#تفسیر_قرآن #تفسیر_سوره_حمد۲ #تفسیر_الرحمن_الرحیم بجای این دو کلمه در فارسی نمی توان واژه ای یافت که عینا ترجمه آن باشد و اینکه بخشنده مهربان معمولا ترجمه می کنند ترجمه رسائی نیست. زیرا بخشنده ترجمه جواد است و مهربان ترجمه رؤوف و هر دو از صفات پروردگار است که در قرآن آمده است. جواد (بخشنده) یعنی کسیکه چیزی دارد و بدون عوض به دیگران می بخشد. ولی رحمان و رحیم هر دو از رحمت مشتقند و در کلمه رحمت یک معنای اضافه ای نهفته است و آن اینکه در مواردی که موجود نیازمند و مستحق باشد با لفظ و یا با زبان تکوین دستش دراز است و به اصطلاح قابل ترحم است و استحقاق دارد که چیزی به او برسد در اینگونه موارد رحمت کاربرد دارد. منتهی رحمت انسان وقتی به مستحقی می رسد که تحت تاثیر حالت او قرار گیرد و رقت قلبی رد او پدید آید، ولی خدای متعال از این امور منزه است. پس وقتی می گوییم رحمان و رحیم دو معنا در ذهن ما مجسم می گردد: یکی نیاز عظیم و فراوان مخلوقات که گوئی سراسر مخلوقات با زبان قابلیت های خودشان همه دست نیاز بدرگاه بی نیاز او دراز کرده و التماس می کنند، و دیگر اینکه او رحمت بی حساب خویش را بسوی آنان فرستاده و نیازهای آنان را تامین نموده است. این است که بعضی از مترجمان اخیر وقتی دیده اند که هیچ کلمه ای رساننده معانی این کلمات نیست ، آیه شریفه "بسم الله الرحمن الرحیم" را «به نام الله رحمن الرحیم » ; ترجمه نموده اند. فرق رحمان با رحیم چیست؟ در زبان عربی کلماتی که بر وزن فعلان است دلالت بر کثرت می کند مثل عطشان که به معنای عطش کثیر است. و کلماتی که بر وزن فعیل است که اصطلاحا آنرا صفت مشبه می گویند دلالت بر نوعی ثبات و دوام می کند. رحمان که بر وزن فعلان است دلالت بر کثرت و وسعت می کند و می رساند که رحمت حق همه جا گسترش پیدا کرده و همه چیز را فرا گرفته است. اصولا هر موجودی موجود بودنش مساوی با رحمت حق است چون وجود و هستی عین رحمت است ، چنانکه در سوره اعراف آیه ۵۶ آمده است "و رحمتی وسعت کلی شئ" (رحمت من همه چیز را فرا گرفته است) و در دعای کمیل می خوانیم "و برحمتک التی وسعت کلی شئ". درسی که می توان از جمله بسم الله الرحمن الرحیم آموخت این است که آنچه که از خدا به عالم می رسد دو گونه نیست : خیر و شر. بلکه آنچه از او می رسد جمله نیکو و رحمت است و این رحمت شامل جماد و نبات و حیوان و انسان به تمام اقسامش می گردد چون اصولا فاتحه و گشایش هستی با رحمت حق است. و اما رحیم که بر وزن فعیل است دلالت بر رحمت لاینقطع و دائم حق می کند. رحیم نوعی از رحمت است که جاودانگی دارد و تنها شامل آن بندگانی است که از طریق ایمان و عمل صالح ، خود را در مسیر نسیم رحمت خاصه حق قرار داده اند!‌ پس رحمت خداوند دو نوع است : رحمت رحمانیه خداوند که فراگیر و مطلق و عام است و نقطه مقابل آن "عدم" است. و رحمت رحیمیه که رحمت خاصه و در مقابل " غضب " است.  پیامبر اکرم (ص) در این مورد می فرماید: خداوند بزرگ صد باب رحمت دارد که یکى از آن را به زمین نازل کرده است و در میان مخلوقاتش تقسیم نموده و تمام عاطفه و محبتى که در میان مردم است از پرتو همان است، ولى ۹۹ قسمت را براى خود نگاه داشته و در قیامت بندگانش را مشمول آن می سازد. بسم الله  گفتن بسم الله در آغاز هر کار هم به معنى استعانت جستن به نام خدا است، و هم شروع کردن به نام او و این دو یعنى استعانت و شروع که مفسران بزرگ ما گاهى آن را از هم تفکیک کرده اند و هر کدام یکى از آن دو را در تقدیر گرفته اند به یک ریشه باز مى گردد. در واقع این دو لازم و ملزوم یکدیگرند یعنى هم با نام او شروع مى کنم و هم از ذات پاکش استمداد مى طلبم. پس بسم اللهی که در اول قرآن است انسان به نام خدا شروع می ‌کند که به هدف این قرآن که نورانی شدن است، برسد. چون خدای سبحان قرآن را نور نامید بسم اللهی که در اول قرآن است برای این است که انسان به این هدف واحد قرآن که نورانی شدن است، برسد. بسم اللّهی که در هر سوره است برای رسیدن به هدف خاص آن سوره است. در بعضی از تعبیرات بزرگان آمده است که همهٔ معارف قرآن کریم در سورهٔ حمد جمع شده است که آن فاتحة الکتاب است. ام الکتاب است و مانند آن؛ و همهٔ معارف سورهٔ فاتحهٴ الکتاب در بسم الله الرحمن الرحیم جمع شده است و همهٔ آن اسرار در" باء" بسم الله الرحمن الرحیم جمع شده است و امیرالمؤمنین(ع) می فرماید: من نقطة باء بسم الله الرحمن الرحیم هستم. کانال قرآن و امام حسین علیه السلام http://eitaa.com/Qoranwamamhoosin