم و مصداق خلط کرد نکته ای که خود مرحوم علامه در آموزش فلسفه به آن اشاره کرده اند. ایشان می فرمایند:
" حاصل آنکه در مقام بهکار گرفتن مفاهيم، بايد به دو نکته مهم توجه داشته باشيم: يکي آنکه ويژگي خاص هر نوع از مفاهيم را در نظر داشته باشيم که مبادا بيجهت حکم نوع خاصي از مفاهيم را به انواع ديگر تعميم ندهيم و مخصوصاً به ويژگيهاي هريک از مفاهيم ماهوي و فلسفي و منطقي توجه داشته باشيم؛ زيرا بسياري از مشکلات فلسفي در اثر خلط بين اين مفاهيم پديد آمده است، و ديگري آنکه ويژگي مفاهيم را به مصاديق، و بالعکس ويژگي مصاديق را به مفاهيم سرايت ندهيم تا در دام مغالطه و اشتباه مفهوم با مصداق نيفتيم. "
حال می خواهیم مثال دیگری را بیان کنیم که شبیه بحث مفهوم وجود و واقعیت وجود در بحث مذکور است و توجه به تفاوت مفهوم و مصداق باید لحاظ شود تا دچار اشتباه نشویم.
علامه مصباح رحمه الله در مورد جوهر و کیفیت می فرمایند:
"جوهر و کیفیت مفهوماً از معقولات ثانیه هستند ولی مصادیق آنها ماهیت نوعیه است "
دقت به این نکته موجب مصون بودن از مغالطات میباشد.
🔹نظرات فلسفی آیت الله مصباح 🔹
@PhilosophyofAyatollahMesbah
📜تعریف ذهن از منظر استاد مصباح
برگرفته از
آموزش فلسفه درس ۴۹
تعلیقه علی النهایه ص ۹۱ رقم ۵۰
هم اندیشی معرفت شناسی ج۱ ص ۳۳۵ و ج ۲ ص ۴۲۰_۴۲۱
حضرت علامه مصباح رحمه الله در آموزش فلسفه در این زمینه می فرمایند:
"مرتبهاي از وجود نفس بهنام «ذهن» ظرفگونهاي براي علم حصولي بهشمار ميرود كه خود آن داراي مراتب و شئون مختلفي است و بعضي از مراتب آن، اشراف بر مرتبه ديگر پيدا ميكند، بهطوري كه مرتبه پايينتر، حكم خارج را نسبت به ذهن مييابد و علم ديگري به آن تعلق ميگيرد"
همچنین در تعلیقه بر نهایه می فرمایند:
"أنّ الذهن لیس هو الدماغ بل هو من شؤون النفس المجرّدة"
ایشان در هم اندیشی معرفت شناسی نیز فرموده اند:
"در فلسفه ما ذهن جایگاه یا عامل علم حصولی است."
🔹نظرات فلسفی آیت الله مصباح 🔹
@PhilosophyofAyatollahMesbah
🏴 إِنَّا لِلَّهِ وَإِنَّا إِلَیْهِ رَاجِعُونَ
آیت الله ناصری از علمای برجسته اخلاق و اساتید حوزه علمیه اصفهان دارفانی را وداع گفت.
بدینوسیله ارتحال عالم ربانی حضرت آیت الله ناصری قدس سره را به اطلاع عموم مؤمنین و علاقمندان می رسانیم و از خداوند متعال علو درجات ایشان را خواستاریم.
🔹نظرات فلسفی آیت الله مصباح 🔹
@PhilosophyofAyatollahMesbah
📜فاعلیت نفس نسبت به اراده
برگرفته از
آموزش فلسفه ج۲ درس ۳۸
اخلاق در قرآن ج۲ ص۸۳
تعلیقه علی نهایه الحکمه ص۱۹۷ رقم۱۸۱ و ص ۴۹۰ رقم ۴۴۲
علامه مصباح رحمه الله در کتاب آموزش فلسفه در مورد نوع فاعلیت نفس نسبت به اراده می فرمایند:
"اراده بهمعناي تصميم بر انجام كار را ميتوان فعلي اختياري دانست، هرچند از قبيل فعل بالقصد و مسبوق به اراده و تصميم ديگر نيست و شايد بتوان فاعليت نفس را نسبت به اراده، نوعي فاعليت بالتجلي بهحساب آورد."
ایشان همچنین در اخلاق در قرآن می فرمایند:
"فاعليّت نفس نسبت به خود اراده، فاعليّت بالقصد نيست تا مسبوق به اراده قبلى باشد و از تسلسل سر درآورد كه باطل و ناممكن است؛ بلكه، از نوع فاعليّت بالتجلّى است و از آنجا كه هيچ عاملى انسان را در اراده كردن مقهور نمى كند اين كار بطور جبرى انجام نمى گيرد و بنابراين، جزء افعال اختيارى نفس خواهد بود."
