❇️و من الکبائر، الفرار من الزحف 🔹در منابع روایی امامیه، در برخی از احادیث معصومین (سلام الله علیهم) گناهان کبیره برشمرده شده است. جناب کلینی (رضوان الله علیه) در کافی شریف، در کتاب «الإیمان و الکفر»، باب «الکبائر» را مفتوح نموده و احادیثی را نقل کرده است. از جمله این روایت: عَلِيُّ بْنُ إِبْرَاهِيمَ عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ عِيسَى عَنْ يُونُسَ عَنْ عَبْدِ اللَّهِ بْنِ مُسْكَانَ عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ مُسْلِمٍ عَنْ أَبِي عَبْدِ اللَّهِ (سلام الله علیه)، قَالَ: سَمِعْتُهُ يَقُولُ: «الْكَبَائِرُ سَبْعٌ قَتْلُ الْمُؤْمِنِ مُتَعَمِّداً وَ قَذْفُ الْمُحْصَنَةِ وَ الْفِرَارُ مِنَ الزَّحْفِ وَ التَّعَرُّبُ بَعْدَ الْهِجْرَةِ وَ أَكْلُ مَالِ الْيَتِيمِ ظُلْماً وَ أَكْلُ الرِّبَا بَعْدَ الْبَيِّنَةِ وَ كُلُّ مَا أَوْجَبَ اللَّهُ عَلَيْهِ النَّارَ». 📚الكافي (ط - الإسلامية)، ج‏2، ص: 277 🔹در تفسیر فرات کوفی هم روایتی وارد شده که، اکبر کبائر را برمی شمارد: فُرَاتٌ قَالَ حَدَّثَنِي جَعْفَرُ بْنُ مُحَمَّدٍ الْفَزَارِيُّ مُعَنْعَناً عَنْ أَبِي عَبْدِ اللَّهِ (سلام الله علیه) قَالَ: أَكْبَرُ الْكَبَائِرِ سَبْعٌ الشِّرْكُ بِاللَّهِ الْعَظِيمِ وَ قَتْلُ النَّفْسِ الَّتِي حَرَّمَ اللَّهُ وَ أَكْلُ أَمْوَالِ الْيَتَامَى وَ عُقُوقُ الْوَالِدَيْنِ وَ قَذْفُ الْمُحْصَنَةِ وَ الْفِرَارُ مِنَ الزَّحْفِ . 📚تفسير فرات الكوفي، ص: 102 @alfigh_alosul

❇️الفرار من الزحف؛ در منابع عامه اخبار خیلی کمی - شاید دو یا سه روایت- درباره «الفرار من الزحف» در منابع عامه وارد شده است. در سنن النسائی این نبوی را نقل کرده اند: 8655/ 1- أَخْبَرَنِي عَمْرُو بْنُ عُثْمَانَ بْنِ سَعِيدِ بْنٍ كَثِيرٍ قَالَ: حَدَّثَنَا بَقِيَّةُ عَنْ بُجَيْرٍ عَنْ خَالِدٍ وَ هُوَ ابْنُ مَعْدَانَ قَالَ: حَدَّثَنَا أَبُو رُهْمٍ السَّمَاعِيُّ أَنَّ أَبَا أَيُّوبَ الْأَنْصَارِيَّ حَدَّثَهُ أَنَّ رَسُولَ اللَّهِ صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَ سَلَّمَ قَالَ: «مَنْ مَاتَ يَعْبُدُ اللَّهَ لَا يُشْرِكُ بِهِ شَيْئًا وَ يُقِيمُ الصَّلَاةَ وَ يُؤْتِي الزَّكَاةَ وَ يَصُومُ شَهْرَ رَمَضَانَ وَ يَجْتَنِبُ الْكَبَائِرَ فَلَهُ الْجَنَّةُ». فَسَأَلَهُ مَا الْكَبَائِرُ؟ قَالَ: «الْإِشْرَاكُ بِاللهِ وَ قَتْلُ النَّفْسِ الَّتِي حَرَّمَ اللَّهُ وَ فِرَارُ يَوْمِ الزَّحْفِ». 📚سنن النسائي، ج‏5، ص: 198 ✍️ در نقل این روایت هم مبتلا به فراموشی شده اند و فرار بزرگان شان از صحنه جنگ را از یاد برده بودند. @alfigh_alosul

