#اطّلاعات_كلّى_قرآنى
#سؤال 4⃣:
⁉️چرا در مكّى و يا مدنى بودن بعضى از سورهها و يا آيات اختلاف شده است؟
🔰 مهمترين علتى كه موجب اختلاف مفسّرين در رابطه با مكّى و يا مدنى بودن سوره و يا آيهاى شده است اين است كه آنها در ملاك مكّى و مدنى بودن اختلاف دارند.
♻️در مجموع سه قول در اين رابطه وجود دارد:
✔️ الف) آياتى كه قبل از هجرت و رسيدن پيامبر به مدينه نازل شده است مكّى است و ما بقى مدنى است حتى اگر در حجة الوداع در مكّه، و يا در منطقهى حديبيه نزديك مكّه نازل شده باشد.
✔️ب) آياتى كه در مكّه و اطراف آن نازل شده باشد، مكّى و آياتى كه در مدينه و يا اطراف آن نازل شده باشد مدنى است. و اگر در غير مكّه و يا مدينه آيه نازل شده باشد، نه مكّى است و نه مدنى مثل آيهى انفال كه در بدر نازل شده است.
✔️ ج) اگر مخاطب آيه كفّار باشند كه بيشتر با «يٰا أَيُّهَا النّٰاسُ» شروع مىشود، اين آيه مكّى است زيرا غالب اهل مكّه كافر بودند و اگر مخاطبِ آيه مؤمنين هستند كه خطاب آن با «يٰا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا» است، آيه مدنى است زيرا غالب اهل مدينه مؤمن بودند.
✅در ميان اين اقوال قول اوّل بيشتر مورد اعتماد بوده (و ملاك تشخيص مكّى از مدنى در اين مجموعه نيز همين اصطلاح است.)
✅غالب مفسّرين معتقد هستند كه 86 سوره در مكّه و 28 سوره در مدينه نازل شده است. بعضى از مفسّرين در مورد 30 سوره اختلاف نظر دارند.
📗التمهيد، جلد 1، صفحه 162
#اعجاز_قرآن_کریم
@The_Holy_Quran_114
#اطّلاعات_كلّى_قرآنى
#سؤال 5⃣
⁉️چه چيزى سورههاى قرآن را از يكديگر متمايز مىكند؟
💠در حالى كه هر يك از سورههاى قرآن محورى مخصوص به خود دارد كه آن را از ساير سورهها متمايز مىكند، امّا تمام سورههاى قرآن در يك محور مشترك با يكديگر تلاقى مىكنند و بر انديشمند دشوار است كه از اين لحاظ ميان آنها جدايى و تميز قرار دهد، زيرا تمام آنها از يك پايه به حركت در مىآيند تا به هدفى واحد برسند،
💠از شناخت خدا حركت مىكنند و به ايمان و پرستش او منجر مىشوند، پس آيات آنها متشابه است، هم چنان كه قرآن خود نيز چنين توصيف كرده است ١، جز اين كه انديشمند در هر سورهاى محورى مىيابد كه آن را از ديگر سورهها متمايز مىكند، به شرح زير:
1⃣: تمام قضايايى كه در واقع و عمل، بدان محور وابسته است در آن سوره مورد بحث قرار مىگيرد، با وجود آنكه آن قضايا- به طبع در سورههاى بلند- متفاوت و حتّى متباين به نظر مىرسند ولى به همان محورى منتهى مىشوند كه در آن سوره مورد بحث قرار گرفته، زيرا بررسى قرآنى نسبت به اين محورها بررسى جامعى است كه تمام جوانب قضيه را در برمىگيرد.
