#مرتضی_مطهری_فریمانی زاده : ۱۳بهمن ۱۲۹۸ فریمان، خراسان، ممالک محروسه ایران درگذشته: ۱۱ اردیبهشت ۱۳۵۸ (۵۹ سال) تهران، جمهوری اسلامی ایران آرامگاه مسجد بالاسر، حرم فاطمه معصومه، قم حزب : سیاسی حزب مؤتلفه اسلامی (۱۳۴۲–۱۳۵۸)جامعه روحانیت مبارز(۱۳۵۷–۱۳۵۸) همسر(ان): اعظم (عالیه) روحانی فرزندان: ۷؛ از جمله علی و محمد

مرتضی مطهری در ۱۳ بهمن ۱۲۹۸ در شهر فریمان از توابع مشهددر خانواده‌ای روحانی با اصالت سیستانی زاده شد. پدرش شیخ محمد حسین کیخا (مطهری)، نوه شیخ محمد علی کیخا از معتمدین سیستان از دهکده کنگ پیران بخش پشت‌آبشهرستان زابل بود. محمد علی کیخا بیش از یک قرن پیش برای نزدیکی بیشتر به حرم امام رضا و حوزه علمیه مشهد ازشهرستان زابل در استان سیستان و بلوچستان به شهرستان فریمان در استان خراسان مهاجرت کرد. مرتضی مطهری در کودکی برای فراگیری دروس ابتدایی به مکتبخانه رفت. در سن دوازده سالگی به حوزه علمیه مشهد رفت و به تحصیل مقدمات علوم اسلامی پرداخت. در سال ۱۳۱۶ برای تکمیل تحصیلات خود عازم حوزه علمیه قم شد. اندکی پیش از سفر مطهری به قم، عبدالکریم حائری یزدی، بنیانگذار حوزه علمیه درگذشته بود و ریاست حوزه را سه تن از مدرسان بزرگ آن سید محمد حجت، سید صدرالدین صدر و سید محمدتقی خوانساری به عهده گرفته بودند. گفتنی است مرتضی مطهری که از شخصیت‌های مهم در انقلاب اسلامی است به عنوان یک شخصیت سیستانی کمتر شناخته می‌شود. پدربزرگِ مرتضی مطهری یعنی آخوند ملا محمد علی کیخا، از علمای برجسته سیستانی بوده که به همراه خانواده خویش یعنی پدر مرتضی مطهری به منطقه خراسان کوچ می‌کنند و برای همین ایشان کمتر به عنوان یک سیستانی شناخته شده‌اند محمد حسین، پدر مرتضی مطهری از شخصیت‌های مورد توجه در روستای فریمان بوده‌است. پدر مطهری از شاگردان آخوند خراسانی بوده‌است. پدر مطهری در سال ۱۳۵۰ شمسی در سن ۱۰۱ سالگی فوت کرد. گفته می‌شود که مادر وی اطلاعاتی دربارهٔ طب سنتی داشت و به معالجه زنان روستای فریمان می‌پرداخته‌است. مطهری از پدر خود با عنوان طبیب روحانی و از مادرش با عنوان طبیب جسمانی یاد کرده‌است.

مطهری در سال ۱۳۳۱ با عالیه روحانی، دختر یکی از روحانیون مشهد ازدواج کرد. حاصل این پیوند چهار دختر و سه پسر است. علی مطهری و محمد مطهری دو تن از فرزندان اویند. عباس‌هادی‌زاده مهندس نساجی، احمد یزدی داروساز، علی لاریجانی رئیس پیشین مجلس شورای اسلامی و مجید عباسپور دکتری محیط زیست و استاد دانشگاه صنعتی شریف دامادهای اویند

مطهری در سال ۱۳۳۱ از قم به تهران مهاجرت کرد، و در این شهر به تدریس در مدرسه مروی و تألیف و سخنرانی‌های تحقیقی پرداخت. در سال ۱۳۳۴ اولین جلسه تفسیر انجمن اسلامی دانشجویان توسط مطهری تشکیل گردید، و در همان سال تدریس خود را در دانشکده الهیات و معارف اسلامی دانشگاه تهران را آغاز کرد. در سال‌های ۱۳۳۷ و ۱۳۳۸ و پس از تشکیل انجمن اسلامی پزشکان، مطهری به یکی از سخنرانان اصلی این انجمن تبدیل گشت. وی در طول سال‌های ۱۳۴۰ تا ۱۳۵۰ سخنران منحصربه‌فرد این انجمن بود.

