ارتباطات معرفتی پیامبر با زنان
پیامبر به امتش آموخت که برتری به زن و مرد بودن نیست، بلکه تنها متغیری که برتری انسانها را تعیین میکند عنصر تقوا است. (حجرات: 13) رفتارها و گفتارهای پیامبر مرهمی بر زخم دیرین زنان حجاز شد. زخمهای آشکارشان که درمان شد، زخمهای دیریابتر و ژرفتری را در جان خویش یافتند و با پیامبر رحمت در میان نهادند. برای همین بود که جمع شدند و به محضر پیامبر شرفیاب شدند و گفتند گویا مردان در آموختن و دانش آموختن از شما، بر ما پیشی گرفتهاند! (غلبنا علیک الرجال) پس روزی از روزهایت را ویژه آموختن و پرورش زنان کن (فاجعل لنا يوماً من نفسك) پیامبر به ایشان وعده داد که یک روزش را به آنان اختصاص دهد، آنان را موعظه کند و بدیشان دین و دانش بیاموزد. (7)
تشویق زنان به پرسش خردمندانه
روزی پیامبر در میان اصحاب نشسته بود. اسماء دختر یزید انصاری که زنی خردمند و متدین (الاستیعاب ج4 ص 1788) خطیبی ماهر، خواهر شهید و نیز فرزند شهید بود (اسد الغابة ج 4 ص 717) و پس از پیامبر (ص) هم از مجاهدان نبرد یرموک بود (الإصابة، ج8، ص 22)، به نزد ایشان شرفیاب شد و عرض کرد که پدر و مادرم به فدایتان، من فرستاده زنان مدینه به سوی شما هستم. خداوند شما را برای مردان و زنان به پیامبری برانگیخت و ما هم به تو و خدایت ایمان آوردیم؛ درحالیکه ما زنان محبوس و زمینگیر خانههای شما مردان، ابزاری برای تأمین خواستههای شما و بر دوشکشنده جنینهایتان شدهایم و شما مردان بر ما برتری داده شدهاید که در امور اجتماعی مانند جماعات و عیادت بیماران و تشییع جنازهها و حجهای مکرر شرکت کنید و ما نگبهان خانههایتان باشیم و لباسهایتان را آماده کنیم و فرزندانتان را بزرگ کنیم! آیا ما در این ثوابهایی که شما به دست میآورید، شریک هستیم؟! پیامبرِ مهربانی پیش از آنکه پاسخ او را بدهد رو به سوی اصحاب برگرداند و فرمود: آیا تاکنون دیده بودید که زنی پرسش دینیاش را زیباتر از او مطرح کند؟ (هل سمعتم مقالة امرأة قط أحسن من مساءلتها في أمر دينها من هذه؟) (8)
قدر این تشویق پیامبر اکرم را وقتی میدانیم که بدانیم خلیفه دوم حتی پس از وفات پیامبر و در زمان خلافت خود هم وقتی از مدینه زمان پیامبر یاد میکرد، مدینه را به خاطر زنسالاریاش نکوهش میکرد. برای مثال در میان پاسخی که به پرسش ابن عباس میداد این را هم به ابن عباس گفت: «ما قریشیها همواره بر زنانمان مسلط بودیم، ولی وقتی که به مدینه آمدیم با شهری مواجه شدیم که زنانشان بر مردانشان مسلط هستند. بهتدریج زنان ما نیز از همین رسم زنان مدینه پیروی کردند» (كنَّا مَعْشَرَ قُرَيْشٍ نَغْلِبُ النِّسَاءَ ، فَلَمَّا قَدِمْنَا عَلَى الأَنْصَارِ إِذَا قَوْمٌ تَغْلِبُهُمْ نِسَاؤُهُمْ ، فَطَفِقَ نِسَاؤُنَا يَأْخُذْنَ مِنْ أَدَب نِسَاءِ الأَنْصَار) (صحیح بخاری، ج7 ص 28 حدیث 5191)
جایگاه اجتماعی
