✳️ ثبات اندیشه سیاسی و تغییر مواضع سیاسی ✍مهدی ابوطالبی ❇️ مواضع سیاسی علمای شیعه در طول تاریخ متفاوت بوده و برخی تصور کرده اند که این تفاوت همواره نشان از تفاوت در اندیشه سیاسی آنهاست. در حالی که اسناد علمی و شواهد تاریخی نشان میدهد که برغم برخی تفاوتهای نظری، عمدتا این تفاوت، ناشی از تفاوت در شرایط سیاسی اجتماعی بوده است وعلما بر حسب تغییر موضوع در هر زمانی حکمی متناسب با آن موضوع ارایه کرده اند. چنانکه یک عالم مثل امام خمینی در شرایط مختلف مواضع مختلف نسبت به سلطنت داشته است. ❇️ تفاوت موضع امام خمینی باعلمای دوره صفویه و قاجاریه به عنوان نمونه همکاری فقهای دوره صفویه مثل محقق کرکی با دربار صفوی و یا تلاش علمای دوره مشروطه مثل مرحوم نایینی برای تحقق مشروطه اسلامی با حفظ سلطنت و در مقابل، تلاش امام برای حذف سلطنت در دوره پهلوی دوم و تشکیل حکومت اسلامی، به معنای اختلاف نظر آنها در بحث ولایت فقیه و اندیشه سیاسی نیست. چرا که به تصریح خود امام، ولایت عامه فقیه مورد پذیرش این بزرگواران بوده (ولایت فقیه، ص 125) و تفاوت شرایط سیاسی منجر به تفاوت نوع موضع سیاسی شده است. لذا هم عملکرد علمای دوره صفویه مبنی بر حضور در دربار را تأیید مي‌کنند (صحیفه امام، ج8، ص437) و عم عملکرد علمای دوره مشروطه برای مشروطه اسلامی با حفظ سلطنت را. (همان، ج 9، ص 173) ❇️ *مواضع مختلف امام خمینی* این مسأله در مورد شخص امام هم مطرح است. اینکه امام تا قبل از دهه 1340 اقدامی برای قیام علیه حکومت پهلوی ندارند و همچنین در اوایل نهضت رویکرد نصیحت محور و اصلاحی به رژیم پهلوی دارند به این معنا نیست که ایشان ابتدا قائل به ولایت فقیه یا عدم مشروعیت سلطنت نبوده است و در اواخر دهه چهل با تدریس بحث بیع قائل به ولایت فقیه شده است. چرا که امام اعتقاد خود و فقهای شیعه به ولایت فقیه را در دهه 1320 در کتاب کشف اسرار همراه با ادله نقلی آن بیان کرده اند (کشف اسرار، ص ۱۸۸) ولی در آن زمان درصدد قیام و حذف سلطنت نبودند کما اینکه در ابتدای دهه 1340 هم بدنبال پیشبرد اهداف خود با رویکرد اصلاحی بودند که بی جهت هزینه های مادی و معنوی انقلاب را به جامعه تحمیل نکنند. اما وقتی روش اصلاحی جواب نمیدهد اقدام به قیام و حذف کامل سلطنت میکنند. ❇️ موضع مراجع نسبت به نهضت امام خمینی در مورد اختلاف موضع برخی مراجع در زمان نهضت امام هم همین مسأله مطرح است. در سه سال اول نهضت امام عموم مراجع (آیات عظام خویی، حکیم، میلانی، گلپایگانی، مرعشی، حایری، شیرازی، شاهرودی، شریعتمداری) از حرکت امام حمایت کردند (حسینیان، سه سال ستیز مرجعیت شیعه) اما بعد از کشتار 15 خرداد 42 برخی از علما مثل آیت الله حکیم و آیت الله خویی احتیاط و سکوت کردند. تفاوت موضع این بزرگواران با امام عمدتا ناشی از شناخت متفاوت از شرایط موجود بود، آنها شرایط را شرایط تقیه