2⃣: قرآن قضايا را با بررسى نظرى مورد مطالعه قرار نمىدهد بلكه در ضمن آيات كريم خود نيروى اجرايى لازم براى بررسى و درمان آنها را نيز به وديعه مىنهد، پس تنها به بيان قانون علمى يا حكم شرعى براى قضيّهى مورد نظر اكتفا نمىكند، بلكه آن را واسطهى توجيه و خاطر نشان ساختن به انسان قرار مىدهد و براى اين كار وسيلههاى مختلفى را به كار مىگيرد كه از برجستهترين آنها يادآورى خدا و آخرت و برانگيختن خرد، و ترساندن، و تشويق، و حتّى صورتپردازى فنّى است كه خوانندهى قرآن را به تطبيق فرمانها و آموزشهاى آن (در عمل) فرا مىخواند
#اعجاز_قرآن_کریم
@The_Holy_Quran_114
#اطّلاعات_كلّى_قرآنى
#سؤال 6️⃣
⁉️منشأ پيدايش اختلاف در تعداد آيات چيست؟
♻️علت اختلاف ظاهرا از اين جهت بوده كه پيامبر صلى الله عليه و آله وسلم اكثر اوقات در آخر آيه، وقف مىكرده و بعضى از اوقات وقف نمىكردهاند.
♻️به همين جهت در تعداد آيات اختلافى پيش آمده و اكثرا ٦٢٣٦ آيه ذكر كردهاند.
عدد ٦٦٦٦ را ميبدى در كتاب «كشفالاسرار» نسبت به جمهور اهل علم داده است. علّت اين انتخاب شايد جهت سر راست بودن آن مىباشد. همچنين خالى بودن قرآنهاى اوّليه از علامت جداكننده آيات از يكديگر باعث مىشده تا وقف بر بعضى آيات صورت نگيرد و يك آيه شمرده شود يا بالعكس.
#اعجاز_قرآن_کریم
@The_Holy_Quran_114
#اطّلاعات_كلّى_قرآنى
#سؤال 7️⃣
⁉️فايدهى شناخت تعداد آيات قرآن چيست و اختلاف بين تعداد آيات منسوب به چه اشخاصى است؟
♻️مفسر بزرگ شيعه، طبرسى در پاسخ به اين سؤال مى گويد:
🔰فايدهى شناختن تعداد آيات اين است كه خواننده قرآن وقتى با انگشتان خود آنها را شمرد ثواب بيشترى خواهد داشت و دست و قلب و زبانش با هم اشتغال به قرآن پيدا كرده و بىشك روز قيامت (به نفع صاحب خود) گواهى خواهند داد.
🔆آنچه اهل كوفه در شمارش آيات بيان كردهاند صحيحتر از آن است كه ديگران گفتهاند زيرا آنان از اميرالمؤمنين على بن ابى طالب (عليهالسلام) گرفتهاند.
🔆و آنچه از رسول اكرم صلى الله عليه و آله وسلم نقل شده است كه فرمود:
🔆فاتحه هفت آيه دارد كه يكى از آنها «بِسْمِ اللّهِ الرَّحْمنِ الرَّحِيمِ» است، قول اهل كوفه را در تعداد آيات سورهى حمد تأييد مىكند.
🔆عدد اهل مدينه منسوب است به ابى جعفر يزيد بن قعقاع قارى و شيبة بن نصاح كه مدنى اوّل (از قاريان صدر اوّل مدينه) و اسماعيل بن جعفر كه مدنى اخير (از قاريان متأخر مدينه) مىباشند.
🔆بعضى گفتهاند: مدنى اوّل، حسن بن على بن ابى طالب (عليهالسلام) و عبد اللَّه بن عمر و مدنى اخير، ابو جعفر و شيبة و اسماعيل مىباشند ولى قول اوّل مشهورتر است.
🔆عدد اهل بصره منسوب است به عاصم بن ابى الصباح جحدرى و ايّوب بن متوكّل كه با هم اختلاف ندارند جز در يك آيه و آن «قالَ فَالْحَقُّ وَ الْحَقَّ أَقُولُ» (آيهى ٨٤ سورهى ص) است كه جحدرى بر خلاف ايّوب آن را يك آيه شمرده است.