مرتضی مطهری در فعالیت‌های سیاسی در کنار روح‌الله خمینیبود، به‌طوری‌که می‌توان سازماندهی قیام ۱۵ خرداد ۱۳۴۲ در تهران و هماهنگی آن با روح‌الله خمینی را مرهون تلاش‌های او و یارانش دانست. وی در ساعت ۱ بعد از نیمه شب روز چهارشنبه ۱۵ خرداد ۱۳۴۲ به دنبال یک سخنرانی مهیج علیهمحمدرضا شاه پهلوی به وسیله پلیس دستگیر و پس از انتقال به زندان موقت شهربانی به همراه تعدادی از روحانیون تهران زندانی شد. پس از ۴۳ روز به دنبال مهاجرت علمای شهرستان‌ها به تهران و فشار مردم، به همراه سایر روحانیون از زندان آزاد شد. پس از تشکیل هیئت‌های مؤتلفه اسلامی، مطهری از سوی روح‌الله خمینی به همراه چند تن دیگر از شخصیت‌های روحانی عهده‌دار رهبری این هیئت‌ها گشت. پس از ترور حسنعلی منصور نخست‌وزیر وقت توسط محمد بخارایی، کادر رهبری هیئت‌های موتلفه شناسایی و دستگیر شد.

پس از ترور حسنعلی منصور، مطهری به تألیف کتاب در موضوعاتی که وی مورد نیاز جامعه می‌پنداشت و ایراد سخنرانی در دانشگاه‌ها، انجمن‌های اسلامی، نهضت اسلامی پزشکان، مسجد هدایت و مسجد جامع نارمک ادامه داد. او به یک نهضت اسلامی معتقد بود و برای اسلامی کردن محتوای نهضت تلاش‌های ایدئولوژیک بسیاری نمود. از جمله مهم‌ترین این اقدامات می‌توان به کمک به تأسیس حسینیه ارشاد در سال ۱۳۴۶ اشاره کرد. پس از مدتی به علت اختلاف نظر با برخی از اعضای هیئت مدیره، در سال ۱۳۴۹ از عضویت هیئت مدیره آن مؤسسه استعفاء داد و آن را ترک گفت.

مرتضی مطهری در شامگاه روز سه‌شنبه ۱۱ اردیبهشت ۱۳۵۸ پس از پایان جلسه‌ای در منزل یدالله سحابی به همراه گروهی از رجال سیاسی انقلابی، در تاریکی شب و هنگام خروج از محل جلسه، هدف گلولهٔ یکی از افراد گروه فرقان قرار گرفت و پس از انتقال به بیمارستان طرفه درگذشت. قاتلان او سه نفر به نام‌های محمدعلی بصیری، حمید نیکنام و وفا قاضی‌زاده بودند.

در دهه ۱۳۶۰، شهرداری منطقه ۱۱ تهران بنای یادبود کوچکی در نزدیکی محل ترور مرتضی مطهری در خیابان پارک امین‌الدولهدر محله دروازه شمیران شهر تهران برپا کرد. روز ۱۲ اردیبهشت را، که پیش از آن به یاد ابوالحسن خانعلیروز معلم نامگذاری شده‌بود، پس از درگذشت مطهری در ۱۱ اردیبهشت، و با یک روز تأخیر به نام وی نامگذاری کردند. همچنین در اولین دوره همایش چهره‌های ماندگار که در سال ۱۳۸۰ برگزار شد مرتضی مطهری به عنوان تنها منتخبی که در قید حیات نبود برگزیده شد