زنان در نزد پیامبر جایگاه قابل قبولی داشتند. زنانی مانند امحکیم و عاتکه که حتی در جنگ احد شرکت کرده و به تشویق سپاهیان دشمن پرداخته و به آنان روحیه داده بودند پس از فتح مکه به نزد پیامبر آمدند و برای شوهرانشان امان گرفتند! عِکرَمه فرزند ابوجهل از بدترین دشمنان پیامبر بود. (الاستیعاب ج 3 ص 1083) او یکی از کسانی بود که در جنگ خندق همراه با عمرو بن عبدود از قسمت باریک خندق پرش کرد و به سوی اردوگاه مسلمانان آمد و رجزخوانی کرد و پس از کشته شدن عمرو بن عبدود به دست حضرت علی (ع) از معرکه گریخت. (البداية و النهاية، ج4، ص: 106) او در جنگ بدر نیز از سران سپاه کفر بود و بعد از شکست در جنگ بدر، برای تحریک مردم مکه به شرکت در جنگ احد، تلاش زیادی کرد. (دلائل النبوة ج3 ص 224) در جنگ احد نیز از فرماندهان سپاه دشمن بود. (شرح ابن ابی الحدید ج 14 ص 231) وقتی مکه فتح شد و پیامبر بلال را برای اذان گفتن به بام کعبه فرستاد، همین عکرمه بود که بانگ برآورد: خوش به حال پدرم ابوالحکم [که مُرد و] صدای این برده را بر بام کعبه نشنید! (المغازى، ج2، ص: 738) او یکی از چهار مردی بود که پیامبر بعد از فتح مکه آنان را نبخشید و فرمود که حتی اگر به پرده کعبه هم آویزان شده باشند، باید کشته شوند. (اسد الغابة ج 2 ص 195) برای همین پس از فتح مکه به یمن گریخت، اما همسرش ام حکیم که او نیز از نیروهای دشمن در جنگ احد بود (اسد الغابة ج6 ص 322)، در روز فتح مکه مسلمان شد و به نزد پیامبر آمد و از ایشان خواست که عکرمه را ببخشد. پیامبر نیز به وساطت این زن، عکرمه را که قرآن او را از ائمهالکفر نامیده بود، (توبه: 12) امان داد! او به سوی یمن شتافت. همسرش را یافت و به او گفت: من از نزد بخشندهترین، نیکوکارترین و برترین مردم به سویت آمدهام و از او برایت امان گرفتهام و ... (بحار ج 21 ص 143 و 144)
💯 کانال استاد محمد عشایری منفرد (حفظه الله)
🆔https://eitaa.com/ashayerimonfared
حارث بن هشام، عموی عکرمه نیز یکی از دشمنان مهم پیامبر بود. وقتی عیاش بن ابی ربیعه اسلام آورد و میخواست از مکه به مدینه هجرت کند، همین حارث بود که همراه با ابوجهل او را تعقیب کردند و به مکه بازگرداندند و آن قدر شکنجهاش کردند که فریب خورد و دست از اسلام کشید. برخی گفتهاند که آیه 10 سوره عنکبوت هم درباره آنان نازل شده است. (البدء و التاريخ، ج4، ص: 168 و مجمع البيان في تفسير القرآن، ج8، ص: 429) حارث را هم امهانی؛ دختر ابوطالب، پناه داد و از پیامبر خواست که او را ببخشد. (الاستیعاب ج 1 ص 302)
عاتکه دختر ولید بن مغیره پس از فتح مکه به نزد پیامبر آمد و برای شوهرش صفوان بن امیه از پیامبر امان گرفت. (أسد الغابة، ج 6، ص: 419) صفوان نیز از دشمنان درجه یک پیامبر و یکی دیگر از فعالان جنگ بدر و احد بود که برای تحریک مردم مکه به شرکت در جنگ احد، تلاش کرد. (دلائل النبوة ج3 ص 224) او از اصلیترین محورهای سپاه دشمن در جنگ خندق بود. گفتهاند صفوان یکی از مردانی بود که پیامبر پس از فتح مکه آنان را نبخشیده و فرموده بود که حتماً باید کشته شوند. (تاریخنامه طبری ج 3 ص 260) او در فتح مکه از مکه گریخت، اما همسرش که مسلمان شده بود نزد پیامبر آمد و برایاش امان گرفت.
