eitaa logo
محمد عرب صالحی
701 دنبال‌کننده
928 عکس
1هزار ویدیو
95 فایل
حجت الاسلام دکتر محمد عرب صالحی ◽️ استاد‌تمام پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی ◽️ پژوهشگر، نویسنده ◽️ مدرس سطوح عالی حوزه و دانشگاه 💠کانال معرفی کتب، مقالات، مصاحبه‌ 💢 اينستاگرام: ▶️ instagram.com/arabsalehi_m
مشاهده در ایتا
دانلود
📄 🔰 تحلیل و نقد مبنای انسان شناختی تاریخمندی قرآن ✍🏻 📌 چکیده: ♦️ نظریه تاریخ مندی قرآن مدت هاست بحث گرم مجامع علمی است. مراد قایلان این است که عناصر تاریخی مختلفی در شکل گیری قرآن دخیل اند که موجب می شود اساس قرآن تاریخ مند متولد شود. منظور از تاریخ مندی در این نظریه آن است که قرآن زاییده شرایط تاریخی، زمانی- مکانی و فرهنگی و انسانی عصر نزول است و با رفتن آن شرایط، آن بخش تأثیرپذیر قرآن از آن شرایط هم به امور تاریخی می پیوندد و کارایی خود را در زمان های دیگر از دست می دهد. قایلان به این نظریه مبانی مختلفی برای خود دارند که نویسنده در جای خود آنها را نقد کرده است. ♦️ مقاله حاضر ضمن تبیین و تحلیل مبنای انسان شناختی تاریخ مندی قرآن به نقد این مبنا، هم از نگاه درون دینی و هم از نگاه برون دینی پرداخته است. به اعتقاد نویسنده تمام شناخت و معرفت پیامبر، به خصوص در حوزه دین و اخذ و ابلاغ وحی و هدایت انسان ها فراتاریخ و فارغ از تأثر از شرایط تاریخی است و قرآن از این حیث هرگز از یک کتاب آسمانی الهی به یک کتاب بشری خطاپذیر تنزل نخواهد کرد. لینک اصلی دریافت مقاله 👇🏻 🌐 http://ensani.ir/fa/article/395789 🆔 @arabsalehi_ir
📄 🔰 ابوزید و تاریخی نگری ✍🏻 📌 چکیده: ♦️ مقاله حاضر به نقد و بررسی اندیشه و آرای نصر حامد ابوزید، از آن جهت که متاثر از تاریخی نگری است، پرداخته و ضمن ارائه برخی از مبانی هیستوریسیزم که مرتبط با موضوع است، در چند قسمت در خصوص تاریخ مندی اصل قرآن و تاریخ مندی برخی از آموزه ها و احکام قرآنی به نقد علمی دیدگاه های ابوزید پرداخته است. لینک اصلی دریافت مقاله 👇🏻 🌐 http://ensani.ir/fa/article/324101 🆔 @arabsalehi_ir
📄 🔰 قرآن، متغیرات و مسائل نو ✍🏻 📌 چکیده: ♦️ این مقاله به نقد و بررسی نظریه‌ای پرداخته که قائل به نقص قرآن و عدم جامعیت آن نسبت به همه زمان‌ها و مکان‌ها و همه مسائل جدید و متغیر است؛ نتیجه این دیدگاه ضرورت ادامه تجربه نبوی توسط دیگران برای پرکردن این خلأهاست. در ادامه به مناسبت، متعرض نگاه صدرالمتألهین و مولوی به قرآن شده و به نسبت مثنوی با قرآن پرداخته و ادعای رقیب مبنی بر اینکه امثال این بزرگان، آورده‌هایی جدید، علاوه بر قرآن داشته‌اند را به‌نحو متقن و مستند باطل می‌کند. لینک اصلی دریافت مقاله 👇🏻 🌐 https://rjqk.atu.ac.ir/article_5557.html 🆔 @arabsalehi_ir
