🔖تاملاتی در #هستی_شناسی_نظام (سیستم) 📌2.ضرورت و اهمیت 🔹اگر #عقلانیت زیربنایی‌ترین مفهوم نظری #تمدن نوین #غرب است، شاید بی‌راه نباشد که مفهوم «سیستم» زیربنایی‌ترین مفهوم کاربردی و عملی این تمدن بدانیم. ما درباره‌ی عقلانیت، هم بیشتر خوانده‌ایم و ترجمه کرده‌ایم و هم تا حدی موضع خود را روشن کرده و نوشته‌ایم. اگر تا چندی پیش -به‌خاطرغلبه‌ی روح اخباری‌گری در بینش ما- عقل کاملا در مقابل #نقل تفسیر می‌شد و عقل‌گرایی در مقابل دین و ایمان‌گرایی قرار می‌گرفت؛ امروزه متفکرین و صاحبان قلم به راحتی از واژه « #عقلانیت_اسلامی» سخن می‌گویند. این بدین معناست که ذاتِ واژهِ عقلانیت دیگر سرتاسر غربی و نجس محسوب نمی‌شود که نشود برایش پسوند اسلامی آورد. امروزه ما معتقدیم، عقلانیت تبلوریافته در اندیشه اسلامی، از جهات متعدد بر عقلانیت‌های غربی برتری دارد. (برای نمونه ر.ک: مقاله رئالیسم انتقادی حکمت صدرایی، حمیدپارسانیا) 🔹اما مفهوم #سیستم اینطور نیست. هرچند سیستم و نظریه‌ی سیستم‌ها در علوم مهندسی به صورت کاربردی تدریس می‌شود، اما کمتر #به_مثابه_نظریه مطالعه و بحث شده است و از آن کمتر، موضع اثباتی و حلی توسط اندیشمندان بومی درباره آن گرفته شده است. همان اهمیتی که در کاوش مفهوم عقلانیت و نظریه‌پردازی بومی حول آن وجود دارد، درباره مفهوم سیستم وجود دارد؛ اگر بیشتر نباشد! 🔹با این همه، این‌ها همگی دفاعی جدلی و از جنس مماشات با خصم، درباره اهمیت و ضرورت تاملات هستی‌شناختی نظام (سیستم) است. حتی اگر این مفهوم، این منزلت معرفتی را در شکل‌دهی به #علم و #تمدن بشری خصوصا در قرن اخیر نداشت، باز هم به‌عنوان یک مفهوم عادی این حق را داشت درباره‌اش تامل صورت بگیرد. همانطور که در فلسفه از «جسم» بحث می‌کنیم و اقوال مختلف را می‌آوریم و درباره اینکه از «#اجزا_صغار_صلبه» تشکیل شده یا نه گفت‌وگو می‌کنیم؛ چرا از کلی‌طبیعی «سیستم» بحث نکنیم؟ بحثی که به مراتب مهم‌تر و راهگشاتر است. همچنان‌که حکمای اسلامی، تعاریف #جوهر و #عرض و #جسم و #صورت و #ماده را از فیلسوفان یونانی گرفتند، آوردند، خواندند، بحث ‌نمودند و بیش‌ازپیش در آن واکاوی نمودند. الکلام الکلام. 🌐 @aliebrahimpour_ir