بسم الله الرحمن الرحیم
📚تفسیر #کامل_و_روان تسنیم
🧠استفاده برای #عموم_مردم
🎙علامه جوادی آملی
📖سوره حمد
📝پیشگفتار
🔦ادامه اسرار نامگذاری #سوره_حمد
۴- «الشفاء»، «الشافية»: قرآن كريم براي شفاي #دردهاي_دروني و #بيماري_هاي_قلبي، يعني جهل و رذايل اخلاقي، از سوي شافي مطلق، خداي سبحان، نازل شده است: (ونُنَزّل من القرآن ما هو شفاء ورحمة* و ما از قرآن آنچه را برای مومنین مایه درمان و رحمت است را فرو فرستادیم)، (وشفاءٌ لما في الصّدور*و برای شفای آنچه در سینه های شماست) و سوره مباركه حمد نيز كه #برترين سوره قرآني و #عصاره_معارف آن است.
🌈در روايات «سوره شفابخش» نام گرفته است: «فاتحة الكتاب شفاء من كل داء*فاتحه الکتاب شفای #هر_دردی است»، «من لم يبرأه الحمد لم يبرأه شىء*کسی را که حمد او را شفا ندهد چیز دیگری او را شفا نمی دهد.».
💥گرچه تلاوت سوره حمد شفابخش #بيماري_هاي_تن نيز هست و در اين امرِ مجرّب، هيچ #ترديدي نيست، امّا مهمّ، #بيماري_هاي_جان است كه قرآن كريم #عهده_دار درمان آن هاست و سوره حمد نيز چون #عصاره_قرآن است، عصاره #درمان_هاي_قرآني نيز خواهد بود.
🔊بنابراين، كلام امام باقر (عليهالسلام) (من لم يبرأه الحمد...) نيز بدين معناست كه اگر #جهل_و_رذايل اخلاقي كسي با معارف سوره حمد درمان نشود، #ديگر_سوره هاي قرآن نيز براي او سودمند نخواهد بود.
5 ـ «الأساس»: از ابن عباس نقل شده است كه هر چيزي اساسي دارد و #اساس_قرآن سوره مباركه حمد است: «إنّ لكلّ شىءٍ أساساً... وأساس القرآن الفاتحة وأساس الفاتحة بسم الله الرحمن الرحيم*برای #هر_چیزی اساسی است و اساس قرآن فاتحه الکتاب است و اساس فاتحه الکتاب بسم الله الرحمن الرحیم».
6 ـ «الصلاة»: اين نام نيز مستفاد(گرفته شده) از اين #حديث_قدسي(سخن غیر وحی و تشریعی خداوند) است: «قسمت الصلاة بينى وبين عبدى #نصفين؛ فنصفها لى و نصفها لعبدى...*نماز را بین خودم و بنده ام #نصف کردم نصفش برای من است و نصف دیگرش برای بنده ام» ؛ زيرا قراين موجود در حديث به روشني گواه بر آن است كه منظور از «الصلاة»، سوره حمد است.
🔔برخي مفسران نيز #سرّ نام گذاري سوره حمد بدين نام را وابستگي#قوامِ_نماز به سوره حمد (لا صلاة إلاّ بفاتحة الكتاب*نماز بدون فاتحه صحیح نیست) ذكر كرده اند.
7 ـ «الكافية»، «الوافية»: عبادة بن صامت از پيامبر اكرم (صلي الله عليه و آله و سلم) نقل مي كند كه: «أمّ القرآن(سوره حمد) عوض من غيرها وليس غيرها منها عوضاً*حمد #عوض از غیر خودش است ولی #غیر_حمد عوض او نیست» و برخي از تفاسير اهل سنت راز تسميه سوره حمد بدين نام ها را #كفايت آن در صحّت نماز دانسته اند؛ زيرا هيچ سورهاي جز حمد #مقوّم_ نماز نيست.
8 ـ «المناجاة»، «التفويض»: نام گذاري سوره حمد به اين دو نام به دليل #اشتمال آن بر آيه كريمه (إيّاك نعبد وإيّاك نستعين) است، كه بخش نخست آن #مناجات_عبد با #خداست و با بخش دوم آن، #تفويض_ممدوح حاصل مي شود.
9 ـ «الكنز»: سوره مباركه فاتحه در روايات فريقين، #گنج_عرشي نام گرفته است: «... وأعطيت أُمَّتِك كنزاً من #كنوز_عرشى؛ فاتحة الكتاب»، «... وإنّ فاتحة الكتاب أشرف ما فى #كنوز_العرش»، «نزلت فاتحة الكتاب بمكة من #كنز_تحت_العرش».
