بسم الله 🟣کلمه امامت در نهج البلاغه نسخه صبحی صالح و شیخ محمد عبده امامت، در منابع حدیثی ، نظام امت و نظام دین شمرده شده است. نظام به معنای نخی است که منجوقها یا مهره‌ها را به رشته درمی‌آورد و به آنها شکل می‌دهد تا از پراکندگی و بی‌فایدگی نجاتشان دهد. از امام رضا علیه السلام نقل شده است: «إِنَّ الْإِمَامَةَ زِمَامُ الدِّينِ وَ نِظَامُ الْمُسْلِمِينَ و..» در روایت دیگری آمده است: «الْإِمَامُ مُطَهَّرٌ مِنَ الذُّنُوبِ مُبَرَّأٌ مِنَ الْعُيُوبِ ... نِظَامُ الدِّين...». ‏ 🔰در کلمات امیرالمؤمنین نیز آمده است که «فَرَضَ اللَّهُ تَعَالَى الْإِيمَانَ تَطْهِيراً مِنَ الشِّرْكِ وَ الصَّلَاةَ تَنْزِيهاً عَنِ الْكِبْر و ... وَ الْإِمَامَةَ نِظَاماً لِلْأُمَّةِ وَ الطَّاعَةَ تَعْظِيماً للإمامة: » (نهج البلاغه حکمت 252) در نیم قرن اخیر کتاب شریف نهج البلاغه با تصحیح و تعلیقه دو تن از بزرگان اهل تسنن، به چاپ رسیده و در محافل حوزوی و دانشگاهی شیعی نیز رواج یافت. در همین حکمت؛ کلمه «الإمامة» در نسخه‌ای که دکتر صبحی صالح و شیخ محمد عبده تصحیح کرده‌اند، به ترتیب به «الأمانة» و «الامانات» تغییر یافته است!😳 ✅در نسخه‌های شیعی مانند نسخه ابن میثم بحرانی، نسخه فیض الاسلام، نسخه مرحوم عطاردی، نسخه قیس عطار و ... همان تعبیرِ «الامامة نظاما للأمة» به کار رفته است. ابن‌ ابی‌الحدید نیز همین نسخه‌ی «الامامة نظاما للامه» را شرح کرده است. کاش نسخه‌های شیعی نهج البلاغه در محافل حوزوی و دانشگاهی رواج یابد. #اختلاف_نسخ #با_معارف_نهج البلاغه 263 https://eitaa.com/banahjolbalaghe https://eitaa.com/joinchat/494927872Ca763d6564a

بسم الله پس از انتشار پست فوق درباره روایت ««فَرَضَ اللَّهُ تَعَالَى ... الْإِمَامَةَ نِظَاماً لِلْأُمَّةِ» ؛ اقای دکتر حامد شریعتی نیاسر، با ارسال یادداشت کوتاهی ضمن ابراز محبت به کانال با نهج البلاغه، مقاله ای را درباره اختلاف نسخ در این حدیث شریف، معرفی کردند. این مقاله توسط ایشان و با مشارکت یکی دیگر از اساتید نوشته شده. ✅عنوان مقاله: تحقیق در ضبط حکمت ۲۵۲ نهج‌البلاغه: «و الإمامة نظاماً للأمة» 🔰نویسندگان: حامد شریعتی نیاسر و منصور پهلوان 🧷چکیده: در حکمت 252 نهج‌البلاغه آنجا که امیرالمؤمنین علی(ع) از فلسفۀ شرایع و احکام و حکمت آن­ها با مطلع «فرض الله الایمان تطهیرا من الشرک» سخن می‌گوید، عبارت «الامامة نظاماً للامة» آمده است که بر اهمیت مسئلۀ امامت در رهبری امت دلالت دارد. اما در برخی نسخه‌های متأخر، این عبارت به­صورت «‌الأمانة نظاما للأمة» ثبت شده است که به اهمیت امانتداری در حفظ نظام امت اشاره دارد. از سوی دیگر متأسفانه در سال‌های اخیر تحریف‌هایی از ناحیۀ‌ برخی از ناشران و مصحّحان در شروح نهج‌البلاغه به­عمل آمده