❇️علت تحریم «الفرار من الزحف» در کلام امام رضا(سلام الله علیه) 🔹امام رضا (سلام الله علیه) در پاسخ به سؤالات محمد بن سنان، بیانی مفصل دارند که در فرازی از آن به علت تحریم «الفرار من الزحف» پرداخته اند: وَ حَرَّمَ اللَّهُ الْفِرَارَ مِنَ الزَّحْفِ لِمَا فِيهِ مِنَ الْوَهْنِ فِي الدِّينِ وَ الِاسْتِخْفَافِ بِالرُّسُلِ وَ الْأَئِمَّةِ الْعَادِلَةِ ع وَ تَرْكِ نُصْرَتِهِمْ عَلَى الْأَعْدَاءِ وَ الْعُقُوبَةِ لَهُمْ عَلَى إِنْكَارِ مَا دُعُوا إِلَيْهِ مِنَ الْإِقْرَار بِالرُّبُوبِيَّةِ وَ إِظْهَارِ الْعَدْلِ وَ تَرْكِ الْجَوْرِ وَ إِمَاتَتِهِ وَ الْفَسَادِ وَ لِمَا فِي ذَلِكَ مِنْ جُرْأَةِ الْعَدُوِّ عَلَى الْمُسْلِمِينَ وَ مَا يَكُونُ فِي ذَلِكَ مِنَ السَّبْيِ وَ الْقَتْلِ وَ إِبْطَالِ حَقِّ دِينِ اللَّهِ عَزَّ وَ جَلَّ وَ غَيْرِهِ مِنَ الْفَسَاد. خداوند متعال، فرار از جنگ را به این دلایل تحریم کرد: به دلیل آنکه در صورت فرار از جنگ وهن دین میشود، جایگاه رسولان و امامان عادل خفیف و کوچک و حقیر میشود، یاری و نصرت آنان در برابر دشمنان و مجازات کردن آنها رها میشود؛ در حالیکه، دشمنان الهی اقرار به ربوبیت خداوند متعال و اظهار عدل و ترک جور و ستم و فساد را انکار میکردند. و دلیل دیگر تحریم فرار از جنگ، جرأت و جسارت یابی دشمنان بر علیه مسلمین است و نتیجه ای که در این جسارت وجود دارد؛ به اسارت گرفتن مسلمانان و کشتار آنها و ابطال حقانیت دین الهی و سایر مفاسد. 📚من لا يحضره الفقيه، ج‏3، ص: 565/ عيون أخبار الرضا عليه السلام، ج‏2، ص: 92 @alfigh_alosul

❇️مصائب پژوهشهای جدید 🔹امشب (8/ 7/ 1403) در حال داوری مقاله ای برای یکی از مجلات حوزوی بودم. نویسنده مقاله تلاش کرده است مسئله ای مستحدثه را حل نماید. و برای این امر، به سهولت و بدون توجه به عدم حجیت «فقه مقاصد»، صرفاً با استناد به همین عنوان میخواست نتیجه مطلوب خود را بگیرد. 🔹کسانی که به «فقه مقاصد» دامن زدند، آیا به این نکته هم توجه داشتند که اگر چنین فضایی به وجود آید و گسترده گردد، طلاب و نویسندگان جوانِ حوزوی این چنین تلقی خواهند کرد که فقه مقاصد هم از عناصر فقهی امامیه است و منعی از استناد به آن وجود ندارد؟ و با استفاده روزافزون از این عنصر و نظایر آن، فقه امامیه متبدل به فقه عامه گردد؟ @alfigh_alosul