📄 🔰 بررسی نظریه تلازم گفتاری بودن خطابات قرآنی با تاریخ مندی قرآن از نگاه نصر حامد ابوزید با رویکرد اصولی ✍🏻 ✍🏻 صدیقه نیک‌طبع 📌 چکیده: ♦️ در راستای نظریه جهان شمولی خطابات الهی که تاریخی به بلندای تاریخ بعثت پیامبر اکرم (صلی الله علیه و آله) دارد، نظریه تاریخ مندی قرآن و برخی آموزه های آن، نظریه ای است که اخیراً توسط برخی نواندیشان دینی منسوب به جریان فکری نومعتزله- از جمله نصر حامد ابوزید- ارایه شده است. آنها متأثر از تاریخی نگری در غرب و همچنین تأثیرپذیری از نظریه گفتاری و شفاهی بودن متون مقدس، گفتاری بودن سبک قرآن را مؤید و شاهد تاریخیت قرآن می دانند. ♦️ بررسی این موضوع افزون بر لوازمی که بر آن مترتب است، از جهت سابقه بحث شفاهی بودن خطابات در کتب اصولی و وجه ارتباط یا تمایز آن با نظریه تاریخ مندی قرآن و اینکه چگونه از اصل مشترک گفتاری بودن، نتایج متفاوتی گرفته شده است، دارای اهمیت است. در این مقاله با روش توصیفی- تحلیلی به نقد و بررسی این موضوع، با تأکید بر اصل «گفتاری بودن وحی» از یک سو و تکیه بر مبانی اصولیان در موضوع خطابات شفاهی می پردازیم و معلوم می گردد ادعای ملازمه بین گفتاری بودن و تاریخیت قرآن ادعایی سست و بدون پشتوانه عقلی است؛ بلکه علاوه بر مبانی متعدد کلامی، مبانی اصولیان هم، مانع از ملازمه بین سبک گفتاری و تاریخی بودن قرآن می شوند. لینک اصلی دریافت مقاله 👇🏻 🌐 http://ensani.ir/fa/article/390754 🆔 @arabsalehi_ir
📄 🔰 تاریخمندی معرفت ✍🏻 📌 چکیده: ♦️ اين مقاله پس از تبيين موضوع، در سه جهت به بررسي و نقد تاريخ‌مندي معرفت پرداخته و در ضمن آن نيم‌نگاهي هم به ديدگاه اسلام و قرآن در اين زمينه‌ها انداخته است: مبناي هستي‌شناختي تاريخ‌مندي معرفت؛ مبناي انسان‌شناختي تاريخ‌مندي معرفت؛ سياليت معناي متن و تاريخ‌مندي معرفت. ♦️ از نظر اين نوشتار تاريخ‌مندي مطلق معرفت مردود، و مباني گوناگون آن در هرمنوتيک فلسفي به طور جدي محل سؤال است؛ البته تاريخ‌مندي معرفت را اجمالاً مي‌پذيرد؛ به اين معنا که نه همه معرفت انسان‌ها تاريخ‌مند است و نه معرفت همه انسان‌ها؛ بلکه در نگاه صحيح، برخي از معرفت‌هاي برخي از انسان‌ها تاريخ‌مند است. قرآن نيز معرفت واقع را بماهو واقع، ممکن، بلکه واقع شده مي‌داند و خبر از معارفي مي‌دهد که انسان بدون تأثيرپذيري از شرايط تاريخي به حقيقت آنها پي برده و چنين معارفي براي هميشه پايا و ماندگار خواهد بود؛ ادله آن در اين نوشتار آمده است. لینک اصلی دریافت مقاله 👇🏻 🌐 http://ensani.ir/fa/article/310543 🆔 @arabsalehi_ir
📄 🔰 وجود پیشین قرآن و پیامد های قرآن شناختی آن ✍🏻 📌 چکیده: ♦️ یکی از مسائل بنیادی در علوم قرآن‌که به‌ویژه در مباحث اخیر این حوزه بسیار تأثیرگذار و موردبحث واقع شده مسئله وجود پیشین قرآن قبل از نزول تدریجی در ظرف خاص خود است؛ حال چه به‌عنوان یکی از واقعیات عالم در لوح محفوظ موجود بوده و ازآنجا به‌صورت تدریجی بر پیامبر نازل شده و یا این‌که از همان اوایل اوان بعثت به‌صورت دفعی در شب قدر از لوح محفوظ تا بیت‌المعمور یا ازآنجا بر پیامبر نازل شده باشد؛ در این میان اما کسانی که قرآن را زائیده دیالوگ با واقعیت‌های عینی زمان نزول می‌دانند گاه بالصراحه منکر وجود پیشین قرآن شده و چنانچه صراحتی هم نباشد لازمه قطعی دیدگاه آنان انکار وجود پیشین و هم نزول دفعی قرآن است. ♦️ این نظر می‌تواند منشأ مباحث و حتی اشکالات فراوانی نسبت