مشارطه مراقبه محاسبه اين سه شرط را بزرگان عرفان ، از اركان سلوك دانسته و رعايت آنها را از ابتداى سلوك تا به آخر الزامى دانسته ‏اند. حقيقت آن است كه اين سه ركن از مكمّل هاى توبه و قبولى و ارزشمندى آن هستند. که در اینجا به اجمال به بحث پيرامون اين اركان پرداخته میشود. نكته اول: پس ازآن كه سالك از معاصى توبه خالص نمود اولين كارى كه بر او واجب است آن است كه راهى پيش گيرد تا ديگر به سمت گناهان سابق برنگردد. آن عملى كه بهتر از هر كار ديگر وى را در رسيدن به اين مطلوب يارى مى‏دهد رعايت اين سه ركن است . ركن اول كه #مشارطه است عبارت است از اين كه در ابتداى روز با خود شرط كند كه تا به آخر روز از انجام هر گناهى دورى كند. براى پرورش اين فكر و شرط لازم است كه ركن دوم يعنى مراقبه رامدنظرداشته باشد. #مراقبه يعنى آنكه درتمام روز با كمال دقت مواظبت بر اين امر داشته باشد كه گرد گناه نگردد و به اصطلاح از نفس خود مراقبت كند.  چون روز به شب و موقع خواب رسيد پيش ازخواب چند دقيقه اى اعمال خود رابه حساب كشيده و به #محاسبه بنشیند وخوب و بد آنها را بسنجد. نتيجه اين كار آن است كه اگر عمل بدى ديد يا خود را تنبيه كرده و يااستغفار نمايد واگر عمل نيك وخوبى ديد از خدا زيادت طلبيده و سپاسگذارى نمايد. نكته دوم: به لحاظ آن كه يكى از قوا و نيروهاى نفس نيروى شهوت است ،اگر در كنترل عقل قرارنگيردانسان را از راه سعادت دور كرده و او رابه ورطه گمراهى مى كشاند. محبت كه از اثرات اين نيروست بمثابه شهوت اگر در راه صحيح خود نباشد ، موجب گمراهى انسان است. يكى از مواردى كه براى سالك لازم است كه ازآن مراقبت شديد به عمل بياورد مسأله دوستى دنيا وغيرخداست. دل اگرازعشق غيرخداپر شد عواقبى بسیار زیادی به دنبال خود دارد : اول اين كه دل به غير صاحبخانه سپرده شده است.حقتعالى در سوره احزاب آيه 4 مى‏فرمايد : ما جعل الله لرجل من قلبين فى جوفه اين آيه بدين معناست كه در يك ضمير، دو دوست نمى گنجد بنابراين اگر دل از عشق غير حق لبريز شد ديگر جايى براى محبت خداباقى نمى ماند واين خود بزرگترين خسران براى انسان است. ما در عمل نيز شاهد چنين حقيقتى هستيم. انسانهاى دنياطلب وآنانى كه تمام وجهه و همت خود رابراى رسيدن به مقاصد دنيوى صرف مى‏كنند اغلب دراموراخروى خود دچار نقصان وكمبود بوده واز ياد خدا غافلند. نكته دیگر اینکه امام خمينى(ره) مى‏فرمايند : مراقبت و محاسبه نفس درتشخيص راه خودخواهى وخداخواهى ازجمله منازل سالكان است.(صحیفه امام جلد 16 ص 222) از اين كلام اين نكته فهميده مى‏شود كه مراقبت هر يك از سالكان باتوجه به مدارج سلوكشان متفاوت است.سالك دراوايل سلوك چون به فكر آن است كه از گناه دورى كند ، بالطبع مراقبه اش متضمن همين مطلب بوده وفراترنمى رود؛چون ازاين حدگذشت،مراقبه دقيق‏تر شده و به مرحله تشخيص خودخواهى ازخداخواهى مى‏رسد. و به عبارت ديگر تميز ريا و اخلاص و اين كه كار براى نفس خود مى‏كند يابراى خدا و اين مرحله البته از مهمترين و دقيق‏ترين و خطرناكترين مراحل سلوك است. دراين مرحله بسيارى از سالكان به لحاظ آن كه عزم الهى نداشته و در پى هواى نفس ازابتدابوده ‏اند دچار هلاكت معنوى و دور افتادگى از خدا مى‏شوند.پس كسى كه مى‏بيند به دنبال رسيدن به كرامات و امور خارق‏العاده است بهتراست كه ازاول دراين راه قدم نگذارد و اگر گذاشت و به عواقب بدى رسيد كسى غير خود را سرزنش نكند. #مشارطه_مراقبه_محاسبه 🌴ظهور بسیار نزدیک است🌴 🌺اللهم عجل لولیک الفرج 🌺

