#غلط_ننویسیم
"نشان" یا "نشانه"؟
📗این دو واژه همگوناند و معانی متعدد آنها تقریبا یکسان است و در اغلب موارد میتوان آنها را به جای هم به کار برد.
اهل و عیال
📗به معنای «زن و فرزند، اهل خانه». گاهی در نوشتهها این اصطلاح را بر اساس تلفظ عامیانه آن به صورت عهد و عیال میآورند که صحیح نیست. باید به صورت اهل و عیال نوشته شود.
💠 با#بهتر_بنویسیم، #غلط_ننویسیم:
🆔 @behtarbenevisim
#غلط_ننویسیم
تفاوت چند تلفظ از کلمه "ملک"
📗 این کلمات را نباید با هم اشتباه کرد.
مَلَک، به فتح اول و دوم به معنای « فرشته » است ( در جمع : ملایک ) :
من مَلَک بودم و فردوس برین جایم بود
آدم آورد درین دیر خراب آبادم ( حافظ )
مَلِک، به فتح اول و کسر دوم، به معنای « شاه» یا « امیر » است ( در جمع: ملوک ) :
اگر ز باغ رعیّت مَلِک خورد سیبی
بر آورند غلامان او درخت از بیخ ( گلستان سعدی ، ۷۴ )
در رادیو و تلویزیون غالباً این کلمه را غلط تلفظ می کنند و مثلا « مَلِک حسین » را « مَلَک حسین» می خوانند.
📗ملِک از اسماء خداوند نیز هست و در قرآن کریم بارها به این معنی به کار رفته است ( از جمله سوره ناس آیه ۲)
درود مَلِک بر روان تو باد
بر اصحاب و بر پیروان تو باد ( سعدی، بوستان)
📗ملک، به ضم اول و سکون دوم، به معنای «سلطنت » و نیز « قلمرو سلطنت » یا « مملکت » است:
آیینه سکندر جام می است بنگر
تا بر تو عرضه دارد احوال مُلک دارا ( حافظ )
دلم از وحشت زندان سکندر بگرفت
رخت بر بندم و تا مُلک سلیمان بروم ( حافظ )
و نیز به معنای « این جهان » است ( در مقابل ملکوت که « عالم مجرّدات » است ):
ز مُلک تا ملکوتش حجاب بر گیرند
هر آن که خدمت جام جهان نما بکند ( حافظ )
📗 اما مِلک ، به کسر اول و سکون دوم، یعنی « آنچه در تصرّف کسی باشد » خاصه « زمین زراعی» ( در جمع: اَملاک ) :
« آنجا شخصی ترسا دیدم که از متموّلان مصر بود چنانکه گفتند کشتیها و مال و مِلک او را قیاس نتوان کرد» ( سفرنامه ناصر خسرو،۶۹).
منبع: کتاب غلط ننویسیم
💠 با#بهتر_بنویسیم، #غلط_ننویسیم:
🆔 @behtarbenevisim
#غلط_ننویسیم
«در بیست سالگی» یا «در سن بیست»
📗 عبارت «در سن ... سالگی» صحیح نیست؛
باید یا کلمهی «سن» یا کلمهی «سالگی» را از آن حذف کرد.
مثلاً باید گفت:
«در بیست سالگی» یا «در سن بیست»؛ و نه در «سن بیست سالگی».
💠 با#بهتر_بنویسیم، غلط ننویسیم:
🆔 @behtarbenevisim
#غلط_ننویسیم
«تپش قلب» یا «طپش قلب»
📗 این واژه فارسی است و با حرف « ت » نوشته می شود و نه با « ط » و به صورت طپیدن. بنابراین بهتر است که همه مشتقات و ترکیبات آن را نیز با « ت » بنویسیم: تپش ، تپنده، تپاندن.
💠 با#بهتر_بنویسیم، غلط ننویسیم:
🆔 @behtarbenevisim
#غلط_ننویسیم؛
"خُرجین" یا "خورجین" صحیح است؟
📗اصل این کلمه خُرج عربی ، به ضم اول و سکون دوم، به معنای « کیسه و جوال » است و چنانکه دهخدا ( در لغت نامه ، ذیل « خرجین » ) حدس زده است که ممکن است این علامت تثنیه عربی باشد و خُرجین [xorjin] در آغاز خُرجَین [xorjayn] تلفظ میشده است، به معنای « دو خُرج »؛
به هر حال، املای آن به همین صورت صحیح است و نه به صورت خورجین ، در متون معتبر فارسی نیز خرجین با همین املا آمده است:
📎ای باعث رزق مستمندان
بی قوصره و جوال و خرجین
( مولوی، دیوان کبیر، فروزانفر، ج۴، ص ۱۸۴)
💠 با#بهتر_بنویسیم، غلط ننویسیم:
🆔 @behtarbenevisim
#غلط_ننویسیم
"تسلیت باد" یا "تسلیت می گویم" صحیح است؟
📗 تسلیت بهمعنای «دلخوشی» است و بهکسی تسلیت گفتن یعنی «بهکسی جملههای دلخوش کننده گفتن» و کسی را تسلیت دادن یعنی «کسی را دلداری دادن». حال اگر به کسی بگوییم: «درگذشت فلان بر شما تسلیت باد» مثل این است که به او گفته باشیم: «درگذشت فلان بر شما دلخوشی باد»!
