بسم الله الرحمن الرحیم
📚تفسیر #کامل_و_روان تسنیم
🧠استفاده برای #عموم_مردم
🎙علامه جوادی آملی
📖سوره:حمد
📝پیشگفتار
🍂خطوط كلّي معارف سوره
🦋همان گونه كه در آغاز پيشگفتار بيان شد، سوره مباركه حمد مشتمل بر #عصاره_معارف_قرآن_كريم است و از اين رو «أمّ الكتاب» و «ايمّ القرآن» نام گرفته است. معارف اين سوره از ديدگاه هاي مختلف تقسيم هايي چند مي پذيرد كه به برخي از آنها اشاره مي شود:
1⃣ معارف قرآن كريم داراي #سه_بخش #اصيل_و_محوري است؛
الف) بخشي مربوط به #مبدأ و توحيد ذاتي، صفاتي، افعالي و عبادي اوست؛
ب)بخش ديگر مربوط به #معاد،
ج)و سومين بخش كه تأمين كننده #نياز_بشر بين مبدأ و معاد است، ناظر به هدايت و ضلالت، يعني مبيّنِ وحي، رسالت و دين است.
🌈سوره حمد نيز، چنانكه گذشت، مشتمل بر عصاره بخش هاي ياد شده است.
2⃣ محورهاي اصلي معارف سوره حمد در برخي روايات #تحميد ، #اخلاص و #دعا معرّفي شده است كه به ترتيب، اشاره به سه بخشِ اين سوره دارد:«السورة التّى أوّلها #تحميد وأوسطها #إخلاص وآخرها #دعاء سورة الحمد».
3⃣ مرحوم شيخ بهائي (رحمه الله) مراتب #چهارگانه_حمد را بدين شرح از اين سوره استفاده كرده است:
الف: #حمد_محبّانه و #عاشقانه كه حمد ذات و ناظر به شايستگي ذات حق براي تحميد است. براي چنين حمدي تعبير (الحمد لله) كافي است.
ب: #حمد_شاكرانه؛ در اين مرتبه، حامدْ خداي سبحان را در برابر ربوبيّت(مالکیت) مطلق و احسانش، حمد و شكر مي كند و تعبير (ربّ العالمين) ناظر به آن است.
ج: #حمد_تاجرانه كه تحميدي از سر رجاء، طمع و شوق ثواب است و (الرّحمن الرّحيم) بدان اشارت دارد.
د: #حمد_بردگانه كه حمد خدا بر اثر خوف از عذاب اوست و با آيه كريمه (مالك يوم الدين) ادا مي شود.
🗯که این لطيفه(که در #کلمات_قبل بیان شد) مستفاد از برخي احاديث است كه #مراتب_حمد را بازگو مي كند؛ مانند: «العبادة ثلاثة: قوم عبدوا الله عزّ وجلّ #خوفاً، فتلك #عبادة_العبيد وقوم عبدوا الله تبارك وتعالي #طلباً_للثواب، فتلك #عبادة_الاُجراء وقوم عبدوا الله #حبّاً_له، فتلك #عبادة_الأحرار وهى #أفضل_العبادة»،
«إنّ قوماً عبدوا الله #رغبةً، فتلك عبادة #التجّار وإنّ قوماً عبدوا الله #رهبةً، فتلك عبادة #العبيد وإن قوماً عبدوا الله #شكراً، فتلك عبادة #الأحرار».
✨✨✨✨✨✨✨✨✨
📬ایتا:https://eitaa.com/bourhan
📮سروش:http://sapp.ir/javadiamoli1
🗞وات ساپ:https://chat.whatsapp.com/CAYrOJatiFj21OhB8lua7i
بسم الله الرحمن الرحیم
📚تفسیر #کامل_و_روان تسنیم
🧠استفاده برای #عموم_مردم
🎙علامه جوادی آملی
📖سوره:حمد
💎آیه: (بِسْمِ اللّهِ الرَّحْمنِ الرَّحِيمِ)
🌴معناي #ابتداي_كار به نام خدا اين نيست كه #خصوصِ_لفظ (بسم الله) در آغاز آن مورد عنايت قرار گيرد، بلكه #هر_چه مايه تذكر الهي است، هر چند كلمه ويژه (بسم الله) #نباشد كافي است. بر اين اساس، برخي از #ادعيه بدون كلمه (بسم الله) و با تحميد، تسبيح يا تكبير آغاز مي شود كه در #همه_موارد مزبور توجه به اسمي از اسماي حسنا و صفتي از اوصاف علياي الهي است.