محاسبه در سلوک عقل کنترل کننده ی نفس است و نمی‌گذارد آدمی بی‌حساب دست به هر کار بزند. پس انسان عاقل اهل حساب است، چه رسد به مؤمن یا مسلمان و چه رسد به سالک راه رحمان. امامان معصوم شیعه: فرموده‌اند: «هرکس در هر شبانه روز لااقل یک بار اهل محاسبه نباشد، از ما نیست». یعنی هنوز شیعۀ كامل نشده است. سالکی که اهل محاسبه نیست، سود و زیان خود را نمی‌فهمد، چنین کسی نمی‌تواند به هنگام، جلوی ضرر را بگیرد و موانع را برطرف کند. سالک زمانی، مثلاً پیش از خواب شب، مدتی با خود خلوت می‌کند و تمامی کارهای ظاهری و قلبی خود را از آغاز روز مورد مطالعه قرار می‌دهد و همچون شریکی بی‌رحم و دقیق نفس خود را به حساب می‌کشد. اگر در این مطالعۀ عملکرد روزانه، به موارد مثبت برخورد، خدای را سپاس می‌گوید و اگر با موارد منفی روبه‌رو گشت، استغفار می‌کند و از خدای رحمان پوزش می‌طلبد. در آغاز شروع در محاسبۀ شبانگاه، محاسبه به طول می‌انجامد، ولی به تدریج سریع‌تر انجام می‌شود و چه بسا در عرض ۵ دقیقه حساب‌رسی پایان می‌پذیرد. البته سالک باید در مقام حساب‌رسی از هیچ نكته‌ای فروگذار نکند و سهل‌انگاری ننماید. سالک می‌تواند در آغاز و به منظور عادت نفس، بیش از یک بار به محاسبه بنشیند. عزیزی را می‌شناختم که در آغاز هر ساعت، از صبح تا شب، به مشارطه می‌نشست و در طول آن ساعت به مراقبت می‌پرداخت و در پایان آن محاسبه می‌کرد. قهراً در طول روز بیش از ده بار مشارطه و محاسبه کرده بود، خوشا به حالش؛ البته پس از مدتی سلوک جانانه، یک مشارطۀ صبح‌گاهی و محاسبۀ شامگاهی کافی است. خطاهای سالک یکسان نیست. سالک در هنگام محاسبه اگر به خطای درشتی برخورد کرد که از او انتظار نمی‌رفته است، باید افزون بر استغفار، آن هم بسیار و نه یک بار، به معاتبه بپردازد، یعنی بر نفس خویش نهیب و سرکوفت زند و نعوذ بالله اگر خطا بیش از حدّ سنگین بود، خود را عقاب کند، عقابی متناسب با جُرم مورد ارتکاب و این نسبت به اشخاص گوناگون و حالات آنها و خطاها مختلف است. خطای چشم را باید با بیدار خوابی و تلاوت قرآن جبران کرد. خطای شکم یعنی پرخوری یا به قصد لذّت خوردن را با گرسنگی و خوردن غذاهای مقوّی غیر لذیذ و روزه جبران کرد و روشن است که اگر خطای انجام شده، کاری باشد که در شریعت برایش مکافاتی و کفاره‌ای وارد شده، باید ابتداءاً به آن کفّاره پرداخت. برخی آیات و روایات محاسبه ۱. خداوند در آیۀ ۱۸ از سورۀ حشر می‌فرماید: «یا أَیهَا الَّذینَ آمَنُوا اتَّقُوا اللَّهَ وَ لْتَنْظُرْ نَفْسٌ ما قَدَّمَتْ لِغَدٍ وَ اتَّقُوا اللَّهَ إِنَّ اللَّهَ خَبیرٌ بِما تَعْمَلُونَ»؛ «ای مؤمنین پروا پیشه کنید و هرکس بنگرد برای فردایش چه پیش فرستاده است و تقوا پیشه کنید که خدای به آنچه می‌کنید، آگاه است.» جملۀ «وَ لْتَنْظُرْ نَفْسٌ ما قَدَّمَتْ لِغَدٍ»؛ یعنی هرکس باید اهل محاسبه باشد. ۲. امام صادق علیه السلام فرمود: «فَحَاسِبُوا أَنْفُسَكُمْ قَبْلَ أَنْ تُحَاسَبُوا»  « پیش از آنکه به حسابتان برسند، از خود حساب بکشید.» ۳. امام کاظم علیه السلام فرمود: «لَیسَ مِنَّا مَنْ لَمْ یحَاسِبْ نَفْسَهُ فِی كُلِّ یوْمٍ فَإِنْ عَمِلَ حَسَناً اسْتَزَادَ اللَّهَ وَ إِنْ عَمِلَ سَیئاً اسْتَغْفَرَ اللَّهَ مِنْهُ وَ تَابَ إِلَیهِ»  «از ما نیست کسی که هر روز از خویش حساب نکشد که اگر کار نیکی کرده، از خدا طلب فزونی نماید و اگر کار زشتی مرتکب گشته است، از خدا طلب بخشش کند و توبه نماید». منبع : رساله سیر و سلوک ایت اله علی رضایی تهرانی ص 362 #محاسبه 🌴گوهر معرفت 🌴