✴️✳️ نظریه «دولت رانت نفتی» چیست؟ 👈پیشینه‌ی نظریّه‌ی «دولت‌رانت‌خوار‌نفتی» در ایران به نخستین دهه‌ی زمامداری پهلوی دوم بازمی‌گردد. در 1352 که بهای نفت به بشکه‌ای 30 دلار افزایش یافت، دلار فراوان به خزانه‌ی کشور سرازیر شد که بخشی از آن صرف هزینه های تسلیحاتی و تجهیز ارتش گردید و بخش دیگری پس از تبدیل به ریال، به درون جامعه تزریق شد. 🔺 آن‌گاه این نظریّه‌ی سست نیز به میان آمد که استوار شدن پایه‌های نظامی (ارتش) و امنیّتی (ساواک) رژیم، و رسیدن (ادّعایی) کشور به جایگاه پنجمین قدرت نظامی جهان، به اعتبار دلارهای نفتی بوده‌است. 🔺در آغاز همان دهه(1350)، محمدعلی‌همایون‌کاتوزیان، نظریّه‌ی «دولت ‌رانت ‌نفتی» را در کتاب«اقتصاد سیاسی ایران» مطرح کرد و بدین‌سان، موضوع ناکارآمدی‌های اقتصاد تک‌محصولی در محافل کارشناسی و دانشگاهی، جای خود را به نظریه‌ی پیش‌گفته‌ داد. 🔺اینک، کم ‌و بیش چهار دهه پس از آن، افزایش چشمگیر بهای نفت، در کنار کارکرد دولت‌هایی که درآمدهای نفتی را صرف وارد کردن کالاهای مصرفی و هزینه‌های روزانه می‌کنند و با برداشت از حساب‌های ذخیره‌ی ارزی، از بهسازی و گسترش زیرساخت‌های اقتصادی غافل می‌مانند، بار دیگر نظریّه‌ی «دولت‌رانت‌نفتی» به موضوعی داغ بدل شده‌است. #دولت_رانت_نفتی #نفت #رانت @amniatemeli

✳️ دولت‌های رانتیر به چه معناست؟ 👈 به دولت‌هایی گفته می‌شود، که از منابع مستقل مالی به جز مالیات از جامعه برخوردار بوده و بنابراین با استقلال بیشتری می‌توانند سیاست‌ها و خواست‌های دولتی را به اجرا گذارند. 🔺ماهیت دولت رانتیر به­ گونه‌ای است که در آن جامعه وزنهٔ قابل اعتنایی به ­شمار نمی‌رود، چرا که دولت در سایه­ دریافت رانت‌ها از خارج (با فروش نفت یا هر ماده­ خام دیگر) دیگر به منابع داخلی درآمد (مالیات‌ها، عوارض و صدور کالاهای صنعتی و...) احساس نیاز نمی‌کند. 🔺رانت اصطلاحی است که ازعلم اقتصاد واردمباحث سیاسی واقتصاد سیاسی شده است. 🔺رانت درعلم اقتصاد، به اجاره زمین و اجاره بها اطلاق میگردد و به طورکلی هرگونه درآمدی که حاصل کاروتلاش تولیدی نباشد، تحت عنوان رانت نام گذاری می‌شود. 🔸دراقتصاد سیاسی، رانت به درآمدهایی اطلاق میشودکه ازمنابع خارجی (فروش موادخام، منابع زیرزمینی و...)به تملک دولت درمی آیدوازیک فعالیت مولداقتصادداخلی به دست نمی آیدمثل درآمدهای نفتی / منبع آرشیو مناظره سیاسی #رانت #دولت_رانتیر @amniatemeli

✳️ انواع رانت 1️⃣رانت اقتصادی : این رانت ناشی ازعوامل اقتصادی ای مثل سیاست‌های حمایتی،کنترل قیمتها، نحوه توزیع بودجه واعتبارات دولتی، محدودیتهای بازرگانی و... است. 2️⃣ رانت سیاسی : به مواقعی که دولت واحزاب صاحب قدرت که توزیع وتصمیم گیری درخصوص منابع ثروت وقدرت رادراختیاردارندوبین افراد جامعه تبعیض قائل شونداطلاق می‌شود. 3️⃣ رانت اجتماعی : برخورداری ازبرخی امتیازات ویژه که خارج ازصلاحیتهای فردی وشایستگی‌های ذاتی برخی افرادنصیبشان می‌گردد. مثلاً برخورداری ازیک موقعیت شغلی، روابط خویشاندی، قرارگرفتن دریک گروه یاتشکل خاص 4️⃣ رانت اطلاعاتی : دستیابی زودهنگام وانحصاری به اطلاعات اقتصادی درزمینه‌هایی مثل بازارسهام، سیاست‌های پولی، ارزی، بازرگانی و... که منجربه شکل گیری رقالت ناسالم اقتصادی دربازار سرمایه می‌گردد. #رانت @amniatemeli