میدانستند اما امام چون معتقد بود اصل اسلام در خطر است شرایط را شرایط تقیه نمیدانست و قائل به ادامه مبارزه بود. لذا بازهم اختلاف در اندیشه و مبانی نبود اختلاف در تشخیص موضوع بود. (ابوطالبی، نقش مراجع تقلید در نهضت امام خمینی (ره) فصلنامه انقلاب اسلامی). #تاریخ #انقلاب_اسلامی #فقهاء_و_انقلاب #ثبات_اندیشه_سیاسی_و_تغییر_مواضع_سیاسی https://eitaa.com/Tanbiholomah/9 @Tanbiholomah

🔹نجف انقلابی (شماره ١) ♻️اصل اول حوزه نجف: مقابله با استعمار انگلیس 🔹مسئله مشروطیت ایران، یکی از مسائل مهم نجف بود، اما مشکل دیگر نجف، مسئله انتخاب بین بد و بدتر بود. از یک طرف حکومت عثمانی قرار داشت که دارای گرایشات سنی‌گری و ترکی بود که از درون دچار آسیب‌دیدگی و سستی شدید شده بود و در دل جامعه ترک، هم عده ای از آزادیخواهان البته به سبک تجددخواهی غرب با خلافت کهن عثمانی مخالف بودند و مرام نهایی شان حاکمیت لائیزم بود. از طرف دیگر هم اعرابی قرار داشتند که نوعی احساسات عربی ضد ترکی علیه عثمانیها داشتند. این احساسات گاه در نجف در پشت سر احساسات مذهبی مخفی می شد. 🔹اما از همه اینها حساس تر، مسئله نقش استعمار انگلستان بود که از یک طرف با کلیت و اساس امپراتوری عثمانی مخالف بود، لذا از یک طرف جمعیت ترکان جوان و افکار سکولار آنان را تقویت می نمود و از طرف دیگر در تهییج جنبش عرب در جهت قومی و البته غیر دینی بسیار کوشش می نمود. موضع خاص نجف با توجه به این صورت مسئله ها و با توجه به استبداد حاکم بر ایران و عثمانی و مواظبت نسبت به استعمار انگلستان بسیار حساس و ظریف بود. چرا که کوچکترین گرایش و توجه به یکی از این فرقه ها و دستجات، تقویت یک گروه و یک فکر و تضعیف دیگری را در پی داشت. 🔹از نظر نجف، اصل اول و مسئله اول؛ مخالفت با سیاست انگلستان و غرب در کشورهای اسلامی بود، در جایی که دو طرف معادله یکی استعمار غرب و دیگری امپراتوری عثمانی بود، نجف از امپراتوری عثمانی دفاع می نمود. در این مورد، مخالفت کلیه مراجع و علمای نجف را با اشغال طرابلس غرب توسط ایتالیا و پیشروی و نفوذ انگلستان در برخی مناطق مسلمان نشین را میتوان نام برد. نمونه بسیار گویای دیگر آن ثورة العشرین و رهبری نجف در قیام علیه انگلستان در اثنای جنگ جهانی اول بود. 📚حوزه نجف و فلسفه تجدد در ایران، ص۵۴ #تاریخ #حوزه_نجف #استکبارستیزی https://eitaa.com/Tanbiholomah/12 @Tanbiholomah

🔹نجف انقلابی (شماره٢) ♻️قیام نجف در جنگ جهانی اول 🔹جنگ جهانی اول در ۲۸ ژوئیه ۱۹۱۴م/ ۶ مرداد ۱۲۹۳ ش با اعلام جنگ اتریش به صربستان آغاز شد. این نزاع نظامی که در ابتدا به مثابه یک تسویه حساب میان قدرتهای طراز اول اروپا تلقی می شد، دامنه فراخ تری یافت و جهانگیر شد و پای کشورهای مختلف را به این نبرد خونین که تا ۱۱ نوامبر ۱۹۱۸م/ ۲۰آبان ۱۲۹۷ ش ادامه یافت، کشاند. مدت زمان کوتاهی