Part07_نمایش من زنده ام.mp3
9.37M
❇کتاب صوتی نمایشی
✅ "من زنده ام"
"خاطرات دوران اسارت معصومه آباد"
قسمت7⃣
☫@Tahawolkhahan
Part08_نمایش من زنده ام.mp3
9.35M
❇کتاب صوتی نمایشی
✅ "من زنده ام"
"خاطرات دوران اسارت معصومه آباد"
قسمت8⃣
☫@Tahawolkhahan
🗓حدیث
حضرت امام صادق علیه السّلام می فرمایند:
🔶من فَتَحَ الله عَینَ قَلبِهِ وَ بَصیرَهَ عَینهِ بِالاعتِبارِ فَقَد أعطاهُ مَنزِلَهً رفیعَهً وَ زُلفَهً عظیمَهً؛
🔹کسی که خداوند متعال چشم دل و دیده ی بصیرتش را برای عبرت گیری باز نموده در واقع مقامی والا و مرتبتی بزرگ به او عنایت کرده است.
📔بحارالانوار، ج ۶۸، ص ۳۲۶.
~~~~~~~~~~~~~~
اللهم صل علی فاطمه
وابیها و بعلها و بنیها وامها
والسرالمستودع فیها
بعدد ما احاط به علمک
🇮🇷ثواب نشر برای شما🖐
◇اللهم صل علی محمدوآله الطاهرین
○اللهم انصرالاسلام والمسلمین
●واخذل الکفار والیهود والمنافقین
●اللهم العن یهوداالعنود والخیبری
اللهم احفظ وانصرنائب الامام
قائدنا الامام الخامنه ائ
اللهم انصر من نصره
واخذل من خذله
🌹 #باعلی_تاعلی_یاعلی 🌹
☫@Tahawolkhahan
فعلا قابلیت پخش رسانه در مرورگر فراهم نیست
مشاهده در پیام رسان ایتا
⭕️👈 انتقاد صریح و شنیدنی
❇حمید رسایی
از رییس جمهور
✅حجت الاسلام رئیسی :
🔺 درد مرد رنگ عمامه نبود آقای رییسی...
~~~~~~~~~~~~~~~
اللهم صل علی فاطمه
وابیها و بعلها و بنیها وامها
والسرالمستودع فیها
بعدد ما احاط به علمک
🇮🇷ثواب نشر برای شما🖐
◇اللهم صل علی محمدوآله الطاهرین
○اللهم انصرالاسلام والمسلمین
●واخذل الکفار والیهود والمنافقین
●اللهم العن یهوداالعنود والخیبری
اللهم احفظ وانصرنائب الامام
قائدنا الامام الخامنه ائ
اللهم انصر من نصره
واخذل من خذله
🌹 #باعلی_تاعلی_یاعلی 🌹
☫@Tahawolkhahan
🔴اسامی و محل شهادت ❣
❇#شهدایامنیتوترور
✅مهر و آبان ماه 1401
#تهران :
1. شهید طلبه آرمان علی وردی
2. شهید حسین تقی پور
3. شهید فرید کرم پور حسنوند
4. شهید امیر کمندی
5. شهید سلمان امیراحمدی
6. شهید پوریا احمدی
7. شهید مهدی لطفی
#آذربایجان_شرقی :
8. شهید حسین اجاقی زنوز
#سمنان :
9. شهید محمدحسین سروری راد
10. #اصفهان:
11. شهید اسماعیل چراغی
12. شهید محسن حمیدی
13. شهید محمدحسین کریمی
#سیستان_و_بلوچستان :
14. شهید محمد عباسی
15. شهید محسن رضایی
16. شهید مرتضی غلامیان
17. شهید سید حمیدرضا هاشمی
18. شهید محمدامین آب در شکر
19. شهید علی بیک وارازی
20. شهید محمدامین عارفی
21. شهید سعید برهانزهی ریگی
22.شهید مهدی ملاشاهی زارع
23. شهید سجاد شهرکی
24. شهید_جواد_کیخا_جهانتیغی
25. شهید رضا رضوانی
26. شهید امیرحسین نیکپور
27. شهید رسول حسینی محمد آبادی
28. ناصر براهویی
#خوزستان :
29. شهید رضا شریعتی
30. شهید کیان پیرفلک
31. شهید اشرف نیکبخت
32. شهید آبتین رحمانی
33. شهید علی مولایی
34. سپهر مقصودی
35. میلاد سعیدیان جو
#البرز :
36. شهید روح الله عجمیان
37. شهیدعلی اصغر بیگلو
#خراسان_رضوی :
38. شهید حسین زینالزاده
39. شهید دانیال رضازاده
40. شهید محمدرسول دوست محمدی
41. شهید حسن براتی
42. شهید مسلم جاویدی مهر
#همدان :
شهید علی نظری
#هرمزگان :
44. شهید مجتبی امیری دوماری
#فارس :
45. شهیده زهرا اسماعیلی
46. شهید علیرضا سرایداران
47. شهید آرشام سرایداران
48. شهید مجتبی ندیمی
49. شهید حسنعلی پورعیسی
50. شهید بهادر آزادی شیری
51. شهید سیدفریدالدین معصومی
52. شهید علی اصغر لری گویینی
53. شهید نوجوان محمدرضا کشاورز
54. شهید محمدولی کیاسی
55. شهید احساس مرادی
56. شهید هوشنگ خوب
57. شهید امید خوب
58. شهید رضا زارع مویدی
59. شهید طلبه محمد زارع مویدی
60. شهید امیررضا اولادی
61. شهید هادی عرفانی نیا
62. شهید نورالدین جنگجو
#مازندران:
63. شهید علی فاضلی
64. شهید هادی چاکسری
65. شهید محمد فلاح
#آذربایجان_غربی :
66. شهید رحیم سحابی
67. شهید مهدی اثنی عشری
68. شهید رضا الماسی
69. شهید سید عباس فاطمیه
#کردستان :
70. شهید غلامرضا بامدی
71. شهید حسین یوسفی
72. شهید رضا آذربار
73. شهید داوود عبداللهی
#قم :
74. شهید طلبه مهدی زاهدلویی
#قزوین :
75. شهید عباس خالقی
#گیلان :
76. شهید مجید یوسفی
77. شهید حمید پورنوروز
78. شهید حمزه علی نژاد
مرز شمال غرب:
79. شهید رضا خانیچگنی
80. شهید وجیه الله آذرنگ
#کرمانشاه :
81. شهید نادر بیرامی
82. شهید سرهنگ تورج اردلان
🚩سلام خدا بر روح پاک #شهداء❣
خصوصا #شهدای_امنیت که مظلومانه و برای #امنیت_داخلی وطن مان شهید شدند..
🌹سلام بر مادران و پدرانی که چنین فداکارانی را پرورش دادند
و ننگ و نفرین بر آنان که حافظان امنیت ملت ما را پرپر کردند..