❇️مسالک در حقیقت اطلاق ✍استاد آیت الله شهیدی (دام عزه) 🔹در این که حقیقت اطلاق چیست، سه وجه وجود دارد: 1⃣وجه اول: اطلاق ظهور خطاب است در این که «ما سکت عنه لم یرده» که قول صحیح همین است. 2⃣وجه دوم: اطلاق حکم عقل است. یعنی اطلاق صرفا حکم عقل به تنجیز و تعذیر است. به این معنا که در موارد شک و احتمال این که مولی در مقام بیان تمام المراد باشد و مقید متصلی نیز ذکر نکند عقل می گوید این منجز و معذر است. محقق خویی رحمه الله در مصباح الاصول این وجه را اختیار کردند. 3⃣وجه سوم: اطلاق یک حجت عقلائیه است. به این معنا که وقتی خطابی از مولی صادر شود و قرینه متصله بر اهمال و تقیید ذکر نشود، عقلاء به آن احتجاج می‌کنند بر این‌که تمام الموضوع در مراد جدی مولی نیز همین است و اگر تمام الموضوع در مراد جدی را همین امری که در خطاب ذکر شده است، ندانید و عملا از آن تخلف کنید معذور نخواهید بود. و موضوع این حجت عقلائیه این نیست که مولی واقعا در مقام بیان باشد بلکه موضوع آن این است که خطابی از مولی صادر شود و قرینه متصله بر تقیید و اهمال در کنار آن ذکر نشود، ولو آن ناشی از ظهور حال نباشد بلکه ناشی از تعبد عقلایی بین موالی و عبید است که منشأ احتجاج می‌شود. و در این صورت اگر قرینه منفصله بر اهمال اقامه شود عقلاء از باب حجت اقوی به آن اخذ می‌کنند و از حجیت خطاب مطلق در کشف تمام مراد جدی رفع ید می‌نمایند. @alfigh_alosul

صد و هجدهمین جلسه شنبه‌های فقهي با موضوع بررسی فقهی عقب نشینی از جنگ در محضر حجت‌الاسلام محمد متقیان تبریزی شنبه ۱۴ مهرماه ۱۴۰۳ https://eitaa.com/shfeghhi https://t.me/shfeghhi

چکیده بحث : در مواجهه با کفار حربی، اصل بر محاربه و اقامه جنگ با آنهاست و ترک جنگ یا فرار از جنگ، علاوه بر اینکه ترک تکلیف الزامی است و همین هم برای عقوبت کفایت میکند، موضوع آیه 15 و 16 سوره مبارکه انفال و برخی روایات نیز است که «فرار من الزحف» را حرام دانسته و در برخی روایات آن را از اکبر کبائر برشمرده اند. با این وجود، برخی فقها تصریح کرده اند که همین کبیره در برخی حالات (مانند ظن به هلاکت) جایز میباشد و برخی دیگر در مقابل، وجوب «ثبات» را بیان کرده اند. امروزه، میتوان از «فرار من الزحف» به عنوان «عقب نشینی» نیز تعبیر نمود؛ عقب نشینی به معنای ترک جنگ با دشمن و فرار از میدان محاربه. این اقدام، به دو صورت میتواند باشد؛ عقب نشینی تاکتیکی که به غرض بازگشت به جنگ انجام میگیرد و عقب نشینی غیرتاکتیکی. شارع مقدس در همان دو آیه شریفه، جواز فرار و عقب نشستن و پشت کردن به دشمن را در دو حالت (متحرفاً لقتالٍ أو متحیزاً الی فئة) صادر کرده است که از آن به «عقب نشینی تاکتیکی» تعبیر میشود. برخی از فقها با استناد به ادله ای در غیر از این دو حالت نیز جواز فرار را فتوا داده اند که به نظر میرسد استدلال به ادله ناتمام بوده و فتوا به جواز فرار و عقب نشستن از جنگ مخدوش میباشد.

