#سلسله_نوشتاری پیرامون بازشناسی #هویت_جغرافیایی_و_تاریخی رود #فرات (۶)
✅ #جلگه وسیع و حاصلخیز #بین_النهرین (میانرودان) که #رومی‌ها آن را «Mesopotamia» می‌خواندند، بستر دو رود #دجله و #فرات است. #یاقوت_حموی یکی از بهترین توصیفات را در #منابع_جغرافیایی آورده است که عیناً نقل می‌گردد:
✅#فرات از #ارمینیه آغاز و سپس به سوی #کلیکیه نزدیک #خلاط، کوه‌های آن جا را دور می‌زند و وارد سرزمین #روم می‌گردد. پس از آن به سمت #کمخ و #ملطیه و #سمیساط می‌رسد. در این مسیر رودهای کوچکتری نیز به آن می‌پیوندد؛ مانند #نهر_سنجه، #کیسوم، #دیصان، #بلیخ.
✅ پس از آن #فرات به #قلعه_ستارگان مقابل #منبج و بعد #بالس، #دوسر و #رقه و #رحبه_طوق_بن_مالک، #عانه و بعد آن به #هیت می‌رسد.
✅ در طی این مسیر، نهرهایی از فرات منشعب می‌شود و مزارع را آبیاری می‌کند؛ مانند #نهر_سورا که از تمام این نهرها بزرگتر است؛ #نهر_ملک، #نهر_صرصر، #نهر_علی_بن_عیسی، #کوثا، #سوق_اسد، #صراه، #نهر_کوفه، #فرات_عتیق، #نهر_حلّه_بنی_مزید، #نهر_کرخایا.
✅ در حوالی منطقه‌ای میان #واسط و #بصره، دو رود #دجله و #فرات به هم می‌پیوندند و نهر بزرگی را تشکیل می‌دهند که #عرض آن #یک_فرسخ است و به #دریای_هند می‌ریزد.
✅ #بطایح (باتلاق) حوالی #بصره، از آبهای فرات و دجله معمولاً بی نصیب نبود. در قرن چهارم، این ناحیه بزرگ بود و وسعت آن را سی فرسخ در سی فرسخ نوشته‌اند.
ادامه دارد...
منبع: دلبری، شهربانو (۱۳۹۶).
#اندیشکده_حکمرانی_آب
@WaterGovernanceThinkTankNGO
#سلسله_نوشتاری پیرامون بازشناسی #هویت_جغرافیایی_و_تاریخی رود #فرات (۸)
✅ به گفته ابن رسته از برنامه‌های حکومت های قبل از اسلام برای این #میان_رودان، باید از #لایروبی و #مساحی آب در هر سال و برنامه‌هایی برای کشاورزان نام برد.
✅ #بادیه_بزرگ_شام در غرب #فرات واقع است. این بیابان وسیع، در هجوم بادهای گرم و پر شن صحرا به سوی نواحی شرقی مؤثر است؛ بنابراین از دیرباز #مهندسان نخبه #آرامی_و_نبطی، این نیاز را به خوبی حس کرده بودند.
✅ در ابتدای فتح این ناحیه توسط اعراب، #خلیفه_دوم دستور داد تا اعراب (کشاورز نبودند) در کشاورزی دخالت نکنند ولی این اتفاق نیفتاد. در سده‌های نخستین هجری، با سهل انگاری‌هایی ساکنان جدیدالورود و حکام، بسیاری از زمین‌های قابل کشت به شوره زار یا باتلاق ( #بطیحه) تبدیل گردید.
✅ از دیدگاه #ابن_حوقل معمولاً پژوهشگرانی که درباره این ناحیه به تحقیق می‌پردازند، برای تقسیم #بین‌النهرین به دو قسمت علیا و سفلی، خط فرضی را از شمال #بغداد یعنی شهر #تکریت به سمت غرب در شمال #شهر_انبار، در نظر می‌گیرند. ه
✅ این خط فرضی، در واقع فرات را از جنوب شهر #عانه که این رود به سمت جنوب شرقی می‌رود قطع می‌کند. ساکنان عراق به گفته #مقدسی، فرات را به مانند مرز می‌دانستند. به این نحو که هر آنچه در آن سوی فرات یعنی در غرب آن بود؛ شام می‌نامیدند.
✅ آب #فرات معمولاً #تیرهرنگتر از #دجله بود؛ زیرا بادهای پر گرد و خاک بادیه در غرب فرات، خاک‌های سرخ صحرا را به سوی فرات می‌راندند.
ادامه دارد...
منبع: دلبری، شهربانو (۱۳۹۶).
#اندیشکده_حکمرانی_آب
@WaterGovernanceThinkTankNGO