~~~~~~~~~~~~~~
اللهم صل علی فاطمه
وابیها و بعلها و بنیها وامها
والسرالمستودع فیها
بعدد ما احاط به علمک
🇮🇷ثواب نشر برای شما🖐
◇اللهم صل علی محمدوآله الطاهرین
○اللهم انصرالاسلام والمسلمین
●واخذل الکفار والیهود والمنافقین
●اللهم العن یهوداالعنود والخیبری
اللهم احفظ وانصرنائب الامام
قائدنا الامام الخامنه ائ
اللهم انصر من نصره
واخذل من خذله
🌹 #باعلی_تاعلی_یاعلی 🌹
☫@Tahawolkhahan
قلمت بشکنه تاریخ اگر
ننویسی شهید روحالله عجمیان "رحمت الله علیه" کارگر گچکاری بود
که یکی از قاتلین ملعون او
ماهانه تا (100000000تومان)
صد میلیون تومن درآمد داشت.
~~~~~~~~~~~~~~
اللهم صل علی فاطمه
وابیها و بعلها و بنیها وامها
والسرالمستودع فیها
بعدد ما احاط به علمک
🇮🇷ثواب نشر برای شما🖐
◇اللهم صل علی محمدوآله الطاهرین
○اللهم انصرالاسلام والمسلمین
●واخذل الکفار والیهود والمنافقین
●اللهم العن یهوداالعنود والخیبری
اللهم احفظ وانصرنائب الامام
قائدنا الامام الخامنه ائ
اللهم انصر من نصره
واخذل من خذله
🌹 #باعلی_تاعلی_یاعلی 🌹
☫@Tahawolkhahan
فعلا قابلیت پخش رسانه در مرورگر فراهم نیست
مشاهده در پیام رسان ایتا
♦️ خوب گوش کن خوب نگاه کن
فرخ نژاد ملعون خبیث
🔹 کاش کمی فهم و شعور هم در کنار دلقک بازی داشتی (#دلقک انگل)
✅خاطره سرلشگر ارتشی شهید مسعود منفردنیاکی "رضوان الله علیه" بخیر ....
#یادشهداءصلوات❣🌹❣
#مدیونشهداءوخانوادهشانهستیم
🌹❣🌹❣🌹❣🌹❣🌹
~~~~~~~~~~~~~
اللهم صل علی فاطمه
وابیها و بعلها و بنیها وامها
والسرالمستودع فیها
بعدد ما احاط به علمک
🇮🇷ثواب نشر برای شما🖐
◇اللهم صل علی محمدوآله الطاهرین
○اللهم انصرالاسلام والمسلمین
●واخذل الکفار والیهود والمنافقین
●اللهم العن یهوداالعنود والخیبری
اللهم احفظ وانصرنائب الامام
قائدنا الامام الخامنه ائ
اللهم انصر من نصره
واخذل من خذله
🌹 #باعلی_تاعلی_یاعلی 🌹
☫@Tahawolkhahan
🔴 #آیت_الله_حائری_شیرازی
💠 من یادم هست وقتی که بچه بودم، در خانواده وقتی همه به #خواب میرفتند، آخر شب میآمدم خدمت پدر. پدرم این قصههای پیغمبران را در همان طفولیت برای من نقل میکرد و گاهی مثلاً یک قصه چندین شب طول میکشید و همینطور مقید بودم و گوش میکردم. وقتی این برنامهاش مصادف شد به ایام محرم، پدرم جریان #عاشورا و جریان مسافرت حضرت، جریان بیعت گرفتن از امام حسین در مدینه، جریانی که از این ماه رجب شروع شده است، به تفصیل، شب به شب نقل میکرد.
🔺اینها کارهای موثری است. یعنی پدر و مادر یکی از خدمات بزرگی که به #فرزند میکنند همین است که سرگذشت اینها را برای طفل بیان کنند. این در وجود طفل از همان طفولیت اثر میگذارد. در اخلاقش، کردارش، رفتارش، در عبادتش، نمازش، روزه اش اثر میگذارد و همهٔ اینها را اصلاح میکند.
~~~~~~~~~~~~~~~
اللهم صل علی فاطمه
وابیها و بعلها و بنیها وامها
والسرالمستودع فیها
بعدد ما احاط به علمک
🇮🇷ثواب نشر برای شما🖐
◇اللهم صل علی محمدوآله الطاهرین
○اللهم انصرالاسلام والمسلمین
●واخذل الکفار والیهود والمنافقین
●اللهم العن یهوداالعنود والخیبری
اللهم احفظ وانصرنائب الامام
قائدنا الامام الخامنه ائ
اللهم انصر من نصره
واخذل من خذله
🌹 #باعلی_تاعلی_یاعلی 🌹
☫@Tahawolkhahan
1_1922515903.pdf
3.35M
📚 معرفی #کتاب سیر مطالعاتی اخلاق اسلامی»
📌این کتاب دارای مقدمه، ملاحظاتی برای دانش پژوهان و ٧ بخش میباشد:
۱- معرفی کلی مراحل سیر مطالعاتی اخلاق اسلامی
۲- سیر مطالعاتی سطح یک
۳- سیر مطالعاتی سطح دو
۴- سیر مطالعاتی سطح سه
۵- کتابشناسی سیر مطالعاتی سطح یک
۶- کتابشناسی سیر مطالعاتی سطح دو
٧- کتابشناسی سیر مطالعاتی سطح سه.
~~~~~~~~~~~~~~
اللهم صل علی فاطمه
وابیها و بعلها و بنیها وامها
والسرالمستودع فیها
بعدد ما احاط به علمک
🇮🇷ثواب نشر برای شما🖐
◇اللهم صل علی محمدوآله الطاهرین
○اللهم انصرالاسلام والمسلمین
●واخذل الکفار والیهود والمنافقین
●اللهم العن یهوداالعنود والخیبری
اللهم احفظ وانصرنائب الامام
قائدنا الامام الخامنه ائ
اللهم انصر من نصره
واخذل من خذله
🌹 #باعلی_تاعلی_یاعلی 🌹
☫@Tahawolkhahan
فعلا قابلیت پخش رسانه در مرورگر فراهم نیست
مشاهده در پیام رسان ایتا
❇توصیف عجیب امام خامنه ای
"دام ظله"
✅در بیان صریح امام خمینی
"قدس سره الشریف"
#نائبالامامسایهتانمستدام
~~~~~~~~~~~~~~
اللهم صل علی فاطمه
وابیها و بعلها و بنیها وامها
والسرالمستودع فیها
بعدد ما احاط به علمک
🇮🇷ثواب نشر برای شما🖐
◇اللهم صل علی محمدوآله الطاهرین
○اللهم انصرالاسلام والمسلمین
●واخذل الکفار والیهود والمنافقین
●اللهم العن یهوداالعنود والخیبری
اللهم احفظ وانصرنائب الامام
قائدنا الامام الخامنه ائ
اللهم انصر من نصره
واخذل من خذله
🌹 #باعلی_تاعلی_یاعلی 🌹
☫@Tahawolkhahan
فعلا قابلیت پخش رسانه در مرورگر فراهم نیست
مشاهده در پیام رسان ایتا
🌹#یتیماتورهانکنحاجقاسم🌹
شبمون یلداست
چشامون دریاست...
بیادت ام شبای جمعه دائم
یتیمات و رهانکن حاج قاسم....
قاب عکس جمال تو تودلهاست...