پس از آغاز جنگ جهانی اول، نیروهای انگلیس از صفحات جنوبی به عراق یورش بردند. سیاستمداران بریتانیایی پیش بینی می کردند که عثمانی به جبهه متحدین خواهد پیوست و منافع حیاتی آنان را با خطر جدی مواجه خواهد ساخت. به رغم اقتدار بی چون و چرای انگلیس در ربع نخست سده بیستم در منطقه، عراقیان با وجود نارضایتی از مشی سیاسی و اجتماعی عثمانیان، در برابر تهاجم انگلیسی ها ایستادگی کردند و در این میان نمی توان از نقش علمای دین در آگاهی و بیداری مردم و تهییج احساسات ملی و مذهبی آنان غافل ماند. ▫️حکم جهاد علما روز ۹ نوامبر ۱۹۱۴م/۱۸ آبان ۱۲۹۳ش تلگرافی از بصره خطاب به علمای مقیم عتبات و سایر شهرهای عراق رسید. در این تلگراف هشدار دهنده آمده بود که کافران بصره را محاصره کرده اند و از روحانیان برای اعلان فراخوان و بسیج ملی و یاری رسانی عشایر کمک خواسته شده بود. رهبران دینی تاب تحمل خبر محاصره بصره را نداشتند. شهر نجف در این هنگامه شاهد گردهمایی پرشوری در مسجد هندی بود. در این هم اندیشی شماری از مجتهدان، رؤسای عشایر، بزرگان شهر، همچنین هیأت اعزامی از بغداد مشارکت داشتند. روحانیان نامداری مانند آیات: سیدمحمد سعید حبوبی، شیخ عبدالکریم جزائری و شیخ محمد جواد جواهری فرصت را مغتنم شمرده، بر ضرورت همراهی با حاکمیت اسلامی در بیرون راندن کافران از سرزمینهای اسلامی تأکید کردند. کاظمین، کربلا و دیگر شهرهای عراق شاهد برپایی تظاهرات و اعتراضهای خودجوش مردمی بود. ▫️حضور علما در جبهه نبرد رجال دین تنها به صدور حکم جهاد بسنده نکردند و آنان برای نخستین مرتبه سازماندهی و تجهیز سپاه مجاهدان و رهبری مبارزه مسلحانه را می آزمودند. در این میان اوضاع در نجف با سایر مکانها متفاوت بود. در نجف اشراف مرکز تجمع علما بیت سیدمحمد سعید حبوبی بود. وی نقش برجسته ای در فعالیت جهادی در نجف داشت و از منظری محور حرکت بر ضد اشغالگران انگلیسی بود. بر اثر جوش و خروش خالصانه و دلاوری کم نظیر سیدحبوبی، عده ای از عالمان مقیم نجف گرد او حلقه زدند که نامدارترین آنان، آیات: شیخ عبدالکریم جزائری، جواد صاحب الجواهر، هبة الدین شهرستانی، سیدمحسن حکیم و محمدباقر شبیبی بودند. جبهه نخست نبرد با اشغالگران انگلیسی، جنوب غربی فرات در مکانی موسوم به شعبیه گشوده شد. مورخان عده رزمندگان حاضر در این جبهه را که به جناح راست سرشناس گردید، حداقل سیزده هزار نفر تخمین زده اند. شاخص ترین مجتهد حاضر در این محور مرجع مجاهد سیدمحمد سعید حبوبی بود. در ۷ محرم ۱۳۳۳ق/ ۴ آذر ۱۲۹۳ش شمار دیگری از پیکارجویان به زعامت آیات عظام: شیخ الشریعه اصفهانی، سیدعلی داماد، سیدمصطفی کاشانی و هیئتی به سرپرستی سیدمحمد یزدی همراه با شیخ محمد حسین کاشف الغطاء و سیداسماعیل یزدی و عده ای از طلاب عرب و ایرانی از نجف خارج و روانه کارزار شدند. همچنین روز ۴ صفر ۱۳۳۳ق/ یکم دی ۱۲۹۳ مجتهدان نام و نشانداری چون آیات: شیخ جعفر شیخ عبدالحسین، شیخ حسین حلی، شیخ حسین واسطی، شیخ منصور مجتهد و .... همراه با جمعی از مجاهدان، حوزه نجف را ترک و رهسپار جبهه شدند. 📚احیاگر حوزه نجف، تلخیص فصل (بین النهرین ناآرام) #تاریخ #حوزه_نجف #استکبارستیزی https://eitaa.com/Tanbiholomah/14 @Tanbiholomah