🎗چنان كه در امتثال دستور خداوند درباره #حليّت_و_طهارت مذبوح يا منحور(نحر و ذبح شتر) و اشتراط آن به تسميه، در آيه (فكلوا مما ذكر اسم الله عليه إن كنتم بآياته مؤمنين*از آنچه نام خدا بر آن برده #شده است بخورید اگر به آیات ما ایمان دارید)و آيه (ولا تأكلوا مما لم يُذْكَر اسم الله عليه وإنّه لفسقٌ*از آنچه نام خدا بر آن برده #نشده نخورید چرا که آن خارج شدن از مسیر اطاعت است و ناپسند) نقل شده است: شخصي هنگام ذَبْح، #تسبيح(سبحان الله) يا #تكبير(الله اکبر) يا #تهليل(لا اله الا الله) يا #تحميد(الحمد لله) خدا كرده است (كافي است يا نه؟) امام (عليه السلام) فرمود: نام خداوند در همه اين كلمات آمده است و چنين سر بريدني #صحيح و آن مذبوح يا منحور #حلال است: «سئلته عن رجل ذبح #فسبّح أو #كبّر أو #هلّل أو #حمد_الله قال: «هذا كلّه من أسماء الله، #لا_بأس به».
💢گاهي #اسم_معنا با فعل معيّن همراه با لفظ باء كه حرف جرّ است ذكر مي شود؛ مانند: «بحول الله وقوته أقوم وأقعد*به قوه و قدرت خدا بلند می شوم و می نشینم» و (إقرء باسم ربّك الذي خلق*بخوان به نام پروردگاری که تو را خلق کرد) در اين گونه موارد ابهامي در تعيين متعلق باء نيست و گاهي كار #معيني به نام خدا شروع مي شود كه به مثابه قرينه مُعِيّنه مي تواند #تعيين_كنندهم تعلَّق حرف جرّ باشد؛ مانند آن كه كسي بخواهد سورهاي تلاوت كند يا از جايي برخيزد يا به جايي بنشيند.
🍀 و نظير آن كه ذابِح يا ناحِر در هنگام ذبح گوسفند يا نَحْر شتر مي گويد: بسم الله...؛ يعني به نام خداوند قرباني مي كنم و به نام او حيوان را سر ميبرم و نيز مانند شروع مُؤلّف يا مدرّس يا صاحب #صنعت_مُعَيّن كه در اين گونه موارد احتمال تعيّن متعلّق حرف جر كاملا ً بجاست؛ گرچه احتمال تعلّق آن به متعلّق عام كه در موارد عمومي متحمل است، نظير «ابتداء» و «استعانت» نيز معقول خواهد بود.
🌀البته ممكن است متعلَّقْ #اسم باشد تا جمله، اسميّه شود و ممكن است #فعل باشد تا جمله، فعليّه گردد؛ مانند: ابتدائي (ابتدائي ثابت كه ظرف مستقر باشد، نه لغو) بسم الله...و ابتدأت بسم الله...؛ زيرا حرف جرّ نيازمند به متعلق است تا از #نقص برهد و به #تماميّت برسد.
〽️و اين نتيجه گاهي با #اسمِ_معنا حاصل مي شود؛ مانند: «ابتدائي» و زماني با #فعل حاصل مي گردد؛ مانند: «ابتدأت». بحث درباره #تعيين_متعلَّق از آن جهت است كه حرف جرّ #نيازمند به آن است و از اين لحاظ تفاوت بين اقسام مجرور نيست؛ يعني اگر گفته مي شد: «بالله» و كلمه اسم ذكر نمي شد نيز تعيين متعلَّق قابل طرح بود.
⚜اما اين كه چرا به جاي «بالله» عنوانِ «بسم الله» انتخاب شد؟ وجوهي ذكر شده است؛ مانند:
1⃣براي #تبرّك به اسم.
2⃣براي #فرق بين شروع در #كار مثلا ً و بين #سوگند؛ زيرا قَسَم به «الله» حاصل مي شود، نه «بسم الله».
3⃣ چون #اسم، عين #مسمّاست، تفاوتي بين «الله» و بين «بسم الله»، وجود ندارد.
4⃣اوّل با #انس به نام خداوند، دل ها از علايق و سرّها از عوايق صاف شود تا كلمه «الله» بر دل نَقّي و سِرِّ صَفّي وارد آيد...
⏳به هر تقدير، چون كلمه (بسم الله) #جزء_سوره و نيز جزء قرآن است، اگر براي #استعانت يا عنوان ديگر قرائت شود، گرچه از لحاظ لفظ شامل حال خود نمي شود، ولي از جهت ملاك، خود را نيز در بر مي گيرد؛ يعني #استعانت از خداوند همانطور كه نسبت به ساير اجزاي سوره و همچنين ساير كلمات قرآن مجيد محقّق است، نسبت به خودِ (بسم الله) نيز محقّق خواهد بود.
🖌حتي در #ابتداي به نام خداوند، بايد نام الهي را سرآغاز افتتاح و ابتداء و تسميه و بَسْمَله(بسم الله الرحمن الرحیم) دانست. آري اگر (بسم الله) جزو سوره #نبود و خارج از قرآن بود مي توانست به عنوان ابتداء به نام خدا قرار گيرد و با افتتاح آن، سوره شروع شود.
