هدایت شده از پاسخ به شبهات
❓ گزارشات تاريخی در مورد چگونگی و جزئيات برخورد سپاه كوفه با قافله امام حسين(ع)؟
✍️ پاسخ اجمالی:
اولين برخورد امام حسين(ع) با سپاه عراق، برخورد با سپاه حرّ بود كه وظيفه داشت امام(ع) را به كوفه ببرد كه با مخالفت امام(ع) به ناچار در صحراي خشك و سوزان فرود آمدند. فردای روز ورود امام(ع) به کربلا، سيل ورود سپاهیان ابن زیاد به كربلا فزوني يافت و فرماندهي به عمر سعد رسيد. ابن سعد از پیشنهاد امام(ع) براي بازگشت خوشحال شد؛ اما با مخالفت شمر و دستور جنگ از طرف ابن زياد روبرو شد و چون تلاش امام(ع) براي كنار كشيدن ابن سعد نتيجهاي نداد، جنگ آغاز شد و با شهادت امام حسين(ع) و يارانش به پايان رسيد.
✍️ پاسخ تفصیلی:
نخستین برخورد امام حسين(ع) با سپاه عراق، برخورد با سپاه یک هزار نفری حرّ بن یزید ریاحی بود. در آن موقع، حرّ در حد یک فرمانده جزء، خود را کارگزار ابن زیاد میدانست و چندان در مسائل سیاسیِ قضیه دخالت نمیکرد. لذا وقتی امام حسین(علیه السّلام) به نماز ایستاد، حرّ همراه با سپاهیانش، با اعتقادی که به امام(ع) داشتند، بدو اقتدا کردند.
وظیفه حرّ این بود تا امام(ع) را به کوفه ببرد و بخصوص اجازه بازگشت به او ندهد. امام حسين(ع) در خطابهای که برای جمع نمازگزار ایراد کرد، فرمود: «من قصد آمدن بدین نقطه را نداشتم تا این که نامههای شما و پیامآوران شما به سوی من آمدند؛ اکنون اگر تعهد میدهید که به من تعرضی نشود، داخل شهر شما بشوم؛ در غیر این صورت به همان نقطهای که آمدهام باز میگردم».
ميدانيم كه امام(ع) پس از دریافت نامه مسلم بسرعت از مکّه خارج شد و به طرف کوفه به راه افتاد. این حرکت تا قبل از رسیدن خبر شهادت مسلم همچنان ادامه داشت؛ امّا هنگامی که خبر شهادت مسلم رسید، حرکت کاروان سست شد و صحبتهایی بین امام(ع) و اهل بیت و یاران حضرت مطرح گردید. گفتهاند که امام(عليه السلام) قصد بازگشت داشت؛ اما برادران مسلم حاضر نشدند و گفتند که برای گرفتن انتقام خون برادر باید مسیر را ادامه دهند.
بر فرض که چنین گفته باشند، قطعا امید «پیروزی» داشتهاند و شاید این دلیلی بوده تا امام(ع) هم به حسب ظاهر قانع شده و به مسیر ادامه دهد. عاقلانه نیست که بپذیریم آنها با یقین به شکست، باز در فکر انتقام خون برادر بودهاند.
اضافه بر پیروزی سیاسی، امر دیگری نیز بود و آن این که بالاخره میباید امام حسین(ع) موضعی در برابر یزید اتخاذ میکرد و لو آن موضع شهادت باشد؛ شهادتی که از نظر او محکومیّت یزید را نشان دهد.
شاید دیگران نیز گفتارهایی در تأیید احتمال پیروزی مطرح کردهاند. نقل شده که عدّهای گفتند: شما همچون مسلم بن عقیل نیستند، اگر مردم کوفه شما را ببینند، همه به سوی شما خواهند آمد. منظورشان این بود که شاید مسلم به هر دلیل نتوانسته مردم را جذب کند، امّا شخصیّت شما جذبه دیگری دارد. این کلام در موقعیّتی که امام(ع) قرار داشت، با توجّه به نامهها و درخواستهای ده ساله مردم کوفه، بعید نمینمود. از این رو امام(ع) پذیرفت که به راه ادامه دهد.
از روایت فتوح نیز چنین برمیآید كه نامهای که امام(ع) توسط قیس بن مسهّر، مبنی بر دعوت مردم کوفه به رعایت تعهداتشان فرستاد. احتمالاً بعد از رسیدن خبر شهادت مسلم بن عقیل بوده است. با این که زمینه شک به صورت قابل توجّهی در مورد کوفه میان سپاه امام(ع) به وجود آمده بود، امّا اثر آن در بازگشت تنها زمانی هویدا گردید که امام(ع) با سپاه حرّ برخورد کرد.
📖 مطالعه تفصیلی:
makarem.ir/maaref/l/0412541
#امام_حسين(ع) #کوفه #مسلم_بن_عقیل
#مدینه #مکه #کربلا #عاشوا #قیام_حسینی
#حر_بن_یزید_ریاحی #سپاه_كوفه #عرق