#مهارت_های_ترک_گناه مهارت چهارم: #محاسبه ۱ 🔹 بعد از مشارطه و مراقبه، نوبت به «محاسبه» می‌رسد که از لازم‌ترین مهارت‌ها در مسیر ترک گناه است. روایاتی که امر به حساب رسی از نفس نموده‌اند بسیار زیاد هستند و بعضی از علما مانند شیخ حرّ عاملی با توجه به این روایات، محاسبه نفس را واجب دانسته‌اند و بابی با همین عنوان [باب وجوب محاسبه النفس] در کتاب وسائل الشیعه قرار داده است. 🔹 قرآن کریم درباره محاسبه می‌فرماید: «يَأَيهَا الَّذِينَ ءَامَنُوا اتَّقُوا اللَّهَ وَ لْتَنظرْ نَفْسٌ مَّا قَدَّمَت لِغَدٍ وَ اتَّقُوا اللَّهَ إِنَّ اللَّهَ خَبِيرُ بِمَا تَعْمَلُونَ‏» اى مؤمنین! از خدا بپرهيزيد؛ و هر كس بايد بنگرد(محاسبه کند) تا براى فردايش چه چيز فرستاده؛ و از خدا بپرهيزيد كه خداوند از آنچه انجام می‌دهيد آگاه است! (حشر/ آیه ۱۸) @Saeed_hesari

#مهارت_های_ترک_گناه مهارت چهارم: #محاسبه ۲ 🔹 اميرمؤمنان (ع) در پاسخ به سؤال مردی که پرسید: انسان چگونه نفس خويش را محاسبه كند؟ فرمودند: «هنگامى كه صبح را به شام می‌رساند، نفس خويش را مخاطب ساخته و بگوید: اى نفس! امروز بر تو گذشت و تا ابد باز نمی‌گردد، و خداوند از تو درباره آن سؤال مى كند كه در چه راه آن را سپرى كردى؟ چه عملى در آن انجام دادى؟ آيا به ياد خدا بودى، و حمد او را به جا آوردى؟ آيا حق برادر مؤمن را ادا كردى؟ آيا غم و اندوهى از دل او زدودى؟ و در غياب او زن و فرزندش را حفظ كردى؟ آيا حقّ بازماندگانش را بعد از مرگ او ادا كردى؟ آيا با استفاده از آبروى خويش، جلو غيبت برادر مؤمن را گرفتى؟ آيا مسلمانى را يارى نمودى؟ راستى چه كار (مثبتى) امروز انجام دادى؟! 🔹 سپس آنچه را که انجام داده به یاد آورد، اگر به خاطرش آمد كه عمل خيرى از او سر زده، حمد خداوند و تكبير او را به خاطر توفيقى كه به او داده به جا آورد، و اگر معصيت و تقصيرى به خاطرش آمد، از خداوند آمرزش بطلبد و تصميم بر ترک آن در آينده گيرد. 📚 بحارالانوار، ج ۸۹، ص۲۵۰، باب ۲۹ @Saeed_hesari

#مهارت_های_ترک_گناه مهارت چهارم: #محاسبه ۳ 🔹 امام خمینی(ره): «و به همین حال (مراقبه) باشی تا شب که موقع محاسبه است. و آن (محاسبه) عبارت است از اینکه حساب نفس را بکشی در این شرطی که با خدای خود کردی که آیا به جا آورد، و با ولی نعمت (خدا) خود در این معامله جزئی خیانت نکردی؟ 🔹 اگر درست وفا کردی (یعنی بعد از حسابرسی دیدی گناهی از تو سر نزده) شکر‏ خدا کن در این توفیق و بدان که یک قدم پیش رفتی و مورد نظر الهی شدی، و خداوند إن‌شاءالله تو را راهنمایی می کند در پیشرفت امور دنیا و آخرت، و کار فردا آسانتر خواهد شد... و اگر خدای نخواسته در وقت محاسبه دیدی سستی و فتوری شده (کم کاری کردی) در شرطی که کردی (گناه کردی) از خدای تعالی معذرت بخواه و بنا بگذار که فردا مردانه به عمل شرط قیام کنی. و به این حال (حال مشارطه، مراقبه و محاسبه) باشی تا خدای تعالی ابواب توفیق و سعادت را بر روی تو باز کند و تو را به صراط مستقیم انسانیت برساند. @saeed_hesari

#مهارت_های_ترک_گناه مهارت چهارم: #محاسبه ۴ 🔹 همانطور که حضرت امام (ره) فرمودند، زمان محاسبه نفس شب است. انسان باید در پایان روز و قبل از خواب، مدت زمان کوتاهی در حد ۵ الی ۱۰ دقیقه را به محاسبه نفس اختصاص دهد. نکته مهم: طبق توصیه روایات، کار دیگری یا مشغولیت دیگری در زمان محاسبه نداشته باشد‌. 🔹 اميرمؤمنان فرموده‌اند: «ما أحَقَّ الإنْسانَ أنْ تَكونَ لَهُ ساعةٌ لا يَشْغَلُهُ شاغِلٌ يُحاسِبُ فيها نَفْسَهُ فيَنْظُرُ فيما اكْتَسَبَ لَها و علَيها في لَيلِها و نَهارِها» چقدر سزاوار است كه انسان زمانی را داشته باشد که چیزی در آن زمان او را مشغول نسازد و در آن زمان حسابرسی نفس خود را کند و ببيند كه در شبانه روز چه كارهايى به سود يا زيان خود انجام داده است. 📚 مستدرک الوسائل، ج۱۲، ص۱۵۴ @saeed_hesari

