نشست علمی: تحلیل فلسفی- عرفانی هبوط آدم جلسه دوم #استاد_سوری @aqlemonavar

مقاله علمی پژوهشی در موضوع "حکمت متعالیه": «پیوند تشکیکی عرفان و برهان، و پیامدهای تعامل دوسویۀ آن‌ها» چکیده عرفان و فلسفه، روش‌های گوناگونی برای شناخت حقیقت دارند؛ یکی برپایۀ برهان‌های عقلی و دیگری با شهودهای قلبی سامان می‌یابد. اما این تفاوت روشی، لزوماً به تقابل محتوایی نخواهد انجامید؛ زیرا هریک از آن‌ها اگر برابر موازین پیش روند به حقیقت می‌رسند؛ حقیقتِ یگانۀ مشکّکی که هرکدام به­اندازۀ خویش، آن­را می­یابند. اختلاف این یافته‌ها طولی و تشکیکی است، نه عرضی و تقابلی؛ به­گونه­ای که یک حقیقت خارجی در دو سطح برتر و پست‌تر ادراکی، یافته می‌شود. درنتیجه گزاره­های برآمده از برهان و شهود، یکدیگر را تایید می­کنند، نه تکذیب. بنابراین گزاره­های عرفانی عقل‌پذیرند، نه عقل‌گریز یا عقل‌ستیز. ازسوی دیگر، هریک از این روش‌ها برتری­هایی بر دیگری دارند که تعامل دوسویۀ آن‌ها را بایسته می‌سازد. برخی از مهم‌ترین پیامدهای این تعامل عبارتند از: 1. نقش عقل در سنجش، تصویرسازی و اثبات محتوای شهودی. 2. نقش شهود در ژرفابخشی به تصور مسئله، یافتن حد وسط، و فزایندگی یقین عقلی. مقالۀ پیش­رو با روش توصیفی- تحلیلی، پیوند تشکیکی عرفان و برهان، و تعامل دوسویه آن‌ها را تبیین خواهد کرد. کلیدواژه‌ها: عرفان، فلسفه، پیوند تشکیکی، تفکیک‌ناپذیری، عقل‌پذیری عرفان. #استاد_سوری #مقاله لینک دسترسی: https://orj.sru.ac.ir/article_2068.html @aqlemonavar

#شرح‌المنظومة (ج۴۶: الفریدة الاولی، غرر فی الوجود الذهنی) (از: للشی ای الماهیه غیر الکون فی الاعیان) [درآمدی بر وجود ذهنی] #استاد_سوری @aqlemonavar

#شرح‌المنظومة (ج۴۷: الفریدة الاولی، غرر فی الوجود الذهنی) [پاسخ به دو پرسش مهم، درباره وجود ذهنی] #استاد_سوری @aqlemonavar

#شرح‌المنظومة (ج۴۸: الفریدة الاولی، غرر فی الوجود الذهنی) (از: ثم اشرنا الی وجوه من الادله) #استاد_سوری @aqlemonavar

#شرح‌المنظومة (ج۴۹: الفریدة الاولی، غرر فی الوجود الذهنی) (از: و الذات ای الماهیه و ذاتیاتها) [قلم و مرکّب الهی] #استاد_سوری @aqlemonavar

#شرح‌المنظومة (ج۵۰: الفریدة الاولی، غرر فی الوجود الذهنی) (از: ام، منقطعه بمعنی بل، کیف تحت مقوله الکیف) #استاد_سوری @aqlemonavar

کرسی آزاد اندیشی: "زوایا و جایگاه تجربه‌های نزدیک به مرگ" اساتید: نادر شکراللهی (دانشيار گروه معارف) روح‌الله سوری (استادیار گروه فلسفه) زمان: دوشنبه ۱۰ اردیبهشت؛ ساعت ۱۰ تا ۱۲ مکان: دانشگاه خوارزمی، دانشکده ادبیات و علوم انسانی (کرج)، سالن شماره دو @aqlemonavar @kharazmiuniversity

نشست علمی: زوایا و جایگاه تجربه‌های نزدیک به مرگ #استاد_سوری @aqlemonavar

#شرح‌المنظومة (ج۵۱: الفریدة الاولی، غرر فی الوجود الذهنی) (از: بعض و هو الفاضل القوشجی) #استاد_سوری @aqlemonavar

#شرح‌المنظومة (ج۵۲: الفریدة الاولی، غرر فی الوجود الذهنی) (از: قیل والقائل جماعه من الحکماء) [نقد و بررسی نظریه شَبَح مُحاکی] #استاد_سوری @aqlemonavar