🔆عدد اهل مكّه منسوب است به مجاهد بن جبر و به اسماعيل مكّى، و بعضى گفتهاند كه عدد آنها به كسى منسوب نيست بلكه در مصاحف ايشان ديده شده است كه بالاى هر آيه سه نقطه گذاردهاند.
🔆عدد اهل شام منسوب است به عبد اللَّه بن عامر.
#اعجاز_قرآن_کریم
@The_Holy_Quran_114
#اطّلاعات_كلّى_قرآنى
#سؤال8️⃣
⁉️قرآن داراى چند حركت، نقطه، حرف، كلمه، آيه و سوره مىباشد؟
🔆قرآن داراى ١٠١٥٠٣٠ نقطه و ٣٢٣٧١ حرف و ٧٧٧٠١ كلمه مىباشد. همچنين داراى ١١٤ سوره و ٦٢٣٦ آيه است.
🔆قرآن داراى ٩٣٢٤٣ فتحه، ٤٠٤٨ ضمه، ٣٩٥٨٦ كسره، ١٩٢٥٣ تشديد، ١٧٧١ مدّ، و همچنين ٣٢٧٣ همزه، ٤٧٣٧٢ الف و... است.
🔆پيامبر صلى الله عليه و آله وسلم فرمودند:
🔰براى هر آيهاى ظاهرى است و باطنى، و بر هر حرف قرآن حدّى است و هر حدّى را مطّلعى است.
🔆و در حديثى ديگر دارد كه بُطون قرآن تا هفتاد بطن است.
🔆همهى اين اسرار در قرآن مجيد با قلم خداوند متعال به ثبت رسيده است.
🔰در قرآن دو آيه است كه هر يك مشتمل بر ٢٨ حرف عربى است:
✔️1- آيهى «ثُمَّ أَنْزَلَ عَلَيْكُمْ مِنْ بَعْدِ الْغَمِّ أَمَنَةً نُعاساً يَغْشى طائِفَةً مِنْكُمْ ... تا- الصدور» از سورهى آلعمران آيهى ١٥٤ است.
✔️2- آيهى «محمد رسول الله ... تا عظيما» از سورهى فتح آيهى ٢٩ است.
✔️در صفحه- ١٣٢- جلد- ١٩- تفسير طنطاوى تعداد كلمات غير عربى قرآن را تقريبا ٢٦٧ كلمه نقل نموده است.
#اعجاز_قرآن_کریم
@The_Holy_Quran_114
✅#ام_المعجزات؛ قرآن مجيد
✳️«قرآن مجيد» تنها تصديقكننده پيامبر نيست بلكه تمام پيامبران و جانشينان آنان و امامان بعد از پيامبر را هم تصديق مىكند. و تمام قرآن فقط يك معجزه نيست، بلكه معجزات بىشمارى است. و در آن آيات و معجزاتى به اندازه شنها و ريگها مىباشد؛ چون كوچكترين سوره آن «كوثر» است كه در آن از دو جهت اعجاز وجود دارد:
✅يكى از جهت اينكه: او در مورد آينده غيب گوئى مىكند و همان گونه كه خبر داده بود، بدون تخلّف واقع شده است و خداوند متعال مىفرمايد: إِنَّ شانِئَكَ هُوَ الْأَبْتَرُ وقتى كه شخصى از قريش گفت: محمّد مردى است كه ذريّه ندارد و هنگامى كه مرد از ياد مىرود و كسى را ندارد كه بعد از مرگش او را به ياد بياورد، خداوند اين مطلب را بر گويندهاش منعكس كرد و همان گونه هم شد.
✅و جهت ديگر اعجاز اين سوره، در «نظم» آن است؛ چون اين سوره با كمى حروفش و كوتاهى آياتش، ترتيب زيبا و امر عجيبى را و بشارت براى پيامبر و تعبّد به عبادات را با آسانترين الفاظ و كمترين بيان، در برگرفته است، در يك كتاب جداگانهاى اين را متذكرشدهايم.
