❓آیا می‌توان نظریه داده‌بنیاد (گراندد تئوری) را در پژوهش‌های با هدف طراحی الگو به‌عنوان روش تحقیق انتخاب کرد؟ از جمله بدفهمی های کاربرد گراندد تئوری در [مجامع علمی] کشور [ایران] میتوان به موارد ذیل اشاره کرد: ● #گراندد_تئوری را برای ساخت #الگو می‌باید مورد استفاده قرار داد! در هیچ کدام از منابع اصلی گراندد تئوری، کاربرد این روش برای ساخت الگو توصیه نشده است... همان طور که از عنوان آن مشخص است، این روش برای ساخت و صورت‌بندی #نظریه می‌باید مورد استفاده قرار گیرد. 📚 صفایی موحد، سعید، گراندد تئوری (نظریه داده‌بنیاد)؛ مبانی نظری، رویکردها و رویه‌های اجرایی، تهران: نشر دوران، چاپ دوم: تابستان ۱۴۰۳، ص۷۲. پ.ن: این کتاب یکی از جامع‌ترین و دقیق‌ترین کتاب‌های آموزش معرفی نظریه داده‌بنیاد است که مبتنی بر متون دست اول صاحب‌نظران آن و به پشتوانه یک دهه تحقیق و تدریس نویسنده، نوشته شده است. #نظریه_داده_بنیاد #طراحی_الگو 🆔️ @boradeha

✂️برخی تعاریف نظریه و نظریه‌پردازی 1️⃣مجموعه‌ای از مفاهیم و گزاره‌هایی که پدیده‌های واقعی را توصیف می‌کنند. 2️⃣مجموعه گزاره‌هایی که به‌صورت منطقی با یکدیگر مرتبط بوده و به توصیف و تبیین مشاهدات می‌پردازند. 3️⃣نوعی ابزار زبان‌شناختی است که به‌منظور سازمان‌دهی یک دنیای تجربی پیچیده مورد استفاده قرار می‌گیرد. 4️⃣شامل مفروضه‌ها و باورهای پژوهشگر درباره پدیده‌ها، ماهیت دانش، ماهیت روش پژوهش و داده‌ها است. 5️⃣نظریه‌پردازی فرایند توصیف و تبیین پدیده‌های جهان است. 6️⃣نظریه مدل معتبر واقعیت است. 7️⃣مجموعه‌ای از مفاهیم، تعاریف و گزاره‌های به هم مرتبط که از طریق مشخص کردن روابط میان متغیرها نگرش منظمی نسبت به پدیده عرضه می‌کنند، با این هدف که پدیده مذکور را تبیین و پیش‌بینی کنند. 8️⃣مجموعه‌ای از مفاهیم، تعاریف و قضایا که از طریق برقراری روابط میان مفاهیم، دیدگاه نظام‌مندی از پدیده‌ها به‌منظور توصیف، تبیین پیش‌بینی و کنترل آنها ارائه می‌دهند. 9️⃣مجموعه‌ای به هم مرتبط از مفاهیم و اصول است که یک پدیده را به‌درستی توضیح می‌دهند و به پیش‌بینی رفتار آن کمک می‌کنند. 🔟مجموعه‌ای از مفروضه‌ها که می‌توان از دل آنها مجموعه قوانین یا اصول تجربی را استخراج کرد. 📚 صفایی موحد، سعید، گراندد تئوری (نظریه داده‌بنیاد)؛ مبانی نظری، رویکردها و رویه‌های اجرایی، تهران: نشر دوران، چاپ دوم: تابستان ۱۴۰۳، ص۱۵. #نظریه #تعریف_نظریه 🆔️ @boradeha