بخشیدهشدن چنین جنایتکارانی با وساطت یک زن نومسلمان، از سویی نشانه این است که پیامبر تا چه حدی مهربان و دستیافتنی بود و از سوی دیگر نشانه جایگاه ارزشمندی است که زنان در نزد پیامبر داشتند و به موجب آن میتوانستند در خود آنقدر شرافت و ارزشمندی بیابند که برای غیرقابلبخششترین جنایتکاران نیز امان بگیرند.
پینوشت
1. ن ک: صحیح بخاری، ج7 ص 28 حدیث 5191).
2. الكافي ج : 5 ص : 326 و 327 بَابُ فَضْلِ نِسَاءِ قُرَيْش.
3. مکارم الاخلاق طبرسی ص 216 و 217.
4. مستدركالوسائل ج : 14 ص : 250.
5. صحیح بخاری ج3 ض 63 حدیث 2105.
6. صحیح بخاری ج 3 ص 133 حدیث 2468.
7. سبلالهدى،ج9،ص:137 بخاری ج 1 ص 32 حدیث 101.
8. أسدالغابة،ج6،ص:19 و الاستيعاب،ج4،ص:1788.
💯 کانال استاد محمد عشایری منفرد (حفظه الله)
🆔https://eitaa.com/ashayerimonfared
6.71M حجم رسانه بالاست
مشاهده در ایتا
📺 #بیان_امیر :
با موضوع کلام امیرالمؤمنین در نهج البلاغه ❤️
📅روز یکشنبه
🌐 👈🏼 لینک مشاهده پخش زنده📡 LIVE
#استاد_عشایری_منفرد
#نهج_البلاغة
#بیان_امیر
#اطلاعیه
💯 کانال استاد محمد عشایری منفرد (حفظه الله)
🆔https://eitaa.com/ashayerimonfared
bayan amir 1403.7.1.mp3
زمان:
حجم:
11.84M
🔊#فایل_صوتی #بیان_امیر
#برنامه_زنده
✍🏼1. یکی از نعمتهای #خداوند برطرف کردن حوائج مردم است
2. دید ما نسبت به #حوائج مردم چگونه باید باشد؟
3. کثرت #مال همیشه با خود خوشبختی و استفاده همراه ندارد
4. بدترین حالت در برطرف کردن حوائج مردم چیست؟
#تاریخ_پخش : 1403.7.1
📡مرکز رسانه ای ولایت
📲مدیریت فضای مجازی
🔰 @velayattv
#استاد_عشایری_منفرد
#نهج_البلاغة
#بیان_امیر
💯 کانال استاد محمد عشایری منفرد (حفظه الله)
🆔https://eitaa.com/ashayerimonfared
فَقَاتَلَ بِمَنْ أَطَاعَهُ مَنْ عَصَاهُ، يَسُوقُهُمْ إِلَى مَنْجَاتِهِمْ وَ يُبَادِرُ بِهِمُ السَّاعَةَ أَنْ تَنْزِلَ بِهِمْ
خطبه۱۰۳ نهجالبلاغه،
🎙استاد عشایری منفرد
🔷 پیامبر رحمت از زبان امیرالمؤمنین علی علیه السلام👉🏼
💠 توصیف زیبا و دلنشین امیرالمؤمنین علی علیه السلام نفس پیامبر در خصوص ویژگی اخلاقی حضرت رسول اکرم صلوات الله علیه
#استاد_عشایری_منفرد
#نهج_البلاغة
#بیان_امیر
💯 کانال استاد محمد عشایری منفرد (حفظه الله)
🆔https://eitaa.com/ashayerimonfared