#حاج_قاسم
#جانفدا
#تقدیمشهداءفاتحهصلوات🌹
~~~~~~~~~~~
اللهم صل علی فاطمه
وابیها و بعلها و بنیها وامها
والسرالمستودع فیها
بعدد ما احاط به علمک
🇮🇷ثواب نشر برای شما🖐
◇اللهم صل علی محمدوآله الطاهرین
○اللهم انصرالاسلام والمسلمین
●واخذل الکفار والیهود والمنافقین
●اللهم العن یهوداالعنود والخیبری
اللهم احفظ وانصرنائب الامام
قائدنا الامام الخامنه ائ
اللهم انصر من نصره
واخذل من خذله
🌹 #باعلی_تاعلی_یاعلی 🌹
☫@Tahawolkhahan
Part11_آیه عصمت،مادر خلقت.mp3
13.1M
📗کتاب صوتی
❇آیه عصمت، مادر خلقت
قسمت 1⃣1⃣
✅ "تربیت فرزندان "
~~~~~~~~
~~~~~~~~~~~~~~~🌹
اللهم صل علی فاطمه
وابیها و بعلها و بنیها وامها
والسرالمستودع فیها
بعدد ما احاط به علمک
☫@Tahawolkhahan
🔻این چهره واقعی غرب است
🔹جورج مک لورین، اولین مرد سیاهپوستی که در سال ۱۹۴۸ در دانشگاه اوکلاهاما پذیرفته شد، مجبورش کردن در گوشهای دور از همکلاسیهایش بنشیند.
☫@Tahawolkhahan
فعلا قابلیت پخش رسانه در مرورگر فراهم نیست
مشاهده در پیام رسان ایتا
آمریکائی ها هم موش میخورن😄
🔹موش داغ بدَدَدَدَدَدَم
📍نیویورک
☫@Tahawolkhahan
فعلا قابلیت پخش رسانه در مرورگر فراهم نیست
مشاهده در پیام رسان ایتا
🔻 اینجا پاریس و ۱۲۵ هزار خانه در تاریکی...
☫@Tahawolkhahan
فعلا قابلیت پخش رسانه در مرورگر فراهم نیست
مشاهده در پیام رسان ایتا
✅مرگ انسانیت که میگن یعنی همین😔
☫@Tahawolkhahan
1_1816558043.mp3
3.53M
#قصه_شب_کودک
✅ سوپ خوشمزه 🍵
~~~~~~~~~~~~~~~🌹
اللهم صل علی فاطمه
وابیها و بعلها و بنیها وامها
والسرالمستودع فیها
بعدد ما احاط به علمک
☫@Tahawolkhahan
Part12_آیه عصمت،مادر خلقت.mp3
15.59M
📗کتاب صوتی
❇آیه عصمت، مادر خلقت
قسمت 2⃣1⃣
✅"پذیرش سختی ها "
~~~~~~~~~~~ 🌹
اللهم صل علی فاطمه
وابیها و بعلها و بنیها وامها
والسرالمستودع فیها
بعدد ما احاط به علمک
☫@Tahawolkhahan
➖ایران از «کمیسیون مقامزن سازمان ملل» حذف شد
و
🔴👈رژیمسعودی، جایزه این کمیسیون را برای صیانت از «حقوقزنان» دریافت کرد‼️⁉️🔥
خودشونم خنده شون گرفته
😂😂😂🤗😂😂😂
#دنیایوارونه
☫@Tahawolkhahan
http://ensani.ir/fa/article/11470/%D8%A7%D9%86%D9%82%D9%84%D8%A7%D8%A8-%D8%A8%D8%B1%D8%A7%DB%8C-%D8%B2%D9%86%D8%A7%D9%86
❇زنان نیمی از جمعیت کشور و رکن رکین آن را تشکیل میدهند و سهم زنان در تحولات جامعه بر هیچکس پوشیده نیست. وضعیت اجتماعی زنان ایران در طول تاریخ پرفراز و نشیب این مرز و بوم، دستخوش تغییر و تحولات فراوان بوده است. انقلاب اسلامی به رهبری امامخمینی تحولی اساسی و ژرف در وضعیت زنان جامعه ایران پدید آورد. انقلاب اسلامی جایگاه و منزلت زنان را اعتلا بخشید و دامنه مشارکت آنان را گسترش داد. برای درک بیشتر وضعیت زنان ایرانی چهار دوره اساسی تاریخی را باید شناسایی و بررسی نمود: ایران قبل از اسلام؛ دوران اسلام تا زمان پهلوی؛ دوره سلطنت پهلوی؛ بعد از انقلاب.........
~~~~~~~~~~~~~~~🌹
اللهم صل علی فاطمه
وابیها و بعلها و بنیها وامها
والسرالمستودع فیها
بعدد ما احاط به علمک
☫@Tahawolkhahan
✅انقلاب برای زنان
نویسندگان: محمدرحیم عیوضی
منبع: زمانه 1385 شماره 48
حوزه های تخصصی:
حوزههای تخصصی تاریخ ایران اسلامی حکومت های ایرانی- اسلامی انقلاب اسلامی سیاسی
✅چکیده
از عهد باستان تا سه دهه پیش، سرنوشت زن در جامعه ایران به گونه های متنوعی رقم خورده است که از اوج عزت تا حضیض ذلت نوسان دارد. بدون شک جایگاه شخصیت فردی و اجتماعی زن در ایران قبل و بعد از اسلام و قبل و بعد از انقلاب اسلامی را نمی توان یکسان دانست. تبدیل شدن زنان قبل از انقلاب به شیرزنانی که در عرصه انقلاب اسلامی و جنگ تحمیلی حماسه های سترگ پدید آوردند، کار ساده، آسان و کوچکی نیست بلکه به نوعی معجزه می ماند که در حرکت تاریخی انبیا قابل مشاهده است. در این مقاله با این موضوع آشنا می شوید که چرا و چگونه زن ایرانی به اوج عزت و سربلندی و مشارکت و کارآمدی رسید؛ چنانکه شاید نمونه کمیابی در جوامع معاصر به شمار آید
✅متن
زنان نیمی از جمعیت کشور و رکن رکین آن را تشکیل میدهند و سهم زنان در تحولات جامعه بر هیچکس پوشیده نیست. وضعیت اجتماعی زنان ایران در طول تاریخ پرفراز و نشیب این مرز و بوم، دستخوش تغییر و تحولات فراوان بوده است. انقلاب اسلامی به رهبری امامخمینی تحولی اساسی و ژرف در وضعیت زنان جامعه ایران پدید آورد. انقلاب اسلامی جایگاه و منزلت زنان را اعتلا بخشید و دامنه مشارکت آنان را گسترش داد. برای درک بیشتر وضعیت زنان ایرانی چهار دوره اساسی تاریخی را باید شناسایی و بررسی نمود: ایران قبل از اسلام؛ دوران اسلام تا زمان پهلوی؛ دوره سلطنت پهلوی؛ بعد از انقلاب.
