هدایت شده از معاونت فرهنگی تبلیغی اصفهان
🌸 مسابقه بهار قرآن، بهار دلها
🌀 شماره ۱۲
🔹شرکت در مسابقه: dte.bz/1442
🇮🇷 معاونت فرهنگی تبلیغی دفتر تبلیغات اسلامی اصفهان
پیامها و نکات برخی از آیات جزء بیست و نهم قرآن کریم :
آيه51و 52 قلم
وَإِن يَكَادُ الَّذِينَ كَفَرُواْ لِيُزْلِقُونَكَ بِأَبْصَارِهِمْ لَمَّا سَمِعُواْ الذِّكْرَ وَ يَقُولُونَ إِنَّهُ لَمَجْنُونٌ
وَمَا هُوَ إِلَّا ذِكْرٌ لِّلْعَالَمِينَ
ترجمه
و نزدیك بود كسانى كه كفر ورزیدند، چون قرآن را شنیدند، تو را چشم بزنند و مىگویند: او دیوانه است.
در حالى كه آن قرآن جز مایه بیدارى براى جهانیان نیست.
نکته ها
در آغاز این سوره به تهمت جنون به رسول اللّهصلى الله علیه وآله اشاره شد و در این آیه كه پایان این سوره است به این نسبت تصریح شده است. «و یقولون انّه لمجنون»
«لیزلقونك» از ماده «زلق» به معناى لغزیدن و به زمین افتادن و كنایه از هلاكت و نابودى است.
آیه 51، بیانگر شدّت غضب كفّار است كه به هنگام شنیدن آیات قرآن مىخواهند با چشمانشان تو را نابود كنند و مراد از آن، یا نابود كردن طریق چشم زخم است و یا كنایه است، همان طور كه مىگوییم فلانى بانگاهش مىخواست مرا بخورد.
بغض و كینه انسان را به تضادگویى وادار مىكند. از یك سو قرآن را عظیم مىداند به نحوى كه حسادتش مىخواهد پیامبر را نابود كند و از سویى دیگر او را به پریشان گویى و دیوانگى متّهم مىكند.
دشمن با دست مىجنگد، با زبان تهمت مىزند، و با چشم قصد نابودى دارد.
آغاز سوره، سخن از قلم و نوشتن بود و پایان سوره، بیدارى تمام جهانیان. شاید اشاره به این باشد كه كلید بیدار شدن جهانیان، ابزار فرهنگى است.
چشم زخم
پیامبر فرمود: «انّ العین حقّ و انّها تُدخل الجمل والثور التّنور» چشم زخم حق است و به قدرى كارساز است كه شتر و گاو را داخل تنور مىكند.(40)
چشم زخم لازم نیست از دشمن باشد. گاهى دوست از دوست خودش به خاطر داشتن كمالى تعجب مىكند و لذا در حدیث داریم كه اگر از دوست خود چیزى دیدید كه تعجب كردید، خدا را یاد كنید تا بلاى چشم زخم دفع شود و چه بسیارند كسانى كه به وسیله چشم زخم هلاك شده و جان دادهاند.(41)
البتّه حق بودن شورى چشم به این معنا نیست كه ما به بعضى افراد سوءظن داشته باشیم و آنان را متهم به چشم شورى كنیم. و یا كوتاهىهاى خودمان را در موارد مختلف بهحساب چشم زخم بگذاریم. در روایات مىخوانیم: صدقه، دعا، خواندن سورههاى ناس و فلق و امثال آن مىتواند مانع تأثیر چشم زخم شود.40) بحار الانوار، ج63، ص 17.
41) بحارالانوار، ج 95، ص 127.
پيام ها
1- كینه دشمن جدىست، باید به هوش بود. «و ان یكاد الّذین كفروا لیزلقونك»
2- قرآن، از توطئههاى دشمن پرده برمىدارد. «و ان یكادالّذین كفروا»
3- لبه تیز حمله دشمن رهبرجامعه اسلامى است. «لیزلقونك»
4- چشم زخم یك واقعیّت است. «لیزلقونك بابصارهم»
5 - در برابر تهمت به اولیاى الهى باید دفاع كرد. در برابر «یقولون انه لمجنون» خداوند فرمود: «ما انت بنعمة ربّك بمجنون»
6- قرآن، وسیله غفلت زدایى است. «ان هو الا ذكر»
7- قرآن، محدود به زمین و زمان خاصّى نیست، كتابى است جهانى و جاودانى براى همه ملتها. «ذكر للعالمین»
آيه19 تا 24 سوره الحاقه
فَأَمَّا مَنْ أُوتِىَ كِتَابَهُ بِيَمِينِهِ فَيَقُولُ هَآؤُمُ اقْرَءُواْ كِتَابِيَهْ
إِنِّى ظَنَنتُ أَنِّى مُلاَقٍ حِسَابِيَهْ
فَهُوَ فِى عِيشَةٍ رَّاضِيَةٍ
فِى جَنَّةٍ عَالِيَةٍ
قُطُوفُهَا دَانِيَةٌ
كُلُواْ وَ اشْرَبُواْ هَنِيئاَ بِمَآ أَسْلَفْتُمْ فِى الْأَيَّامِ الْخَالِيَةِ
ترجمه
پس هر كس كه نامه عملش به دست راستش داده شود، (شادى كنان) مىگوید: بیائید كتاب مرا بخوانید.