به جاودانگی و جهان‌شمولی قرآن باشد و چه‌بسا مؤید یا حتی بنا بر برخی قرائت‌ها منتج نظریه تاریخ‌مندی قرآن گردد؛ مقاله حاضر پس از پیگیری روش اثبات وجود پیشین قرآن در پی اثبات وجود پیشین قرآن بر حوادث زمان نزول و تبیین نحوه آن وجود است؛ همچنین اشکالات وارد‌شده بر این دیدگاه مطرح و به نحو مستدل پاسخ داده خواهد شد. لینک اصلی دریافت مقاله 👇🏻 🌐 https://rjqk.atu.ac.ir/article_10552.html 🆔 @arabsalehi_ir
📄 🔰 دخالت اجتناب ناپذیر پیش فرض ها در فهم در محک عقل و آیات قرآن ✍🏻 📌 چکیده: ♦️ مهم ترین ادعای هرمنوتیک فلسفی گادامر تاریخیت یا تاریخ مندی فهم است. گادامر در کتاب حقیقت و روش حیثیت های مختلفی برای فهم می شمارد؛ از جمله حیثیت اطلاقی فهم، حیثیت امتزاجی فهم و حیثیت تبعیت ضروری فهم از پیش فرض های سیال. هدف او از برشمردن و تحلیل هر یک از این حیثیت ها اثبات تاریخمندی فهم به معنای مصدری فهم (= فهمیدن) است که بالتبع فهم به معنای اسم مصدری (= فهم گزاره ای) هم تاریخ مند خواهد شد. ♦️ مقاله حاضر ابتدا اصل انگاره دخالت اجتناب ناپذیر پیش فرض ها در فهم را تحلیل و سپس نقدهای عقلی و تحلیلی این نظر را ارائه کرده است و در بخش سوم مقاله دیدگاه گادامر در ترازوی دلالت آیات قرآن به محک زده شده است. گرچه قرآن کتاب معرفت شناسی نیست، اما از لوازم برخی آیات می توان دیدگاه قرآن را درباره موضوع مقاله اصطیاد نمود. اینجا هم دلالت آیات بر خلاف مدعای ایشان به اثبات رسیده است. لینک اصلی دریافت مقاله 👇🏻 🌐 http://ensani.ir/fa/article/395958 🆔 @arabsalehi_ir
📄 🔰 وجود پیشین قرآن و پیامد های قرآن شناختی آن ✍🏻 📌 چکیده: ♦️ یکی از مسائل بنیادی در علوم قرآن‌که به‌ویژه در مباحث اخیر این حوزه بسیار تأثیرگذار و موردبحث واقع شده مسئله وجود پیشین قرآن قبل از نزول تدریجی در ظرف خاص خود است؛ حال چه به‌عنوان یکی از واقعیات عالم در لوح محفوظ موجود بوده و ازآنجا به‌صورت تدریجی بر پیامبر نازل شده و یا این‌که از همان اوایل اوان بعثت به‌صورت دفعی در شب قدر از لوح محفوظ تا بیت‌المعمور یا ازآنجا بر پیامبر نازل شده باشد؛ در این میان اما کسانی که قرآن را زائیده دیالوگ با واقعیت‌های عینی زمان نزول می‌دانند گاه بالصراحه منکر وجود پیشین قرآن شده و چنانچه صراحتی هم نباشد لازمه قطعی دیدگاه آنان انکار وجود پیشین و هم نزول دفعی قرآن است. ♦️ این نظر می‌تواند منشأ مباحث و حتی اشکالات فراوانی نسبت به جاودانگی و جهان‌شمولی قرآن باشد و چه‌بسا مؤید یا حتی بنا بر برخی قرائت‌ها منتج نظریه تاریخ‌مندی قرآن گردد؛ مقاله حاضر پس از پیگیری روش اثبات وجود پیشین قرآن در پی اثبات وجود پیشین قرآن بر حوادث زمان نزول و تبیین نحوه آن وجود است؛ همچنین اشکالات وارد‌شده بر این دیدگاه مطرح و به نحو مستدل پاسخ داده خواهد شد. لینک اصلی دریافت مقاله 👇🏻 🌐 https://rjqk.atu.ac.ir/article_10552.html 🆔 @arabsalehi_ir