ایران قبل از اسلام
در این دوره زنان نقشی در تاریخ و جامعه ندارند. در اواخر دوره ساسانی شاهد پادشاهی چندماهه چند زن هستیم اما این مساله درواقع از فروپاشی و ضعف حکومت ساسانی ناشی میشد. درهرحال، نه در آثار مکتوب و نه در سنگنوشتههای عصر ساسانی نقشی از زنان مشاهده نمیشود.
زنان در دوران اسلام
علیرغم مبانی اعتقادی و ارزشی اسلام، زنان جامعه ایران در دوره اسلامی، چه در دوران حکومتهای غیرایرانی اموی و عباسی و چه بعد از آن در دوران حکومتهای وابسته ایرانی که حاکمانشان تبار مغولی یا تاتاری داشتند، نقش تعیینکنندهای ایفا نکردند و همچنان در سایه ماندند. اولینبار در تاریخ ایران، زنان در جنبشهای صدساله اخیر مشروطه و تنباکو حضور متمایزی در اجتماع یافتند. این جنبشها بهلحاظآنکه در مقطع تاریخ معاصر ایران قرار میگیرند و جهتگیری مبارزه با استبداد و استعمار داشتند، درکل از اهمیت سیاسی، اجتماعی و فرهنگی خاصی برخوردارند.
زنان در دوره سلطنت پهلوی
در جامعه قبل از انقلاب اسلامی، بهلحاظ سلطه فرهنگ بیگانه و در نتیجه شکلگیری یک بافت اجتماعی خاص، هرگونه تحرک و فعالیت سیاسی از زنان مسلمان سلب شده بود. جامعه پیش از انقلاب در قبال نقش و جایگاه زن درکل دو گونه نگرش داشت: 1ــ نگرشی که زن را عنصری زیبا، افسونگر، تنوعآفرین و گذراننده اوقات فراغت هوسبازان میدانست 2ــ نگرشی که زن را همچون پیچک ضعیفی معرفی میکرد که تاب هیچ مقاومتی در مقابل طوفان حوادث ندارد و انتظار هیچ کار جدی و مهمی از او نمیرود. زن در صحنه اجتماع آن روز الهه دلفریبی بود که تنها نقش دلبری خویش را خوب میدانست، زندگی او عاری از هدف بود و عمر خود را در تاریکی و بیخبری سپری میکرد.[i][i] با روشنشدن اولین شعلههای انقلاب، زن ایرانی که قبل از آن تنها ایفاگر نقشی بسیار ساده و ناقص و بیخبر از نقش سازنده و ارزشمند خود بود، حصار بیبندوباری را درهم شکست، قیام کرد، همپای مردان جامعه به مبارزه برخاست و بدعتی نو گذاشت.
این امر با معیارهای جامعهشناسان غربی سازگار نبود. به عقیده آنان زن در جامعه اسلامی از حقوق خود محروم بود و زنها عناصری ناراضی در میان مسلمانها تلقی میشدند. بنابراین آنها فکر میکردند اگر انقلابی با اهداف اسلامی پیدا شود و خواهان برقراری ارزشهای اسلامی باشد، زنان حتما در جبهه مخالف این انقلاب قرار خواهند گرفت؛ چون براساس فرضیه آنها، زنان جوامع اسلامی باید از جامعهای که قرار است با معیارهای اسلامی اداره شود، ناراضی باشند؛ اما در عمل زنان شرکت گستردهای در انقلاب داشتند. آنها خودشان را باور کردند، رشد و زیستن آموختند، با وسعتبخشیدن به آرمانها، پیکره اجتماع را با ستونهای عشق، محبت و ایمانشان مستحکم کردند و حقیقت زیبایی دل و توانایی قوه ادراک خود را به نمایش گذاشتند. اما سوال مهم و نکته اساسی این است که چرا زن ایرانی علیرغم رفاه ظاهری که حکومت پهلوی برای او فراهم کرده بود، باز هم به مبارزه برخاست و چه عاملی باعث این تحول و دگرگونی گردید؟
در این مقاله سعی خواهد شد به سوال فوق با تاکید بر تاثیر دیدگاه
احیاگرانه اسلام و نقش موثر رهنمودهای امامخمینی(ره) پاسخ داده شود؛ چراکه حضور موثر این دو در بهفعلیتدرآوردن شخصیت مسخشده و مکتوم زن مسلمان در جامعه ایران و گسترش مشارکت اجتماعی آنان نقش موثر داشت.
عوامل تحولزا در وضعیت زنان عصر پهلوی
1ــ بحران هویت:
همانگونه که اشاره شد، هویت و اصالت زنان در عصر پهلوی بهکلی از بین رفت و رژیم نیز با اعلام اجتماعی آزادی زنان و بازنمودن دروازه تمدن بزرگ، هدفی جز غارت ارزشهای اسلامی و فرهنگ ملی و لگدمالنمودن شخصیت زن نداشت. زنان نیز باور کردند که تنها جهت نیل به اهداف شوم خلق شدهاند و عرصه سیاست آنها را با مطامع خاصی هدف گرفت. «وقتی در قشر تودههای مردم نگاه میکردی، در بین زن و مرد، هر دو طایفه ارزش به لباس بود و به طرز لباسپوشیدن و دوختن لباس و آرایش هرکه بهتر لباس میپوشید و شیکتر بود در لباس ارزشش پیش مردم بیشتر بود و هر زنی که آرایشش به طرز اروپایی بود و لباسش از آنجا الهام میگرفت، این پیش زنها هم ارزشش زیادتر بود، البته پیش اکثریت ارزشها همه به امور مادی بودند.»[ii][ii]
در عصر پهلوی بزرگترین ظلم و ستم در حق زنان روا شد. آنها دریافته بودند که زن در جامعه نقش انتقالدهنده فرهنگ را بر عهده دارد و برای تغییر یا بهانحطاطکشیدن فرهنگ، اول باید زن را منحرف کرد و به انحطاط کشید کمکم زن به مثابه یک شیء تلقی شد؛ که هم خود او قابل فروش بود و هم چاپ عکس او روی کالا، به فروش تولیدات کمک میکرد. اما آیا شخصیت زن ایرانی این بود؟ آن همه رشادت و دلیریهای زنانی چون زینبپاشا[iii][iii] و معترضان به انحصار تنباکو کجا، وضعیت زنان عصر پهلوی کجا!؟ زنان کشورمان در عصر پهلوی خویشتن خویش را گم کردند. نقطه شخصیت کاذبی که پهلویها به زن داده بودند، با هویت اصلی او مغایر بود. آنها به زن فقط درحد یک بدن و فرم نگاه میکردند نه یک فرد متفکر، سازنده، خلاق و مکمل مرد. بنابراین حادترین سوال برای زن آگاه آن عصر این بود که «چگونه باید بود؟»؛ زیرا میدانست بدانگونهکه هست، نمیماند و نمیتواند بماند. درواقع زن ایرانی ماسک جدیدی را که میخواستند بر چهره او بزنند، نمیپذیرفت. او میخواست خودش تصمیم بگیرد، خویشتن جدیدش را خودش انتخاب کند و چهره جدیدش را آگاهانه، مستقل و اصیل آرایش نماید. رژیم پهلوی تلاش میکرد با ایجاد تغییرات روبنایی در وضعیت اجتماعی ایران از جمله دگرگونی در ظاهر، لباس و چهره زن ایرانی، تصویری کاذب از او به جهانیان ارائه دهد. کشف حجاب و ترغیب زنان ایرانی به آراستن چهره و ظاهر خود و مشارکتدادن چند زن از طبقه حاکمه در برخی فعالیتهای اجتماعی و سیاسی، از جمله تلاشهای آن رژیم برای مدرنجلوهدادن ایران بودند. این سیاستها اکثریت زنان جامعه، بهویژه زنان متدین و مومن را از تحصیل و فعالیتهای اجتماعی محروم کرد و صرفا شمار اندکی از زنان متعلق به طبقات خاص، امکان تحصیل و مشارکت نمادین در امور اجتماعی و سیاسی را داشتند.