است، به­طوری­که متن نهج‌البلاغۀ درج شده در ابتدای شروحی مثل ابن‌ابی‌الحدید و ابن‌میثم با متن شرح شده، توسط شارح مطابقت ندارد که از آن جمله است: عبارت «الامامة نظاماً للامة». در این مقاله با استناد به نسخه‌های کهن و شروح معتبر نهج‌البلاغه و نیز سیاق عبارت و روایات قریب ‌المضمون دیگر اثبات شده است که ضبط «الامامة» صحیح است. امامت است که رکن اساسی در نظام امت را دارا می‌باشد و بر آن تأکید شده است نه «امانت» و بی‌گمان تمایلات کلامی برخی از شارحان هم­چون محمد عبده و صبحی‌صالح در برگزیدن ضبط «الأمانة» مؤثر بوده است. 📎کلیدواژه‌ها: امامت امانت حکمت شرایع نظام امت لینک دسترسی به متن کامل مقاله: 👇 https://jqst.ut.ac.ir/article_75421.html ┄┄┅••=✧؛❁؛✧=••┅┄┄ ┄┄┅••=✧؛❁ . https://eitaa.com/banahjolbalaghe

آثار و برکات تدبر در نهج البلاغه از دیدگاه دکتر زکی مبارک؛ اندیشمند اهل سنت. https://eitaa.com/banahjolbalaghe

بسم الله فریاد تاریخی علی علیه السلام و ناشنوایی تاریخی سران مرعوب عرب در روزهای پس از جنگ نهروان، معاویه که زهره لشکرکشی مستقیم به کوفه و رویارویی مستقیم با علی ع را، نداشت، گردانهای ضربت چریکی خودش را به سرزمین‌های اطراف کوفه می‌فرستاد و منافع فراسرزمینی کوفه را مورد تهدید قرار می‌داد. در این جنایات معاویه که در تاریخ به غارات معروف است، زنان و کودکان و غیرنظامیان به شکل فجیعی مورد تعرض قرار می‌گرفتند. برنامه امیرالمؤمنین علیه السلام این بود که در برابر این غارات، لشکر گسترده‌ای از کوفه بسیج و به جنگ نهایی با معاویه اعزام شود اما کوفه پر از تخاذل بود و به فریاد غریب امیرالمؤمنین، پاسخِ درخوری نمی‌داد. پس از غارت یمن، خطبه‌ی 25 نهج البلاغه را ، پس از غارت مصر و شهادت دردمندانه محمد بن ابی‌بکر، خطبه 26 را ، پس از غارت انبار و کشیدن خلخال از پای یهودیه، خطبه 27 را و پس از غارت عین‌التمر، خطبه 36 را ایراد کرد. همه این خطبه‌ها خطاب به مردمی ایراد می‌شد، که شعار «نه غزه نه لبنان؛ جانم فدای کوفه» سر داده بودند! نه درکی از منافع فراسرزمینی خودشان داشتند و نه درکی از انسانیت و غیرت! هنوز صدای غریب علی علیه السلام، از حنجره تاریخ، خطاب به سران مرعوب دولتهای عرب، به گوش می‌رسد که: «تُكَادُونَ وَ لاَ تَكِيدُونَ، وَ تُنْتَقَصُ أَطْرَافُكُمْ فَلاَ تَمْتَعِضُونَ، لاَ يُنَامُ عَنْكُمْ وَ أَنْتُمْ فِي غَفْلَةٍ سَاهُونَ، غُلِبَ وَ اَللَّهِ اَلْمُتَخَاذِلُونَ: لحظه به لحظه بر علیه شما نقشه کشیده می‌شود اما شما نقشه‌ای برای دشمن ندارید، [منافع فراسرزمینی‌تان در] اطرافتان تکه تکه می‌شود اما شما ذره‌ای احساس درد و خشم و غیرت ندارید، دشمنتان همیشه بیدار است و لحظه‌ای از برنامه‌ریزی بر علیه شما دست نمی‌کشد اما شما در غفلت و بی‌خیالی فرورفته‌اید، به خدا قسم کسانی که پشت یکدیگر را خالی می‌کنند، شکست خواهند خورد»! کلیدواژه‌ی «#المتخاذلون» از یک بیماری سیاسی‌ـ‌اجتماعی بزرگ حکایت می‌کند که .... #با_معارف_نهج البلاغه 264 https://eitaa.com/banahjolbalaghe https://eitaa.com/joinchat/494927872Ca763d6564a