✍در این فایل، کلمات فقهایی که حاشیه بر مکاسب داشته اند پیرامون «ولایت نبی و ائمه معصومین (سلام الله علیهم)» به صورت نموداری جمع آوری شده است. @alfigh_alosul

📚کتاب: سیاحت شرق ✍نویسنده :سید محمدحسن حسینی قوچانی معروف به آقا نجفی قوچانی (رضوان الله علیه) 🔹نویسنده، از شاگردان آخوند خراسانی است. در این کتاب، خاطرات مهمی از دوران مشروطه را نقل میکند. @alfigh_alosul

❇️تقیه ای که حرام است..... 🔹فقها در تقسیم موارد تقیه براساس احکام خمسه تکلیفی، به ذکر «تقیه حرام» نیز پرداخته اند. مورد اصلی برای این قسم از تقیه، با استناد به برخی از روایات همان موضوع «دماء» است. (شهید اول، القواعد و الفوائد ج2 ص 158) محقق خوئی (رضوان الله علیه) در بیان این قسم از تقیه، به مورد دیگری هم اشاره میدارد: «و الصحيح أن يمثل للتقية المحرمة بالقتل كما مر، و بما إذا كانت المفسدة المترتبة على فعل التقيّة أشد و أعظم من المفسدة المترتبة على تركها، أو كانت المصلحة في ترك التقيّة أعظم من المصلحة المترتبة على فعلها، كما إذا علم بأنه إن عمل بالتقية ترتب عليه اضمحلال الحق و اندراس الدين الحنيف و ظهور الباطل و ترويج الجبت و الطاغوت، و إذا ترك التقيّة ترتب عليه قتله فقط أو قتله مع جماعة آخرين، و لا إشكال حينئذٍ في أن الواجب ترك العمل بالتقية و توطين النفس للقتل، لأن المفسدة الناشئة عن التقيّة أعظم و أشد من مفسدة قتله..... و لعله من هنا أقدم الحسين (سلام اللّٰه و صلواته عليه) و أصحابه (رضوان اللّٰه عليهم) لقتال يزيد بن معاوية و عرضوا أنفسهم للشهادة و تركوا التقيّة عن يزيد، و كذا بعض أصحاب أمير المؤمنين (عليه السلام) بل بعض علمائنا الأبرار (قدس اللّٰه أرواحهم) و جزاهم عن الإسلام خيراً كالشهيدين و غيرهما». 📚موسوعة الإمام الخوئي، ج‌5، ص: 224‌ @alfigh_alosul

❇️محدوده حکم حاکم مسلمین ✍حضرت آیت الله سیدمحمودهاشمی شاهرودی (رضوان الله علیه) سؤال 91: متى يكون حكم الحاكم الشرعي سارياً و نافذاً حتى على غير مقلّديه‌؟ جواب: حكم الحاكم نافذ مطلقاً في جميع المسائل حتى على غير مقلّديه بل حتى على سائر المجتهدين إلا في صورة واحدة، وهي ما إذا كان كاشفاً عن الواقع كموارد المرافعات وثبوت الهلال - لا ما كان على أساس ممارسته لولايته العامة في شؤون المسلمين - ففي هذه الصورة تجوز مخالفته. 📚الصراط، ج۱ ص ۳۰ @alfigh_alosul

❇️به هر وسیله ممکنی دفاع کنید.... ✍امام خمینی (رضوان الله علیه) 1⃣مسألة 1: لو غشي بلاد المسلمين أو ثغورها عدوّ يخشى منه على بيضة الإسلام‌و مجتمعهم يجب عليهم الدفاع عنها بأيّة وسيلة ممكنة من بذل الأموال و النفوس. 2⃣مسألة 2: لا يشترط ذلك بحضور الامام عليه السلام و إذنه و لا إذن نائبه الخاص أو العام،فيجب الدفاع على كل مكلف بأيّة وسيلة بلا قيد و شرط. 3⃣مسألة 3: لو خيف على زيادة الاستيلاء على بلاد المسلمين و توسعة ذلك‌و أخذ بلادهم أو أسرهم وجب الدفاع بأيّة وسيلة ممكنة. 📚تحرير الوسيلة، ج‌1، ص: 485 @alfigh_alosul