از طرفی جامعه ما مسلمان بود. زن مسلمان ایرانی میخواست در انتخاب خود مستقل باشد؛ چراکه او خودش را وابسته به یک تاریخ، فرهنگ، مذهب و جامعهای میدانست که روح و سرمایهاش را از اسلام گرفته بود؛ لذا این زن وقتی در این جامعه میخواست خودش را بسازد و خودش باشد، نمیتوانست از اسلام بینیاز و نسبت به آن بیتفاوت باشد.[iv][iv]
بنابراین زن ایرانی از آن قالب فرمایشی و عروسکی بیرون آمد و در نهایت خویشتن گمشده خویش را یافت و به همان زن قهرمان و حماسی ایران تبدیل گردید.
2ــ نوسازی:
ایران در زمان پهلوی پسر، از یک دولت نیمهفئودالی آسیایی به یک دولت متمرکز سرمایهداری وابسته به امریکا تبدیل شد. این تغییر، در تمام ابعاد زندگی و بهویژه در ابعاد اقتصادی و اجتماعی جامعه تاثیر بسیار گذاشت. فرآیند نوگرایی امتیازاتی را برای بخشهایی از طبقه بالای جامعه و طبقه متوسط در حال ظهور به بار آورد اما به بخش سنتی طبقه متوسط، یعنی به تجار، بازار و خردهبورژوازی آسیب وارد نمود. این طبقه از قدیم ارتباطی تاریخی با روحانیون برقرار کرده بود. تعارضی مستمر و جناحبندی شدیدی بین نوگرایان در حال افزایش و روحانیون قدرتمند و بازار سنتی وجود داشت؛ چراکه جناح مقابل نوگرایان، دگرگونیهای فرهنگی و اقتصادی را تهدیدی جدی برای خود میدانست. وضعیت زنان قسمتی از موضوع این اختلاف بود. در دوران پهلوی از زنان بهعنوان عناصر نوگرایی استفاده میشد[v][v] و کشف حجاب از نمونههای بارز آن بود.
رضاخان در تاریخ هفدهم دی 1314 فرمان کشف حجاب را صادر کرد. ذکر این نکته ضروری است که استعمارگران مخصوصا انگلیس رهبری سیاسی این قضیه را به عهده داشتند؛ زیرا آنها میخواستند زن ایرانی را بیحجاب کرده و از قالب اسلامی خود بیرون بکشند و به داخل اجتماع بیاورند تا به قول خودشان با مردان یکسان نمایند. آنها بیبندوباری زنان و خودآراییشان را بهترین و
موثرترین وسیله برای گمراهساختن مردان و جوانان کشور میدانستند و در سایه آن میخواستند با سرگرمنمودن مردم ایران به شهوترانی، تجملپرستی، تشکیل مجالس شبنشینی و... ضربه مهلکی بر پیکر اجتماع مسلمان ایرانی وارد سازند تا به مقاصد استعماریشان در این کشور اسلامی برسند. هدف دیگر آنان، مصرفیکردن جامعه ایرانی بود؛ چراکه تا قبل از آن جامعه روی پای خود ایستاده بود و بههرنحو ممکن بار اقتصاد خود را به منزل میرساند؛ اما بعد از بیحجابکردن زنان و مصرفیشدن جامعه ایرانی و گشودهشدن مرزهای مملکت به روی خارجیان، تعدادی از افراد جامعه شیفته مظاهر غربی گشته و شیدای تمدن غرب شدند و به صورت آلت فعل بیاراده در اختیار آنان قرار گرفتند.
محمدرضا پهلوی در کتاب «پاسخ به تاریخ» میگوید: «در عصری که در کشورهای مترقی روزبهروز درهای مراکز علم و اقتصاد و سیاست به روی زنان بازتر میشود، ایشان همچنین پردهنشین باشند و حق کمترین دخالتی در امور اجتماع کشوری که خود نیمی از آن را تشکیل میدهند، نداشته باشند؟ برای ازمیانبردن این ظلم و تبعیض بزرگ اجتماعی بود که پدرم در سال 1314 حجاب زنان را که مانع اصلی آنان از شرکت در زندگی اجتماعی بود، ملغی کرد و پسازآن به آنان امکان داد که مانند زنان کشورهای مترقی در شئون مختلف اداری و اجتماعی به کار بپردازند.»[vi][vi]
اما برخلاف آنچه آنان میپنداشتند، این عمل نهتنها موجب مشارکت زنان نشد بلکه حداقل نتیجه آن این بود که جامعه مذهبی ایران وقتی خود را در مقابل سوادآموزی به قیمت برهنگی نوامیس خود دید، راه تحصیل را بر فرزندان خود بست و بهاینترتیب عملا بر روند رشد تحصیلی کشور نیز ضربه وارد شد؛ زیرا این قشر دریافتند که راه حرکت به سوی تمدن و توسعه، بازشدن راه برای شکوفایی استعدادهای اجتماعی است، نه آموختن مصرفگرایی و دنبالهروی از مظاهر منحط فرهنگی.
شایان ذکر است که در ابتدای فعالیتهای زنان، همواره سعی میشد رنگ و بوی مذهبی آن حفظ شود، بهطوریکه در سرلوحه اساسنامه اولین جمعیت زنان ایران ــ یعنی انجمن نسوان وطنخواه ــ بر شعائر و قوانین اسلامی تاکید شده بود.[vii][vii] اما بعدها با دخالت دولت در مسائل زنان، این تحولات شکل تحمیل پیدا نمود. ازآنپس انجمنهای زنانه همگی با دربار مرتبط بودند. همانطورکه زندگی زن و تحولات اجتماعی و فرهنگی در زمان قاجار نمیتواند دور از تعارضات امپریالیسم روسیه و انگلستان بررسی شود، در دوران پهلوی نیز نظام اقتصاد سرمایهداری و سرگشتگی بین سه عنصر اسلام، ملیگرایی و غربگرایی را نمیتوان به دور از روابط خارجی تحلیل کرد.
در ایران نیز مانند همه نقاط دنیا، زنان کمتر از مردان از نوگرایی بهره بردند. زنان شهری و روستایی هرکدام به تناسب شیوه زندگیشان از دگرگونیها تاثیر پذیرفتند. نوگرایی به شکاف میان شهر و روستا، افزایش ثروت، توزیع نامناسب آن در سطح جامعه و نهایتا قطبیشدن جامعه انجامید. فشار سیاسی و فساد اداری بیش از هرچیز در این زمینه مشکل آفرید.