✅و سورههاى طولانى از چند جهت شامل اعجاز مىشوند؛ از جهت «نظم و ترتيب و كثرت و خبر از غيب دادن»، از اين رو جايز نيست قرآن را يك معجزه به حساب آورد و نه هزار معجزه و نه چند برابر آن.
بدين خاطر سخن كسى را كه گفته است: «پيامبر اكرم- صلّى اللَّه عليه و آله- هزار معجزه دارد يا دو هزار» تخطئه مىكنيم؛ زيرا وقتى معجزات آن حضرت را بشماريم از هزاران نيز افزون مى شوند.
📗جلوههاى اعجاز معصومين(عليهم السلام)، ص: 666
#اعجاز_قرآن_کریم
@The_Holy_Quran_114
✅معجزه بودن قرآن مجيد
✳️بدان كه چگونگى استدلال بر قرآن، فرع بر خود استدلال آن است. و استدلال به قرآن بعد از بيان پنج چيز صحيح است:
1- ظهور محمّد- صلّى اللَّه عليه و آله- در مكّه و ادعاى اينكه او مبعوث و فرستاده خداوند به سوى خلق است.
2- با قرآنى كه در دست داشت، اعراب را به مبارزه طلبيد و ادّعا كرد كه خداوند قرآن را بر او نازل كرده و مخصوص او گردانيده است.
3- اعراب در طول اين مدت، نتوانستند با قرآن معارضه كنند.
4- آنان به خاطر عجز و ناتوانى نتوانستند با قرآن معارضه كنند.
5- اين ناتوانى مردم، چيز خارق العادهاى است.
✅وقتى كه اين ثابت شد، پس يا قرآن به خودى خود معجزه است و با فصاحتش خرق عادت كرده است، از اين رو نتوانستهاند با او معارضه كنند و يا اينكه خداى سبحان آنان را از معارضه برمىگرداند و اگر خداوند آنان را منصرف نمىكرد، مىتوانستند معارضه كنند و هر طورى كه باشد، صحت نبوّت پيامبر اكرم- صلّى اللَّه عليه و آله- ثابت مىشود؛ زيرا خداى متعال كذّاب را تصديق نمىكند و براى باطل خرق عادت نمىنمايد.
📗جلوههاى اعجاز معصومين(عليهم السلام)، ص: 667
#اعجاز_قرآن_کریم
@The_Holy_Quran_114
✅#اوصاف_و_اسامی_قرآن
✅قرآن در ضمن آيات شريفهاش، به نامها و تعبيرهاى گوناگونى از خود ياد كرده كه اينك آنها را با ذكر آيهها و معانى اسماء مىآوريم:
✅ 1 - قرآن خداى بزرگ مىفرمايد:
✳️إِنَّ هٰذَا الْقُرْآنَ يَقُصُّ عَلىٰ بَنِي إِسْرٰائِيلَ أَكْثَرَ الَّذِي هُمْ فِيهِ يَخْتَلِفُونَ نمل/ 76.
✅اين «قرآن» بيشتر اختلافات تاريخى بنى اسرائيل را بر آنها بازگو مىكند.
✳️و نيز مىفرمايد: شَهْرُ رَمَضٰانَ الَّذِي أُنْزِلَ فِيهِ الْقُرْآنُ... بقره/ 185. -
ماه رمضان، كه در آن «قرآن» نازل شده است.
✅مفسّران در معناى كلمۀ قرآن اختلاف كردهاند، «عبد اللّه بن عبّاس» گويد: قرآن، بر وزن رجحان و نقصان و خسران است و مصدر فعل «قرأ يقرأ» مىباشد و معنى آن پيروى كردن است، همچنان كه تلاوت نيز به همين معنا بكار مىرود. زيرا خوانندۀ قرآن در حال خواندن از حروف و اعراب آن پيروى مىكند.