با نام و ستایش خداوند فهرست مقاله‌های منتشره، همراه پیوند آن‌ها تقدیم می‌گردد. امید که سودمند باشد. تنها مقاله‌هایی دیدگاه استاد را بیان می‌کنند که ایشان تنها نویسنده، یا نویسنده اول (مسئول) آنها باشند. ۱. داستان انسان (عرفان ادبی۱) http://nasim-e-kherad.ismc.ir/article_153761.html ۲. توحید به روایت هشتم (عرفان ادبی۲) http://nasim-e-kherad.ismc.ir/article_153806.html ۳. رائحه رستاخیز (عرفان ادبی۳) http://nasim-e-kherad.ismc.ir/article_153844.html ۴. نور و نار (عرفان ادبی۴) http://nasim-e-kherad.ismc.ir/article_153873.html ۵. خلسه الهی (عرفان ادبی ۵) http://nasim-e-kherad.ismc.ir/article_165532.html ۶.اصالت وجود در فرایند فهم (حکمت متعالیه) http://fhi.hekmateislami.com/article_41120.html ۷. علم تفصیلی پیشین و قاعده بسیط الحقیقة (حکمت متعالیه) https://rimag.ricest.ac.ir/fa/Article/23675/rimag.ricest.ac.ir ۸. بازگشت علیت به تشان؛ چالش‌ها و پاسخ‌ها (حکمت متعالیه) http://pms.journals.pnu.ac.ir/article_3908.html ۹. مقایسه نامحدود وجودی با نامحدود کمی (حکمت متعالیه ؛ عرفان نظری) http://www.javidankherad.ir/article_38465.html ۱۰. وجود نامحدود خدا بر مبنای قاعده بسیط الحقیقة؛ چالش‌ها و پاسخ‌ها (حکمت متعالیه ؛ عرفان نظری) http://qabasat.iict.ac.ir/article_28944.html ۱۱. نقد و بررسی دیدگاه مشاء مبنی بر بساطت جسم از اجزای بالفعل، با تاکید بر دیدگاه علامه حسن‌زاده (حکمت متعالیه، نقد حکمت مشاء) http://nasim-e-kherad.ismc.ir/article_153829.html ۱۲. نقد و بررسی مکتب تفکیک با تاکید بر دیدگاه ایشان مبنی بر مخالفت دین با فلسفه (فلسفه دین) http://nasim-e-kherad.ismc.ir/article_153855.html ۱۳. نقش امام‌خمینی در گسترش عرفان اسلامی (عرفان نظری) https://ecc.isc.ac/showJournal/39600/261544/3315075 ۱۴. تنگ‌نای ادراک ذات الهی در عرفان اسلامی و راه برون‌رفت از آن (عرفان نظری) https://jop.ut.ac.ir/article_80204.html ۱۵. جایگاه هستی‌شناختی ذات الهی از دیدگاه حکمت متعالیه، عرفان و صوفی‌نمایان و نقد و بررسی آن (عرفان نظری، حکمت متعالیه) http://marefatfalsafi.nashriyat.ir/node/2929 ۱۶. تحلیل و نقد تبیین ابن‌سینا در حصر اقسام حکمت نظری به سه گرایش (روش‌شناسی، فلسفه مشا) https://philosophy.tabrizu.ac.ir/article_13786.html ۱۷. برون‌رفت نهایی حکمت متعالیه از چالش ارتباط متغیر با ثابت، برپایه اندیشه استاد جوادی آملی (حکمت متعالیه) https://jrt.shirazu.ac.ir/article_6515.html ۱۸. جستاری در ديدگاه‌های آيت‌الله جوادی آملی درباره علم اسلامی (فلسفه دین) http://marifat.nashriyat.ir/node/4195 ۱۹. حركت جوهری نفس و پيامدهای آن در نفس‌شناسی صدرايی (حکمت متعالیه) http://kherad.mullasadra.org/Article/33336 ۲۰. تبیین تفسیرهای گوناگون از قاعده «المتفرقات فی وعاء الزمان، مجتمعات فی وعاء الدهر» (حکمت متعالیه) http://phm.znu.ac.ir/article_249502.html ۲۱. خلسه الهی (عرفان ادبی ۶) http://nasim-e-kherad.ismc.ir/article_165532.html ۲۲. نقش ادراک امکان فقری در سبک زندگی توحیدی؛ آثار فردی و عملی (حکمت متعالیه) http://nasim-e-kherad.ismc.ir/article_167178.html?lang=fa ۲۳. بازخوانی و نقد حقیقت جسم از نگاه کلامی و فلسفی و ارائه دیدگاه برگزیده (حکمت متعالیه) http://mi.khu.ac.ir/article-1-198-fa.html ۲۴. تشکیک در وجود از دیدگاه علامه طباطبایی و استاد مصباح (حکمت متعالیه) https://nasim-e-kherad.ismc.ir/article_174305.html ۲۵. وجود نامحدود خدا از نگاه استاد مصباح و ارزیابی آن برپایه دیدگاه نهایی صدرالمتألهین (حکمت متعالیه) https://jitp.ut.ac.ir/article_96348.html ۲۶. پیوند تشکیکی عرفان و برهان، و پیامدهای تعامل دوسویۀ آن‌ها (فلسفه عرفان) https://orj.sru.ac.ir/article_2068.html #استاد_سوری #مقاله #فهرست_مقاله‌ها @aqlemonavar

