سلام علیکم دوستان وهمراهان گرانقدر🌹 و علاقمندان #شعروادب طبق هر پنجشنبه آموزش #شعر داریم البته یک شب دیرتر به خدمت تان رسیدیم... امشب به #ردیف شعر می پردازیم👇👇 ردیف در شعر فارسی تمام نوشتارها در ادبیات زبان فارسی از دو حال خارج نیست 1 . نثر (نثر مسجع ، نثر مرسل ) 2. نظم ( شعر) نظم یا شعر کلام یا نوشتاری است که باید سه ویژگی وزن ، ردیف و قافیه و تخیل را داشته باشد که به آن شعر بگوییم. در زیر به جایگاه و ویژگی های ردیف در شعر فارسی می پردازیم. جایگاه و تعریف ردیف در شعر فارسی : تعریف نظم ( شعر ) : نظم کلامی است که سه ویژگی داشته باشد 1ـ ردیف و قافیه 2ـ وزن 3ـ تخیلی بودن نکته: مکان و میزان قافیه نیز بستگی به قالب شعر همچون شعر نو یا بحر طویل متغییر است. حداقل شعر چیست : حدا اقل شعریک بیت است که هر بیت از دو مصرع کاملاً مساوی تشکیل میشود، پس حداقل سخن موزون یک مصرع می باشد. مصراع یا مصرع به معنی لنگه در دو لختی است.مثال: به نام آنکه هر چه دارم از اوست نمیگویم سخن جز، قصه دوست ردیف:آخرین کلمه ایست که در پایان هر مصرع یا بیت ( بعد از کلمه قافیه ) می آید و عیناً تکرار می شود. مثلاً در شعر زیر کلمه اهل بیت ردیف است چشمی که هست محو تماشای اهل بیت بیند جـمال دوست به سیمای اهل بیت نور خـدا که موسیِ عمران طلب کند شد جلوه گر به سینه ی سینای اهل بیت نکته : بیت یا شعری را که دارای ردیف باشد را مردّف گویند. ویژگی ها و مشخصات ردیف : 1ـ آوردن ردیف اختیاری است و شاعر میتواند ردیف ر ا نیاورد اما اگر در بیت اول شعری ردیف آورده شد شاعر باید در ابیاتی بعدی نیز ردیف را رعایت کند ( به غیر از شعر مثنوی که ردیف و قافیه آن دوتایی است ) 2 ـ ردیف ممکن است بطور مستقل بیاید وممکن چسبیده به کلمه قافیه بیاید، در شعر بالا ردیف ( اهل بیت ) بطور مستقل بیاید اما در شعر زیر بطور چسبیده آمده است و «ست» ردیف محسوب میشود. می وزد طُـرفه نسیـمی که دم روحانـیست همه جا جلوه یار و همه جا ،نورانیست شبِ وجد و شب شادی، شب مدحت خوانیست هشتمین روز همایونِ جمادی الثانیست 3 ـ ردیف باید داری معنی یکسان باشد دو اگر دو معنی متفاوت بدهد دیگر ردیف نیست بلکه قافیه است. مثال : شنیدم که در مصر؛ میری اجلّ سپه تاخت بر روزگارش، اَجَل در بیت بالا اجل در مصرع اول به معنی برتری بوده و صفت تفضیلی است اما در مصرع دوم به معنی روزگا و مرگ است. خرامان بشد سوی آب روان چنان چون شده ، بـاز جوید روان در این بیت نیز كلمه « روان » در مصراع اول به معنی جاری شده و در مصراع دوم به معنی روح و جان آمده است . آتش است این بانگ نای و نیست باد هر كه این آتش نـدارد نیـست باد در بیت بالا نیز کلمه باد قافیه است نه ردیف؛ زیرا كلمه باد در مصراع اوّل اسم ، امّا در مصراع دوم فعل دعا است . نکته مهم تر اینکه بیت فوق دارای دو قافیه است كه هر دو كلمه ی قافیه، از نظر شكل ظاهری با هم یكسان هستند امّا از جهت معنی با هم فرق دارند. زیرا کلمه نیست نیز علیرغم اینکه از نظر ظاهر عینا تکرار شده است اما دو معنی متفاوت دارد لذا در مصراع اول فعل و در مصراع دوم اسم می باشد. نمونه شعر با ردیف یک کلمه ای که کلمه شما ردیف است کیستم من؟ سائلی در پشت دیوار شما با تهیدستی در این عالم خریدار شما دیده ام را شسته ام یک عمر از خون جگر در هوای لحظه ای ازفیض دیدار شما پیشتر از آنکه بگذارند نامی روی من بوده نامم با خط خوانا به طومار شما پای تا سر دردم و باشد دوایم یک نگاه ای شفای عالمی در چشم بیمار شما فخر بر بلبل فروشم ، ناز بر گل آورم گر چو خاری سر برون آرم زگلزار شما پای در زنجیر نفس و دست بر دامان یار یا گـرفتار دل استم ، یا گرفتار شما چون شود روزی از این زنجیر آزادم کنی؟ ای نجات خلق از روز ازل کار شما ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ نمونه شعر با ردیف دو کلمه ای که کلمات روی نیزه ها ردیف است کربلا را می سرود این بار روی نیزه ها با دو صد ایهام معنی دار، روی نیزه ها نـینوائی شعر او از نای هفتاد و دو نی مثل یک ترجیع شد تکرار، روی نیزه ها ادامه آموزش #ردیف_شعر هفته بعد....... ارادت ، #حیدری 🙏

(آموزش مبانی شعر) #به_نام_خدا #نظم نظم: در لغت به معنی ترتیب دادن است و در اصطلاح «نظم» سخنی است که دارای وزن و قافیه باشد. ارکان شعر عبارتند از: ۱- #مصراع : کوتاه ترین پاره‌ی سخن موزون را (مصراع) گویند. که نصف (بیت) را تشکیل می‌دهد. خداوند مایی و ما بنده‌ایم ۲- #بیت : کوچکترین واحد شعر را «بیت» گویند و مرکب از دو مصراع است. به بیت زیر توجه کنید: خداوند مایی و ما بنده‌ایم به نیروی تو یک به یک زنده‌ایم ۳- #قافیه : به کلمات هماهنگ گفته می‌شود که آخر همه‌ی اشعار می آید و حرف اصلی آخر آن‌ها یکسان است. «قافیه»‌ معمولاً در پایان مصراع ها می آید. در بیت بالا دو کلمه «بنده‌ایم» و «زنده‌ایم» قافیه هستند. ۴- #ردیف : اگر یک کلمه عینا در آخر همه‌ی ابیات تکرارشود، آن را «ردیف» گویند. به عبارت دیگر کلمه یا کلماتی که بعد از قافیه عیناً تکرار می‌شود «ردیف» است مثال: قافیه/ ردیف توانا بود هر که دانا بود به دانش دل پیر برنا بود دانا و برنا : حروف (نا) در هر دو کلمه یکسان است پس هم‌قافیه هستند. بود و بود = ردیف در درس بعدی به انواع قالب‌های شعری می‌پردازیم. ضمناً برای آغاز، مثنوی‌سرایی را با توجه به درس 7 پیشنهاد می‌کنم زیرا در هر بیتی قافیه‌ی مجزایی دارد و راحت‌تر می‌توانید پیشرفت کنید‌.

