این حدیث در نقلهای مختلف، با عبارتهای گوناگون آمده، اما محتوای همه آنها یکی است.
در اصول کافی، از کتب اربعه و اصلی شیعه آمده است: «...إِنِّی تَارِک فِیکمْ أَمْرَینِ إِنْ أَخَذْتُمْ بِهِمَا لَنْ تَضِلُّوا- کتَابَ اللَّهِ عَزَّ وَ جَلَّ وَ أَهْلَ بَیتِی عِتْرَتِی أَیهَا النَّاسُ اسْمَعُوا وَ قَدْ بَلَّغْتُ إِنَّکمْ سَتَرِدُونَ عَلَیَّ الْحَوْضَ فَأَسْأَلُکمْ عَمَّا فَعَلْتُمْ فِی الثَّقَلَینِ وَ الثَّقَلَانِ کتَابُ اللَّهِ جَلَّ ذِکرُهُ وَ أَهْلُ بَیتِی...».[۱]
ترجمه: من در میان شما دو چیز باقی میگذارم که اگر آنها را دستاویز قرار دهید، هرگز گمراه نخواهید شد: کتاب خدا و عترتم که اهل بیتم هستند. ای مردم بشنوید! من به شما رساندم که شما در کنار حوض بر من وارد میشوید، پس من از شما درباره رفتارتان با این دو یادگار ارزشمند سؤال خواهم کرد، یعنی کتاب خدا و اهل بیتم.
سنن نسائی از صحاح سته اهل سنت، این حدیث را چنین نقل میکند:
«... کأنی قد دعیت فاجبت، انی قد ترکت فیکم الثقلین احدهما اکبر من الآخر، کتاب الله و عترتی اهل بیتی، فانظروا کیف تخلفونی فیهما، فانهما لن یفترقا حتی یردا علی الحوض...».[۲]
ترجمه: زمان وفات من نزدیک شده است. من در میان شما دو شیء گرانبها باقی میگذارم که یکی بزرگتر از دیگری است، کتاب خدا و عترتم که همان اهل بیت(ع) است. پس بنگرید که چگونه با آن دو رفتار میکنید که آن دو از هم جدا نمیشوند تا آنکه در کنار حوض بر من وارد شوند.
منابع و سند حدیث
حدیث ثقلین با سندهای متعدد و عبارتهای گوناگون از زبان چندین صحابی پیامبر(ص) در منابع روایی شیعه و اهل سنت نقل شده است.[۳] برخی از متکلمان شیعه آن را متواتر شمردهاند.[۴] به گفته ملاصالح مازندرانی شیعه و اهل سنت بر مضمون این حدیث و صحت آن اتفاق نظر دارند.[۵]
منابع اهل سنت
بنابر کتاب «حدیث الثقلین و مقامات اهل البیت» نوشته احمد ماحوزی، این حدیث را بیش از ۲۵ نفر از صحابه از پیامبر اکرم(ص) نقل کردهاند.[نیازمند منبع] نام برخی از این صحابه در ادامه میآید:
زید بن ارقم: این حدیث به شش طریق از او در کتابهای سنن نسائی،[۶] المعجم الکبیر طبرانی،[۷] سنن ترمذی،[۸] مستدرک حاکم نیشابوری،[۹] مسند احمد[۱۰] و کتابهای دیگر نقل شده است.
زید بن ثابت در مسند احمد[۱۱] و المعجم الکبیر طبرانی.[۱۲]
جابر بن عبدالله در کتابهای سنن (صحیح) ترمذی،[۱۳] المعجم الکبیر [۱۴] و المعجم الاوسط[۱۵] طبرانی.
حذیفة بن أسید در کتاب المعجم الکبیر طبرانی.[۱۶]
ابو سعید خدری در چهار موضع از مسند احمد[۱۷] و ضعفاء الکبیر العقیلی.[۱۸]
امام علی(ع) به دو طریق در البحر الزخار یا همان مسند البزاز[۱۹] و کنز العمال.[۲۰]
ابوذر غفاری در کتاب المؤتلف و المختلف دارقطنی.[۲۱]
ابوهریره در کشف الاستار عن زوائد البزار.[۲۲] #حدیث_ثقلین