آثار استاد شهید مطهرى‌ 1. آزادى معنوى ‌؛  2. آشنایى با قرآن (1-14)؛  3. آینده انقلاب اسلامى ایران؛  4. آیینه جام (دیوان حافظ، همراه با یادداشتهای استاد مطهری)؛  5. احیاى تفکر اسلامى؛  6. اخلاق جنسى؛  7. اسلام و نیازهاى زمان (1 و 2)؛  8. اصول فلسفه و روش رئالیسم (1-5)؛  9. امامت و رهبرى؛  10. امدادهاى غیبى در زندگى بشر؛  11. انسان ‌شناسی قرآن؛  12. انسان کامل؛  13. انسان و سرنوشت؛  14. بردگی در اسلام؛  15. بیست گفتار؛  16. پاسخهاى استاد؛  17. پانزده گفتار؛  18. پنج مقاله؛  19. پیامبر اُمّى؛  20. تعلیم و تربیت در اسلام؛  21. توحید؛  22. جاذبه و دافعه على علیه ‌السلام؛  23. جامعه و تاریخ در قرآن؛  24. جهاد اسلامی؛  25. جهان ‌بینی الهی و جهان ‌بینی مادی؛  26. حاشیه ‌های استاد مطهری بر آثار دکتر شریعتی (1)؛  27. حج؛  28. حکمتها و اندرزها (1 و 2)؛  29. حماسه حسینى (1و2)؛  30. خاتمیت؛  31. ختم نبوت؛  32. خدا در اندیشه انسان؛  33. خدا در زندگی انسان؛  34. خدمات متقابل اسلام و ایران؛  35. داستان راستان (1و2)؛  36. درسهاى اسفار (1-6)؛  37. ده گفتار؛  38. زن و مسائل قضایی و سیاسی؛  39. سیرى در سیره ائمه اطهار علیهم ‌السلام؛  40. سیرى در سیره نبوى؛  41. سیرى در نهج البلاغه؛  42. شرح منظومه؛  43. شش مقاله؛  44. شناخت از نظر قرآن؛  45. عدل الهى؛  46. عرفان حافظ؛  47. علل گرایش به مادیگرى؛  48. فطرت؛  49. فلسفه اخلاق؛  50. فلسفه تاریخ (1-4)؛  51. قیام و انقلاب مهدى علیه ‌السلام؛  52. کلیات علوم اسلامى (1-3)؛  53. گریز از ایمان و گریز از عمل؛  54. گفتارهایی در اخلاق اسلامی؛  55. گفتگوى چهارجانبه؛  56. مسئله حجاب؛  57. مسئله ربا و بانک (به ضمیمه بیمه)؛  58. مسئله شناخت؛  59. معاد؛  60. مقالات فلسفى ‌؛  61. مقدمه ‌اى بر جهان بینى اسلامى، شامل:  ـ انسان و ایمان ‌  ـ جهان بینى توحیدى ‌  ـ وحى و نبوت ‌  ـ انسان در قرآن ‌  ـ جامعه و تاریخ ‌  ـ زندگى جاوید یا حیات اخروى ‌  62. مقدمه ‌ای بر حکومت اسلامی؛  63. نامه تاریخى استاد مطهرى(ره) به امام خمینى(ره)؛  64. نبرد حق و باطل (به ضمیمه تکامل اجتماعى انسان در تاریخ)؛  65. نبوت ‌؛  66. نظام حقوق زن در اسلام ‌؛  67. نظرى به نظام اقتصادى اسلام ‌؛  68. نقدى بر مارکسیسم ‌؛  69. نهضتهاى اسلامى در صد ساله اخیر؛  70. ولاءها و ولایتها؛  71. هدف زندگی؛  72. یادداشتهاى استاد مطهرى (1-15