✂️مفهوم نظم درونی یک نظریه علمی. ❇نظریه‌ها نظمی درونی دارند که سبب* شایستگی و برتری آنها نسبت به اظهارنظرهای معمولی و غیرعلمی است. نظم [درونی] نظریه‌های علمی از #مبانی متقن نظریه شروع می‌شود، با #منطق_درونی و مشخص نظریه توجیه می‌گردد و با #چهارچوب_تحلیلی نظریه معرفی می‌شود. ❇نظریه‌های علوم انسانی بدون نظم و انسجام قادر به تحلیل** پدیده‌های انسانی و اجتماعی نیستند؛ همچنین نمی‌توانند ابزاری برای تبیین و توضیح پدیده‌ها باشند. 🔹️صدق و کذب ادعاهای نظریه قابل راستی‌آزمایی نیست، اگر انسجام نداشته باشد؛ 🔹️نظریه‌ها تطبیق و تعمیم داده نمی‌شوند اگر منطق نداشته باشند؛ 🔹️مدل و الگوی مناسبی ارائه نمی‌دهند اگر خودشان تهی از چهارچوب و الگو باشند؛ ❇[خلاصه آنکه] درواقع، نظریه نامیده نمی‌شوند اگر در منطق خود مستقر نباشند و در ادعای خود انسجام و استحکام نداشته باشند. (*در اصل متن واژه "نشانه‌ی" به کار رفته، که به نظر می‌رسد عبارت جایگزین‌شده گویاتر باشد. **در اصل متن واژه "تحویل" به کار رفته بود، که به نظر می‌رسد خطای تایپی بوده باشد.) 📚میرچراغ خانی، حسین؛ مقاله «چهارچوب تحلیلی نظریۀ مقاومت در توصیف و تحلیل پدیده های انسانی و اجتماعی»، در دوفصلنامۀ علمی پژوهش های سیاست اسلامی، سال دوازدهم، شمارۀ بیست و پنجم، بهار و تابستان ۱۴۰۳، ص۶۸. #نظریه_علمی #نظم_درونی_نظریه 🆔️ @boradeha

✂️تحلیل گفتمان روش تحقیق است یا استراتژی تحقیق؟! 🔰می‌توان از تحلیل گفتمان در تمامی حوزه‌های پژوهشی استفاده کرد، اما نمی‌توان تمامی چارچوب‌های نظری را در تحلیل گفتمان به کار برد. نکته مهم اینجاست که نمی‌توان از تحلیل گفتمان به منزلهٔ روش تحلیلی منفک از بنیان‌های نظری و روش‌شناختی‌اش استفاده کرد. 🔰هر یک از رویکردهایی که به تحلیل گفتمان معرفی کرده‌ایم [نظریه گفتمان لاکلو و موف، تحلیل گفتمان انتقادی، روان‌شناسی گفتمانی] صرفاً یک روش تحلیل داده نیستند، بلکه یک کل نظری و روش‌شناختی‌اند؛ یک بسته کامل‌اند. این بسته حاوی موارد زیر است: اول، مفروضات فلسفی (هستی‌شناختی و معرفت‌شناختی) راجع به نقش زبان در برساخت اجتماعی جهان؛ دوم، الگوهای نظری؛ سوم، دستور‌العمل‌های روش‌شناختی راجع به نحوۀ نزدیک شدن به قلمرو تحقیق؛ و چهارم، تکنیک‌های خاص تحلیل. 🔰در #تحلیل_گفتمان "نظریه" و "روش" به یکدیگر پیوند خورده‌اند و محقق برای اینکه بتواند از تحلیل گفتمان به منزلهٔ روش مطالعه تجربی استفاده کند، باید پیش‌فرض‌های اساسی فلسفی آن را بپذیرد. 📚(یورگنسن، ماریان و فیلیپس، لوئیز؛ نظریه و روش در تحلیل گفتمان؛ ترجمه هادی جلیلی، تهران: نشر نی، چاپ یازدهم: ۱۴۰۱، ص۲۱) #تحلیل_گفتمان 🆔️ @boradeha

📌فایل خام طرح تحقیق 🔰برپایه درس روش تحقیق دکتر حسن بختیاری #طرح_تحقیق 🆔️ @boradeha

✂️آخرین نسخه پیاز پژوهش ساندرز و همکاران Mark N.K. Saunders et al., Research Methods for Business Students (London:Pearson Education Limited, 2023), p. 131. #پیاز_پژوهش 🆔️ @boradeha