برشی از جلسه ۱۳۲ تمهیدالقواعد، درباره: [اربعین کلیمی] #استاد_سوری @aqlemonavar

#مسبحات محتوا: مسبحات شش‌گانه زمان: ۲۱ دقیقه تلاوت مسبحات پیش از خواب، مورد تاکید روایات و از دستورهای مشترک، در بیش‌تر مکتب‌های سلوکی است. اکنون این مجموعه ازسوی کانال "به‌سوی سماء" به مخاطبان ارج‌مند تقدیم می‌شود. به‌امید دعای خیر. @sooyesama

#شرح‌المنظومة (ج۵۳: الفریدة الاولی، غرر فی الوجود الذهنی) [نقد و بررسی شک غزالی] #استاد_سوری @aqlemonavar

سخنرانی در همایش بین‌المللی "مسئله شر در اندیشه جدید و اسلامی" عنوان مقاله: رنج به‌مثابه پیش‌ران به خوشی‌های فراتر #استاد_سوری @aqlemonavar

چکیده مقالات همایش بین‌المللی «مسئله شر در اندیشه جدید و اسلامی» @aqlemonavar

سروده استاد که در پایان سخنرانی در همایش "مسئله شر" ارائه دادند: گاهی سخن کارآمدی هرگز ندارد معنا اگر پیوسته از بالا ببارد گاهی نگاهی خسته و پشتی خمیده گویاترین توصیف از داغ رسیده گاهی سخن با اشک بهتر گردد ابراز چون صادقانه می‌چکد از چشمه راز گاهی غمی داری درون سینه پنهان چون زلزله، چون سیل، چون غوغای طوفان لبخند تلخت بدتر از صد آه سرد است اندر خوشی‌هایت، رد رنج است و درد است بین تو و مردم بوَد انگار دیوار تنها خدا حال تو را می‌فهمد انگار بیگانه می‌گردند باتو دشمن و دوست گویا که تنها با خدا حال تو نیکوست سرگشته می‌آیی در آغوشش چو کودک گویی: عجب، این بود مادر؟ دیدم اینک این لحظه کوتاه شیرین، گنج دهر است پوشیده اندر لایه‌های رنج دهر است آری، خدا نزدیک و ما دوریم و مهجور می‌سوزد این دوری، به رنج، آن نور مستور #استاد_روح‌الله_سوری #شعر #گنج_رنج @aqlemonavar

کانالی با همین نام در تلگرام ایجاد شده است. آگهی آن ارسال می‌شود:

﷽ دکتر روح‌الله سوری استادیار فلسفه دانشگاه خوارزمی است. کانال «عقل منور» آثار گفتاری و نوشتاری او را در زمینه فلسفه و عرفان اسلامی، ازسوی شاگردان ایشان در ایتا و تلگرام انتشار می‌دهد. سپاس که مطالب را پیگیری کرده و لینک دعوت را برای علاقه‌مندان، می‌فرستید: @aqlemonavar ایتا و تلگرام

انا لله و انا الیه راجعون شهادت مظلومانه خادم جمهور و هیئت همراه را تسلیت می‌گوییم. امید که خدا ایشان را با اولیایش محشور کند و جای او را برای ملت ایران به بهترین وجه، پر نماید. @sooyesama