#مهارت_های_ترک_گناه مهارت چهارم: #محاسبه ۵ 🔹 یکی از نکات مهم در محاسبه نفس که روایات به آن پرداخته‌اند، #سختگیری_در_محاسبه و دقت در آن است. مانند کاسبی که شریک دارد، هر شب سخت‌گیرانه دخل خود را حساب و کتاب می‌کند که مبادا خیانت و دزدی صورت گرفته باشد. انسان هم باید هر شب با سختگیری، دخل اعمال خود را حساب کند که نکند نفس اماره خیانتی کرده باشد. 🔹 پیامبر اکرم(ص) در وصایای خود به جناب ابوذر فرمودند: «اى ابوذر! انسان جزء پرهيزگاران نیست، مگر آنگاه كه حسابرسى او از نفْسش سخت تر از حساب كشيدن شریک از شريكش باشد، تا بداند كه از چه راهی مى‌خورد، از كجا مى‌آشامد و از كجا مى‌پوشد؟ آيا اينها از راه حلال است يا از حرام؟» 📚 مكارم الاخلاق، ص ۴۶۸ @saeed_hesari

#مهارت_های_ترک_گناه مهارت چهارم: #محاسبه ۶ 🔹 یکی از ثمرات بسیار مهم محاسبه نفس، خودشناسی و آگاهی نسبت به عیوب و گناهان خویش است. یعنی کسی که محاسبه دارد بعد از مدتی، دستش می‌آید که معمولا چه نوع گناهانی را مرتکب می‌شود؟ مثلا با ده روز محاسبه می‌بیند گناهان زبان تکرار می‌شوند و در بین گناهان زبان، به عنوان مثال، تمسخر و استهزاء بیشتر است. 🔹 در حديثى از اميرمؤمنان على (عليه‌السلام) مى‌خوانيم: «مَنْ حاسَبَ نَفْسَهُ وَقَفَ عَلى عُيُوبِهِ وَ اَحاطَ بِذُنُوبِهِ وَ اِسْتَقالَ الذُّنُوبَ وَ اَصْلَحَ الْعُيُوبَ» كسى كه محاسبه نفس خويشتن كند، بر عيوب خويش واقف مى‌شود، و از گناهانش با خبر مى‌گردد [و به دنبال آن] از گناه توبه مى‌كند، و عيوب را اصلاح مى‌نمايد. 📚 غرر الحكم و درر الكلم‏، ص۶۴۸، حدیث۱۲۷۳ @saeed_hesari

#مهارت_های_ترک_گناه مهارت چهارم: #محاسبه ۷ 🔹 نتیجه محاسبه نفس پیروزی و سربلندی است یا شکست و سرافکندگی است. 🔹 حالت اول آن است که بعد از محاسبه ببیند گناهی از او صادر نشده و روز خوبی را پشت سر گذاشته است. باید بداند که این پیروزی توفیق و نعمتی است که خدای متعال به او داده است. بنابراین طبق آیه شریفه «لَئن شكرْتُمْ لأَزِيدَنَّكُمْ‏» (اگر شکرگزار باشید به شما بیشتر عطا می‌کنم) باید شکر خدای تعالی را به جای آورده و از خدای بزرگ تشکر نماید. 🔹 امیرمؤمنان علی (علیه‌السلام) فرمودند: «باید در محاسبه نفس خود را مورد خطاب قرار دهد و بگوید: چه عملی در این روز انجام دادی؟ پس به یاد آورد که در آن روز چگونه بوده است؟ اگر به یاد آورد که در آن روز عمل خیری انجام داده حمد وستایش خدا نماید و تکبیر بگوید به خاطر این توفیق. 📚 مجموعه ورام، ج۲، ص۹۵ @saeed_hesari

#مهارت_های_ترک_گناه مهارت چهارم: #محاسبه ۸ 🔹 اما حالت دوم آن است که پس از محاسبه معلوم شود در بعض موارد کوتاهی کرده و دستش آلوده به گناه شده است. در این صورت اولا نباید از رحمت و بخشش خداوند ناامید گردد؛ زیرا خداوند خودش فرموده که تمام گناهان را می‌بخشد و از #ناامیدی نهی کرده است. دوما باید از خدای متعال به خاطر گناهانی که انجام داده، معذرت خواهی نماید و با گریه و ناله #استغفار نماید. 🔹 امام صادق (علیه‌السلام) فرموده‌اند: «يَا ابْنَ جُنْدَبٍ حَقٌّ عَلَى كُلِّ مُسْلِمٍ يَعْرِفُنَا أَنْ يَعْرِضَ‏ عَمَلَهُ‏ فِي كُلِّ يَوْمٍ وَ لَيْلَةٍ عَلَى نَفْسِهِ فَيَكُونَ مُحَاسِبَ نَفْسِهِ فَإِنْ رَأَى حَسَنَةً اسْتَزَادَ مِنْهَا وَ إِنْ رَأَى سَيِّئَةً اسْتَغْفَرَ مِنْهَا لِئَلَّا يَخْزَى يَوْمَ الْقِيَامَةِ» پسر جندب! هر مسلمانى كه با ما آشناست سزاوار است که هر روز و شب به اعمالش رسيدگى كند، و خود حسابگر خود باشد، اگر كار نيكى ديد زيادش كند، و اگر به كار بدى برخورد استغفار نمايد تا در قيامت دچار ذلت نشود. 📚 تحف العقول، ص۳۰۱. @saeed_hesari