قسمت یازدهم
تسویه ی نفس در آخرین مرحله ی تنزلی خلقت انسان در قرآن کریم ...
نفس در آخرین مرحله ی تنزل حقیقت انسان ، متعین می شود . قرآن کریم در سوره ی شمس در این باره می فرماید : (و نفس و ما سواها. فألهمها فجورها و تقواها. قد أفلح من زکاها و قد خاب من دساها) و سوگند به نفس و آنچه آن را تسویه کرد؛ پس از این تسویه ، فجور و پرهیزکاری اش را به او الهام کرد. بی تردید کسی که نفس را تزکیه کرد، از شرور رهید و به پیروزی رسید و هر کس که نفس را دفن کرد ، نومید و محروم شد.»
«سوگند به نفس و آنچه آن را تسویه کرد.» آنچه نفس را تسویه نمود و متعین کرد، رو آوردن انسان به بدن خاکی، عالم اسباب ظاهری و طبیعت است که موجب می شود حقیقتی رو به طبیعت، پشت به روح و مستمدّ و منشعب از آن به نام نفس شکل بگیرد . «پس این تسویه فجور و پرهیزکاری اش را به او الهام کرد». پس با تسویه نفس میان طبیعت ظلمانی و روح نورانی ، خدای متعال فجور و تقوای نفس را به او الهام فرمود که چگونه خود را بر امر خدا نگاه دارد یا خود را رها کند و با ولنگاری و بی بند و باری از فلاح و تزکیه محروم شود.
روح مستقیماً در عالم ارضی و طبیعت، عملی انجام نمی دهد.
نفس است که پس از شکل گرفتن و تعین یافتن، راه را برای انجام هر عملی به روی خود باز می بیند. فجور انسان یعنی انسان حس می کند که جلوی او باز است و هرچه را بخواهد، می تواند ببیند، بشنود، بخورد، بگوید و ...
این احساس یله بودن و باز شدن جلوی انسان، فجور اوست.
تقوا نیز مقابل آن است و به معنای خود نگهداری و ضبط خویش بر اوامر الهی است . به عبارت دیگر ، بنده و برده دانستن خود و مالک شمردن خداوند تبارک وتعالی و عمل به امر اوست.
پس اگر انسان به دنبال هرزگی و یَلِگی رفت، فاجر و فاسق خواهد بود؛ امّا «بی تردید کسی که نفس را ترکیه کرد، از شرور رهید
و به پیروزی رسید.» یعنی کسی که به خواهش های طبیعی نفس «نه» گفت و به اقتضای #فطرت_الهی خود عمل کرد، نفس خود را از تیرگی گناه و ظلم و شرارت پاک کرده و از وساوس شیطانی و امیال نفسانی تطهیر کرده است. «و هر کس که نفس را دفن کرد، نومید و محروم شد.» یعنی کسی که به #حیات_روحی خود پشت کرد
و به دنبال خاک بازی دنیا رفت و بر اساس امیال عالم زمینی عمل کرد، جان خود را زیر خاک دنیا دفن کرده است و در دنیا و آخرت از محرومی و نا امیدی رهایی نخواهد یافت.
🌴گوهر معرفت 🌴