تربیت جامعه؛ وظیفه حاکمیت است یا...؟ https://eitaa.com/joinchat/494927872Ca763d6564a https://eitaa.com/banahjolbalaghe

بسم الله 🟣کلمه «فلان» در خطبه شقشقیه از کجا پیدا شده؟ دراغلبِ نسخه‌های متقدم شیعی، فقره اولِ خطبه شقشقیه به این شکل ثبت شده است: «اما والله لقد تقمصها ابن ابی‌قحافه و ...». (ابوالصلاح حلبی، تقریب المعارف، ص: 240، شیخ مفید، الجمل و النصرة لسيد العترة في حرب البصرة، ص: 26، مفید، ارشاد، ج 1 ص 287، امالی شیخ طوسی، ص: 372، احتجاج طبرسی، ج 1 ص: 191) در آثار صدوق ره به جای «ابن ابی‌قحافه»، کلمه «اخوتیم» به کار رفته است (معانی الاخبار، ص: 361 و علل الشرائع ج 1 ص: 150). تعبیر «ابن ابی‌قحافه» یا تعبیر «اخوتیم» هر دو به روشنی بر خلیفه اول، دلالت می‌کند. 📖یکی از رسم‌های کاتبان و نسخه‌نگاران قرون متقدم اسلامی، این بود که وقتی از کسی بدشان می‌آمد و می‌دیدند اسم او در متون آمده، اگر قرینه کافی در متن وجود داشت، از باب مذمت، اسمش را حذف می‌کردند و به جای اسمش کلمه «فلان» را می‌نوشتند. ظاهرا کاتبان اموی که دل خوشی از مالک اشتر نداشتند، وقتی می‌خواستند نامه امیرالمؤمنین علیه السلام به مالک اشتر را کتابت کنند به قصد مذمت مالک، کلمه «فلاناً» را به جای نام او که در صدر نامه به کار رفته، قرار می‌دادند. (ابن ابی الحدید شرح نامه 62). 📚ابن ابی الحدید معتقد است که در اصلِ خطبه شقشقیه، همین کلمه «ابن ابی قحافه» به کار رفته بوده ولی در قرون متقدم، برای مذمت خلیفه اول کلمه «فلانا» به جای اسم او قرار گرفته است! .(شرح ابن ابی الحدید ج 17 ص: 152) در سالهای اخیر، شیخ محمد عبده و صبحی صالح که گرایش سنی دارند، به همان نسخه‌ی «فلان» علاقه نشان می‌دهند اما نه از باب مذمت بلکه از باب اخفاء و کتمان حتی الامکان! #اختلاف_نسخه #نسخه_بدل #نسخه #با_معارف_نهج البلاغه 265 https://eitaa.com/banahjolbalaghe https://eitaa.com/joinchat/494927872Ca763d6564a

بسم الله 🟣رفق و مدارا در امر به معروف و نهی از منکر فَلَعَنَ اللَّهُ السُّفَهَاءَ لِرُكُوبِ الْمَعَاصِي وَ الْحُلَمَاءَ لِتَرْكِ التَّنَاهِي‏. خطبه 192 از کلمات امیرالمؤمنین علیه السلام در خطبه قاصعه به دست می‌آید که ارتکاب منکر، کار سفیهان است و نهی از منکر، تکلیف حلیمان (عاقلان بردبار) است. حلم (عقل و بردباری) معنایی دارد که «رفق و مدارا» نیز از لوازمش می‌باشد. 