📝واژه شناسی، تعاریف، موضوع و مسائل
📌علم رجال صورت مختصر ترکیب سه جزئی «علم رجال الحدیث» است و معنای آن شناسایی راویان حدیث است. واژهٔ رجال در این ترکیب از باب غلبه است نه بیان جنسیت و شامل زنان راوی نیز میشود.[1]
◀️ گاهی نیز از علم رجال به فن الرجال[2] و علم رجال الحدیث[3] تعبیر میشود. در متون کهن اهل سنت نیز تعابیری مانند جرح و تعدیل، تاریخ رواة الحدیث، الطبقات، طبقات رواة الحدیث و طبقات المحدثین استفاده میشد.[4]
◀️ پس از ظهور اخباریان و تشکیکات آنان دربارهٔ علم رجال، اصولیان به دفاع از این علم برخاستند و در صدد تعریف و بیان موضوع و نسبت آن با درایة الحدیث و تفاوت آن با علم تراجم و ... برآمدند و کوشیدند به آن هویتی مستقل ببخشند. [5]از آن پس تألیفات متعددی در رجال تدوین شد که تا کنون ادامه دارد.
🔸از قرن سیزدهم به بعد، تعاریف متعددی برای رجال ذکر شد.
↩️مجمدجعفر استرآبادی (متوفی ۱۲۶۳) یکی از نخستین تعریفها را مطرح کرد. علم رجال علمی است که با آن توانایی شناخت احوال خبر واحد از جهت صحت و ضعف آن و آنچه در حکم این دو است حاصل میشود و این شناخت خود از رهگذر شناخت سند و اشخاص و اوصاف راویان متن از حیث مدح یا قدح شدن و آنچه در معنای این دو است به دست میآید. همو در کتاب رجالی دیگرش الایجاز فی علمی الرجال و الدرایة تعریفی تا حدی متفاوت با تعریف پیشین آورده است که با تعریف رجالیان بعد از او مشابهت بسیار دارد و شاید به لحاظ تقدم وی، پایه و اساس تعاریف مؤلفان بعدی شده باشد. او در این اثر [الایجاز فی علمی الرجال و الدرایة، ص ۳۰۷] علم رجال را علمی تعریف کرده است که به کمک آن قدرت شناسایی احوال راویان از حیث اتصاف به عدالت، وثاقت و ممدوح بودن یا اتصاف به ضعف و مذموم بودن و امثال آنها و نیز توانایی شناخت اصول و ضوابط کلی برای تمیز مشترکات و خالی بودن اسناد از غلط و امثال آنها حاصل میآید.
↩️کجوری شیرازی (متوفی ۱۲۹۳)[کجوری شیرازی،ص۳۵] در تعریفی موجز علم رجال را علمی دانسته است که به کمک آن شخصیت و اوصاف رجال واقع در سند حدیث از حیث ممدوح یا مذمومبودن شناخته میشود.
↩️تعریف حاج ملاعلی کنی (متوفی ۱۳۰۶) [کنی، ص ۲۹] بیش یا کم شبیه به تعریف کجوری شیرازی است.
📚منابع:
1. مامقانی، ج۱، ص ۳۶
2. برای نمونه: بحرالعلوم، ج۲، ص ۳۷۰؛ نوری، ج۱، ص ۶۷؛ امین، ج۱۰، ص ۳۲۴
3. فضلی، ص ۲۷؛ علی نمازی شاهرودی در عنوان کتاب خود: مستدرک علم رجال الحدیث
4. عبدالماجد غوری، ص ۲۵۲-۲۵۴، ۲۸۶-۲۹۱
5. کجوری شیرازی، مقدمه رحمان ستایش، ص ۲۴-۲۴؛ ساعدی، ص ۲۴۹، ۲۵۲
#⃣ #علم_رجال #رجال_شناسی #رجال
⭕️ #شخصیت_شناسی
👤ثابت بن دینار، ابوحمزه الثمالی الازدی
📖 ابوحمزه ثمالی نامی آشنا برای تمام شیعیان است. شهرت فراوان ایشان به دلیل نقل دعای پرمغز و زیبایی است که به نام ایشان معروف شده است اما ابوحمزه عالمی بزرگ و راوی جلیل القدری است که محضر چهار امام را درک و از ایشان روایت کرده است.
نام ایشان ثابت و نام پدرش دینار و کنیهاش ابوحمزه و کنیه پدر ایشان ابوصفیه میباشد از این رو در اسناد روایات با عناوین زیر از ایشان یاد شده است:
• ثابت بن دینار،
• ابوحمزه،
• ابوحمزه ثابت بن دینار الثمالی،
• ابوحمزه الثمالی،
• ثابت الثمالی،
• ثابت بن ابیصفیه
• و الثمالی.