یکم خرداد روز بزرگ‌داشت ملاصدرا بود. بی‌گمان او فیلسوفی بزرگ، عارفی کامل و دین‌شناسی زبردست است. به‌این مناسبت، و با اندکی تاخیر، دو سرمقاله‌ای که پیش‌تر برای مجله «نسیم خرد» نگاشته شده، تقدیم می‌گردد. - سرمقاله شماره پنجم (نگاهی کوتاه به سرگذشت صدرالمتالهین): https://nasim-e-kherad.ismc.ir/article_153821.html - سرمقاله شماره ششم (نگاهی کوتاه به نوآوری‌های ملاصدرا): https://nasim-e-kherad.ismc.ir/article_153833.html برای بارگیری (دانلود)، پس از ورود به پیوند، بر گزینه "اصل مقاله" کلیک نمایید. @aqlemonavar

#شرح‌المنظومة (ج۵۴: الفریدة الاولی، غرر فی الوجود الذهنی) (از: قیل والقائل هو السید السند) [معنای خواب‌وارگی دنیا در ادبیات دینی و عرفانی] #استاد_سوری @aqlemonavar

#شرح‌المنظومة (ج۵۵: الفریدة الاولی، غرر فی الوجود الذهنی) (از: ثم اورد علی نفسه ان هذا هو القول بالشبح) #استاد_سوری @aqlemonavar

#استاد_سوری #اختیار_آدمی #اختیار_الهی #علم_پیشین_الهی #قضاء_قدر_عینی #قضاء_قدر_علمی #فرایند_علی_آفرینش جلسه با اساتید گروه زیست‌شناسی دانشگاه خوارزمی (جلسه یکم) @aqlemonavar

#شرح‌المنظومة (ج۵۶: الفریدة الاولی، غرر فی الوجود الذهنی) (از: و قیل و القائل هو المحقق الدوانی) #استاد_سوری @aqlemonavar

درس‌گفتارهای فلسفی عرفانی استاد سوری: ۱. درس‌گفتار «نهایةالحکمة» در ۳۸۳ جلسه (تکمیل شده): https://drive.google.com/drive/folders/1HaFH5gVbSOI-NphyItiSg0j8L0Y3E06w?usp=sharing ۲. درس‌گفتار «شرح الاشارات و التنبیهات» در ۲۷۲ جلسه (تکمیل شده): https://drive.google.com/drive/folders/1TjGJJ4Y0M-Q6Zg3xXAbMZ1ck1A8WYr8I?usp=drive_link ۳. درس‌گفتار «عرفان نظری» ۱۰۰ جلسه (تکمیل شده): https://drive.google.com/drive/folders/1R-GrfFXhR1yR1niIgP5rI5S_CpwDQ0xY?usp=drive_link ۴. درس‌گفتار «خلاصه نفس‌شناسی» ۸ جلسه (تکمیل شده): https://drive.google.com/drive/folders/1HZUHcnYvg_pDTusO0yZSvvdQu1Q5kTq7?usp=drive_link ۵. درس‌گفتار «شرح المنظومه» ۸۴ جلسه (در حال ارائه): https://drive.google.com/drive/folders/19DaCXL9A9TaVdqp6XnIkbOFwaSDci4Ue?usp=sharing ۶. درس‌گفتار «تمهید القداعد» ۱۴۵ جلسه (در حال ارائه): https://drive.google.com/drive/folders/1N-wjJvW4XYz9aHVGpzn2dMq2OqHRoX8z?usp=sharing 7. درس‌گفتار «مباحث اخلاقی» (در حال ارائه): https://drive.google.com/drive/folders/1BfWOWfqRx_Rr-b_e3AWldDyxXkpfehkW?usp=drive_link #استاد_سوری #درس‌گفتارها @aqlemonavar