📄 🔰 تحلیل محتوای کیفی کتاب «نقد قرآن» دکتر سها (با تاکید بر مبانی فکری مولف) ✍🏻 ✍🏻 فریده پیشوایی 📌 چکیده: ♦️ کتاب «نقد قرآن» نوشته دکتر سهاست که در سالهای اخیر در فضای مجازی منتشر شده است. نه نویسنده کتاب شناخته‌شده است و نه معلوم است که یک شخص است یا یک لجنه و مسلمان است یا غیرمسلمان. به هر روی به زعم نگارنده یا نگارندگان شبهاتی به قرآن وارد است. این مساله ضرورت توجه به نقد این کتاب را روشن می‌سازد. در این میان بیش از پاسخِ موردی به شبهات، شناسایی مبانی فکری نگارنده یا نگارندگان این کتاب که بنیانهای شبهات را شکل می‌دهند و نقد آنها ضروری می‌نماید. ♦️ در این پژوهش به روش تحلیل محتوای کیفی با رویکرد عرفی، تمها یا همان مضامین نهفته و ناپیدای دال بر مبانی فکری شکل‌دهنده شبهات، آشکار میشود. یافته‌های تحقیق نشان می‌دهد 7 مقوله بهره‌گیری از منابع غیر معتبر، تحمیل دیدگاههای شخصی، طرح اعتقادات کفر آمیز، نفی اصول اعتقادی، علم‌زدگی و ساینتیزم، عدم ارائه مستندات علمی و متقن و عدم آشنایی با قواعد علوم قرآن و تفسیر، حاصل ترکیب مفاهیمی14گانه است. این مفاهیم از نشانه ها منتج شدند. از پیوند نشانه ها، مفاهیم و مقولات، تمهای اصلی یعنی تفسیر به رای، ارتداد، عقلانیت صوری دنیای مدرن و فقدان استانداردهای علمی تفسیر بدست می‌آید. با استناد به مقولات و تم‌های بدست آمده می توان به صورت مشترک به بسیاری از شبهات پاسخ داد. لینک اصلی دریافت مقاله 👇🏻 🌐 http://ensani.ir/fa/article/466811 🆔 @arabsalehi_ir
علامه جوادی آملی: «مرحوم سيد عبدالحسين شرف الدّين جبل عاملی (رضوان الله تعالی عليه) در شرح حال بعضی از صحابه و بزرگان، نقل می كند كه بعضی از اصحاب و بزرگان علم و دين و سير و سلوكْ برنامه ها را در منزل تقسيم می كردند. يعنی اعضای خانواده در شبانه روز اين خانه را روشن نگاه می داشتند. هنگام شب چنين نبود كه همه‌ی اعضای خانواده بعد از خوردن غذا تا صبح بخوابند؛ بلكه نگهبانی می دادند. مثلا ً مقداری از شب را يكی مشغول عبادت و درس و بحث و تلاوت و دعا بود و ديگری می خوابيد، سپس ديگری بر می خاست و به می پرداخت و اولی می خوابيد. به دنبال آن سومی بر می خاست و به عبادت می پرداخت. به گونه ای كه جز در اين خانه چيز ديگری برده نشود.گاهی از يك خانواده، شخصيتی چون ؛ يا انسان كاملی چون تربيت می شود، كه محصول زحمات چندين ساله‌ی گذشتگان و نياكان آنان است. خدای سبحان به رايگانْ فردی را به خانواده ای مرحمت نمی كند. آنان سعی می كردند كه خانه را هميشه روشن نگهدارند و چيزی كه خلاف رضای حق است در آن خانه انجام نشود، تا كم كم آن خانه بتواند نورانيت باشد و سرانجام شهری را روشن كند. "خانه ای كه در آن خوانده می شود و دين در آن خانه حاكم است، برای فرشتگان، مانند ستاره های آسمان برای اهل زمين نورافشانی می كند." [١]» [١]الکافی ج٢ ص۶١۰ 📚 حکمت عبادات ص ١٩٢ @arabsalehi_ir
