🔴 گفتوشنود با ناقد محترم کتاب «مارقة الروم و بشارت فتح فلسطین»
✍️ مصطفی امیری
بعد انتشار کتاب، که در کمتر از یکسال به چاپ سوم رسیده و استقبال فراوانی از آن گردید. البته برخی مولفان درصدد نقد برآمدند و در دیدار حضوری، گفتگوهایی صورت گرفت.
1. بحث ما درباره مارقة الروم، آخرین نشانه فتنه شام قبل ظهور است و البته به مباحث سوره اسراء نیز پرداخته شده است.
2. آقای پورسیدآقایی، شما، دیدگاه مشهور در آیات ابتدایی سوره روم را قبول ندارید و در واقع #تنزیل آیات ابتدایی سوره روم را برای زمان ظهور، پذیرفتهاید و فرمودید: «هنوز محقق نشده است» اما ما در کتاب مارقه الروم، ضمن پذیرش دیدگاه مشهور، #تاویل آیات را مربوط به عصر ظهور میدانیم.
3. حتی مولف کتابی که شما از آن، روایت امام صادق را آوردید، خود تصریح دارد که برای این آیات، ظاهر و باطن است و این حدیث، باطن آیه است و نه تنزیل آن: «سورۀ الروم...الظاهر ظاهر و أما الباطن فهو ما راوه...عند قیام القائم» (استرآبادی، تاویل الآیات، ص۴۲۶).
4. آقای پورسیدآقایی بفرمائید: چه مانعی برای پذیرش دیدگاه مشهور است؟ رومیها شکست خوردند اما بعد از «غلبهم ای مغلبویتهم»، پیروز میشوند و البته فرح مومنان به خاطر پیروزی در جنگ بدر بود و نه پیروزی رومیان. و برای آیه، تاویلهایی هم ذکر شده است، حداقل سه تاویل بیان شده است.
5. اگر ضمیر دوم را به ایرانیان برگردانیم معنای آیه چنین میشود: رومیها بعد از غلبه ایرانیان، به زودی پیروز خواهند شد. اما این حرف، اشتباه است (ر.ک: تیتر "مرجع ضمیر در آیه سوم" در کتاب مارقة الروم، ص۷۷-۸۰).
6. در کتاب، ثابت کردیم که هیچ ضمیری به ایرانیها برنمیگردد.
7. شما میگوئید: کتب تاریخی، جنگ دوم ایران و روم را گزارش نکردند. اما این سخن اشتباه است. زیرا در کتاب تاریخ یعقوبی، تسلط رومیها بر بینالنهرین در جنگ نینوا منعکس شده و ادامه همان جنگهای روم و ایران است که ابتدا رومیها بعد عقب راندن ایرانیها از فلسطین و سوریه، تا عراق پیشروی کردند. پس در کتب تاریخی نیز این جنگها گزارش شده است.
8. ضمن اینکه کتب تفسیری مثل تفسیر صنعانی ۲۱۱ق، تفسیر مقاتل بن سلیمان ۱۵۰ق قبل از مصادر تاریخی این جنگها را گزارش و نقل کردند و حتی از نظر زمانی، متقدمتر هم هستند.
9. مهمتر اینکه، به قول آیتالله جوادی آملی، در فضای نزول این آیات، دو امپراطوری قدرتمند، ایران و روم بوده است؛ و ذکر شکست یک طرف، دال بر پیروزی دیگری بوده و البته آنقدر مسأله روشن بوده که نیازی به ذکرش نبوده است. مثل اینکه در عصر معاصر نیز دو قطب در جهان وجود داشت و اگر گفته میشد شوروی، شکست خورد؛ مخاطب فهم میکند که آمریکا پیروز شد. وقتی قرآن از شکست رومیها، سخن به میان میآورد، یعنی ایرانیان پیروز شدند (جوادی آملی، تفسیر تسنیم، ج۶۴، ص۲۸۹).
10. آقای پورسیدآقایی، اصولا دیدگاه شما، نسبت به شأننزول سوره روم چیست؟ اگر شأننزول را صحیح بدانید، دیدگاه شما کاملا زیر سوال میرود، از طرفی اثبات کردیم شان نزول با حدیث الکافی کلینی، مطابقت محتوایی دارد.
11. ملاحظه بفرمائید: امام باقر در الکافی کلینی، اصل شان نزول را تأیید کرده است: «مَلِكُ فَارِس يَوْمَئِذٍ يُقَاتِلُ مَلِكَ الرُّومِ وَ كَانَ الْمُسْلِمُونَ يَهْوَوْنَ أَنْ يَغْلِبَ مَلِكُ الرُّومِ مَلِكَ فَارِس وَ كَانُوا لِنَاحِيَتِهِ أَرْجَى مِنْهُمْ لِمَلِكِ فَارِس فَلَمَّا غَلَبَ مَلِكُ فَارِس مَلِكَ الرُّومِ كَرِهَ ذَلِكَ الْمُسْلِمُونَ وَ اغْتَمُّوا بِهِ فَأَنْزَلَ اللَّهُ عَزَّ وَ جَلَّ بِذَلِكَ كِتَاباً قُرْآناً: الم غُلِبَتِ الرُّومُ فِي أَدْنَى الْأَرْض» (کلینی، الکافی،ج۸، ص۲۶۹).
12. بنابراین، شما باید «تفسیر» و «تاویل» آیات ابتدایی سوره روم را از هم تفکیک بفرمائید. یعنی باید جوری آیه را تفسیر کنید که برای مخاطب صدر اسلام در زمان نزول هم معنای صحیحی داشته باشد و این مطلب با اختصاص آیه صرفا و فقط برای عصر ظهور باشد، منافات دارد.
13. شما دیدگاه خویش، را مستندسازی نکردید و در واقع از مسیر اشتباه، به جواب صحیح رسیدید. اگر هر سه ضمیر را به ایرانیها برگردانید، تکلیف بضع سنین چه میشود؟ «بضع سنین» را که در آیه ذکر شده و حدود هفت و کمتر از ده سال است را چه میکنید؟
14. بنابراین، دیدگاه سوم (دیدگاه مولف کتاب مارقه الروم) با دیدگاه دوم (دیدگاه آقای پورسیدآقایی)، خیلی تفاوت دارد ازجمله:
▪️دیدگاه دوم، هر سه ضمیر در آیه (هم من بعد غلبهم) را به ایرانی ها برمیگرداند اما در دیدگاه سوم، هیچ ضمیری به ایرانیها برنمیگردد.
▪️دیدگاه دوم، شان نزول را نفی میکند و جعلی میداند در حالیکه دیدگاه سوم، از الکافی کلینی و امام معصوم، استشهاد میآورد.
▪️دیدگاه دوم میگوید: تاریخ، جنگ دوم ایران و روم را گزارش نکرده اما گفتیم: هم تاریخ و هم کتب تفسیری متقدم گزارش کردند.
➖➖➖➖➖➖➖➖
🆔 @ASRZOHUR110