📍ایشان از امام سجاد و امام باقر و امام صادق و امام کاظم(ع) نقل روایت کرده است که بیشترین روایات ایشان از امام باقر(ع) میباشد.
نجاشی(1) و شیخ طوسی(2) و شیخ صدوق در مشیخه فقیه(3) ایشان را توثیق کردهاند. کشی به سند خود از امام رضا(ع) روایتی نقل میکند که ایشان ابوحمزه را سلمان زمان خود میداند که محضر چهار امام را درک نموده است.(4) این روایت و مانند آن دلالت بر جلالت قدر ایشان دارد.
⛔️ اما کشی در رجال خود دو روایت نقل کرده که حکایت از شارب نبیذ بودن ایشان دارد اگر چه در اواخر عمر توبه کرده و این کار را ترک نموده است.
🔆آیت الله خویی(ره) این دو روایت را نمیپذیرند(5) :
1️⃣0️⃣ زیرا یکی از این روایات که وی را متهم نموده است به نقل از علی بن الحسن میباشد. محقق خویی(ره) میفرمایند علی بن الحسن ابوحمزه را درک نکرده است در نتیجه خبر او از روی حس نیست بلکه نقل او بر اساس شنیدههایش میباشد و امکان دارد از شخص غیر قابل اعتمادی شنیده است یا این که ایشان نبیذ حلال مینوشیده و او گمان کرده که حرام است.
2️⃣0️⃣ روایت دوم را هم مرسله یا موضوعه میدانند به دلیل این که در این روایت محمد بن الحسن بن الخطاب قضیهای را از ملاقات خود با ابوحمزه نقل میکند در حالی که او از اصحاب امام جواد و امام هادی و امام عسکری(ع) میباشد و طبقه او با طبقة ابوحمزه که متوفای 150 ق. میباشد همخوانی ندارد و بدین ترتیب ایشان را مبرّا از این اتهام میدانند.
📚منبع
1- رجال النجاشي/باب الثاء/115
2- فهرست الطوسي/باب الثاء/باب ثابت/105
3- من لا يحضره الفقيه، ج4، ص: 444
4- رجال الكشي/الجزءالأول/الجزءالسادس/485
5- معجم رجال الحديث ج : 3 ص : 389
#️⃣ #علم_رجال #رجال_شناسی #رجال #ابوحمزه_ثمالی
♨️ نخستین همایش واکاوی
〽️ اصالت میراث حدیثی شیعه
⏰ یکشنبه 9 ادریبهشت 17
📌قم، بلوار سمیه، مرکز فقهی ائمه اطهار (ع)
🆔 @Rejal_science
♨️نخستین شماره از فصلنامه علمی اختصاصی دانشها و آموزه های قرآن و حدیث، منتشر شد.
〽️ در این شماره نگاشته هایی با این عناوین چاپ شده است:
نیازهای تازه در پژوهش و نشر حدیث
🔸کاربری سیاق متصل برای فهم معنا با تمرکز بر مشتقات «کتب» در نهج البلاغه
🔸 لوازم و نتایج بندگی با نگاهی به سیره و سخن رسول خدا صلی الله علیه و آله
🔸 شناخت و گونه ها و ویژگی های نگاشته علمی اختصاصی
🔸نگاهی تحلیلی به رفتار احمد بن عیسی در تبعید برخی از راویان
🔸 نشانه های تخریج در نگارش نهج البلاغه
🔸 طرحی در سرفصل های دانش دعا
🔸شعور موجودات در قرآن و روایات، خطّة دراسیة لفقه اللغه
🔸 نصیحة اهل الحدیث نگاشته ای در آداب الحدیث
🔸اهمیت اجازه حدیث در دوران گذشته
❗️لازم به ذکر است این مجله نگاشته های علمی را در 24 قالب مختلف چاپ می کند. همچنین امکان انتشار نگاشته های عربی، مقالات پیوسته و یادداشت های آزاد قرآنی و حدیثی هم در این فصلنامه علمی وجود دارد.
🌐 تارنمای مجلّه به آدرس ( www.majaleh-a.ir )
📩 رایانامه به آدرس ( majaleh.d.a@gmail.com ) در دسترس بوده و آماده جذب نگاشته های علمی نویسندگان است.
📱همچنین شماره 09214312651 نیز پاسخگوی تماسها و پیامها خواهد بود.
