✅#یادداشت ✅#فرهنگ_شهروندی 🗒 موضوع: #شاه_خدا_بیامرز (قسمت اول) 🔵متأسفانه، گاهی حافظه‌ی تاریخی ما، به فراموشی دچار شده، و بسیاری از رویدادهای خبری را از یاد برده است: برای مثال، خیلی دوست دارم بدانم چند نفر از هم‌سن و سال‌های من به خاطر دارند: *چه کسی نخستین بار به صورت رسمی از فرآیند «اختلاس» در طرح‌های عمرانی، در حد 5% بودجه دفاع کرد: «این‌قدر بحث از اختلاس و دزدی نکنید و روحیه مردم را خراب نکنید. وقتی‌که ما یک سدی را می‌سازیم و مثلاً ده میلیارد خرج می‌کنیم، ممکن است از قِبَل آن، 500 میلیون هم اختلاس شود، اما این سد برای کشور می‌ماند و هیچ‌کس نمی‌تواند از این سد اختلاس یا دزدی کند»(1) *یا بالاترین نرخ تورم جمهوری اسلامی ایران، در کدام سال و در کدام دولت روی داد؟(2) *نخستین حزب دولتی در کدام دولت ایجاد شد؟(3) خوب، فضای رسانه‌ای و فکری کشور، در حال حاضر در باره‌ی عامل این سه رویداد چه نظری دارد؟ موضوع بحث، البته، این آقا و به طور کلی، پس از انقلاب نیست؛ اما قطعاً وقتی حافظه‌ی تاریخی برای یک رویداد 25 ساله، کافی نباشد، برای یک رویداد که 50 تا 100 سال از آن گذشته، ناکافی خواهد بود. قصد دارم، با مراجعه به آمار رسمی کشور و بانک جهانی و همچنین کتاب خاطرات اعضای خاندان پهلوی، بخشی از حافظه‌ی تاریخی مردم را از دوران پهلوی ترمیم و برای جوانان و نوجوانانی که نه شاه، که حتی سال‌های جنگ را هم ندیده‌اند، با استفاده از واقعیت و نه به استناد این وبلاگ و آن کانال خبری، شرایط اقتصادی، سیاسی، اجتماعی و فرهنگی زمان پهلوی اول و دوم را بازگو کنیم. البته این امر، به جستجو و کنار هم قرار دادن منابع مختلف نیاز دارد و وقت‌گیر است؛ اما تلاش می‌کنم این کار را انجام دهم. ———————————————————— زیرنویس: (1) کتاب بی‌پرده با هاشمی، مصاحبه قدرت‌الله رحمانی با مرحوم هاشمی رفسنجانی، ص184 (2) بالاترین نرخ تورم 49.3 درصد در سال 1374 و دوره‌ی ریاست جمهوری مرحوم هاشمی رفسنجانی روی داد(تارنمای بانک مرکزی و بانک جهانی). (3) سنگ کج نخستین حزب دولتی پس از انقلاب، به نام «کارگزاران سازندگی» در زمان ریاست جمهوری مرحوم هاشمی رفسنجانی و به منظور تصاحب صندلی‌های نمایندگی مجلس با طرفداران دولت پیش از انتخابات مجلس شورای اسلامی در سال 1374 بنا شد. بعدها دولت اصلاحات حزب دولتی «مشارکت» و دولت اعتدال، حزب دولتی «اعتدال و توسعه» را بنا نهادند. 📝#محمدحسین_یزدانی_بخش ✅ارزیابی‌ها، دیدگاه‌ها، پیشنهادها: 🌐https://eitaa.com/yazdanibakhsh 🔰دیگر یادداشت‌ها: 🌐https://eitaa.com/aghamoalem