مطابق نگرش سنتی توسعه، مردان هدف اولیه جذب صنعت بودند. بنابراین بهرغم فرصتهای کاری و دورهای، درآمد تعدادی از زنان شهری کاهش یافت. مدرنیزاسیون موقعیت زنان روستایی را بدتر کرد. دگرگونی در مناطق روستایی، افزایش شهرنشینی و مهاجرت از روستاها به شهرها در دهههای گذشته، وابستگی اقتصادی زنان را به مردان بیشتر کرد. درصد بیسوادی بالا و نزدیک به هشتادوسهدرصد بود. ازدواج در سن پایین رواج داشت. در پی مهاجرت مردان، زنان نیز روستاها را ترک کردند و جمعیت حاشیهنشین شهرها را تشکیل دادند. این زنان در زندگی اقتصادی وابسته شوهر و بدون نقش تولیدی، وضعیت محدود اجتماعی را تجربه کردند و با فشار مصرف شهری مواجه شدند.
وضعیت زنان شهری نیز دگرگون شد. در این دوران میزان تعلیم و تربیت و اشتغال زنان افزایش یافت اما تغییر عمده در وضعیت زنان حاصل نشد. در سال 1341 حق رای به زنان اعطا شد. در پی آن دو نفر به نمایندگی مجلس انتخاب شدند اما بیشترین مشاغل خاص گروههای بالای اجتماع بود. مشارکت در سطح توده هیچگاه به معنای واقعی اتفاق نیفتاد.
3ــ تحریف فرهنگ اصیل ایرانی ــ اسلامی:
زنی که حجاب نداشت و خود را میآراست، در اجتماع آزاد بود. به هر کجا که میرفت راه برایش باز بود و هیچ مانعی بر سر راه او وجود نداشت. رژیم ادعا میکرد به زنها آزادی اعطا کرده و بهنوعی حجاب و عفاف زن را ظلم و تبعیض نسبت به او میدانست. به اسم آزادی و نوسازی، رژیم هر بلایی که میخواست، بر سر فرهنگ جامعه درخصوص زنان آورد. در کنار دو الگوی زن مدرن غربگرا و زن سنتی، قشری اساسی در میان زنان تشکیل شد که خواهان غربگرایی نبود اما درعینحال تحصیلکرده بود و کار میکرد. این قشر جدید کاملا سیاسی بود، احساسات ضدغربی داشت و فرآیند نوگرایی به شکل زمان شاه را امپریالیستی میدانست. مبارزه علیه زن غربزده بخشی از مبارزه آنها بو
د. این قشر از زنان نهایتا به خیل طرفداران انقلاب اسلامی پیوستند. تمامی عوامل، درکل به سیاسیشدن توده عظیمی از زنان منجر شدند و ازاینطریق محیط مناسبی برای شرکت زنان در فرآیند انقلاب اسلامی فراهم گردید.
مساله تحول زنان و شرکت آنان در انقلاب را از دید روانشناختی اینگونه میتوان تعبیر نمود که عملکرد عینی انسانها در سطح فرد و در سطح اجتماع، بیش از هرچیز از عملکرد روحی آنان متاثر است و عملکرد فکری و ذهنی در مرتبه دوم قرار دارد؛ بهعبارتی بالاگرفتن نارضایتیها ابتدا باعث ایجاد تالمات روحی میشود و سپس در ذهنیت و عملکرد عینی آنها تاثیر میگذارد. این مساله باعث ایجاد جنبشهای اجتماعی برای رهایی از ظلم و ستم میشود و این جنبشها چون برخاسته از نارضایتیها، خواستها و نیازها هستند، باعث رشد روابط پویا و پیچیدهای میشوند که بنیان اصلی انقلاب را فراهم میسازند.
4ــ اسلام:
دین اسلام به سلسلهای از عبادات، کار و پند و اندرزهای اخلاقی منحصر نیست. دین نهتنها روابط میان خالق و مخلوق را بیان میکند، خطوط اصلی روابط انسانها، حقوق و وظایف آنها در اجتماع نسبت به یکدیگر را نیز عرضه میدارد. بهطورکلی اسلام عنصر بنیادین حیات فردی و اجتماعی مسلمانان را تشکیل میدهد؛ ازاینرو فهم جایگاه انسان و به تبع آن جایگاه و نقش اجتماعی زنان مسلمان در گرو شناخت جهانبینی اسلام است. تنها در این صورت است که میتوان به ارزشهای تعیینکننده پایگاه زن مسلمان دست یافت.
زمانی امپراتوری بزرگ روم بر این عقیده بود که زن موجودی است بیجان، که از حیات اخروی بیبهره است و حق سخنگفتن در حضور مردان را ندارد. کنفوسیوس چینی که اغلب به فکر و اندیشه او احترام گذاشته میشود، گفته است: «زن حق ندارد امر و نهی کند؛ چراکه کارش منحصر به کارهای منزل است و باید او را در منزل نگهداشت تا خیر و شرش از آستانه خانه فراتر نرود.» فیلسوف آلمانی، هگل، گفته است: زنی که من ناچار باشم به او احترام بگذارم و از او تقدیرکنم، هنوز آفریده نشده و نخواهد شد.[viii][viii] امپراتوری بزرگ فارس قدیم زن را مصدر بلاها میدانست و اعراب جاهلیت با آن خشونت و وحشیگری دختران بیگناه و معصوم را زندهبهگور میکردند. در مجموع در مورد عقاید و رفتار این جوامع در ارتباط با زنان چند مطلب قابل ذکر است:
1ــ بشر قبل از اسلام درباره زن دو طرز تفکر داشت: یکی زن را انسانی در سطح حیوانات بیزبان میدانست و دیگری او را به لحاظ انسانی پست میپنداشت. مردان بهعنوان انسانهای کامل، در صورت آزادی زن از شر و فساد او در امان نبودند و بههمینجهت زنان باید کاملا در قید تبعیت مردان قرار میگرفتند!
2ــ در مورد وضع اجتماعی زن نیز دو نظر وجود داشت: عدهای زن را خارج از افراد اجتماعی میدانستند و معتقد بودند زنان همانند نیازمندیهایی چون خانه و سرپناه هستند که از آنها چارهای نیست. برخی نیز معتقد بودند زن مانند اسیری است که به بردگی گرفته میشود و باید از نیمه غالب اجتماع پیروی کند.
3ــ محرومیت زن در جوامع گذشته، همهجانبه بود و زن گاه کموبیش از تمامی حقوق خود مگر به مقداری که بهرهمندی زن در حقیقت به سود مردان یا قیم زنان بود، محروم میشدند.
4ــ اساس رفتار مردان با زنان، براینباور استوار بود که جنس قوی بر ضعیف غلبه دارد؛ بهعبارتدیگر هر معاملهای که مردان با زنان میکردند، براساس استخدام و بهرهکشی بود. این روش امتهای غیرمتمدن بود اما امتهای متمدن نیز زن را انسانی ضعیفالخلقه میدانستند که توانایی برخورداری از استقلال در امور خود را ندارد و نیز موجودی است خطرناک که بشر از شر و فساد او در امان نیست.[ix][ix]
در چنین زمانی بود که اسلام به زن شخصیت داد، کرامت زن را به او بازگرداند و او را با هویت اصلی و واقعیاش آشنا کرد.