نوشته‌های استاد سوری (مطالب و مقالات علمی): ۱. داستان انسان (عرفان ادبی۱) http://nasim-e-kherad.ismc.ir/article_153761.html ۲. توحید به روایت هشتم (عرفان ادبی۲) http://nasim-e-kherad.ismc.ir/article_153806.html ۳. رائحه رستاخیز (عرفان ادبی۳) http://nasim-e-kherad.ismc.ir/article_153844.html ۴. نور و نار (عرفان ادبی۴) http://nasim-e-kherad.ismc.ir/article_153873.html ۵. خلسه الهی (عرفان ادبی ۵) http://nasim-e-kherad.ismc.ir/article_165532.html ۶.اصالت وجود در فرایند فهم (حکمت متعالیه) http://fhi.hekmateislami.com/article_41120.html ۷. علم تفصیلی پیشین و قاعده بسیط الحقیقة (حکمت متعالیه) http://kherad.mullasadra.org/fa/Article/23675 ۸. بازگشت علیت به تشان؛ چالش‌ها و پاسخ‌ها (حکمت متعالیه) http://pms.journals.pnu.ac.ir/article_3908.html ۹. مقایسه نامحدود وجودی با نامحدود کمی (حکمت متعالیه ؛ عرفان نظری) http://www.javidankherad.ir/article_38465.html ۱۰. وجود نامحدود خدا بر مبنای قاعده بسیط الحقیقة؛ چالش‌ها و پاسخ‌ها (حکمت متعالیه ؛ عرفان نظری) http://qabasat.iict.ac.ir/article_28944.html ۱۱. نقد و بررسی دیدگاه مشاء مبنی بر بساطت جسم از اجزای بالفعل، با تاکید بر دیدگاه علامه حسن‌زاده (حکمت متعالیه، نقد حکمت مشاء) http://nasim-e-kherad.ismc.ir/article_153829.html ۱۲. نقد و بررسی مکتب تفکیک با تاکید بر دیدگاه ایشان مبنی بر مخالفت دین با فلسفه (فلسفه دین) http://nasim-e-kherad.ismc.ir/article_153855.html ۱۳.  نقش امام‌خمینی در گسترش عرفان اسلامی (عرفان نظری) https://ecc.isc.ac/showJournal/39600/261544/3315075 ۱۴. تنگ‌نای ادراک ذات الهی در عرفان اسلامی و راه برون‌رفت از آن (عرفان نظری) https://jop.ut.ac.ir/article_80204.html ۱۵. جایگاه هستی‌شناختی ذات الهی از دیدگاه حکمت متعالیه، عرفان و صوفی‌نمایان و نقد و بررسی آن (عرفان نظری، حکمت متعالیه) http://marefatfalsafi.nashriyat.ir/node/2929 ۱۶. تحلیل و نقد تبیین ابن‌سینا در حصر اقسام حکمت نظری به سه گرایش (روش‌شناسی، فلسفه مشاء) https://philosophy.tabrizu.ac.ir/article_13786.html ۱۷. برون‌رفت نهایی حکمت متعالیه از چالش ارتباط متغیر با ثابت، برپایه اندیشه استاد جوادی آملی (حکمت متعالیه) https://jrt.shirazu.ac.ir/article_6515.html ۱۸. جستاری در ديدگاه‌های آيت‌الله جوادی آملی درباره علم اسلامی (فلسفه دین) http://marifat.nashriyat.ir/node/4195 ۱۹. حركت جوهری نفس و پيامدهای آن در نفس‌شناسی صدرايی (حکمت متعالیه) http://kherad.mullasadra.org/fa/Article/33336 ۲۰. تبیین تفسیرهای گوناگون از قاعده «المتفرقات فی وعاء الزمان، مجتمعات فی وعاء الدهر» (حکمت متعالیه) http://phm.znu.ac.ir/article_249502.html ۲۱. خلسه الهی (عرفان ادبی ۶)  http://nasim-e-kherad.ismc.ir/article_165532.html ۲۲. نقش ادراک امکان فقری در سبک زندگی توحیدی؛ آثار فردی و عملی (حکمت متعالیه) http://nasim-e-kherad.ismc.ir/article_167178.html?lang=fa ۲۳. بازخوانی و نقد حقیقت جسم از نگاه کلامی و فلسفی و ارائه دیدگاه برگزیده (حکمت متعالیه) http://mi.khu.ac.ir/article-1-198-fa.html ۲۴. تشکیک در وجود از دیدگاه علامه طباطبایی و استاد مصباح (حکمت متعالیه) https://nasim-e-kherad.ismc.ir/article_174305.html ۲۵. وجود نامحدود خدا از نگاه استاد مصباح و ارزیابی آن برپایه دیدگاه نهایی صدرالمتألهین (حکمت متعالیه)  https://jitp.ut.ac.ir/article_96348.html ۲۶. پیوند تشکیکی عرفان و برهان، و پیامدهای تعامل دوسویۀ آن‌ها (فلسفه عرفان) https://orj.sru.ac.ir/article_2068.html ۲۷. مسئله ادراک ذات حق تعالی از دیدگاه آیت‌الله جوادی آملی (حکمت متعالیه و عرفان): https://hikmat.isramags.ir/article_208669.html ۲۸. واکاوی تطبیقی مولفه‌های حب حقیقی در رساله "مایعول علیه" ابن عربی و "اوصاف الاشراف" خواجه نصیرطوسی (عرفان): https://jpll.ui.ac.ir/article_29012.html یادآوری: تنها نوشته‌هایی دیدگاه استاد را بیان می‌کنند که ایشان تنها نویسنده، یا نویسنده اول (مسئول) آنها باشند. #استاد_سوری #مقاله_علمی #لیست_مقاله‌ها @aqlemonavar

