🔰گزارش روز
🔷️جایگاه عراق در تجارت خارجی
افزایش دیپلماسی اقتصادی یکی از راهکارهای دولت در خنثی‌سازی تحریم‌هاست.
گزاره خبر: دیروز خبری در رسانه‌ها منتشر شد مبنی بر اینکه در سال 1401 صادرات ایران به عراق به 10 میلیارد دلار می‌رسد.
🔸️گزاره‌های تحلیلی:
1️⃣صادرات ایران از سال 1395 تا سال 1400 در بالاترین میزان خود یعنی سال 1398 به 9 میلیارد دلار رسیده است و در سال 1399 به 7.4 میلیارد دلار و در سال 1400 به 8.9 میلیارد دلار.
2️⃣این موضوع در حالیست که تاکنون سه مرحله جهش در صادرات ایران به عراق اتفاق افتاد است و صادرات ایران از 145 میلیون دلار در سال 1380 به حدود 6 میلیارد دلار در سال 1391 رسیده است که جهش سوم آن مربوط به سال 1391 می‌باشد. بنابراین رشد صادرات ایران به عراق تا 10 میلیارد دلار یک موفقیت برای دولت سیزدهم می‌باشد.
3️⃣نکته قابل تأمل اینکه عراق یک کشور ثروتمند و در عین حال نیازمند توسعه و سرمایه‌گذاری است.
4️⃣درآمد عراق از محل فروش نفت در ماه گذشته 11 میلیارد دلار بوده است و پیش‌بینی می‌شود در سال جاری به حدود 120 میلیارد دلار برسد در حالی که درآمد نفتی ایران معمولا زیر 40 میلیارد دلار است. از طرف دیگر کشور عراق نیازمند تأمین بسیاری از کالاهای اساسی و صنعتی و همچنین سرمایه‌گذاری در زیرساخت‌هاست. این موقعیت ویژه در عراق فرصت مناسبی برای ایران است که بدون توجه به احیای برجام، نیازهای ارزی خود را تأمین کند.
5️⃣نکته دیگری که نباید از آن غافل شد، ارتقاء کیفیت صادرات ایران به عراق است. در حالی صادرات ایران به عراق افزایش یافته است که صادرات برق و گاز در دو ماه گذشته با کاهش مواجه بوده است. این موضوع نشان می‌دهد که صادرات کالاهای ایرانی به عراق در حال افزایش است و صادرات در این بخش، یعنی افزیش اشتغال و درآمد پایدار برای فعالان اقتصادی در ایران. البته جمهوری اسلامی ایران تلاش کرده است با افزایش واردات کالاهای اساسی از عراق، این تجارت دو طرفه باشد که این ظرفیت این به شدت مستعد رشد است. مثلا عراق سرزمین حاصل‌خیزی است که می‌توان بر روی کشاورزی در این کشور سرمایه‌گذاری مطمئنی انجام داد و با انجام کشت فراسرزمینی، از یک طرف نیازهای ایران به کالاهای اساسی مانند دانه‌های روغنی را مرتفع کرد و هم با گسترش تجارت در عراق و ایجاد توازن در تجارت با این کشور، زمینه تجارت پایدار را فراهم کرد.
نکته مهم اینکه دیپلماسی اقتصادی می‌تواند کمک مهمی در خنثی‌سازی تحریم‌ها و کمک به اقتصاد ملی و معیشت مردم باشد لذا در دولت تلاش شده است که به این موضوع نگاه جدی صورت گیرد.
✍️ #علی_کارگر
🔰حرف روز
🚙عرضه خودرو در بورس، خوب اما ناکافی
وضعیت کنونی صنعت خودرو، کلاف در هم تنیده‌ای است که نقطه ورود به آن نیز محل بحث و اختلاف‌نظر است. برخی مانند کارشناسان بازار سرمایه، سپردن کامل عرضه خودرو به بورس را راه حل مشکل می‌دانند. برخی دیگر بازکردن نامحدود واردات خودرو و کاهش عوارض واردات و در نتیجه رقابت خودروهای خارجی با داخلی را راهکار اساسی برای حل مسئله خودرو می‌دانند. خصوصی‌سازی، قیمت‌گذاری دستوری، حمایت از خودروساز سوم نیز از دیگر راهکارهای ارائه شده برای حل این موضوع می‌باشد. بی‌شک این همه پیشنهاد متفاوت و گاها متناقض می‌تواند گویای پیچیدگی این موضوع باشد.