✨ به هر حال تسميه الهي #مفتاح هر #دِرِ_بسته و كليد هر مخزن است.
🌻🌻🌻🌻🌻🌻🌻🌻🌻
📚تفسیر #کامل_و_روان تسنیم
📬ایتا:https://eitaa.com/bourhan
📮سروش:http://sapp.ir/javadiamoli1
🗞وات ساپ:https://chat.whatsapp.com/CAYrOJatiFj21OhB8lua7i
بِسْمِ اللّهِ الرَّحْمنِ الرَّحِيمِ
📚تفسیر #کامل_و_روان تسنیم
🧠استفاده برای #عموم_مردم
🎙علامه جوادی آملی
📖تفسیر سوره: حمد
💎آیه۲: (اَلْحَمْدُ لِلّهِ رَبِّ الْعالَمِين)
🔷۳ ـ #تغاير و وحدت حمد و تسبيح
🔴در مباحث گذشته اشاره شد كه حمد #تنها در برابر #منعم بودن خدا نيست، بلكه #همه اسماء و صفات و كلمات تكويني و تدويني او را نيز شامل مي شود؛ خواه اثر و مقتضاي آن اوصاف به غير برسد يا نرسد و بازگشت اين مطلب به آن است كه حمد تنها در برابر #جمال(صفات ثبوتیه مثل:علم و قدرت و حیات و...) خدا نيست، بلكه شامل #جلال(صفات سلبیه مثل:جسمت،ظلم و رنج و...) او نيز مي شود.
🔶 از اين رو در قرآن كريم مي فرمايد: ستايش از آنِ خدايي است كه از فرزند، شريك و مددكار منزّه و مبرّاست: (وقل الحمد لله الذي لم يتّخذ ولداً ولم يكن له شريك في الملك ولم يكن له وليٌّ من الذلّ وكبّره تكبيراً...و بگو ستایش مخصوص خدایی است که نه فرزندی و نه شریکی و نه کمک کننده ای دارد و او را بسیار بزرگ شمار ).
♦️به بيان ديگر، افزون بر آن كه #كمال_و_جمال خداي سبحان قابل ستايش است، #مقدّس_و_منزّه بودن او نيز جاي حمد دارد.
💎 #تحميد نه تنها از چنين گسترهاي برخوردار است، بلكه #همه مصاديق تسبيح، تهليل(لا اله الا الله گفتن) و تكبير(الله اکبر گفتن) را نيز شامل مي شود. پس تسبيح، تهليل و تكبير خداي سبحان، همه از مصاديق #تحميد_و_ستايش اوست؛ چنان كه در مقابلْ تحميد، تهليل و تكبير، همه از مصاديق تسبيح ذات اقدس خداوند است.
🔷توضيح اين كه، تسبيح، تحميد، تهليل و تكبير گرچه با هم «اختلاف مفهومي» دارد، ولي از «وحدت مصداقي» برخوردار است. يكي از شواهد اين وحدت مصداقي آن است كه به مجموع اين ها در اذكار نماز به «تسبيحات أربعه...سبحان الله و الحمدلله و لا اله الا الله و الله اکبر » موسوم است.
💬شاهد ديگر، #اقتران حمد و تسبيح در قرآن كريم است: (وإن من شيء إلا يسبّح بحمده...و هیچ چیز نیست مگر اینکه #همراه با تسبیح او ستایش او را هم می کنند).
🔊نكته ديگر اين كه، چون #محمود_حقيقي هم #مبداي_كمال و فيض است و هم #منزّه_از_نقص و عيب، پس اگر در موردي عنوان محمود به طور #مطلق ذكر شد و قيد خاصي نداشت، مي توان آن را بر معناي #جامعي حمل كرد. از اين رو ممكن است از آيه (ومن الّيل فتهجّد به نافلة لك عسي أن يبعثك ربّك مقاماً #محموداً...و بخشی از شب را برای خواندن نافله بیدار باش امید است پروردگارت تو را به جایگاهی ستوده برانگیزد) استفاده شود كه انسانْ با تهجّد و #نماز_شب نه تنها بالعرض ، #مبدأ_فيض مي شود و خير او به ديگران مي رسد، بلكه بالعرض از #نقص نيز مي رهد و در نزاهت از عيب نيز مظهر «هو الحميد» مي شود.
🗼 البته #وصول انسان به كمال و رهايي او از نقص و عيب، #بالعرض است، نه بالذات و محدود است، نه مطلق و به عنوان #آيت_كمال و نزاهت الهي است، نه جز آن.
#اللّهُمَ_عَجِّل_لِوَلیِّکَ_الفَرَج
🍄🍄🍄🍄🍄🍄🍄🍄🍄🍄
📚تفسیر #کامل_و_روان تسنیم
📬ایتا:https://eitaa.com/bourhan
📮سروش:http://sapp.ir/javadiamoli1
🗞وات ساپ:https://chat.whatsapp.com/CAYrOJatiFj21OhB8lua7i