#تسلط_بر_آیات_الأحکام
🔹پیش نیاز اجتهاد🔹
از نگاه:
✔️ #شهید_ثانی
✅شهید ثانی ضمن بیان علومی که شرط فقاهت است و نیز مقدار تأثیر آن علوم در رسیدن به اجتهاد در علم فقه ، تصریح می فرماید که مجتهد باید آیاتی که در قرآن مجید مشتمل بر احکام فقهی است( حدود پانصد آیه) را حفظ باشد و یا معنای آیات را فهمیده باشد تا بتواند در هنگام استنباط به آنها مراجعه کند، چنانکه باید و لو با رجوع به منابع ناسخ را از منسوخ تشخیص دهد.
✅«والمعتبر من الكتاب الكريم معرفة ما يتعلق بالأحكام وهو نحو من خمسمائة آية، إما بحفظها، أو فهم مقتضاها ليرجع إليها متى شاء، ويتوقف على معرفة الناسخ منها من المنسوخ، ولو بالرجوع إلى أصل يشتمل عليه»
📚شرح لمعه
ج ۳ ص ۶۳ و ۶۴
🆔@andalibhamedani
بِسْمِ ٱللَّٰهِ ٱلرَّحْمٰنِ ٱلرَّحِيمِ
#قرآن_و_تفقه
✔️ اگر منظور از تفقه ، تفقه در همهٔ مجموعه و تمام منظومهٔ دین باشد ، جایگاه والای کتاب کریم در این بین بسیار واضح و آشکار و بی نیاز از بیان است ، اما آنچه در این مختصر به آن پرداخته می شود ، تأثیر مهم قرآن مجید در استنباط احکام فرعی فقهی است و به عبارت دیگر مقصود بررسی جایگاه قرآن در تفقه به معنای خاص کلمه و نیز در مقدمات آن است.
🛑 به نظر می رسد ارتباط تفقه به معنای خاص با قرآن مجید از پنج منظر قابل بررسی است:
✅۱/قرآن به عنوان اصلی ترین #مرجع در تفقه که جلوهٔ بارز آن در #آیات_الأحکام است ( البته در تعداد آنها آراء گوناگونی وجود دارد). و نیز آیاتی که در علم اصول به عنوان دلیل یک مسئلهٔ اصولی مثل خبر واحد، برائت و.... مطرح شده است (البته مسلم است که باید در اصل دلالت و یا حد و مرز دلالت آن آیات بحث شود) با مراجعهٔ مختصر به کتاب های گرانسنگ اصولی مثل رسائل و کفایه و...به این حقیقت پی می بریم و نیازی به ذکر نمونه نیست.
✅۲/قرآن به عنوان اصلی ترین #معیار و #محک برای نقد و سنجش و بررسی متون اخبار آحاد و تشخیص روایات معتبره از غیر آن ، حقیر در مباحث اصول به این نکته مفصل پرداخته ام که این سنجش باید در سه مرحلهٔ اصول اصیله ، شیوهٔ قانونگذاری شارع و اهداف عالیهٔ او صورت گیرد. مسلما لازمهٔ انجام این مهم تسلط بیشتر فقیه به قرآن است و فهم خصوص آیات الأحکام کافی نیست.
✅۳/قرآن به عنوان اصلی ترین #مفسر و #حاکم ( به اصطلاح اصولی) نسبت به روایات ، یعنی بین قرآن کریم و روایات ،تعاملی دو سویه برقرار است، و همانگونه که در فهم آیات می توان از روایات بهره گرفت ، در فهم روایات نیز باید از کتاب استفاده کرد ، مثلا اگر تعبیر قرآنی اکل مال به باطل و نیز تعبیر قرآنی لهو را در نظر بگیریم ، شاید بتوان گفت روایات مربوط به قمار ، هم به لحاظ حکم وضعی و هم به لحاظ حکم تکلیفی مضیق هستند یعنی مربوط به غیر مواردی هستند که اغراض عقلایی و مباح در کار باشد.
✅۴/قرآن به عنوان اصلی ترین #مرجح در تعارض روایات ، این بحث مفصل در علم اصول بررسی شده است.
✅۵/قرآن به عنوان اصلی ترین #مدرک و #شاهد برای همهٔ علوم ادبی (دخالت علم لغت و نحو و...در استنباط قابل انکار نیست) علاوه بر علوم ادبی ما در بخش مباحث الفاظ علم اصول نیز به موارد متعددی از استشهاد به قرآن مجید برخورد می کنیم( مراجعهٔ گذرا به مباحث الفاظ کتاب بسیار بسیار ارزشمند کفایه و.....شاهد مدعای ماست) .
🛑نتیجه این که:
✔️اولا/ اصل رسیدن به قوهٔ اجتهاد در احکام فقهی بدون مراجعه و مطالعه و آگاهی و استناد به قرآن حکیم قطعا میسر نیست.
✔️ثانیا / به کارگیری آن قوه نیز در عملیات استنباط فقهی یقینا منوط به سلطهٔ فقیه بر کتاب الهی است.
محمد عندلیب همدانی
یازدهم ماه مبارک رمضان۱۴۴۶
🆔@andalibhamedani