هدایت شده از صدای طلبه
*⃣ تهدیدهای فیفا جواب داد/ علما هیچ وقت پیش‌قدم نبودند/ حسن مدرس: خداوند در زنان لیاقت انتخاب قرار نداده.
🔹گویا سرانجام ورود زنان را به ورزشگاه‌ها برای دیدن بازی‌ها اجازه داده‌اند؛ اجازه‌ای از سر ناگزیری و بر اثر فشارهای بین‌المللی و پس از تهدیدهای فیفا. تغییرات در فقه و فتاوای شرعی یا سنت‌های دینی، همیشه همین‌گونه بوده است؛ یعنی هیچ تغییری درون‌زا نبوده و فقهای ما در تغییر هیچ فتوایی قدم پیش نگذاشته‌اند. نخست جامعه و عرف تغییر کرده و سپس فقه و دستگاه استنباطات شرعی، اندک اندک وضع جدید را پذیرفته و حتی برای آن وجه شرعی یافته است؛ البته پس از سال‌ها ایستادگی و سرسختی و #هزینه‌سازی.
🔸نمونه‌های مشهور آن، دوش حمام، رادیو، بلندگو، بیمه، بیع معاطاتی و حضور زنان در انتخابات است که سال‌ها جزء منکرات و اقبح قبایح بود. آنچه امروز نزد اهل شرع و فقهای حوزه در ایران، حجاب کامل و مطلوب زن، محسوب می‌شود، صد سال پیش به هیچ وجه پذیرفتنی نبود.
🔹در عصر مشروطه، شیخ فضل‌الله نوری، قانون‌نویسی را در مجلس شورا، اعلان جنگ با خدا و رسول خدا می‌دانست اما امروز پیروان همو برای رفتن به مجلس سر و دست می‌شکنند. تا سال ۱۳۵۰، مطبوعات دینی سرشار بود از مقالاتی که ورود زنان را به انتخابات حرام قطعی می‌شمردند. سخنان مرحوم سید حسن مدرس در مجلس شورا (جلسۀ روز هشتم شعبان ۱۳۲۹ق) مشهور است که گفت: برهان این است که امروز ما هر چه تأمل می‌کنیم می‌بینیم خداوند قابلیت در اینها (زنان) قرار نداده است که لیاقت حق انتخاب را داشته باشند. عقول آنها استعداد ندارد و گذشته از اینکه در حقیقت نسوان در مذهب اسلام ما در تحت قیومت رجال‌اند: الرجال قوامون علی النساء. ابداً حق انتخاب نخواهند داشت. دیگران باید حفظ حقوق زن‌ها را بکنند که خداوند هم در قرآن می‌فرماید در تحت قیومیت‌اند و حق انتخاب نخواهند داشت؛ هم دینی هم دنیوی. این مسئله‌ای بود که اجمالاً عرض شد.
🔸پس از این نیز داستان همین گونه خواهد بود؛ یعنی بیشتر تغییرات همچنان از بیرون بر فقه تحمیل می‌شود. اگر امروز دو هزار دلیل عقلی، عرفی و حتی از متون دینی برای جواز دوچرخه‌سواری زنان بیاوری، به اندازۀ آنچه در کوچه‌ها و خیابان‌ها می‌گذرد، در درازمدت در فتوای مجتهدان اثر ندارد. نواندیشان دینی و جامعۀ روشنفکری می‌کوشند از رهگذر مباحث نظری و علمی، برخی احکام فقهی را تغییر دهند؛ اما گویا تغییر از این راه چندان آسان یا مقرون به صرفه نیست. تغییر همیشه و تقریبا بدون استثنا از راه بیرون بوده است.
🖊رضا بابایی
🆔@sedaye_talabeh