اخیراً رسم شده است که بهجای این جمله: «درگذشت فلان کس را به ملت ایران تسلیت میگوییم» غالباً در روزنامهها یا روی پارچههای شعار در معابر مینویسند: «درگذشت فلان کس بر ملّت ایران تسلیت باد». این جمله غلط است و معنایی متضاد با آنچه اراده کردهاند دربر دارد.
💠 با#بهتر_بنویسیم، غلط ننویسیم:
🆔 @behtarbenevisim
#غلط_ننویسیم؛
"اسطبل" یا "اصطبل"؟
📗 اصل این کلمه لاتینی است و املای آن به هر دو صورت اسطبل و اصطبل در متون فارسی و عربی به کار رفته و هر دو صحیح است.
«جارو» یا «جاروب»
هر دو واژه صحیح است و هر دو به یک معنی است و در متون معتبر فارسی با ارزش یکسان به کار رفتهاند.
برگرفته از کتاب «غلط ننویسیم»
زندهیاد ابوالحسن نجفی
💠 با#بهتر_بنویسیم، غلط ننویسیم:
🆔 @behtarbenevisim
#غلط_ننویسیم
خورد یا خرد؟!
📗 خرد صفتی در معنای کم، کوچک، ریز و ... هست، مثلا:
✅ اعصابم خرده
✅ سبزیها رو خرد کردم
✅ خرد خرد بهم پس بده
اما «خورد» فعل سوم شخص مفرد از مصدر خوردن است.
💠 با#بهتر_بنویسیم، غلط ننویسیم:
🆔 @behtarbenevisim
#غلط_ننویسیم؛
بکار بردن صحیح کلمه "ارائه"
📗 این کلمه به معنای «نشان دادن» و «به معرض دید گذاشتن» است و نه به معنای «تحویل دادن» یا «تقدیم کردن». در بسیاری از نوشته های معاصران ارائه کردن ( یا ارائه دادن ) و عَرضه کردن را به عنوان مترادف به کار می برند و البته صحیح نیست.
پس:
اعتراضم را به کمیته استیناف تحویل دادم. (ادبیات رسمی)✅
اعتراضم را به کمیته استیناف ارائه دادم. (ادبیات رسمی)❌
اعتراضم را به کمیته استیناف دادم (ادبیات غیر رسمی)✅
💠 با#بهتر_بنویسیم، غلط ننویسیم:
🆔 @behtarbenevisim
#غلط_ننویسیم
دایم / دایمی
📗 دایم در فارسی در مقام صفت یا قید به کار میرود و بنابراین دیگر لازم نیست که «ی» صفتساز بر آن بیفزاییم و دایمی بگوییم.
💠 با#بهتر_بنویسیم، #غلط_ننویسیم:
🆔 @behtarbenevisim
#غلط_ننویسیم
📗 «خواه ناخواه» یا «خواهی نخواهی»
این دو ترکیب را گاهی به صورت «خواه و ناخواه» و «خواهی و نخواهی» مینویسند، اما تلفظ و املای درست آنها «خواه ناخواه» و «خواهی نخواهی» بدونِ «واو عطف» است.
بحْبوحه
املای این کلمه به همین صورت صحیح است. گاهی آن را به غلط بهبوهه مینویسند.
💠 با#بهتر_بنویسیم، غلط ننویسیم:
🆔 @behtarbenevisim
#غلط_ننویسیم؛
"خطمی" یا "ختمی"؟
📗خطمی
به معنای «نوعی گیاه گلدار» است. بعضی این واژه را به گمان اینکه فارسی است، با حرف «ت» و به صورت «ختمی» مینویسند. اما این واژه عربی است و به صورت «خطمی» نوشته میشود.
📗 تهویه هوا
تهویه خود به معنای «عوض کردن هوا» یا «هوا دادن» است و نیاز به واژه هوا ندارد. بنابراین ترکیب تهویه هوا حشو است و بهتر است از کاربرد آن خودداری شود. به جای «دستگاه تهویه هوا» میتوان به سادگی گفت: «دستگاه تهویه».
💠 با#بهتر_بنویسیم، غلط ننویسیم:
🆔 @behtarbenevisim