🔰ابن اخوه، فقیه بزرگ شافعی در کتاب معالم القربة فی احکام الحسبة، این حکایت را آورده است که مردی بر مأمون وارد شده و او را با قولی غلیظ امر به معروف و نهی از منکر کرد. مأمون در پاسخ او گفت: خداوند کسی را که برتر از تو بود به ارشاد کسی که بدتر از من بود گماشت اما شرط کرد که با او با قولی لیّن سخن کند تا شاید بر او اثر نهد (فَقُولٰا لَهُ قَوْلًا لَيِّناً لَعَلَّهُ يَتَذَكَّرُ أَوْ يَخْشىٰ)! ✅ درباره رفق و مدارا در امر به معروف و نهی از منکر، در مرفوعه ابن ابی‌عمیر، آمده است که آمر به معروف و ناهی از منکر در امر کردنش باید اهل رفق باشد (إِنَّمَا يَأْمُرُ بِالْمَعْرُوفِ وَ يَنْهَى عَنِ الْمُنْكَرِ مَنْ كَانَتْ فِيهِ ثَلَاثُ خِصَالٍ: عَامِلٌ بِمَا يَأْمُرُ بِهِ تَارِكٌ لِمَا يَنْهَى عَنْهُ، عَادِلٌ فِيمَا يَأْمُر عَادِلٌ فِيمَا يَنْهَى، رَفِيقٌ فِيمَا يَأْمُرُ رَفِيقٌ فِيمَا يَنْهَى). 🗞در منابع عامه نیز آمده است که پیامبر امر به معروف و نهی از منکر را فقط برای کسی می‌پسندید که در امر و نهی کردن اهل رفق و مدارا باشد، حکیم باشد و آگاه به حرام و حلال باشد (لا يأمر بالمعروف و لا ينهى عن المنكر إلّا رفيق فيما يأمر به، رفيق فيما ينهى عنه، حكيم فيما يأمر به، حكيم فيما ينهى عنه، فقيه فيما يأمر به، فقيه فيما ينهى عنه.‌) 📗 روایت معتبر دیگری نیز درباره رفق و مدارا در مقام امر به معروف و نهی از منکر وجود دارد که بزرگان آن را بر «امر به مندوبات» حمل کرده اند (وسائل ج 16 ص 159) 📎فقیهان بزرگوار امامیه هرچند رفق و مدارا را در همه‌ی امور مستحب می‌دانند (مهذب الأحكام سبزواري، ج‌4، ص: 97 و وسائل الشيعة، ج‌15، ص: 269‌ و ...) و درباره برخی امور مانند رفتار با اسیران و اجیران و کارگران نیز مؤکدا استحباب رفق را بررسی فرموده‌اند (مستدرک الوسائل ج 11 ص 78 و وسائل ج 19 ص 62) اما حکم شرعی رفق در مقام امر به معروف و نهی از منکر را از منظر فقهی بررسی نفرموده‌اند. #با_معارف_نهج البلاغه 266 https://eitaa.com/banahjolbalaghe

بسم الله 🔵#آشنایی_با_خطبه 23 1️⃣اهمیت خطبه مشخص کردن رابطه فقیر و غنی نسبت به یکدیگر. 2️⃣مضامین خطبه این خطبه در منابع دیگری مانند کافی و الغارات و ... به صورت کامل نقل شده است. در آن منابع، جملات آغازین این خطبه ترغیب به امر به معروف و نهی از منکر است و حضرت امیر علیه السلام توضیح میدهند که امر به معروف و نهی از منکر موجب کاهش رزق و روزی کسی نمیشود (وَ اعْلَمُوا أَنَّ الْأَمْرَ بِالْمَعْرُوفِ وَ النَّهْيَ عَنِ الْمُنْكَرِ لَا يُقَرِّبَانِ مِنْ أَجَلٍ وَ لَا يَنْقُصَانِ مِنْ رِزْق...) در ادامه این فقره و برای اینکه مخاطبان خود را قانع کنند که امر به معروف و نهی از منکر تاثیری بر کاهش روزی ندارد، منشأ روزی را اراده الاهی معرفی کرده و فرموده اند که روزی مانند قطرات باران نازل میشود. سید