🔰نتیجه اینکه شرح صدر تحقّق استعداد برای طلب کمال، اوّلین شرط در سیر الی الله و باب ورود به هدایت است.
🔰ضیق صدر مقابل شرح صدر
از آیه «فَمَن یُرِدِ اللّهُ أَن یَهْدِیَهُ یَشْرَحْ صَدْرَهُ لِلإِسْلاَمِ وَمَن یُرِدْ أَن یُضِلَّهُ یَجْعَلْ صَدْرَهُ ضَیِّقًا حَرَجًا کَأَنَّمَا یَصَّعَّدُ فِی السَّمَاء کَذَلِکَ یَجْعَلُ اللّهُ الرِّجْسَ عَلَی الَّذِینَ لاَ یُؤْمِنُونَ».
👌 برداشت میشود که در مقابل شرح صدر ضیق صدر است و همانطور که انشراح صدر مقدّمة هدایت است، ضیق صدر هم مقدمة ضلالت و گمراهی میشود.
👌 بنابراین در جبهة مقابل شرح صدر، ضیق و قساوت قلب قرار دارد. «أَفَمَن شَرَحَ اللَّهُ صَدْرَهُ لِلْإِسْلَامِ فَهُوَ عَلَی نُورٍ مِّن رَّبِّهِ فَوَیْلٌ لِّلْقَاسِیَی قُلُوبُهُم مِّن ذِکْرِ اللَّهِ...».
👈ضیق صدر به معنای دلتنگی و سخت شدن دل و کنایه از کمحوصلگی و تحمّل پایین میباشد؛ به صورتی که در مواجهه با حق و حتّی باطل عکسالعمل سریع و تندی در رد یا اثبات آن صورت گیرد.
👌امام علی علیه السلام میفرماید: «من ضاق صدره لم یصبر علی أداء حق»؛ «هر کس ضیق صدر داشته باشد، ادای حق را برنمیتابد».
👈آیة دیگری که میتوان از آن تقابل شرح و ضیق را فهمید، آیة دوم سوره اعراف است: «کِتَابٌ أُنزِلَ إِلَیْکَ فَلاَ یَکُن فِی صَدْرِکَ حَرَجٌ مِّنْهُ لِتُنذِرَ بِهِ وَذِکْرَی لِلْمُؤْمِنِینَ».
👈این آیه، بیان می دارد که در تبلیغ قرآن، پیامبر صلی الله علیه وآله هیچگونه دلتنگی به خود راه ندهد و همواره شرح صدر داشته باشد. به بیانی دیگر «شرط رسالت و تبلیغ سعه صدر است».
👌بنابرآنچه گذشت، دانستیم که ضیق صدر از صفات روحانی است که به سراغ هر انسانی میآید و آنچه ضرورت دارد این است که انسان باید تمام تلاش خود را به کار گیرد تا این ضیق صدر به شرح صدر تبدیل گردد.
✋ چهار نکته #فواید شرح صدر
✍️کسی که شرح صدر دارد، طبیعتاً در رفتار و روحیات اخلاقی وی نمایان میشود، به گونهای که از این راه میتوان فهمید شرح صدر دارد، یا از ظرفیت پایین برخوردار است.
دستهای از این فواید را میتوان از قرآن برداشت کرد:
← 1️⃣👈هدایت الهی
🌱از مهمترین فواید شرح صدر مؤمن، هدایت الهی است.«فَمَن یُرِدِ اللّهُ أَن یَهْدِیَهُ یَشْرَحْ صَدْرَهُ لِلإِسْلاَمِ...»؛ «پس خدا هر که را بخواهد هدایت کند، سینهاش را برای پذیرش اسلام گشاده میگرداند».
🍂بنابراین شخص هدایتیافته همواره برخوردار از شرح صدر است، بهگونهای که در پذیرش حق و واقعیت هیچگونه لجاجت وعنادی ندارد.
🍃امام صادق علیه السلام میفرماید: «ان الله اذا اراد بعبد خیرا شرح صدره للاسلام»؛ «خداوند اگر خیر و نفع بندهای را بخواهد، به وی شرح صدر عطا میکند تا اسلام را بپذیرد».
🔵بنابراین هدایت شدن به اسلام از فواید شرح صدر است.
2️⃣👈آراستگی به نور الهی
🍃کسی که برخوردار از شرح صدر است، همواره از نور الهی بهره میگیرد. انسانی که از طریق شرح صدر تسلیم محض الهی میشود و حقیقت را از روی بصیرت و فهم قبول میکند، مانند این است که سوار بر مرکبی از نور، گسترة وسیعی از حق را میبیند و آن را از باطل باز میشناسد. چنین شخصی در ایمان خود دچار تزلزل و اضطراب نمیشود.
🌿«أَفَمَن شَرَحَ اللَّهُ صَدْرَهُ لِلْإِسْلَامِ فَهُوَ عَلَی نُورٍ مِّن رَّبِّهِ فَوَیْلٌ لِّلْقَاسِیَی قُلُوبُهُم مِّن ذِکْرِ اللَّهِ أُوْلَئِکَ فِی ضَلَالٍ مُبِینٍ» ؛ «آیا کسی که خدا سینهاش را برای اسلام گشاده کرده، و بر فراز مرکبی از نور الهی قرار گرفته (همچون کوردلانی است که نور هدایت به قلبشان راه نیافته) وای بر آنان که #قلبهایی سخت در برابر ذکر خدا دارند، آنان در گمراهی آشکارند».
این نور الهی میتواند عقل، علم و عرفان باشد که مسلمان با آنها حق را از باطل تشخیص میدهد.
🔷نشانهاش این است که در برابر یاد خدا دلهایشان لرزان است.
👌برخلاف کسانی که دلهایی سخت دارند که به یاد خدا هیچ اهمیتی نمیدهد و مانند سنگ سخت است؛ بلکه سختتر از سنگ چرا که برخی از سنگها میشکافد و از آن نهرها جاری میگردد و برخی دیگر تکه میشود و آب تراوش میکند. اما شخص سنگدل حتی اینگونه نیست.
🌴پیامبر اکرم صلی الله علیه وآله میفرماید: «اذا دخل النور القلب انفتح القلب و استوسع»؛ «هرگاه نور الهی در دل مؤمن تابید، دلش باز میشود و وسعت میگیرد».
همچنین میتواند مراد از نور ادلّة موکد باشد، «بدان سان که شبهات برایش حل شده باشد و گمانها و افکار را دور ریزد. فَهُوَ عَلی نُورٍ (پس بر او نوری است) یعنی دلالت و هدایتی مِنْ رَبِّهِ (از پروردگارش)، خداوند ادله را به نور تشبیه کرده چون با وساطت آنها حق شناخته میشود. آن چنان که به واسطه نور و روشنی مکانها در دنیا شناخته میشود».
3️⃣👈عفو و گذشت