✅#یادداشت ✅#فرهنگ_شهروندی 🗒 موضوع: #شاه_خدا_بیامرز (قسمت دوم) 🔵شاخص «امید به زندگی» یکی از شاخص‌های مهم برای مقایسه‌ی وضعیت دو کشور یا دو دوره یا دو حکومت است؛ زیرا این شاخص، خود به شاخص‌های دیگری مثل سلامت و بهداشت، تغذیه، امنیت و... وابسته است. 🔵این شاخص در سال 1349، یعنی 8 سال پیش از پیروزی انقلاب اسلامی ایران، در کشور ما حدود 45 سال و در کشوری مثل آمریکا 69 سال(بیش از 24 سال اختلاف و نزدیک به 34% تفاوت) بوده است. در این زمان، نزدیک به 45 سال از آغاز حکومت دودمان پهلوی گذشته بود؛ حال آن که این حکومت، نه تنها تحریم نبود، که روابط بسیار خوبی با کشور آمریکا داشت. در سال 1357 این شاخص در ایران و آمریکا به ترتیب به 55 و 74 سال رسید که همچنان 19 سال اختلاف را نشان می‌داد. شاخص امید به زندگی پس از انقلاب اسلامی جز در زمان جنگ(به علت احساس ناامنی ناشی از جنگ) همواره رو افزایش بود و در سال 1399 این شاخص در ایران و آمریکا به ترتیب به 76.9 و 77.3 رسید که کمتر از 6 ماه(حدود 1%) اختلاف دارد. 🔵نکته: در نمودارهای رسم‌شده، آمار بانک جهانی که بر حسب سال میلادی بوده، به سال شمسی تبدیل شده و برای وضوح بیشتر نمودارها، به جای تمام کشورها، فقط 4 کشور انتخاب شده‌اند و فواصل زمانی هم، پنج ساله انتخاب شده است. 📝#محمدحسین_یزدانی_بخش ✅ارزیابی‌ها، دیدگاه‌ها، پیشنهادها: 🌐https://eitaa.com/yazdanibakhsh 🔰دیگر یادداشت‌ها: 🌐https://eitaa.com/aghamoalem

✅#یادداشت ✅#فرهنگ_شهروندی 🗒 موضوع: #شاه_خدا_بیامرز (قسمت سوم) 🔵یکی از شاخص‌های بررسی شرایط اقتصادی، شاخص تورم، یعنی درصد تغییر قیمت‌های دوره‌ی جاری نسبت به دوره‌ی گذشته(مثل تغییر قیمت‌های پارسال نسبت به سال پیش از آن یا ماه گذشته نسبت به ماه پیش از آن) است. این شاخص، به دلیل تأثیر مستقیم در زندگی و معاش مردم، بیش از هر شاخص دیگری، می‌تواند شرایط اقتصادی را نشان دهد؛ متأسفانه در این شاخص، دولت‌های پس از انقلاب، نتواستند رضایت مردم را به دست آورند و بیشتر مردم از این شرایط ناحشنود هستند. گرچه جنگ هشت‌ساله و تحریم‌های چهل و چندساله هم در این تورم، تأثیر داشتند، نباید نقش بی‌مدیریتی‌ها و سوء تدبیرها را هم ناچیز به حساب آورد. 🔵در باره‌ی تورم، چند نکته را یادآوری می‌کنم: 🔴تورم منفی، یعنی کاهش قیمت‌ها و تورم مثبت یعنی افزایش قیمت‌ها و کاهش تورم، به معنی کند شدن روند افزایش قیمت است نه به معنی کاهش قیمت‌ها. برای مثال، وقتی تورم یک ماه 3 درصد و تورم ماه بعد 2 درصد باشد، می‌گوییم تورم یک درصد کاهش یافته، در حالی که قیمت‌ها، نسبت به ماه پیش از آن، 2 درصد بیشتر شده است. 🔴برای محاسبه‌ی میزان تورم، یک سبد کالا شامل خوراکی‌ها، پوشاک، مسکن، مسافرت، انرژی(برق، سوخت، گرمایش، آب) و... که سهم هر کدام در هزینه‌ی خانوار مشخص است، تعیین می‌کنند. این که گاهی ما تورم را 200 درصد احساس می‌کنیم، ولی 30 درصد اعلام می‌شود، به علت ثابت ماندن قیمت سبد انرژی و نان است که اغلب به نظر مردم در کشور ما، سهم اندکی از هزینه‌ی خانوار را شامل می‌شود، ولی در کشورهای غربی، این بخش، درصد بزرگی از هزینه‌ی خانوار را تشکیل می‌دهد. 