47_معرفی_کتاب_تنقیح_المقال_علامه.mp3
1.8M
🎧صوت
📌 معرفی كتاب #تنقيح_المقال #علامه_مامقانی
🗓جلسه ۴۷
🎤 استاد محمدکاظم #رحمان_ستایش
📀آشنایی با منابع #رجال_شیعه و روش شناسایی راویان
#️⃣ #رجال
48 معرفي كتاب قاموس الرجال مرحوم شوشتري و آراي او نسبت به كتاب تنقيح المقال.mp3
2.68M
🎧صوت
📌 معرفي كتاب #قاموس_الرجال مرحوم #شوشتري و آراي او نسب
🗓جلسه ۴۸
🎤 استاد محمدکاظم #رحمان_ستایش
📀آشنایی با منابع #رجال_شیعه و روش شناسایی راویان
#️⃣ #رجال
@Rejal_science
49 قاموس الرجال مرحوم شوشتري - دسته اول و دوم آراي شوشتري در نقد تنقيح المقال.mp3
2.68M
🎧صوت
📌 قاموس الرجال مرحوم شوشتري - دسته اول و دوم آراي شوشتري در نقد تنقيح المقال
🗓جلسه ۴۹
🎤 استاد محمدکاظم #رحمان_ستایش
📀آشنایی با منابع #رجال_شیعه و روش شناسایی راویان
#⃣ @Rejal_science
50 دسته سوم و چهارم اشكالات مرحوم شوشتري بر كتاب تنقيح المقال مرحوم مامقاني.mp3
2.64M
🎧صوت
📌 قاموس الرجال مرحوم شوشتري - دسته سوم و چهارم آراي شوشتري در نقد تنقيح المقال
🗓جلسه 50
🎤 استاد محمدکاظم #رحمان_ستایش
📀آشنایی با منابع #رجال_شیعه و روش شناسایی راویان
@Rejal_science
♨️#ویژه
کانال تخصصی "علم رجال" را به دوستان خود معرفی بفرمایید...
🔹تلگرام 👇🏻
T.me/Rejal_science
🔹سروش 👇🏻
sapp.ir/rejal_science
🔹ایتا👇🏻
eitaa.com/Rejal_science
📚 #قاموس_الرجال
✍🏻نویسنده محمد تقی شوشتری
📄ناشر دفتر انتشارات اسلامى جامعه مدرسين حوزه علميه
📅تاریخ چاپ 1415
🌐 لینک دانلود:
http://shiabooks.net/library.php?id=29
🆔 @Rejal_science
♨️معرفی کتاب قاموس الرجال
📚«قاموس الرجال»، نام اثری انتقادی در علم رجال، به زبان عربی، تالیف شیخ محمدتقی شوشتری متوفای ۱۴۱۶ ق، عالم و رجالی امامی معاصر است.
📌این کتاب در اصل، تعلیقات انتقادی بر «تنقیح المقال» شیخ عبدالله #مامقانی است که #شوشتری در سفر اجباری خود به نجف (سالهای ۱۳۵۴- ۱۳۶۰ ق)، با مطالعه رجال مامقانی و ملاحظه کاستیها و آشفتگیهای آن، نخست، در حاشیه «تنقیح» و سپس به صورت کتاب مستقل، در مدت قریب به شش سال نگاشته است.
📍«قاموس الرجال» همچون «تنقیح المقال»، شامل مقدمه و متن اصلی و خاتمه است. شوشتری در مقدمه، نخست، به اختصار برخی اشکالات و اشتباهات «تنقیح المقال» را ذکر کرده و سپس در ۲۸ فایده، مبنای انتقادات رجالی خود درباره آرا و نظرات رجالی مامقانی و دیگر رجالیان را یادآور شده و مثالهایی برای هریک ذکر کرده است.
〽️متن اصلی، همانند «تنقیح» متشکل از چهار بخش است:
🔸نامها (که عمده کتاب بدان تخصیص یافته)؛
🔸کنیهها؛
🔸لقاب ؛
🔸 نام زنان راوی حدیث.
🔴شوشتری در هر بخش راویان را به ترتیب الفبا آورده و پس از ذکر بخشهایی از قول مامقانی، تعلیقات خود را بعد از تعبیر «اقول» بیان کرده و اشتباهات وی را در زمینههای مختلف، از بحث لغوی گرفته تا استنباط رجالی یادآور شده و بر مبنای دیدگاه رجالی خود تصحیح کرده است.
او همچنین در مواردی که مامقانی شرح حال راوی را ذکر نکرده، از کتابهای رجال و تاریخ، مطالبی در باره فرد آورده و طبقه او را مشخص کرده و گاه عناوین جدیدی افزوده است.
🌐 لینک دانلود:
http://shiabooks.net/library.php?id=29
#️⃣ #قاموس_الرجال #شوشتری #تنقیح_المقال
🆔 @Rejal_science