💐 موضع امام موسی بن جعفر علیه السلام در برابر اندیشه #قدیم_بودن_قرآن یا #حادث_بودن_قرآن
هر چند اندیشه خلق یا قدم قرآن[۴۰] عمدتا در دوره امام جواد علیه السلام و امام هادی علیه السلام مطرح شده به گونه ای که این زمان به جهت سخت گیری هایی که معتزله و در راس آنان مامون و معتصم و واثق داشته اند[۴۱] در تاریخ به «عصر محنت» نام گذاری شده، اما آغاز چنین اندیشه ای به فردی به نام لبید بن اعصم یهودی که در زمان رسول خدا صلی الله علیه و آله و سلم بوده(که قائل به خلق تورات بوده) نسبت داده شده و بیان شده که این اندیشه از این فرد به دیگران منتقل شده است.[۴۲]
امامان شیعه علیه السلام با مطرح شدن این اندیشه در جامعه، بعضا ضمن اشاره به واقعیت امر،[۴۳] شیعیان را از ورود به چنین بحث های فتنه انگیزی منع کرده و قرآن را صرفا کلام خدا معرفی کرده اند. سلیمان بن جعفر یکی از یاران امام موسی بن جعفرعلیه السلام می گوید: به اباالحسن موسی بن جعفرعلیه السلام عرض کردم: نظر شما درباره قرآن که درباره آن اختلاف شده است، عده ای می گویند مخلوق است و عده ای آن را غیر مخلوق می دانند، چیست؟ حضرت فرمود: «... أَمَا إِنِّي لَا أَقُولُ فِي ذَلِكَ مَا يَقُولُونَ وَ لَكِنِّي أَقُولُ إِنَّهُ كَلَامُ اللَّهِ عَزَّ وَ جَل» من آنچه آنان در این باره می گویند را نمی گویم من می گویم قرآن کلام خداست.[۴۴] این جواب امام موسی بن جعفرعلیه السلام در واقع هشداری است به شیعیان که در چنین مباحث بیهوده ای وارد نشده و قرآن کریم را صرفا کلام الهی بدانند.
💥 @baharoom
💫 منابع و مآخذ
[۴۰] بحث در این بوده که قرآن به عنوان کلام خداوند، آیا همانند خداوند قدیم است و یا همانند سایر مخلوقات خداوند، حادث است و بعدا پدید آمده است.
[۴۱] معتزله در برابر اهل حدیث، طرفدار سرسخت اندیشه خلق قرآن بوده اند و به همین جهت تفتیش عقاید در این دوره موجب محنت و سختی شده است.
[۴۲] «لبيد بن الأعصم اليهوديّ الّذي سحر النبيّ، صلّى الله عليه و سلّم، و كان لبيد يقول بخلق التوراة» ابن اثیر، عزالدین، الکامل، بیروت، دار صادر، ۱۳۸۵ق ، ج۷، ص ۷۵
[۴۳] نامهاى از امام هادى عليه السّلام در دست است كه طى آن به يكى از شيعيان خود دستور مىدهد در اين زمينه اظهار نظر نكرده و جانب هيچ يك از دو نظر؛ حدوث يا قدم قرآن را نگيرد. آن حضرت در نامه خود چنين نوشتهاند:... عصمنا الله و ايّاك من الفتنة، ... نحن نرى أنّ الجدال فى القرآن بدعة، و ليس الخالق إلّا اللّه عزّ و جلّ، و ما سواه مخلوق، و القرآن كلام الله، لا تجعل له اسما من عندك فتكون من الظالمين، ...» خداوند ما و تو را از ابتلاى در فتنه بر حذر دارد! ... ما جدال و گفتگو درباره قرآن بدعت می دانیم ... آفرينندهاى جز خدا نيست و غير او، همه آفريدگان او هستند؛ قرآن كلام خدا است؛ از پيش خود اسمى بر آن نپذير كه در اين صورت از ستم گران خواهى بود. » صدوق، محمد بن علی بن بابویه، امالی، بیروت، اعلمی، ۱۴۰۰، پنجم، ص ۵۴۶ و صدوق، توحید، ص ۲۲۴
[۴۴] صدوق، امالی، ص ۵۵۲ و صدوق، توحید، ص ۲۲۴