در تعلیقه نیز عباراتی در این زمینه وجود دارد:
"رقم۱۸۱: وأمّا حقیقتها فالأشبه أنّها فعل اختیاریّ صادر عن النفس بنوع من التجلّی.
رقم۴۴۲:وأمّا بالمعنى الثانی فالمشهور أنّها من أنواع الكیف النفسانىّ، لكن لا یبعد كونها فعلاً نفسانیّاً، فیكون قیامها بالنفس قیاماً صدوریّاً، وفاعلیّة النفس لها بالتجلّی."
🔹نظرات فلسفی آیت الله مصباح 🔹
@PhilosophyofAyatollahMesbah
📒پرسش و پاسخ
📜اولویت های تحقیقی
سوال:
شما که تجربه چندین دهه را داشتید و در متن این مسائل بوه اید، اگر بخواهید دو سه مورد از مسائل نظری اصلی که به عنوان اولویت به شمار می رود و در ادامه کارهای انجام شده است، چیست؟ تهدید های اصلی در مسائل نظری چیست؟ به عبارت بهتر اگر امروز چهل سال جوانتر بودید، چه مسائلی را در اولویت کاری خود قرار می دادید؟
👤علامه مصباح یزدی رحمه الله
به نظر من در چند مسأله باید بیشتر کار شود؛ در حوزه علوم علوم اجتماعی و به ویژه علوم انسانی که اسلامی سازی آن ها مطرح است، در بین آن، آنچه بیشتر احتیاج به کار دارد، رابطه مسائل فردی و اجتماعی یا به عبارت دیگر رابطه روانشناسی و جامعه شناسی در قسمت های مختلف آن است؛ این که اصل کدام است و از کدام باید شروع کرد؟ آیا جامعه شناسی فرع بر روانشناسی است و یا روانشناسی مقدمه جامعه شناسی است و اصالت با جامعه است؟
وی افزود: هم چنین در مسائل دینی تبیین رابطه تقدیر با اختیار مهم به نظر می رسد؛ تبیین توحید افعالی با وجود وظایف سنگین که تا پای جان دادن بر عهده انسان وجود دارد باید مورد توجه قرار گرفته و تبیین شود
پایگاه اطلاع رسانی آثار علامه مصباح رحمه الله
http://www.mesbahyazdi.ir/node/6720/%D8%AC%D8%B2%D8%A6%DB%8C%D8%A7%D8%AA-%D8%AF%DB%8C%D8%AF%D8%A7%D8%B1-%D8%B9%D9%84%D8%A7%D9%85%D9%87-%D9%85%D8%B5%D8%A8%D8%A7%D8%AD-%D9%88-%D8%A7%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D8%AF-%D8%B1%D8%AD%DB%8C%D9%85-%D9%BE%D9%88%D8%B1-%D8%A7%D8%B2%D8%BA%D8%AF%DB%8C#
🔹نظرات فلسفی آیت الله مصباح 🔹
@PhilosophyofAyatollahMesbah
📜حضور خداوند نزد عالِم در علم حضوری به خداوند
برگرفته از پیش نیازهای مدیریت اسلامی ص ۱۰۶
پرسش و پاسخ
سوال:اگر در علم حضورى، واقعیت، نزد فرد حاضر است، در علم حضورى انسان به خداوند، چگونه وجود مطلق و بىنهایت خداوند در نزد نفسِ محدودِ انسانها حضور پیدا مىکند؟
پاسخ: در این سؤال گمان شده است که اقتضاى حضور خدا در نفس انسان این است که نفس انسانها هم نامحدود باشد. این گمان درست نیست، در علم حضورى ممکن است هر دو موجود «عالم و معلوم» محدود باشند یا اینکه یکى محدود و دیگرى نامحدود باشد. براى تقریب به ذهن و از باب تشبیه معقول به محسوس، به این مثال توجه کنید: اگر شما مقدارى آب را در دریا ریختید، دریا براى قطره قطره این آب محدود حضور دارد و فاصلهاى بین آنها نیست، درست است که وسعت دریا با قطره قابل مقایسه نیست، اما تا محدودهاى که قطره هست، دریا هم هست و بسى فراتر، اما وسعت دریا به حضور آن در نزد آبِ محدود ضررى نمىزند. آنجا که قطره با دریا تلاقى مىکند، هر دو براى هم حاضرند منتها دریا وراى قطره هم حضور دارد. البته این مثال براى تقریب به ذهن بیان شد، روشن است که در اجسام، «حضور» معنایى ندارد. به هر حال، انسان براى خدا و خدا براى انسان حاضرند و حضور به این معنا نیست که خدا در صورت حضور نزد انسان، محدود مىشود. خدا نامتناهى است و انسان در حد و شعاع وجود خودش با خدا ارتباط برقرار مىکند. در همان نقطهاى که با یکدیگر تلاقى مىکنند، براى یکدیگر حضور دارند. پس مىتوان گفت که خدا براى انسان و انسان براى خدا حاضرند: (و هو معکم اینما کنتم) هر کجا که باشید، خدا با شماست. نمىتوانید جایى بروید که خدا در آنجا حضور نداشته باشد و شما در محضر خدا هستید. پس لازمه حضور، تساوى دو شىء از نظر وجودى نیست، زیرا ممکن است یکى از آنها محدود و دیگرى نامحدود باشد، در عین حال براى یکدیگر حضور داشته باشند.