🔹نجف انقلابی (شماره ٣) ♻️حوزه نجف و سامرا، پیشقراول ثورة العشرین 🔹دولت انگلستان از زمان اشغال عراق تا سال ۱۹۲۰م به عراقی‌ها وعده استقلال و اعطای حاکمیت می‌داد. این وعده‌ها با بیانیه‌ها، سخنرانی‌ها و حتی برگزاری رفراندوم به مردم رسانده شد. تا اینکه در سال ۱۹۲۰م و در کنفرانس «سان ریمو» متفقین سرپرستی و قیمومیت انگلستان بر عراق را پذیرفتند و مردم عراق از استقلال خود کاملا ناامید شدند. در این ایام، آیت الله میرزا محمدتقی شیرازی چنین حکم جهاد را صادر کردند: «مطالبه حقوق بر مردم عراق واجب است و بر ایشان است که در ضمن اقدام برای تحقق خواسته‌هایشان، رعایت آرامش و امنیت را بنمایند و در صورتی که انگلیس‌ها از قبول خواسته‌های مردم امتناع نمایند بر مردم جایز است که برای دفاع، متوسل به زور و قوت بشوند» پس از حکم آیت‌الله شیرازی و اجازه درگیری مسلحانه، مردم و قبائل به سمت انقلاب علیه انگلستان ترغیب شدند. هدف این قیام بیرون راندنِ اشغال‏گران انگلیسی و ایجاد حکومتی مستقل بود. این قیام حدود یک سوم کشور را دربرگرفت و در بخش‌های میانی فرات و برخی استان‌های دیگر همچون ناصریه واقع شد. محققان معتقدند بیشتر قبائل سنی به این قیام نپیوستند. 🔹آیت الله شیرازی رهبری قیام را بر عهده داشت. روحانیونی همچون آیات: سید ابوالقاسم کاشانی، شیخ محمود جواد الجزایری و سید محمدعلی هبه‌الدین شهرستانی نقش پررنگی در این انقلاب داشتند. رهبران و روسای عشایر نیز تاثیر عمده‌ای در قیام داشتند. 🔹آیت الله شیرازی در سال ۱۹۲۰م و در اثنای قیام فوت کردند که اثر منفی بر قیام گذاشت. از سوی دیگر، انگلیسی‌ها به لحاظ سلاح‌ بسیار پیشرفته‌تر از عراقیها بودند و حجم سلاح‌های سنگین آن‌ها بسیار بیشتر بود. انگلستان از نیروی هوایی خود نیز در این جنگ بسیار استفاده کرد که بسیار تاثیرگذار بود. همچنین نیروهای کمکی انگلستان از ایران و هند به عراق اعزام شدند و مجموع این‌ها برتری نظامی و شکست طرف عراقی را سبب شد. 🖥 ویکی شیعه، انقلاب ۱۹۲۰ #تاریخ #حوزه_نجف #استکبارستیزی https://eitaa.com/Tanbiholomah/17 @Tanbiholomah