🔴اما مسأله‌ی اصلی، دروغ بزرگی است درباره‌ی ارزانی یا ثابت بودن قیمت‌ها در طول دوران حکومت پهلوی و به‌ویژه، دوران نخست‌وزیری هویدا که آمار بانک جهانی، در این خصوص، حرف دیگری دارد. میزان تورم در دوران پهلوی کمتر از دوران پس از انقلاب بوده است، اما ناچیز یا صفر نبوده و افسانه‌هایی که گاه در باره‌ی قیمت کبریت و گاه در باره‌ی قیمت خودکار در دادگاه هویدا می‌گویند، نه در متن مذاکرات و بازجویی‌های دادگاه هویدا هست، نه در واقعیت. 📝#محمدحسین_یزدانی_بخش ✅ارزیابی‌ها، دیدگاه‌ها، پیشنهادها: 🌐https://eitaa.com/yazdanibakhsh 🔰دیگر یادداشت‌ها: 🌐https://eitaa.com/aghamoalem

✅#یادداشت ✅#فرهنگ_شهروندی 🗒 موضوع: #شاه_خدا_بیامرز (قسمت چهارم) 🔵یکی از شاخص‌های تعیین فاصله‌ی طبقاتی و توزیع ثروت، «ضریب جینی» است؛ این شاخص، میزان درآمد سرانه‌ی افراد یا سطح رفاه را نشان نمی‌دهد، ولی نشان می‌دهد توزیع ثروت چگونه است؛ شاخص 1(یا 100%) یعنی تمام ثروت در اختیار یک نفر است و شاخص 0 نشان می‌دهد که تمام ثروت به صورت برابر بین تمام مردم توزیع شده است؛ یعنی هرچه ضریب جینی به عدد یک نزدیک‌تر باشد، بی‌عدالتی بیشتر و هر چه این شاخص به عدد صفر نزدیک‌تر باشد، برابری(و نه لزوما عدالت) گسترده‌تر است. شاخص ضریب جینی در جهان بین 25% تا 65% (اغلب بین 30% تا 50%) متغیر بوده است. دقت کنیم که تغییر اندک ضریب جینی، به تغییر عمده‌ی توزیع ثروت منجر می‌شود؛ چرا که محدوده‌ی تغییرات این ضریب، فقط یک واحد است. 🔵البته نباید توقع داشت که این شاخص، در یک حکومت، به صفر برسد؛ چرا که سهم افراد از ثروت، گاه به زد و بندها و روابط و گاه به تلاش و کوشش آنها بستگی دارد و ثروتمندتر شدن افراد کوشاتر و بااستعدادتر، اشکالی ندارد. 🔵متأسفانه اطلاعات شاخص ضریب جینی پیش از انقلاب برای برخی کشورها، از جمله ایران، در بانک اطلاعات بانک جهانی وجود ندارد. از این رو، بخشی از اطلاعات ضریب جینی را از منابع داخلی(تارنمای مرکز آمار ایران) گرفته‌ایم. شاخص ضریب جینی که در زمان شاه، تا 50% هم رسیده بود، پس از انقلاب(جز در چند مقطع) گرچه نوسان داشته، اغلب رو به کاهش بوده است. در نمودارهای رسم شده، به علت نوسانات اندک ضریب جینی و اثرات گسترده‌ی آن، نمودار از پایین و بالا تقطیع شده تا اختلاف شاخص، بهتر دیده شود. طبق آمار بانک مرکزی، این شاخص در سال 1400، به کمتر از 40% رسیده است. 📝#محمدحسین_یزدانی_بخش ✅ارزیابی‌ها، دیدگاه‌ها، پیشنهادها: 🌐https://eitaa.com/yazdanibakhsh 🔰دیگر یادداشت‌ها: 🌐https://eitaa.com/aghamoalem

✅#یادداشت ✅#فرهنگ_شهروندی 🗒 موضوع: #شاه_خدا_بیامرز (قسمت پنجم) 🔵برخی از طرفداران خاندان پهلوی، همه‌ی امکانات و کارخانه‌ها و دانشگاه‌های کشور را متعلق به دوران پهلوی می‌دانند و معتقدند که در دوران جمهوری اسلامی، کار بزرگ و درخوری انجام نشده است. برای مثال، می‌گویند نیروگاه‌های برق در کشور ما، اغلب در دوران پهلوی درست شده است. برای بررسی درستی یا نادرستی این گزاره، باز هم به سراغ اطلاعات