دولت سیزدهم در گام اول تلاش کرد که بدون عرضه خودرو در بورس، تولید خودرو را در کشور افزایش دهد؛ برآوردها نشان می‌دهد اگر عرضه خودرو به بازاز تا حدود 1/5 میلیون دستگاه در سال برسد، تقاضای کاذب از بین رفته و در فضای رقابتی شکل گرفته برای فروش آنها و قیمت آن متعادل خواهد شد. به‌رغم تلاش‌های دولت و افزایش نسبی تولید خودرو، انتظارات دولت محقق نشد. در گام بعد دولت بنا دارد با عرضه خودرو در بورس کار را به جلو ببرد، کاری که در حال حاضر با عرضه خودروهای گران‌قیمت آغاز شده و بنا دارد شامل خودروهای پرمصرف هم بشود. این اقدام باعث می‌شود که منافع حاصل از فروش خودرو به جای دلال و واسطه، به خودروساز منتقل شود و قیمت بازار خودروها نیز اندکی کاهش یابد ولیکن نباید از چند مسئله مهم غافل شد.
1️⃣ عرضه خودرو در بورس یعنی تثبیت قیمت خودرو در حاشیه قیمت بازار؛ در حقیقت در اختلاف قیمت کارخانه و بازار خودرو، قیمت بازار توانسته است برنده شود و خودرو رسما گران‌تر می‌شود.
2️⃣ اگر قرار است بازار بورس و رقابتی تعیین‌کننده قیمت خودرو باشد یعنی خودرو یک کالای سرمایه‌ای است در حالی که قاعدتا سیاست دولت در این حوزه باید به این منتهی شود که خودرو یک کالای مصرفی است نه سرمایه‌ای.
3️⃣ اگر فشار برخودروسازها برای افزایش تولید صورت نگیرد، این احتمال وجود دارد که تولید‌کننده‌های خودرو ترجیح دهند با پایین نگه داشتن تولید خودرو، به نوعی بازار سیاه را حفظ کنند و محصولات خود را گران‌تر بفروشند.
به نظر می‌رسد دولت باید مجموعه‌ای از اقدامات مانند واردات محدود و کنترل شده خودرو، حمایت از خصوصی‌سازی خودرو، ورود خودروساز سوم، افزایش نظارت و کنترل بر بازار و... را به صورت همزمان دنبال کند تا بتواند سامانی به بازار پرآشوب فعلی بدهد. بنابراین عرضه خودرو در بورس به صورت مشروط مثبت است اما کافی نیست.
✍️ #علی_کارگر
🔰حرف روز
📈نوسانات بازار ارز و پیام‌های آن
نوسانات ارزی از آن جهت اهمیت دارد که ثبات اقتصادی را مخدوش و پیش‌بینی آینده را برای فعالان اقتصادی ناممکن می‌کند. این موضوع دلایل متعددی دارد و عواملی مانند جنگ اقتصادی دشمن، ابهام نسبت به شرایط پایان سال و آینده کوتاه مدت اقتصادی، تغییر محسوس در عرضه و تقاضای ارز، سیگنال منفی در فرآیند مذاکرات سیاسی و... را از دلایل افزایش قیمت ارز شمرده‌اند ولیکن فارغ از دلایل و یا علل این رخداد اقتصادی، پیام‌های این رخداد نیز قابل توجه و تأمل است:
1️⃣ نوسانات قیمت ارز نشان داد که به رغم اینکه بیش از 90 درصد از نیازهای ارزی کشور در بازار نیما تأمین می‌شود ولیکن نباید از تأثیرات نرخ ارز آزاد بر اقتصاد کشور غافل شد. مثلا قیمت طلا همواره بر اساس قیمت ارز آزاد محاسبه می‌شود.
2️⃣ تفاوت زیاد قیمت انواع ارز شامل ارز آزاد، سنا، نیما و توافقی باعث شده است که عده‌ای سودجو به دنبال کسب درآمد از محل اختلاف قیمت‌ها باشند و بانک مرکزی باید هرچه سریعتر برای سامان دادن به آن اقدام مؤثری انجام دهد. البته بانک مرکزی سلطه کامل بر قیمت ارز ندارد و برخی بازارهای منطقه‌ای تأثیر زیادی بر قیمت ارز دارند.