در نهج البلاغه مقدمه‌ی مربوط به امر به معروف و نهی از منکر را حذف کرده و خطبه را از آسمانی بودن رزق و روزی شروع کرده است. در هر حال، بر اساس نسخه نهج البلاغه، این خطبه مشتمل بر ترغیب فقرا به زهد و تشویق اغنیاء به مهربانی نسبت به فقرا است. مضامین خطبه عبارت‌اند از: 1. مقدرات الهی همچون قطرات باران بر مردم نازل می شود. 2. بهره‌مندی دیگران از مواهب دنیوی نباید سبب گرفتاری ما در رذایلی چون حسادت، کینه و امثال آن گردد. 3. مسلمانی که از پَستی دوری کند همانند مسابقه دهنده‌ای است که در همان دور اول منتظر پیروزی است. 4. مسلمانی که از خیانت دوری کند منتظر یکی از دو نیکی است: پاداش اخروی یا رزق دنیوی. 5. مال و فرزند، کشت دنیاست و عمل صالح کشت آخرت است. 6. کسی که برای غیر خدا کار کند، خداوند وی را به او واگذار کند. 7. هیچ فرد متمکنی از قوم و عشیره خود بی نیاز نیست. 8. نباید از بستگان نیازمند خود رویگردان شد چرا که با این کار، کمک و حمایت آنان (در روزهای سختی) را از دست خواهد داد. 9. دعا برای رسیدن به مقامات و منازل شهیدان و انبیاء.(نَسْأَلُ اَللَّهَ مَنَازِلَ اَلشُّهَدَاءِ وَ مُعَايَشَةَ اَلسُّعَدَاءِ وَ مُرَافَقَةَ اَلْأَنْبِيَاءِ) 3️⃣لطایف خطبه تأکید بر نقش مقدرات الهی در تعیین مقدار روزی افراد از یک سو که توجه به این مطلب در ایجاد آرامش روحی روانی فرد فقیر موثر است (ُ فَإِنَّ الْأَمْرَ يَنْزِلُ مِنَ السَّمَاءِ إِلَى الْأَرْضِ كَقَطَرَاتِ الْمَطَرِ إِلَى كُلِّ نَفْسٍ بِمَا قُسِمَ لَهَا مِنْ زِيَادَةٍ أَوْ نُقْصَانٍ). و تاکید بر نقش تلاش و کوشش در کسب روزی از سوی دیگر که توجه بدان مانع تنبلی و فقر ناشی از کم کاری می شود (إِنَّ الْمَالَ وَ الْبَنِينَ حَرْثُ الدُّنْيَا وَ الْعَمَلَ الصَّالِحَ حَرْثُ الْآخِرَةِ). 4⃣مصادر خطبه الکافی، ج2، ص294؛ الغارات، العقد الفرید، ج2، ص366؛ کتاب صفین، ص10؛ کنز العمال، ج8، ص225 و ... ┄┄┅••=✧؛❁؛✧=••┅┄┄ ✍️استاد علی رحیمی ؛ حوزه علمیه شیراز https://eitaa.com/banahjolbalaghe

بسم الله 🟣 عدل علوی و رعایت احترام رعایای از پیش تحقیر شده أَمَّا بَعْدُ فَإِنَّ دَهَاقِينَ أَهْلِ بَلَدِكَ شَكَوْا مِنْكَ غِلْظَةً وَ قَسْوَةً وَ اِحْتِقَاراً وَ جَفْوَةً...: آگاه باش که سران و رؤسای سرزمین تو از خشونت، سنگدلی، رفتار تحقیرآمیز و ستمکارانه تو شکایت کرده‌اند .... 