بانک جهانی می‌رویم. البته می‌توان آمار دانشگاه‌ها و دانشکده‌ها و دانشجویان و تولید فولاد و درآمد نفتی و فروش نفت و ... را هم در هر دو دوره مقایسه کرد. اما «مشت نمونه‌ی خروار است». فقط باید یادآور شویم که چون سرانه‌ی مصرف برق(میزان برق مصرفی به ازای هر نفر جمعیت) در این نمودار آمده است، باید یادآور شویم که اول: اگر نمودار مصرف برق را(صرف نظر از جمعیت) رسم کنید، رشدی بسیار بیشتر از مصرف برق سرانه را شاهد خواهیم بود و دوم: جمعیت ایران اوایل انقلاب حدود 35 میلیون نفر و در سال 1393(آخرین سال آمار ارائه شده) حدود 80 میلیون نفر بوده است(بیش از دو برابر افزایش). 🔵سرانه‌ی مصرف برق در سال 1350 برای هر ایرانی، برابر 274 کیلووات ساعت و در سال 1357 برابر با 511 کیلووات ساعت(کمتر از دو برابر رشد در 7 سال) و در سال 1393 برابر با 2927 کیلووات ساعت(نزدیک به 6 برابر سال اول انقلاب) بوده است. ساده‌ترین نتیجه(اگر همه‌ی این رشد را به توسعه‌ی جهانی و تولید وسایل برقی مدیون بدانیم) این است که ظرفیت نیروگاهی پس از انقلاب تا سال 1393 نسبت به سال 1357، دست کم 12 برابر(شش برابر به خاطر افزایش مصرف سرانه و دو برابر به خاطر افزایش جمعیت) شده است. یعنی از هر 12 واحد نیروگاهی کشور، یک واحد پیش از انقلاب و 11 واحد پس از انقلاب ایجاد شده است. بر اساس آمار داخلی، در سال 1401، ظرفیت تولید برق در کشور(نه مصرف)، از 90 هزار مگاوات(معادل 9000 کیلووات ساعت تولید سرانه) گذشته است. 🔵نکته: آمار پیش از سال 1350(1971 م) و پس از 1393(2014 م) در تارنمای بانک جهانی، نیامده است. 📝#محمدحسین_یزدانی_بخش ✅ارزیابی‌ها، دیدگاه‌ها، پیشنهادها: 🌐https://eitaa.com/yazdanibakhsh 🔰دیگر یادداشت‌ها: 🌐https://eitaa.com/aghamoalem

✅#یادداشت ✅#فرهنگ_شهروندی 🗒 موضوع: #شاه_خدا_بیامرز (قسمت ششم) 🔵یکی از شاخص‌های بررسی وضع اقتصادی کشورها، «تولید ناخالص ملی» است که نشان می‌دهد یک کشور در طول یک بازه‌ی زمانی(اغلب یک سال) چه مقدار کالا و خدمات بر حسب دلار تولید کرده است که همه‌ی کالاها(از جمله نفت و فرآورده‌های نفتی) و خدمات را شامل می‌شود. کالاهایی که تبدیل وضعیت پیدا می‌کنند(مثل سنگ آهن به آهن خام به فولاد به میل‌گرد) فقط یک بار محاسبه می‌شوند؛ البته ارزش افزوده‌ی آنها در تولید ناخالص ملی می‌آید، ولی قیمت اولیه، نه. 🔵در سال پایانی حکومت پهلوی، درآمد نفتی به عدد شگفت‌آور و خوشبینانه‌ی بیش از 20 میلیارد دلار با جمعیت سی و اندی میلیونی رسید. حال آن که تولید ناخالص ملی کشور در آن سال، 90 میلیارد دلار بود(یعنی سهم نفت از تولید ناخالص ملی، 22 درصد بوده است). 