✅بنابراين، قرائت و تلاوت به يك معنا است. امّا «قتادة» گويد: قرآن از واژۀ «قرأت الشيء» يعنى چيزى را جمع كردم و بعضى از آن را به بعضى ديگر ضميمه نمودم - مىباشد.
پس قرآن يعنى جمعآورى. چنان كه عمرو بن كلثوم [يكى از سرايندگان معلّقات هفتگانه شعر جاهلى عرب] چنين سروده است:
ذراعى عيطل أدماء بكر هجان اللون لم تقرأ جنينا دو ساعد شترى گردن دراز و سفيد، كه رحم خود را بر هيچ بچهاى جمع نكرد. كه او وصف شترى را مىكند كه هرگز بار بر نگرفته است.
و بعضى گويند قرآن از واژۀ «قريت الماء فى الحوض» - آب را در حوض جمع كردم - است. ولى قول اوّل [نظر ابن عبّاس] صحيحتر است. اگر چه هر دو به معناى «جمع كردن» بر مىگردد.
سفيان بن عيينه گويد: كتاب خدا را «قرآن» گويند چون معناى جمع و مجموع دارد. زيرا حروف با هم جمع شدهاند تا كلمه تشكيل شده و از جمع كلمات، آيه و از جمع آيات، سوره و از جمع سورهها، قرآن تكوين يافته است پس كلّ قرآن و بخشهاى آن، حاوى معناى «جمع» مىباشد.
قريش و اهل مكّه كلمه «قران» را به تخفيف همزه مىخوانند. چنانكه عبد اللّه بن كثير [يكى از قاريان هفتگانه] چنين قرائت كرده است، امّا باقى قاريان بدون تخفيف همزه مىخوانند - بنا بر اصل كلمه، كه مهموز است.
#اعجاز_قرآن_کریم
@The_Holy_Quran_114
✅#اوصاف_و_اسامی_قرآن
✅2 - فرقان
✅در آيۀ شريفه آمده است:
تَبٰارَكَ الَّذِي نَزَّلَ الْفُرْقٰانَ عَلىٰ عَبْدِهِ... فرقان/ 1 - مبارك است خدائى كه فرقان را بر بندهاش نازل كرد...
✳️در معناى فرقان نيز اختلاف است. برخى گويند: فرقان گفته شده بدين سبب كه آيات قرآن متفرق فرودآمده، چنان كه خود اين كتاب الهى مىفرمايد: وَ قُرْآناً فَرَقْنٰاهُ لِتَقْرَأَهُ عَلَى النّٰاسِ عَلىٰ مُكْثٍ... اسراء/ 106 - و قرآنى را كه بخش بخش قرار داديم تا به تدريج بر مردم قرائت كنى...
✳️قول ديگر مىگويد: فرقان به معناى فرقگذارنده ميان حقّ و باطل، حرام و حلال، وعده و وعيد، مؤمن و كافر و... است.
✳️«عكرمه» و «سدّي» گويند فرقان به معناى نجات آمده، زيرا كتاب خدا وسيله نجات است.
✅چنانكه در آيۀ شريفه مىفرمايد: وَ إِذْ آتَيْنٰا مُوسَى الْكِتٰابَ وَ الْفُرْقٰانَ بقره/ 53. - و آنگاه كه به موسى كتاب و وسيله نجات داديم....✅و نيز مىفرمايد: ... إِنْ تَتَّقُوا اللّٰهَ يَجْعَلْ لَكُمْ فُرْقٰاناً... انفال/ 29 -... اگر تقوا پيشه كنيد خداوند براى شما راه نجات قرار مىدهد... و اين لفظ - فرقان -، مصدر بر وزن سبحان، قربان و فصلان است كه اغلب مصدر باب تفعيل مىباشد.
#اعجاز_قرآن_کریم
@The_Holy_Quran_114