ارزش خودتان را محاسبه کنید/علی صفایی آدمى به سادگى احساس مى‏ كند كه لبخند، محبت، بدگويى و دشمنى و چيزها و كسانى در او اثر مى‏ گذارند، او را خوشحال و يا رنجور مى‏ سازند و انسان اين مؤثرها و اين تأثير را بلاواسطه در وضعيت ذهنى خود منعكس مى ‏بيند. حالا نوبت تفكر و محاكمه همين تأثيرهاى طبيعى و همين جريان ‏هاى مشهود است. چرا اينها در من اثر گذاشته‏ اند. هر چه در من اثر بگذارد، نشان مى‏ دهد كه من همان قدر هستم. خودشناسى يعنى همين جمع بندى و محاسبه؛ كه‏ «قَدْرُ الرَّجُلِ عَلى قَدْرِ هِمَّته‏». هنگامى كه كفش پاره من و يا ماشين سوخته من، مرا به گريه، به رنج مى‏ اندازد، اين نشان مى‏دهد كه من در سطح كفش و ماشينم، من خودم را همين قدر مى‏ دانم. آنچه ديروز مرا مى‏ رنجاند امروز كه خودم را بالاتر مى‏ دانم و مهم ‏تر مى ‏شناسم، برايم رنج ‏آور نيست. پس رنج‏ هاى من شاهدان اندازه وجود من هستند و گواهان صادقى هستند كه مرا به خودم نشان مى‏ دهند. و اگر من خودم را در مقايسه با اين ها جلوتر و بيشتر مى‏ دانم، اين رنج ‏هاى طبيعى، ديگر توجيهى برنمى‏ دارند و به تدريج كنار مى‏ روند. گفتم به تدريج، چون‏ آنچه ريشه‏ دار است، به تدريج كنترل مى‏ شود و در عمل محدود مى‏ گردد. آنچه راحت فهم مى ‏شود، به همان راحتى عمل نخواهد شد. #انسان_در_دو_فصل... صفحه 70 #استاد_علی_صفایی_حائری