✂️روش تحقیق یا روش‌شناسی تحقیق؟! اگر برای آماده‌سازی طرح تحقیق خود به کتاب‌ها و مقالات مرتبط مراجعه کرده باشید، حتماً دیده‌اید که در بسیاری از این متون، اصطلاحات «روش تحقیق» و «روش‌شناسی تحقیق» به طور متناوب استفاده می‌شوند. پرسش این است که کدام یک از این دو اصطلاح درست است؟ ساندرز و همکارانش در همان آغاز کتاب معروف خود (روش‌های تحقیق برای دانشجویان کسب و کار) تأکید کرده‌اند: در سرتاسر کتاب، از اصطلاح «روش» برای اشاره به یک رویه یا تکنیک استفاده می‌کنیم که برای به دست آوردن و تحلیل داده‌ها به کار می‌رود. بنابراین، این [اصطلاح] شامل پرسشنامه‌ها، مشاهده و مصاحبه‌ها و همچنین تکنیک‌های تحلیل کمی (آماری) و کیفی (غیرآماری) است و همانطور که احتمالاً از عنوان کتاب متوجه شده‌اید، این موضوع اصلی کتاب است. بر این اساس، خواننده می‌تواند مطمئن باشد که اصطلاح «روش تحقیق» درست است و همچنین متوجه می‌شود که این اصطلاح دقیقاً به چه چیزهایی اشاره می‌کند؛ اما اصطلاح «روش‌شناسی تحقیق» چطور؟! آیا درست است یا نادرست، و اگر درست است، منظور از آن دقیقاً چیست؟! در پاسخ به این پرسش، ساندرز و همکارانش متن بالا را این طور ادامه داده اند: اصطلاح «روش‌شناسی» به نظریه‌ای اشاره دارد که چگونگی انجام تحقیق را توضیح می‌دهد. ما بر این باوریم که مهم است که شما درکی از این موضوع داشته باشید تا بتوانید انتخاب‌های آگاهانه‌ای درباره‌ی تحقیق خود انجام دهید. به همین دلیل، ما همچنین مجموعه‌ای از مفروضات فلسفی را که می‌توان بر اساس آنها تحقیق انجام داد و پیامدهای این مفروضات را برای روش یا روش‌های اتخاذ شده، بررسی می کنیم. ساندرز و همکارانش این بخش را «روش شناسی تحقیق» نامگذاری می کنند. 📚Mark N.K. Saunders et al., Research Methods for Business Students (London: Pearson Education Limited, 2023), p. 4. برای شفاف‌تر شدن دو مفهوم «روش تحقیق» و «روش‌شناسی تحقیق» و نیز تفاوت آنها، نگاهی به تصویر پیاز پژوهش (برگرفته از صفحه ۱۳۱ همین کتاب) بیندازید: در این تصویر، هسته مرکزی که با عنوان Procedures and techniques (رویه‌ها و تکنیک‌ها) مشخص شده، بیانگر روش تحقیق است و پنج لایه‌ای که بالای آن قرار می‌گیرند، در مجموع روش‌شناسی تحقیق را شکل می‌دهند. به‌این‌ترتیب، پنج لایه روش‌شناسی تحقیق در پیاز پژوهش ساندرز و همکاران به ترتیب از بالا به پایین عبارت‌اند از: 1️⃣فلسفه تحقیق Philosophy 2️⃣رویکرد توسعه نظریه Approach to theory development 3️⃣انتخاب روش شناختی Methodological choice 4️⃣راهبرد(ها) Strategy(ies) 5️⃣افق زمانی Time horizon با توجه به تصویر پیاز پژوهش و به بیان ساده‌تر می‌توان گفت: روش‌شناسی تحقیق یک نظریه راهنما است که روش پیمودن مسیر فلسفه پژوهش تا رسیدن به روش تحقیق را به ما نشان می‌دهد. تا اینجا می‌توانید مطمئن باشید که اصطلاح روش‌شناسی تحقیق هم مثل روش تحقیق درست است، همان‌طور که می‌توانید اطمینان داشته باشید که اجزای تشکیل‌دهنده آن را (دست‌کم طبق دیدگاه ساندرز و همکارانش) دریافته‌اید؛ ولی درک دقیق و عمیق این پنج لایه و نسبت آنها با یکدیگر نیازمند تلاشی دیگر است و باید در مطلب دیگری به آن اشاره کنیم؛ مخصوصاً اگر بدانید‌ مفهوم مهم دیگری به نام پارادایم پژوهش هم وجود دارد که باید نسبت آن با فلسفه تحقیق و روش‌شناسی تحقیق را هم بدانید. #روش_تحقیق #روش_شناسی_تحقیق #پیاز_پژوهش 🆔️ @boradeha