#ردیف شخصیّتِ غزل است کلمه یا کلماتی که در پایانِ مصراع ها بعد از قافیه عیناً تکرار می شوند را ردیف گویند نمونه : دلم در فراقِ تو حالی ندارد به جز فکرِ مُردنْ خیالی ندارد ردیف : ندارد نمونه : ز لطفشْ حاصلمْ آخر همهْ بی اعتباری شد دوروزهْ عزّتِ ما موجبِ صدگونهْ خواری شد ردیف : شد استاد شفیعی کدکنی در کتاب موسیقیِ شعر صفحه ۱۲۴ راجع به سابقه ی ردیف در شعر ایران و جهان می گوید : از بررسی شعرهای فارسی و ترکی و عربی به خوبی دانسته می شود که ردیفْ خاصِ ایرانیان و اختراع ایشان است زیرا در شعر عربی و ترکی ، ردیف به سابقه و اهمیت شعر فارسی نیست در شعر ترکی به ردیف #آیاق می گویند امّا همین شعر ترکی بعد از شعر فارسی به وجود آمده و تقلیدی از شعر فارسی است در زبان های اروپایی نیز اثری از ردیف یافت نشده مگر به صورت استثنایی یا تصادفی ردیف ها در سالهای آغازین ابداع شان در شعر فارسی ، بسیار ساده و ابتدایی بودند و دلیل آن وجودِ تعدادِ بالای افعالِ معین (کمکی) مثل : است ، بود ، شد ، گشت و ... در زبان فارسی بود اما با پیشرفت و تکامل شعر فارسی ، ردیف نیز تغییر شکل داده ، از مرحله ی ابتدایی گذر کرده و به جایی می رسد که گاه نیمی از مصراع را به خود اختصاص می دهد نمونه : قتلم از عشوه نمایی است که من می دانم سرِ این فتنه ز جایی است که من می دانم ردیف : است که من می دانم در شعر اصیل فارسی به خصوص غزل ، اشعار موفق و مطرحِ بدون ردیف ، خیلی کم می توانیم سراغ بگیریم به گونه ای که ردیف جزئی از شخصیتِ غزل شده است ردیف انواعی دارد : ۱ _ ردیف #اسمی نمونه : سوزم به داغِ هجر و نیایم به سوی تو تا در دلم زیاده شود آرزوی تو ردیف : تو ۲_ردیف #فعلی نمونه : یا ببُر از صحبتِ اغیار و با من یار باش یا بکُن ترکِ من و یکباره با اغیار باش ردیف : باش ۳_ردیف #ترکیبی نمونه: ز غُصّه چون نخورم خون !؟ تو مایلِ همه کس حدیثِ مَشربِ تو نقلِ محفلِ همه کس ردیف : همه کس هر کدام از انواع این ردیف ها باعث می شوند شعر دلنشین تر ، گوش نوازتر و لاجرم در مخاطب تأثیرگذارتر بشود یکی از دلایل ماندگاریِ بعضی اشعار ، دارا بودنِ آن اشعار از ردیف هایی است که کاملاً در خدمتِ کُلّیّت بیت و ساختارِ هدفمندِ شعر قرار گرفته اند و خود را به شعر و شاعر تحمیل نکرده اند نمونه : شدم نزدیکِ مرگ از دوریِ یاری که من دارم هنوز این اندک است از درد بسیاری که من دارم نمونه : در نامه به جانانِ منِ حیرانْ چه نویسم !؟ جز آنکه نویسمْ غمِ هجرانْ چه نویسم !؟ نمونه : باز آمدیم و شوقِ تو در دل همان که بود وز گریه پا به کوی تو در گِل همان که بود 📋 #وجوه_زیبایی_شناسی در دیوان میرزا #شرفجهان_قزوینی به تحقیق سید اسماعیل قافله باشی و محمدحسین افشار #شعروادب #ایران_من ‌🇮🇷کانال شعروادب ایران من🇮🇷    (    ╰┈➤  @ashareiranman ✍ لطفا بہ اشتراک بگذارید⬆️ ⬆️