واژه‌شناسی «عقل» در فلسفه اسلامی واژه «عقل» در زبان عرب، به «نگاه داشتن» و «مرز نهادن» معنا شده است (طریحی، «مجمع البحرین»، ج5، ص425). نیروی تعقل را بدان جهت عقل نامیده‌اند که معقول‌ها را فراچنگ آورده و نزد خود نگاه می‌دارد. عقل به‌معنای نیروی ادراکی انسان، دو ساحت نظری و عملی دارد. گرچه واژه «عملی»، بیش‌تر کنش و جنبش اندام‌های بدنی را به‌یاد می‌آورد، اما باید توجه داشت که عقل نظری و عملی هردو از نیروهای ادراکی نفس هستند. با این تفاوت که عقل عملی بایدها و نبایدها و عقل نظری هست‌ها و نیست‌ها را ادراک می‌کند. نامیدن عقل به عملی، تنها بدان سبب است که گاه مُدرَک این نیرو از سنخ مسائل عملی است. به‌باور پورسینا انسان برای تدبیر بدن به عقل عملی نیاز دارد؛ زیرا عقل عملی، امور جزئیِ شایسته‌ای که نفس برای دست‌یابی به هدف‌های متعالی خویش، ناگزیر از انجام آنهاست، را تشخیص می‌دهد (پورسینا، «شرح‌الاشارات والتنبیهات»، ج2، ص352). درواقع عقل عملی، حسن و قبح فعل‌های اختياري انسان را ادراک کرده و آنرا در قالب بايدها و نبايدها بیان می‌دارد تا سهم ارشادی خود را انجام دهد (جوادی آملی، «منزلت عقل در هندسه معرفت دینی»، ص41). عقل عملی در وادی اخلاق و آراستن نفس به خوهای نیکو نیز نقش به‌سزایی دارد. استادان اخلاق سفارش می‌کنند که عقل، سلطان مملکت انسان باشد و نفس را به پیروی احکامی که خود یافته و یا از راه نقل دریافته، وادار نماید. ازسوی دیگر فیلسوفان، نیرویی که حقیقت‌های کلی را می‌یابد عقل نظری می‌نامند. به‌باور پورسینا ویژه‌ترین ویژگی انسانی یکی تصور معناهای کلیِ مجرد از ماده، و دیگری دست‌یابی به ناشناخته‌های تصدیقی به‌کمک شناخته‌هاست. نیرویی که چنین کارکردی برای نفس انسانی دارد عقل نظری نامیده می‌شود (پورسینا، «طبیعیات الشفاء»، ج2، ص185-186). به‌باور استاد جوادی آملی «عقل نظری» نیروی ادراکی نابی است که از گزند وهم و خیال در امان باشد و پیش از هرچیز گزاره اولیِ «اصل تناقض» را به‌خوبی دریابد و در سایه آن گزاره‌های بدیهی (مانند بطلان جمع دو ضد) را ادراک کند. آن‌گاه دیگر مطالب نظری را با بازگردانی به بدیهی روشن نماید (جوادی آملی، «منزلت عقل در هندسه معرفت دینی»، ص31). آن‌چه گذشت تبیین عقل به‌مثابه یکی از نیروهای نفس انسانی بود. اما «عقل» گاه به‌معنای موجودهای مجرد عقلی یا همان فرشتگان الهی به‌کار می‌رود. فیلسوفان هنگامی‌که گونه‌های جوهر را بر می‌شمارند آنها را به مجرد و مادی، و مجردها را به عقل و نفس دسته‌بندی می‌کنند (سبزواری، «أسرار الحکم»، ص654). قرار دادن عقل در کنار نفس، به‌مثابه دوگونه از جوهر، نشان می‌دهد که عقل تنها به‌معنای نیروی ادراکی نفس نبوده و گاه به‌معنای جوهری مستقل از نفس به‌کار می‌رود. واژگانی چون «عالَم عقل»، «عقل یکم»، «عقل فعّال» و... به معنای دوم اشاره می‌کنند. #استاد_سوری #عقل #عقل_نظری #عقل_عملی #فلسفه_اسلامی @aqlemonavar