✳️ انجام تکلیف و اعمال ولایت در حد مقدور ✍ مهدی ابوطالبی فقهای شیعه به عنوان نواب عام معصومین (ع) و مرجع امور دینی و دنیوی مردم، همواره به دنبال ابلاغ و اقامه دین و حفظ نظام جامعه اسلامی بودند. بر همین اساس هم بر حسب میزان ولایتی که برای خود قائل بودند و با توجه به بسط ید خود، نسبت به مسائل سیاسی اجتماعی مواضعی را اتخاذ کردند. ❇️ مواضع سیاسی در حکومتهای مختلف 1⃣ در دوره حاکمیتهای غیرشیعی، در حد توان و امکان به تعامل با آنها پرداخته و زمینه اصلاح در حکومت را فراهم میکردند. مثل ارتباط خواجه نصیر و علامه حلی با حاکمان مغول. 2⃣ در دوره هایی که حکومتهای شیعی وجود داشت نیز بر حسب قدر مقدور متصدی امور سیاسی اجتماعی میشدند و اعمال ولایت مینمودند. گاهی این اعمال ولایت بسیار محدود بوده مثل عملکرد سید مرتضی در دوره آل بویه.(ذبیح زاده، مرجعیت و سیاست در عصر غیبت ،ج۱) 3⃣ گاهی بدلیل رویکرد حاکمان اعمال ولایت بیشتر شده مثل دوره صفویه که علمای شیعه مثل محقق کرکی در همان ساختار سلطنت، رسما متصدی اموری از حکومت مثل قضاوت، اجرای حدود، نمازجمعه، اوقاف و ... شدند. (جعفریان، صفویه از ظهور تا زوال) 4⃣ در دوره قاجاریه بدلیل افزایش موقعیت اجتماعی فقها، خارج از ساختار سلطنت متصدی امور فوق شدند و حتی در مواردی حکم جهاد هم صادر کردند. در اواخر قاجاریه در نهضت مشروطیت، فقها علاوه بر موارد فوق، خواستار تشکیل مجلس و مشروطه شدن سلطنت با نگاه اسلامی و نظارت بر قوانین مجلس هم شدند و این مسأله تصویب شد، هرچند عملا اجرا نشد. 5⃣ در دوره پهلوی اول و نیمه پهلوی دوم هم بر حسب تشخیص، به مخالفت نظری (مثل مرحوم حائری) و قیام عملی (مثل آقانورالله اصفهانی، شهید مدرس و مرحوم کاشانی) یا مخالفت نظری و عملی (مثل مرحوم آیت الله بروجردی و امام) با اقدامات حکومت پرداختند. (نجفی، تاریخ تحولات سیاسی ایران) در نهایت هم در قالب نهضت امام خمینی (ره) قیام به حذف سلطنت و تشکیل حکومت اسلامی کردند. ❇️ نکته مهم اینست که این فقها با اعتقاد به اصل ولایت فقیه چنانکه محقق کرکی در رساله نمازجمعه (ص۱۴۲) مرحوم نایینی در منیة الطالب(ص۳۲۶) و تنبیه الامه (ص۴۶) آیت الله بروجردی (البدرالزاهر، ص۵۶) تصریح دارند، در حد مقدور خود اقدام به عمل سیاسی کردند لذا حتی امام که پررنگ ترین عمل سیاسی یعنی حذف سلطنت و تشکیل حکومت اسلامی را داشت، اقدام فقهای گذشته ورود به دربار و تعامل با سلطنت را تأیید کردند و حتی خودشان هم که از سال 1320 بحث ولایت فقیه را در کشف اسرار مطرح کردند (کشف اسرار، ص ۱۸۸) ولی تا حدود 20 سال بعد از آن، سخن از حذف سلطنت و رفتن شاه نگفتند بلکه با رویکرد اصلاحی تلاش در تغییرات سیاسی داشتند. ◀️ لذا این گونه مواضع مختلف سیاسی علما یا یک عالم مثل امام دلیل بر تفاوت در اندیشه سیاسی یا مخالفت با ولایت فقیه نیست بلکه عمل در حد مقدور به همان اصل ولایت و نیابت عامه است. #تاریخ #انقلاب_اسلامی #فقهاء_و_انقلاب #ولایت_فقیه https://eitaa.com/Tanbiholomah/18 @Tanbiholomah