3️⃣ برخی از منتقدانی که در گذشته سیاست‌های دولت را دلیل نوسانات قیمت ارز می‌دانستند در حال حاضر که خودشان مدیریت اقتصادی دولت را بر عهده دارند نیز این نوسانات رخ می‌دهد. از این موضوع باید این نتیجه را گرفت که عامل اصلی نوسانات خارج از اراده دولت است و کنترل آن نیز در خوشبینانه‌ترین حالت بسیار دشوار است.
4️⃣ افزایش قیمت ارز و تورم، تأثیر متقابل بر روی یکدیگر دارند یعنی تورم باعث کاهش ارزش پول ملی و در نتیجه افزایش قیمت ارز می‌شود و در مقابل افزایش قیمت ارز نیز باعث کاهش ارزش پول ملی و تورم می‌شود! در این دوگانه اگر افزایش قیمت ارز به صورت تدریجی صورت گیرد این چرخه متوقف می‌شود و تأثیر تورمی آن به حداقل ممکن می‌رسد ولی وقتی قیمت ارز همراه با نوسانات شدید و به صورت ناگهانی افزایش یابد تأثیرات تورمی زیادی بر جامعه نیز دارد.
◀️سخن پایانی اینکه نوسانات ارز در بازار کم عمق آزاد صورت گرفته است و به نظر می‌رسد اگر دولت سیاست فعلی خود یعنی تأمین نیازهای ارزی عمده کشور را از طریق بازار نیما را ادامه دهد به تدریج نوسانات بازار کاهش یافته و ثبات نسبی بر بازار حاکم خواهد شد ولیکن به دلیل وجود تورم حدود 40 درصدی در کشور نباید انتظار بازگشت نرخ ارز به تراز سال گذشته را داشت.
✍️ #علی_کارگر
🔰حرف روز
💎اما و اگرهای مرکز مبادله ارز و طلا
دیروز پس از کش‌وقوس‌های فراوان مرکز جدید مبادله و ارز مصوب شورای پول و اعتبار راه‌اندازی شد؛ در این مرکز قیمت ازر، سکه و طلا درج می‌شود اما این بخش از کار برای فاز اول است و در آینده قرار است به مرکزی بزرگ‌تر و کامل‌تر برای معاملاتی از قبیل سلف و سواپ و همچنین توسعه ارتباطات با بازارهای مالی و ارزی منطقه‌ای و جهانی تبدیل شود. دیروز این مرکز برای اولین بار قیمت دلار را در دو تالار اسکناس و حواله قیمت‌های 41549 تومان برای اسکناس و 36130 برای حواله کشف شد. در این باره نکات زیر قابل توجه می‌باشد:
1️⃣ به گفته مسئولان بانک مرکزی قیمت ارزی در مرکز مبادله ارز و طلا در دو تالار نقد و حواله بر مبنای منابع و مصارف ارزی کشور و بر اساس متغیرهای بنیادی اقتصادی کشف می‌شود. این فرآیند در دل خود نوعی ابهام به همراه دارد و این شائبه به وجود می‌آید که این قیمت نیز مانند ارز 28500 تومانی دستوری است. به نظر می‌رسد مسئولان باید در مورد نحوه کشف قیمت در این بازار شفاف‌تر سخن بگویند.
2️⃣ مرکز مبادله ارز و طلای ایران قرار است تنها بازار رسمی کشور برای مبادله ارز با نرخ آزاد باشد. بنابراین باید قیمت‌گذاری طلا و ارزهای مجازی نیز بر اساس همین نرخ صورت بگیرد. اگرچه هنوز نمی‌توان در این باره قضاوت کرد ولیکن در روز اول قیمت طلا و همچنین قیمت ریالی ارزهای مجازی مانند تتر بر مبنای دلار 50 هزار تومانی تعیین شد و اگر قرار است بازارهای موازی اعتبار نداشته باشند بانک مرکزی باید بتواند طلا را نیز بر مبنای قیمت ارز کشف شده عرضه نماید. در غیر اینصورت بازار آزاد غیر رسمی همچنان نقش خود را در جهت‌دهی به بازار ایفا خواهد کرد.