🔹نظرات فلسفی آیت الله مصباح 🔹
@PhilosophyofAyatollahMesbah
📜مفاهیم به کار رفته در بدیهیات اولیه(۱)
برگرفته از
آموزش فلسفه درس ۱۹
دروس فلسفه ص ۶۰
علامه مصباح یزدی رحمه الله در مورد بدیهیات اولی می فرمایند:
"همه اين قضايا از قبيل قضاياي تحليلي هستند که مفهوم محمول آنها از تحليل مفهوم موضوعشان بهدست ميآيد"
لذا طبق این تعریف علامه مصباح گزاره های همچون : "انسان حیوان است ، انسان ناطق است "
بدیهی محسوب می شوند.
از سوی دیگر ایشان در مورد مفاهیم به کار رفته در این دست از گزاره ها می فرمایند :
"اين قضايا از مفاهيم فلسفي تشکيل مييابند"
در تعبیر دیگر در دروس فلسفه می فرمایند:
«همگی این قضایا از معقولات ثانیه فلسفی تشکیل یافته اند»
حال سوال اینجا است در دو گزاره ای که به عنوان مثال ذکر شد مفهوم "انسان" حیوان" ناطق" هیچکدام فلسفی نیستند پس چگونه این دو عبارت با هم قابل جمع است .
🔹تبیین مساله
👤استاد مجتبی مصباح
در تبیین اینکه بدیهیات اولیه همیشه از مفاهیم فلسفی تشکیل شده اند می توان گفت: ما وقتی می گوییم "انسان حیوان است" در حال تصدیق این هستیم که مفهوم حیوان جزیی از مفهوم انسان است و در این تصدیق ماهیت بودن انسان هیچ تاثیری ندارد .
لذا تصدیق می کنیم که جزء مفهوم بر کل مفهوم قابل اطلاق است به عبارت دیگر در گزاره" انسان حیوان است " در حال تصدیق رابطه کل و جزء هستیم نه رابطه مفاهیم ماهوی .
اگر ندانیم که انسان و حیوان چیست حتی ندانیم ماهیت چیست، فقط این را بدانیم مفهوم حیوان ، جزیی از مفهوم انسان است کافی است برای اینکه تصدیق کنیم انسان حیوان است.
پس در حقیقت وقتی تصدیق می کنیم انسان حیوان است، تصدیق می کنیم که مفهوم کل شامل مفهوم اجزاء خودش هست یعنی در واقع در حال تصدیق رابطه کل و جزء هستیم و کل و جزء مفهوم فلسفی است .
#معرفت_شناسی
🔹نظرات فلسفی آیت الله مصباح 🔹
@PhilosophyofAyatollahMesbah
📚سیر مطالعاتی آثار علامه مصباح یزدی (ره)
✅رایگان✅
🔰مرکز آموزش مجازی
💠موسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی(ره)
❇️توضیحات و شرایط:
🔸سامانه از روز 3 آبان برای شما فعال خواهد شد.
🔹شرکت برای برای عموم علاقمندان مجاز است.
🔸شرایط سن شرکت کنندگان ۱۵ سال به بالا می باشد.
🔹ترم اول دو کتاب عبرت های خرداد و تهاجم فرهنگی هستند.
🔸مهلت ثبت نام تا ۳۰ مهر ماه
📞کسب اطلاعات
کانال سیر مطالعاتی
https://eitaa.com/joinchat/2257584343Cf0573d0cc8
☎️شماره تماس 02532113757
داخلی های زیر 371 و 360
🔸🔹مدیریت فرهنگی
🌐لینک ثبت نام👇🏻👇🏻👇🏻👇🏻👇🏻
https://ikvu.ac.ir/Register/Farhangi/Register.php