🔵در سال 2021، یعنی در اوج تحریم‌ها، گرچه درآمد نفتی کشور هم نسبت به سال‌های پیش از آن، افزایش یافته(39 میلیارد دلار)، تولید ناخالص ملی به عدد 360 میلیارد دلار رسیده که حدود 11 درصد آن را درآمدهای نفتی تشکیل می‌دهد. در حالی که جمهوری اسلامی ایران، سخت‌ترین تحریم‌ها را تحمل کرده، هزینه‌های زیادی را هم در برابر زیاده‌خواهی‌های آمریکا پرداخته است. علاوه بر این، حتی در سال‌های اوج تحریم، نسبت تولید ناخالص ملی ایران به تولید ناخالص ملی آمریکا، از بسیاری از سال‌های حکومت پهلوی که بهترین روابط سیاسی و اقتصادی را با غرب داشت، بیشتر است(جز در سال‌های پایانی حکومت پهلوی به واسطه‌ی افزایش بی‌سابقه‌ی قیمت نفت). 🔵اطلاعات سال‌های 1991 و 1992 ایران در آمار بانک جهانی درج نشده است. 📝#محمدحسین_یزدانی_بخش ✅ارزیابی‌ها، دیدگاه‌ها، پیشنهادها: 🌐https://eitaa.com/yazdanibakhsh 🔰دیگر یادداشت‌ها: 🌐https://eitaa.com/aghamoalem

✅#یادداشت ✅#فرهنگ_شهروندی 🗒 موضوع: #شاه_خدا_بیامرز (قسمت هفتم) 🔵بدون شرح این تصاویر، برای توجیه گرانی‌ها در جمهوری اسلامی ایران نیست؛ برای بیان دروغ «ثابت ماندن قیمت خودکار و کبریت» در زمان شاه است. با یک جستجوی ساده، می‌توانید انبوهی از این بایگانی را ببینید. 📝#محمدحسین_یزدانی_بخش ✅ارزیابی‌ها، دیدگاه‌ها، پیشنهادها: 🌐https://eitaa.com/yazdanibakhsh 🔰دیگر یادداشت‌ها: 🌐https://eitaa.com/aghamoalem

✅#یادداشت ✅#فرهنگ_شهروندی 🗒 موضوع: #شاه_خدا_بیامرز (قسمت هشتم) 🔵این قسمت شاه خدا بیامرز را به ماجرای کرونا و آمارهای جهانی اختصاص داده‌ایم که فقط مقایسه‌ای بین کشور ما و سایر کشورهای جهان است و داستان به پیش از انقلاب برنمی‌گردد. 🔵کشوری زیر شدیدترین تحریم‌ها و کشورهایی که انبوهی از اقتصاد جهان را در اختیار دارند. برای نمایش بهتر نمودارها، آمار را فقط از کشورهای به نسبت بزرگ استخراج کرده‌ایم و کشورهای کوچک‌تر با جمعیت زیر 30 میلیون نفر را در نمودار نیاورده‌ایم(در صورت تمایل، این آمار، در تارنمای زیر وجود دارد)؛ به ویژه، کشورهایی با جمعیت‌های چند هزار نفری که البته هر یک از آنها، در سازمان ملل متحد، به عنوان یک «کشور»، یک «رأی» دارند. بد نیست در تارنمای https://www.worldometers.info/coronavirus به جمعیت کشورهای جهان هم نیم‌نگاهی بیندازید؛ 73 کشور بالای 30 میلیون نفر جمعیت، نزدیک به هفت میلیارد نفر(86 درصد جمعیت جهان) جمعیت دارند و 160 کشور دیگر جهان، کمی بیش از یک میلیارد نفر(حدود 14 درصد جمعیت جهان) جمعیت دارند. 🔵اگر کشورهای کوچک را در آمار بیاوریم، جزایر فایرو با 45 هزار نفر جمعیت، تاکنون 34 هزار مبتلا به کرونا داشته و بالاترین درصد مبتلایان جهان را نسبت به جمعیت دارد. 📝#محمدحسین_یزدانی_بخش ✅ارزیابی‌ها، دیدگاه‌ها، پیشنهادها: 🌐https://eitaa.com/yazdanibakhsh 🔰دیگر یادداشت‌ها: 🌐https://eitaa.com/aghamoalem

شاخص ضریب جینی(اختلاف طبقاتی) از سالیان دور تا کنون(عدد بزرگ‌تر یعنی اختلاف طبقاتی بیشتر و عدد کوچک‌تر، یعنی اختلاف طبقاتی کمتر، در شاخص ضریب جینی، صدم درصد، مهم است) (مشروح این یادداشت را می‌توانید با جستجوی «#شاه_خدا_بیامرز» در همین کانال، ببینید).