📄 🔰 کارکرد توحید اجتماعی در فلسفه سیاست اسلام از منظر قرآن با تأکید بر اندیشه‌‌های آیت‌الله خامنه‌‌ای‌‌ ✍🏻 و فریده پیشوایی 📌 چکیده: ♦️هدف پژوهش حاضر بررسی کارکرد توحید اجتماعی در فلسفه سیاست اسلام از منظر قرآن با تأکید بر اندیشه‌‌های آیت‌الله خامنه‌‌ای است. خوانش اجتماعی از توحید، کارکردهای مختلفی دارد که بخشی از آن، در اثرگذاری در فلسفه‌‌های مضاف قابل پیگیری است. ♦️نظر به معادلات سیاسی جدید در سطح بین‌الملل و خلاء مبانی نظری قرآن‌‌بنیان در حوزه‌‌های سیاسی- اجتماعی، پژوهش حاضر درصدد پاسخ به این سوال است که براساس قرآن و با تأکید بر اندیشه‌‌های آیت‌الله خامنه ای، توحید اجتماعی در سه بخش مبانی، غایات و مسائل امر سیاست، چه کارکردی دارد؟ این مطالعه با روش کتابخانه‌‌ای، و تمرکز بر آیات توحیدمحور و کشف دلالات سیاسی آنها و تحلیل اندیشه‌‌های آیت‌الله خامنه‌‌ای، انجام شده است. ♦️یافته‌‌ها نشان داد در بخش مبانی، توحید اجتماعی منشأ مشروعیت حکومت اسلامی را ثابت می‌‌کند. بر این اساس، روی دیگر انحصار حق تشریعات سیاسی به خداوند، مبارزه با شرک جدید در دنیای معاصر است. در بخش هدف توحید اجتماعی، تلاش جهت ساختن جامعۀ آرمانی توحیدی، تأمین معنویت اجتماعی و رساندن جامعه به کمال را مهم‌ترین اهداف تشکیل حکومت الهی معرفی می‌‌کنند. یکپارچه کردن اطاعت از ولی‌امر، اراده و اقدام جمعی برای مصاف با طاغوت‌‌ها و کانون‌‌های ظلم، دفاع از مظلومان فارغ از مرزهای جغرافیایی و عقیدتی، آزادی ملت‌‌ها و انسان‌‌ها و ارزش‌‌گذاری بر آن و وحدت سیاسی ملت‌‌ها، کارکردهای توحید اجتماعی در مسائل سیاست است. ♦️نتیجه آنکه توحید اجتماعی ظرفیت مناسبی در تحول مسائل پیشینی فلسفه سیاست اسلام دارد و زمینه‌‌های حاکمیّت امر و تدبیر الهی و تأمین عبودیت و معنویت اجتماعی را فراهم می‌‌سازد. لینک دریافت مقاله 👇🏻 🌐 https://sm.psas.ir/article_718908.html 🆔 @arabsalehi_ir
📄 🔰 نقش توحید اجتماعی در صورت‌بندی الهیات مقاومت با تأکید بر قرآن ✍🏻 و فریده پیشوایی 📌 چکیده: ♦️الهیات مقاومت به عنوان پشتوانه عقیدتی نظریه مقاومت، در بستر رخدادهای تاریخی اخیر و بر اساس عدالت‌محوری، با هدف دفاع از مظلومان و نفی سلطه کفار در برابر محور شرارت شکل گرفته است. این مفهوم به دلیل جهانی‌شدن، ریشه‌های قرآنی و نقش تمدن‌سازش در حرکت‌های اجتماعی معاصر، اهمیت پژوهشی بالایی دارد. ♦️این مقاله با فرض تأثیر تام توحید اجتماعی بر الهیات مقاومت، به روش کتابخانه‌ای و رویکرد تحلیلی، نقش توحید اجتماعی را در پایه‌ها، سازکارها، اهداف، عرصه‌ها و دستاوردهای مقاومت بررسی کرده و تمایز آن را از مقاومت مسیحی، سکولار یا امانیستی روشن می‌کند. ♦️یافته‌ها نشان می‌دهد توحید اجتماعی، بنیان الهیات مقاومت است؛ بر این اساس، سازکار قرآنی مقاومت‌ورزی شامل مقابله با بردگی مستکبران، نفی فاصله طبقاتی، استقامت حول ارزش‌های الهی، تاب‌آوری اجتماعی و ممنوعیت دوستی با کفار است. در این چارچوب، هدف نهایی پرستش اجتماعی و تحقق عبودیت کامل خداوند بوده و با نفی سلطه خدایان دروغین و طواغیت، مقاومت تمامی عرصه‌های علمی، اقتصادی و نظامی را در بر می‌گیرد. این رویکرد، دستیابی به بازدارندگی، نزول برکات الهی و زمینه‌سازی برای جامعه توحیدی و ظهور حضرت حجت (عج) را به‌عنوان دستاوردهای اصلی به ارمغان می‌آورد. لینک دریافت مقاله 👇🏻 🌐 https://qabasat.iict.ac.ir/article_725047.html?lang=fa 🆔 @arabsalehi_ir