من مىدانستم كه با حساب خودم رو به رو خواهم شد.
پس او در زندگى رضایت بخشى است.
در بهشتى برین.
كه میوههایش در دسترس است.
به خاطر اعمالى كه در دوران گذشته انجام دادهاید، بخورید و بیاشامید و گوارایتان باد.
نکته ها
«هاؤم» اسمى است كه معناى امر دارد، یعنى بیایید. «قُطوف»، جمع «قَطف»، میوه چیده شده یا آماده چیدن است.
«ظن» در امور دنیوى، باورى همراه با شك است ولى در امور اخروى به معناى اطمینان است. «اسلفتم» از «اسلاف»، تقدیم چیزى است كه امید مىرود بهتر از آن برگردد.
هر انسانى در قیامت نامه و پروندهاى دارد و نامه خوبان به دست راستشان داده مىشود. شاید آنچه در سوره واقعه به نام اصحاب یمین مىخوانیم همین گروه باشند.
مراد از علوّ در «فى جنّة عالیة» ممكن است علوّ مقامى باشد نه مكانى.
در قیامت هم نعمت مادى است و هم روحى، راضى بودن انسان، نعمت روحى و بهشت برین نعمت مادى است.
«هنیئاً» از سوى خداوند، كامیابى را افزونتر و گواراتر مىكند. در قرآن چهار مرتبه كلمه «هینئاً» بكار رفته كه سه بار آن براى نعمتهاى بهشتى است.
پيام ها
1- در قیامت، پرونده عمل هر كس را در اختیارش مىگذارند. «اوتى كتابه»
2- خداوند در قیامت، بر اساس پرونده مكتوب و مستند، مردم را محاكمه و كیفر و پاداش مىدهد. «اوتى كتابه»
3- نه یقین، بلكه حتّى ظنّ و گمان به وقوع قیامت، مىتواند انسان را كنترل كند. «انّى ظننت انّى ملاق حسابیه»
4- قیامت، دوره برداشتِ دانههایى است كه در دنیا كاشته شده باشد. «بما اسلفتم فى الایّام الخالیة»
5 - علاقه به كشف كمالات، امرى فطرى است وتا قیامت وجود دارد. «هاؤم اقرؤا كتابیه»
6- اگر ایمان به حساب و كتاب سبب تقوا و پرهیز از لذّتهاى حرام دنیوى و محرومیتهاى موقّت مىشود، در عوض زندگى در بهشت، كاملاً رضایت بخش خواهد بود. «فى عیشة راضیة فى جنّة عالیة»
آيه 25 تا 34 حاقه
وَأَمَّا مَنْ أُوتِىَ كِتَابَهُ بِشِمَالِهِ فَيَقُولُ يَا لَيْتَنِى لَمْ أُوتَ كِتَابِيَهْ
وَلَمْ أَدْرِ مَا حِسَابِيَهْ
يَا لَيْتَهَا كَانَتِ الْقَاضِيَةَ
مَآ أَغْنَى عِنِّى مَالِيَهْ
هَلَكَ عَنِّى سُلْطَانِيَهْ
خُذُوهُ فَغُلُّوهُ
ثُمَّ الْجَحِيمَ صَلُّوهُ
ثُمَّ فِى سِلْسِلَةٍ ذَرْعُهَا سَبْعُونَ ذِرَاعاً فَاسْلُكُوهُ
إِنَّهُ كَانَ لَا يُؤْمِنُ بِاللَّهِ الْعَظِيمِ
وَلَا يَحُضُّ عَلَى طَعَامِ الْمِسْكِينِ
ترجمه
و امّا كسى كه نامه عملش به دست چپش داده شود، مىگوید: اى كاش نامهام به من داده نشده بود.
و نمىدانستم حسابم چیست؟
اى كاش مرگ پایان كارم بود (و دیگر زنده نمىشدم).
دارائى من رفع نیازى از من نكرد.
قدرتم از دستم برفت.
(گفته مىشود:) او را بگیرید و در غل بكشید.
سپس او را در آتش شعلهور وارد بیندازید.
سپس در زنجیرى كه هفتاد ذراع باشد درآورید.
همانا او به خداى بزرگ ایمان نمىآورد.
و بر طعام دادن به نیازمندان ترغیب نمىكرد.
نکته ها
«ذِراع» فاصله آرنج تا نوك انگشتان است و در قدیم معیارى براى اندازهگیرى بوده است و كلمه «هفتاد» یا به معناى حقیقى است و یا كنایه از زنجیر طولانى مىباشد.
«جَحیم» از «جحمة»، به آتش شعله ور گویند.
امام صادقعلیه السلام فرمود: اگر یك حلقه از آن زنجیرى كه دوزخیان را با آن به بند مىكشند، بر دنیا نهاده شود، دنیا از شدّت حرارت، ذوب مىشود.(6)
در این آیه، كفر و بخل و بىتفاوتى نسبت به محرومان در كنارهم آمده است. «لا یؤمن باللّه... لا یحضّ»
گرفتن و بستن و كشاندن و به دوزخ پرتاب كردن، بیانگر نهایت حقارت و ذلت دوزخیان است. «خذوه فغلّوه... صلّوه... فاسلكوه»6) تفسیر نورالثقلین.