✅#یادداشت ✅#فرهنگ_شهروندی 🗒 موضوع: #شاه_خدا_بیامرز (قسمت نهم) 🔵شاخص PPP برای ایران و چند کشور عربی حاشیه خلیج فارس(که اغلب اقتصاد آنها را با اقتصاد ایران، مقایسه می‌کنند) متأسفانه اطلاعات مربوط به پیش از سال 1990(1369) در تارنمای بانک جهانی وجود ندارد. شاخص PPP برابری قدرت خرید، بین ارزهای دو کشور A و B، تعداد واحدهای ارز کشور B (یا A) است که به اندازه قدرت خرید یک واحد ارز کشورA (و یا B)می‌باشد. به عبارتی برابری قدرت خرید (PPP) نوعی نرخ مبادله می‌باشد که برابر است با نسبت هزینه‌های دو سبد کالای یکسان در دو جامعه بر حسب ارزهای ملی. به زبان ساده‌تر(و البته غیر علمی اما عامه‌پسندتر)، با یک دلار درآمد در ایران و دیگر کشورها، چقدر قدرت خرید داریم؟ منبع: https://data.worldbank.org/indicator/NY.GDP.MKTP.PP.CD?end=2022&start=1990 📝#محمدحسین_یزدانی_بخش ✅ارزیابی‌ها، دیدگاه‌ها، پیشنهادها: 🌐https://eitaa.com/yazdanibakhsh 🔰دیگر یادداشت‌ها: 🌐https://eitaa.com/aghamoalem

✅#یادداشت ✅#فرهنگ_شهروندی 🗒 موضوع: #شاه_خدا_بیامرز (قسمت دهم) 🔵در آستانه‌ی دهه‌ی فجر انقلاب اسلامی و تبلیغات مدافعان حکومت پهلوی، بد نیست چند آمار رسمی را بررسی کنیم. 🔵ایران، با تقریب خوبی، همواره یک درصد از جمعیت جهان را داشته است؛ پس اگر یک درصد از تولید ثروت، تولید علم، بهداشت و ... را داشته باشیم، در جایگاه عادی اما نه شایسته‌ی خود قرار داریم. 🔵سهم کشور ما از تولید علم جهان در پیش از انقلاب، چیزی حدود یک در ده هزار یا یک صدم درصد بوده است. یعنی فقط یک صدم سهم جمعیتی کشورمان. این میزان در سال 1990(ده سال پس از انقلاب)، ده برابر می‌شود، یعنی یک دهم درصد یا یک در هزار تولید علم جهان، که هنوز نسبت به سهم جمعیتی کشور، 10 برابر کمتر است. 🔵در سال 2010، یعنی 30 سال پس از انقلاب، این عدد به حدود یک درصد می‌رسد، یعنی به سهم برابر با جمعیت کشور از جمعیت جهان. 🔵این مطلب را به کمک دستیار هوش مصنوعی گوگل، Gemini تولید کرده‌ایم. https://g.co/gemini/share/2b7713fc8a1a 📝#محمدحسین_یزدانی_بخش ✅ارزیابی‌ها، دیدگاه‌ها، پیشنهادها: 🌐https://eitaa.com/yazdanibakhsh 🔰دیگر یادداشت‌ها: 🌐https://eitaa.com/aghamoalem