1️⃣ایرانیان در عصر خلیفه دوم، به شدت تحقیر شده بودند. آنان با کلماتی مانند «مجوس»، «عجم» و ... که در فرهنگ عربها معنای تحقیرآمیزی داشت، یاد می‌شدند! اجازه ازدواج با دختران عرب را نداشتند و ...! در روزگار عثمان به این تحقیرهای فرهنگی و اجتماعی، ظلم اقتصادی مأموران مالیاتی عثمان نیز اضافه شد! (ابن ابی‌الحدید 20/245). ✅امیرالمؤمنین علیه السلام وقتی به قدرت رسید، افزون بر دستوالعمل‌های عامّی که به مأموران جمع‌آوری مالیات داد (مانند نامه 26) در نامه‌ای ویژه به فرماندار فارس نوشت: «اسْتَعْمِلِ الْعَدْلَ وَ احْذَرِ الْعَسْفَ وَ الْحَيْفَ فَإِنَّ الْعَسْفَ يَعُودُ بِالْجَلَاءِ وَ الْحَيْفَ يَدْعُو إِلَى السَّيْف: عدالت را به كار بند و از ستم و بيداد حذر كن زيرا ستم رعيت را آواره مى كند و بيدادگرى، به شمشير می‌کشاندشان». 2️⃣وقتی خورشید عدالت علوی تابیدن گرفت، حتی کافران ذمی که امیدی که به اجرای عدالت یافته‌ بودند، از والی خود به امیرالمؤمنین علیه السلام شکایت کردند. امیرالمؤمنین به شکایت آنان رسیدگی فرمودند و نامه‌ی توبیخ‌آمیزی به آن والی خاطی نوشتند. در آن نامه، به جای آن‌که کافران ذمی شکایت کننده را با کلمات تحقیرآمیزی چون «اعاجم» یا ... (که در زمان خلفا رایج بود) یاد کند، از آنان با کلمه‌ی محترمانه‌ی «دهاقین اهل بلدک» یاد کردند تا به بدنه مدیریتی حاکمیت بفهمانند که رعایای حکومت علی را، حتی اگر اهل ذمه باشند، نباید با تعابیر گزنده‌ یاد کرد! #با_معارف_نهج البلاغه 267 https://eitaa.com/banahjolbalaghe

بسم الله 🟣چرا بنی‌امیه با آن همه حدیثی که جعل کرد، نتوانست فضائل علی را محو کند؟ وَلَوْ لاَ مَا نَهَى اللهُ عَنْهُ مِنْ تَزْكِيَةِ الْمَرْءِ نَفْسَهُ، لَذَكَرَ ذَاكِرٌ فَضَائِلَ جَمَّةً، تَعْرِفُهَا قُلُوبُ الْمُؤْمِنِينَ، وَلاَ تَمُجُّهَا آذَانُ السَّامِعِينَ اگر خداوند خودستایی را نهى نمى‌‏فرمود، فضائل فراوانى را برمى‏شمردم، که دل‏هاى آگاه مؤمنان آن را میشناسد و گوش‏هاى شنوندگان با آن آشناست. ابن‌ابی الحدید پس از ارائه گزارشی درباره حجم گسترده احادیث جعلی در مذمت علی بن ابی‌طالب و تلاش همه‌جانبه بنی‌امیه برای فراموش شدن فضائل علی علیه السلام، این سخن را از ابوجعفر نقیب نقل کرده است: 🖌«سرّی از اسرار خداوند در وجود علی به ودیعت نهاده شده بود. سرّی که خداوند خودش آن را به هر کسی که می‌خواست فهماند. اگر چنین نبود، هیچ کس فضیلتی از فضائل علی را نمی‌دانست و تا کنون هیچ کدام از مناقب علی شناخته نشده بود. چون وقتی رئیس قبیله‌ای بر یکی از اهالی قبیله‌اش خشم بگیرد و همه اهل قبیله را از ذکر نیکی‌های او بازدارد به تدریج شعله یاد او خاموش و اسم او فراموش خواهد شد.» پ ن: 📗متن عربی ابن ابی الحدید: و لو لا أن لله تعالى فی هذا الرجل سرا یعلّمه من یعلّمه لم یرو فی فضله حدیث و لا عُرِفَت له منقبة أ لا ترى أن رئیس قریة لو سخط على واحد من أهلها و منع الناس أن یذکروه بخیر و صلاح لخمل ذکره و نسی اسمه و صار و هو موجود معدوما و هو حی میتا هذه خلاصة ما ذکره شیخنا أبو جعفر رحمه الله تعالى فی هذا المعنى فی کتاب التفضیل. #با_معارف_نهج البلاغه 268 https://eitaa.com/banahjolbalaghe