از دیدگاه اسلام زن و مرد مکمل یکدیگرند. آنها شبیه هم نیستند اما با هم برابرند. البته بنا به اختلافات فطری، مسئولیتهای آنها با مردان متفاوت است. تغییرات فطری زن و مرد نه یک تبعیض که یک تقسیم مسئولیت است و البته هدف از وجود این اختلافات برپاداشتن جامعه بشری است. اگر زن نیز عینا همان کارکردهای مرد را میداشت، آنها دیگر نیازی به هم نداشتند و ضرورتی برای زندگی مشترک احساس نمیگردید.
زن و مرد دو انسانند و در انسانیت متساوی و متشابه هستند؛ یعنی در آنچه به انسانیت انسان مربوط میشود، هر دو برابر و همانند یکدیگرند؛ صرفا مرد انسان مذکر است و زن انسان مونث. شایان ذکر است که استعمال کلمه تساوی و تشابه درخصوص حقوق زن و مرد، یک بار معنایی را نمیرساند و این دو با هم تفاوتهای مهمی دارند؛ بهعبارتی ارزش کمی حقوق زن و مرد با یکدیگر برابر است اما از نظر کیفی مساله فرق دارد.[x][x] غربیان نیز به این امر معترفند. الکسیس کارل در کتاب «انسان موجود ناشناخته» مینویسد: «بهعلت عدم توجه به این نکته اصلی و مهم است که طرفداران نهضت زن
فکر میکنند که هر دو جنس میتوانند یک قسم تعلیم و تربیت یابند و اختیارات و مسئولیتهای یکسانی به عهده گیرند. زن در حقیقت از جهات زیادی با مرد متفاوت است و یکایک سلولهای بدنی همچنین دستگاه عضوی مخصوصا سلسله عصبی نشانه جنس او را بر روی خود دارد. قوانین فیزیولوژی نیز همانند قوانین جهان ستارگان سخت و غیرقابل تغییر است.» ویل دورانت در کتاب «لذات فلسفه» مینویسد: «کار خاص زن خدمت به بقای نوع است و کار خاص مرد خدمت به زن و کودک. ممکن است کارهای دیگری هم داشته باشند ولی همه از روی حکمت و تدبیر تابع این دو کار اساسی گشته است. این مقاصد اساسی اما نیمهآگاه است. برخورد با واقعیات تفاوت زن و مرد غیرقابل انکار میباشد.»[xi][xi]
بااینهمه استعمارگران برای رسیدن به اهدافشان همواره سعی کردند از تفاوتهای فطری زن و مرد سوء استفاده کنند و شخصیت هر دو را لوث نمایند. برای نخستینبار نغمههای آزادی زن در اروپا و از سوی کارخانهداران انگلیسی مطرح گردید و بعدها توسط پهلویها دنبال شد. آنها هدفشان استفاده از نیروی زنان با قیمت ارزان برای پیشبرد اهداف شومشان بود اما مساله را بهگونهای طرح میکردند که گویی زن صرفا زمانی آزاد خواهد بود که همچون مرد در کارخانه کار کند و زن وقتی زن است که همچون مرد باشد. آنها با این آزادیها، درواقع تمام اصالتها را به مرد میدادند. درواقع آنها تمام ارزشها را در مرد متبلور میدیدند و مدعی میشدند زن با انجام کارهای مردانه میتواند گوشهای از آن ارزش را به خود اختصاص دهد؛ این در حالی است که اسلام زن و مرد را مکمل یکدیگر میداند و به هیچیک از آنها ارزش مطلق نمیدهد.
در زمان پهلوی ندای آزادی زنان و برابری آنها با مردان سر داده شد اما این کار به قیمت کنار نهادن تمام ارزشهای مذهبی و اسلامی انجام گرفت. حکومت پهلوی در شرایطی که حتی مردان را از داشتن کمترین آزادیها محروم کرده بود، مطمئنا نمیپذیرفت زنها هم آزاد باشند. لذا باید گفت آزادی از دیدگاه آنان به معنای رهاشدن از قیدوبندهای مذهبی بود نه آزادی در مشارکتهای اجتماعی یا سیاسی. درواقع رژیم متوجه شده بود که دیگر قادر نیست در مقابل رشد آگاهی جامعه مقاومت کند و لذا درصدد برآمد زن را از نظر اخلاقی فاسد کند تا آگاهی برای او نتیجه ندهد. اما زنان علیه تمام این برنامهها به مبارزه شدید برخاستند و منطق آنها منطق اسلام بود. آنها باور یافتند که حجاب به معنای زندانیشدن زن و شرکت زن در مجامع لزوما به معنی اختلاط با مرد نیست. آنها منطق اسلام، یعنی اعتدال را در مرکز توجه خود قرار دادند. اسلام راستینی که به مردم تفهیم شد، در آگاهی آنان نقش اساسی و مهمی داشت. البته در این مورد نقش رهبری را نباید از یاد برد. رهبری، عامل موثری در انتقال این آگاهیها بود. اصولا تحقق آرمانهای واقعی اسلام همواره به یک مدیریت و رهبری کارآمد، محبوب و جدی نیاز دارد.
5ــ رهبری:
رهبر انقلاب اسلامی با تیزبینی و تیزهوشی خاص خود دریافته بود که انقلاب اسلامی ایران بدون شرکت بانوان به ثمر نخواهد رسید؛ ازاینرو ایشان سعی نمود قوانین اسلامی در مورد زنان را بهوضوح به تصویر بکشد تا جای هیچ شک و شبههای باقی نماند: «ما نمیتوانیم و اسلام نمیخواهد که زن بهعنوان یک شیء و عروسک در دست ما باشد. اسلام میخواهد شخصیت زن را حفظ کند و از او انسانی جدی و کارآمد بسازد. ما هرگز اجازه نمیدهیم که زنان فقط شیء برای مردان و آلت هوسرانی باشند.»[xii][xii] حضرت امام میفرمود: «صدر اسلام زنها توی لشکرها هم بودند، توی میدانهای جنگ هم میرفتند. اسلام با فساد دانشگاهها مخالف است... اسلام با دانشگاههای استعماری، مخالف است نه با دانشگاه. اسلام با هیچچیز از این مظاهر تمدن مخالفت ندارد. اسلام زنها را دستشان را گرفته آورده در مقابل مردها نگه داشته، درصورتیکه در زمانی که پیغمبر آمد، زنها را هیچ حساب میکردند. اسلام زنها را قدرت داده است... آنچه که اسلام مخالف است، این است که اینطوری میخواهند زن را بار بیاورند که یک ملعبهای در دست مردها باشد و به قول شاه ”زن باید فریبا باشد“. ما میخواهیم این کلام را بگیریم، این غلط را بگیریم. ما میخواهیم زن آدم باشد مثل سایر آدمها، انسان باشد مثل سایر انسانها، آزاد باشد مثل سایر آزادها.»[xiii][xiii]
ایشان در پاریس موکدا و صریحا اعلام داشتند که شرکت خانمها در تظاهرات و راهپیماییها ولو با منع صریح پدران و شوهرانشان مواجه شوند، واجب است و آنها حق ندارند مانع شرکت زنان شوند. طرح مساله تکلیف شرعی زنان برای شرکت در فرآیند انقلاب از سوی امام، تمامی محیطهای خصوصی و عمومی را به چالش کشید: «نقش زنان در عالم از ویژگیهای خاصی برخوردار است. صلاح و فساد جامعه از صلاح و فساد زنان در آن جامعه سرچشمه میگیرد. زن یکتا موجودی است که میتواند از دامن خود افرادی به جامعه تحویل دهد که از برکاتشان یک جامعه بلکه جامعهها
آنان بودند، در زمان جنگ به مردانی با صداقت و خلوصنیت تبدیل شدند و حماسهآفرینی در جبهههای نبرد حق علیه باطل را برعهده گرفتند.