3️⃣ توقف عرضه دلار و یورو با کارت ملی و همچنین عرضه ارز بنگاه‌های بزرگ تولیدی در مرکز مبادله ارز و طلای ایران یکی از تصمیمات خوب بانک مرکزی است که هم به نفع تولید است و هم سوداگری در این بازار را کاهش می‌دهد.
👈سخن پایانی اینکه اگر تصمیم بانک مرکزی به درستی اجرا شود و قیمت طلا، ارزهای مجازی و کالاهای وارداتی بر مبنای قیمت ارز در مرکز مبادله ارز و طلا صورت گیرد، می‌تواند اصلاح یک زیرساخت مهم دیگر اقتصاد در کشور باشد. این در حالی است که همزمان خبرهایی به گوش می‌رسد که بانک مرکزی برنامه‌هایی برای وارد کرد دلارهای خارج از چرخه اقتصاد به بازار دارد و این موضوع نیز می‌تواند اعتبار این بازار را افزایش دهد.
✍️ #علی_کارگر
🔰#یادداشت | پیام های سناریوهای گوناگون بنزین
🔹این روزها موضوع تغییر نرخ بنزین با انواع سناریوها در محافل گوناگون اقتصادی و رسانه‌ای مطرح می‌باشد. فارغ از بررسی سناریوهای مختلفی که مطرح شده است این بحث ها پیام های مهمی دارد که کمتر به آن توجه می شود:
🔹۱- اگرچه ایده‌ها و سناریوها متفاوت هستند و اختلاف نظر در آنها زیاد است ولی ایده پردازان در داخل و خارج از دولت فکر می‌کنند سناریوی پیشنهادی آنها فشار کمتری به مردم می‌آورد و عادلانه تر است، یعنی واقعاً دغدغه تسهیل زندگی مردم و عدالت وجود دارد. نفس این دغدغه فارغ از موفقیت یا عدم موفقیت ایده پردازان ارزشمند است و نباید در فضای نقد آن را نادیده گرفت.
🔹۲- این اختلافات نشان می‌دهد هر سناریویی بخواهد اجرا شود از ایراد یا نقد در امان نیست و لذا در آینده باید با نگاه منطقی و منصفانه نسبت به سناریوی نهایی که اجرا می‌شود مواجه شد و مقهور نقدهای یک طرفه مبتنی بر ایرادات طرح نشد. به عبارتی هر طرحی اجرا شود یک سری ایرادات دارد و طرح مطلقاً مفید بدون تبعات نداریم بنابراین باید با همین نگاه طرح‌ها را نقد کرد.
✍🏼#علی_کارگر
•┈┈••••✾•🌿🌺🌿•✾•••┈┈•
🔰#یادداشت | پیام های سناریوهای گوناگون بنزین
🔹این روزها موضوع تغییر نرخ بنزین با انواع سناریوها در محافل گوناگون اقتصادی و رسانه‌ای مطرح می‌باشد. فارغ از بررسی سناریوهای مختلفی که مطرح شده است این بحث ها پیام های مهمی دارد که کمتر به آن توجه می شود:
🔹۱- اگرچه ایده‌ها و سناریوها متفاوت هستند و اختلاف نظر در آنها زیاد است ولی ایده پردازان در داخل و خارج از دولت فکر می‌کنند سناریوی پیشنهادی آنها فشار کمتری به مردم می‌آورد و عادلانه تر است، یعنی واقعاً دغدغه تسهیل زندگی مردم و عدالت وجود دارد. نفس این دغدغه فارغ از موفقیت یا عدم موفقیت ایده پردازان ارزشمند است و نباید در فضای نقد آن را نادیده گرفت.
🔹۲- این اختلافات نشان می‌دهد هر سناریویی بخواهد اجرا شود از ایراد یا نقد در امان نیست و لذا در آینده باید با نگاه منطقی و منصفانه نسبت به سناریوی نهایی که اجرا می‌شود مواجه شد و مقهور نقدهای یک طرفه مبتنی بر ایرادات طرح نشد. به عبارتی هر طرحی اجرا شود یک سری ایرادات دارد و طرح مطلقاً مفید بدون تبعات نداریم بنابراین باید با همین نگاه طرح‌ها را نقد کرد.
✍🏼#علی_کارگر
•┈┈••••✾•🌿🌺🌿•✾•••┈┈•