❇️ حجاب در عصر جاهلیت 🔸 محقق ارجمند، جناب سید جعفرمرتضی العاملی (رضوان الله علیه) با استشهاد از اشعار و امثله‌ای، این ادعا را دارد که عرب عصر جاهلیت، به دور از حجاب نبوده است: 🔹 من الألبسة المشهورة في الجاهلية: الخمار، القناع، البرقع، اللثام. و كانت المرأة في الجاهلية تغطي رأسها بخمار و تقاتل. و نحن نكتفي هنا بإيراد نماذج من الشعر العربي الذي يحمل معه دلالات على موضع الحجاب في الجاهلية، و هي التالية: ۱- قال النابغة الذبياني، و كان قد دخل على النعمان بن المنذر، و كانت معه زوجته، فسقط نصيفها، فسترت وجهها بيديها: سقط النصيف و لم ترد إسقاطه فتناولته و اتقتنا باليد بمخضب رخص كأن بنانه عنم يكاد من اللطافة يعقد 〰〰〰〰〰〰〰 ۲- و قال عنترة بن شداد: و كشفت برقعها فأشرق وجهها حتى كان الليل صبحا مسفرا 〰〰〰〰〰〰 ۹- و من الأمثال المعروفة قولهم: «ذكرني فوك حماري أهلي». و هو أن رجلا خرج يطلب حمارين ضلا له، فرأى امرأة متنقبة، فأعجبته حتى نسي الحمارين، فلم يزل يطلب إليها حتى سفرت له، فإذا هي فوهاء (أي واسعة الفم، أو أن أسنانها الطويلة تخرج من بين شفتيها). فحين رأى أسنانها ذكر حماريه، فقال: ذكرني فوك حماري أهلي .. و أنشأ يقول: ليت النقاب على النساء محرم كي لا تغر قبيحة إنسانا 〰〰〰〰〰〰 ✅ وی بعد از نقل اشعار و امثله معروفه، چنین نتیجه‌ گرفته است: و لنا أن نحتمل: أن يكون العرب قد أخذوا هذا الحجاب من دين الحنيفية، و رأوا أن ذلك ثابت في الديانات الأخرى كاليهودية و النصرانية، و وافق ذلك هوى نفوسهم، و ما لديهم من شعور بالغيرة على النساء، فالتزموا به. 📗 الصحيح من السيرة النبي الأعظم، مرتضى العاملي ،ج‏۱۴،ص:۱۵۳ #حجاب #تاریخ @Tanbiholomah

❇️ آیا علما و حوزه‌های علمیه با امام خمینی و انقلاب اسلامی مخالف بودند؟ 🎥 تیزر 👤 حجت‌الاسلام والمسلمین مهدی ابوطالبی؛ معاون پژوهش و مدیر گروه #تاریخ و اندیشه معاصر مؤسسه امام خمینی ⁉️ آیا امام یک استثناء بود و فقهای دیگر وارد سیاست نمی‌شدند؟! ⁉️ آیا امام در نهضت انقلابی خود، فقها و علما و بدنه حوزه را همراه نکردند؟! ⁉️ فقط حضرت امام اعلامیه‌های سیاسی می‌دادند؟! ⁉️ فقها و علما پس از پیروزی انقلاب چه برخوردی با حکومت اسلامی داشتند؟! 🎞 فیلم کامل:👇🏻 Aparat.com/v/tzqKi #امام_خمینی #انقلاب_اسلامی #همراهی_علما @Tanbiholomah

❇️ آیا علما و حوزه‌های علمیه با امام خمینی ره و انقلاب اسلامی مخالف بودند؟ 🎙 حجت‌الاسلام والمسلمین مهدی ابوطالبی؛ معاون پژوهش و مدیر گروه #تاریخ و اندیشه معاصر مؤسسه امام خمینی ره ♨️ آنچه خواهید شنید (روی زمان‌ها کلیک کنید همان بخش از صوت پخش خواهد شد)👇🏻 🔺 مواضع سیاسی علما در طول تاریخ 01:45 🔺 قیام ها زمان پهلوی 10:35 🔺 سکولاریسم در حوزه 12:07 🔺 آیا امام تنها بود؟ 13:15 🔺 شاگردان امام 19:57 🔺 موافقت یا مخالفت علما با تشکیل حکومت؟! 14:44 🔺 سکوت مقطعی برخی از علما 32:24 🔺 بیانیه آیت الله العظمی خویی 37:52 🔺 همراهی و موافقت علما تا به امروز 41:34 🎞 فیلم کامل:👇🏻 Aparat.com/v/tzqKi #امام_خمینی #انقلاب_اسلامی #همراهی_علما @Tanbiholomah