زنان با حماسهآفرینیهای خود زبان گویای انقلاب بودند. آنها با حضور اسلامی خود در ابعاد مختلف و با داشتن روحیه اسلامی، جبهههای نبرد را پرشور نگه داشتند و در پرتو مقاومت و ایثارگریهای آنها و صبر و شکیبایی در برابر دشواریها و شهادتها، نهتنها پیروزی را رقم زدند، خود به قهرمانان دفاع مقدس تبدیل شدند.
اهم فعالیتهای ایشان در زمان دفاع مقدس را چنین میتوان برشمرد: 1ــ امداد و پشتیبانی و رساندن وسایل و مهمات به رزمندگان 2ــ تهیه دارو و درمان برای مجروحان و نیز پرستاری از آنها 3ــ تشویق و تهییج مجاهدان 4ــ بهدستگرفتن سلاح و نبرد مستقیم با دشمن.[xx][xx]
مقاومت و فداکاری زنان بزرگ کشورمان در طول جنگ تحمیلی چنان بزرگ و اعجابآمیز است که قلم و بیان از ذکر آن عاجز بلکه شرمسار است.[xxi][xxi]
حال باید بررسی کنیم که با این همه فداکاری و نقش زنان در بهثمررسیدن انقلاب اسلامی، چه سهمی از این پیروزی نصیب آنها شد، در چه زمینههایی رشد یافتند و جایگاهشان در برنامههای توسعه کجا است؟
جایگاه زنان در برنامههای توسعه
مفاهیم توسعه، عقبماندگی و درحالتوسعه، همگی در چارچوب نظم جدید جهانی ناشی از جنگ جهانی دوم مطرح شدند. سازمان ملل متحد برای اولینبار دهه 1970ــ1960 را به توسعه اختصاص داد و شاخص اندازهگیری آن، درآمد ناخالص ملی سرانه تعیین شد. در این دهه زنان بهعنوان عوامل نامرئی در پروسه توسعه، کلا مورد توجه برنامهریزان نبودند.[xxii][xxii]
در دومین دهه، یعنی در دهه 1980ــ1970 که نخستین ارزیابیها از عملکرد دهه قبل به عمل آمد، دنیا با این واقعیت مواجه شد که میزان موقعیتها در جهت توسعه بسیار کم بوده و نرخ رشد جمعیت، بیکاری و نابرابری درآمد فردی بهسرعت در حال افزایش است. ازاینرو برای اولینبار در سال 1975 زنان جهان اسماً از نامرئیبودن بیرون آمدند. در سومین دهه، یعنی در دهه 1990ــ1980، با ایجاد شکافهای عمیق اقتصادی میان کشورهای توسعهیافته صنعتی با کشورهای درحالتوسعه و توسعهنیافته و نیز بروز اختلافات طبقاتی شدید در هرکدام از این جوامع، گرسنگی افزایش یافت و برای اولینبار به تولید زنان و توانایی آنها برای تامین درآمد توجه شد؛ بهطوریکه سازمان ملل دهه مذکور را دهه زن نامید و حرکتهایی در سطوح بینالمللی در این زمینه صورت گرفت که از جمله میتوان به ایجاد مراکز تحقیقاتی و مراکز برنامهریزی اقتصادی بینالمللی درخصوص فعالیتهای زنان اشاره کرد.[xxiii][xxiii]
نقش زنان در توسعه اقتصادی
یکی از اصول اولیه و بدیهی در امر توسعه همهجانبه، این است که هر کشوری باید در اولین گام این واقعیت را بپذیرد که استفاده و بهرهبرداری از تمام توان نیروهای انسانی، شرط اساسی توسعه و پیشرفت است. این گام در صورتی مستحکم خواهد بود که این حقیقت را از یاد نبریم که زنان نیمی از نیروهای انسانی هر جامعه هستند و باید در امر توسعه از استعدادها و توانمندیهایشان به نحو مطلوب بهرهبرداری گردد.
زنان بهعنوان نیمی از منابع انسانی، نهتنها موضوع و هدف هر نوع توسعهای هستند بلکه اهرم موثری در پیشبرد اهداف توسعه اقتصادی و اجتماعی بهشمار میروند. تجهیز این منبع مهم و بهکارگرفتن صحیح و مطلوب آن، نهتنها نیل به اهداف توسعه اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی را آسانتر میکند بلکه از نظر تحقق هدفهای مربوط به توزیع عادلانهتر درآمدها و بالابردن سطح رفاه خانوادهها تاثیرات مثبتی بر جای خواهد گذاشت.[xxiv][xxiv] برای دستیابی به توسعه، مشارکت فعالانه زنان امری ضروری است. مراکز تحقیقاتی و علمی بینالمللی میزان مشارکت زنان و نقش آنان را در ساختارهای اقتصادی، از شاخصهای اساسی نوسازی و توسعه اقتصادی بهشمار میآورند.[xxv][xxv] اما ازآنجاکه توسعه تنها جنبه اقتصادی ندارد و توسعه انسانی مهمتر و یا حداقل مکمل توسعه اقتصادی تلقی میگردد، سازمان ملل متحد در گزارش سال 1993 این سازمان میزان اشتغال زنان، میزان باسوادی و نیز حضور آنان در رشتههای مختلف علمی، و نیز میزان کرسیهای اشغالشده در پارلمان و دیگر نهادهای کشور از سوی زنان را از جمله شاخصهای توسعه معرفی کرده است.[xxvi][xxvi]
آموزش زنان در نظام جمهوری اسلامی
محور کلیدی تطور و پیشرفت جوامع در دورانهای مختلف تاریخ، تحول و تعالی انسانها از طریق پرورش معنوی و آموزش مستمر آنان در زمینههای مختلف آموزشی اعم از علمی، فنی و حرفهای میباشد.
علیرغم ظهور روزافزون نوآوریهای متعدد و تازه تکنولوژیک، اکثر کشورهای جهان سوم یا هنوز پیوندهای وابستگیشان در زمینههای مختلف به دنیای غرب را نگسستهاند و یااینکه گامهای موثری در این زمینه برنداشتهاند. جوامع مختلف برای حرکت در جاده پیشرفت، به تسلیح خود در زمینههای علمی نیاز دارند و