🌺 تفسیر آیه سوره #الجمعه از تفسير شریف المیزان 🌺 تفسیر آیه1⃣1⃣ سوره #الجمعه از تفسير شریف المیزان 🔰وَ إِذَا رَأَوْا تجَرَةً أَوْ لهَْواً انفَضوا إِلَيهَا وَ تَرَكُوك قَائماً ...1⃣1⃣ 🔸كلمه #انفضاض كه مصدر (انفضوا) است - به طورى كه راغب گفته - به معناى شكسته شدن چيزى، و متلاشى شدن اجزاى آن است ، و در مورد آيه استعاره شده براى متفرق شدن مردم از محل نماز. 🔸روايات وارده از ائمه اهل بيت (عليهم السلام ) و از طرق اهل سنت متفقند در اينكه كاروانى از تجار وارد مدينه شد، و آن روز روز جمعه بود، و مردم در نماز جمعه شركت كرده بودند. رسول خدا (صلى اللّه عليه و آله وسلم ) مشغول خطبه نماز بود. كاروانيان به منظور اعلام آمدن خود، طبل و دائره كوبيدند، مردم داخل مسجد، نماز و رسول خدا (صلى اللّه عليه و آله وسلم ) را رها نموده، به طرف كاروانيان متفرق شدند. اين آيه شريفه بدين مناسبت نازل شد. و بنابر اين منظور ازهمان استعمال طبل و دائره و ساير آلات طرب به منظور جمع شدن مردم است. و ضمير در اليها به تجارت برمى گردد، چون مقصود اصلى مردم از متفرق شدن همان رسيدن به تجارت بود، و طبل و دائره وسيله اى براى تجارت بوده، نه مقصود اصلى. 🔸بعضى از مفسرين گفته اند: ضمير #اليها به كلمه (احدهما - يكى از لهو يا تجارت ) كه در تقديربرمى گردد، گويا فرموده: (انفضوا الى اللّه و، و انفضوا الى التجاره ) يعنى: يا به طرف سر و صداى طبل متفرق شدند، و يا به طرف تجارت، چون هر يك از اين دو عامل سبب جداگانه اى بود، براى متفرق شدن مردم. و به همين جهت در آيه شريفه با آوردن كلمه #اءو بين آن دو ترديد انداخت، و نفرمود (تجاره و لهوا) و ضمير مذكور هم صلاحيت براى برگشتن به هر دو عامل را دارد. خواهى گفت: بايد ضمير با مرجعش از نظر مذكر و مونث بودن مطابق باشد، و كلمه #لهو مذكر، و ضمير (اليها) مونث است چ. جواب مى گوييم: بله ، قاعده همين است، ليكن كلمه #لهو چون در اصل مصدر است، لذا هم مى شود ضمير مذكر به آن برگردانيد و هم مونث. 🔸و باز به همين جهت است كه (ما عند اللّه ) را بهتر از هر دو دانسته ، و فرموده: (خير من اللهو و من التجاره ) و آن دو را جدا جدا ذكر كرد، و نفرموده: (خير من اللهو و التجاره ). (قل ما عند اللّه خير من اللهو و من التجاره و اللّه خير الرازقين ) - در اين قسمت از آيه به رسول خدا (صلى اللّه عليه و آله وسلم ) امر مى كند كه مردم را به خطايى كه مرتكب شدند متنبه كند، و بفهماند كه كارشان چقدر زشت بوده. و مراد از جمله (ما عند اللّه ) ثوابى است كه خداى تعالى در برابر شنيدن خطبه و موعظه در نماز جم عه عطاء مى فرمايد. 🔸و معناى جمله اين است كه: به ايشان بگو آنچه نزد خدا است از لهو و تجارت بهتر است، براى اينكه ثواب خداى تعالى خير حقيقى و دائمى، و بدون انقطاع است، و اما آنچه در لهو و تجارت اگر خير باشد خيرى خيالى و غير دائمى و باطل است. و علاوه بر اين، چه بسا خشم خدا را در پى داشته باشد، همچ نان كه لهو هميشه خشم خداى تعالى را در پى دارد. بعضى از مفسرين گفته اند: كلمه #خير كه در آيه استعمال شده معناى افعل التفضيل را ندارد (يعنى كلمه #خير به معناى (بهتر) نيست بلكه به معناى (خوب ) است )، همچنان كه در آيه (ءارباب متفرقون خير ام اللّه الواحد القهار) اين چنين است ، و اين گونه استعمالها در مورد كلمه مذكور شايع است. 🔸و در آيه شريفه كه مى فرمايد: (و اذا راوا...)، التفاتى از خطاب (فانتشروا - متفرق شويد) به غيبت (و اذا راوا - و چون لهو و تجارتى مى بينند)، به كار رفته ، و نكته آن تأكيد مفاد سياق - يعنى آن عتاب و استهجانى كه در عمل آنان بود - است، و مى خواهد بفهماند اين مردم كه از شرافت و افتخار گوش دادن به سخنان شخصى چون خاتم انبياء اعراض مى كنند، قابليت آن را ندارند كه پروردگارشان روى سخن به ايشان بكند. 🔸در جمله (قل ما عند اللّه خير)هم اشاره اى به اين اعراض خدا هست، چون مى توانست خداى تعالى را گوينده قرار دهد، و بفرمايد (آنچه نزد ما است بهتر است ) ولى به پيامبرش فرمود از قول او به ايشان بگويد آنچه نزد خداست بهتر است و در همين مقدار هم به پيامبرش نفرمود (قل - به ايشان بگو) تنها فرمود: #قل همچنان كه اول آيه هم كه فرمود و اذا راوا ضمير آن را بدون داشتن مرجع آورد، چون قبلا نامى از ايشان نبرده بود، تا ضمير به ايشان برگرداند، بلكه به دلالت سياق اكتفاء نمود، و همه اينها شدت خشم و اعراض خداى تعالى را از ايشان مى رساند. و كلمه #خير الرازقين يكى از اسماى حسناى خداست، نظير رازق، كه آن نيز نام او است. و ما در سابق درباره معناى رازقيت خداى تعالى بحث كرديم. ____________ 🌷شادی روح علامه طباطبایی ره صلوات👇 https://eitaa.com/joinchat/3198156911C12d6d8964a