10 ـ «النّور»: قرآن كريم از كتب آسماني با تعبير #نور ياد مي كند: (إنّا أنزلنا #التوراة فيها هديً ونور)، (وآتيناه #الإنجيل فيه هدي ونور)*(و ما #تورات و #انجیل را که دارای نور و هدایت بود را نازل کردیم)، (فَآمنوا بالله ورسوله والنور الذي أنزلنا* پس به خدا و رسول و #نوری که آن را نازل کردیم ایمان بیاورید) و هدف آنها را #نوراني_كردن #انسان ها مي داند: (كتاب أنزلناه إليك لتخرج الناس من الظلمات إلي النور...*کتابی را نازل کردیم که مردم را از #تاریکی به سوی #نور خارج می کند). بنابراين، سورهاي كه عصاره كتابِ نور است، خود نيز نوري باهِر و نوراني كننده انسان هاست.
11 ـ «تعليم المسألة»، «السؤال»: گرچه طلب و مسئلتِ #عبد_سالك از خداي سبحان به صورت صريح، تنها در آيه كريمه (اهدنا الصّراط المستقيم) آمده است، اما همان گونه كه در تفسير همين سوره بيان خواهد شد، تحميد و تمجيد عبد در آغاز سوره نيز تحميدي بي طلب و تمجيدي #بي_طمع نيست، بلكه «ستايش سابق» زمينه «خواهش لاحق» است و گويا همه آيات اين سوره مباركه، در پي آموزشِ «ادبِ مسئلت» از خداي سبحان و طلب از ساحت آن #بي_نياز_مطلق است.
12 ـ «الحمد الأُولي»، «الحمد القُصْري»: نام گرفتن سوره به اين دو نام به اين جهت است كه در ميان «سُوَر حامدات» #اوّلين_و_كوتاه ترين سوره، حمد است.
13 ـ «الحمد»، «الدعاء»، «الشكر»: تسميه سوره حمد بدين نام ها، به دليل اشتمال سوره بر #حمد و #دعا و #شكر است.
🗯🗯🗯🗯🗯🗯🗯🗯🗯
📬ایتا:https://eitaa.com/bourhan
📮سروش:http://sapp.ir/javadiamoli1
🗞وات ساپ:https://chat.whatsapp
.com/
بسم الله الرحمن الرحیم
📚تفسیر #کامل_و_روان تسنیم
🧠استفاده برای #عموم_مردم
🎙علامه جوادی آملی
📖سوره:حمد
📝پیشگفتار
📎مكان نزول
🖋مكّي يا مدني بودن سوره مباركه حمد، مورد #اختلاف است؛ بيشتر مفسران برآنند كه در مكّه نازل شده است. برخي نيز آن را مدني مي دانند و بعضي نيز قائلند كه خداي سبحان براي تشريف اين سوره و تأكيد بر اهميّت آن، #دوبار (يك بار در مكّه و بار ديگر در مدينه) آن را فرو فرستاده است.
🚨اختلاف درباره مكّي يا مدني بودن سوره حمد ثمره تفسيري #ندارد؛ زيرا مشتمل بر آيه اي نيست كه معنايش به اختلاف نزول، مختلف و #متفاوت شود، ليكن براي مكّي بودن آن، دلايل چندي بيان داشته اند:
🕐 ـ خداي سبحان در سوره مباركه #حِجْر(که مدنی است) به پيامبر اكرم (صلي الله عليه و آله و سلم) مي فرمايد: (ولقد آتيناك سبعاً من المثاني والقرآن العظيم*و به تحقیق ما به تو 7 آیه (سوره حمد) و قرآن عظیم را عطا کردیم). با توجه به اين كه سوره مباركه حجر از سوره هاي مكّي است و مراد از (سبعاً من المثاني) در آن، به شهادت روايات معصومين (عليهم السلام) #سوره_حمد استو از طرفي اعطاي «السبع المثاني» به پيامبر اكرم (صلي الله عليه و آله و سلم) با لفظ #ماضي (آتيناك*دادیم) بيان شده است، پس سوره حمد نيز مكّي است و #قبل از سوره حِجْر نازل شده است.
🕑 ـ در روايات فريقين آمده است كه #قِوام_نماز به سوره مباركه فاتحة الكتاب است: «لا صلاة إلاّ بفاتحة الكتاب*نماز بدون حمد صحیح نیست» و #نماز، پيش از #هجرت در مكّه تشريع شده است.
👑استاد علّامه طباطبايي (قدس سرّه) مي فرمايد:گرچه نماز با هيئت و ويژگي هاي كنوني آن در شب معراج تشريع شد، امّا از آيات فراواني در سوره هاي مكّي از جمله آيه كريمه (أرأيت الذي ينهي عبداً إذا صلّي*آیا ندیدی کسی را که نهی می کرد از نماز خواندن بنده ای که نماز می خواند) بر مي آيد كه در #اوايل_بعثت نيز اصل نماز، دست كم به صورت #سجده و #تلاوت بخشي از قرآن، تشريع شده بود.
🕒 ـ در برخي از تفاسير #اهل سنت براي اثبات مكي بودن سوره مباركه ي حمد به رواياتي از #حضرت_اميرالمؤمنين_(عليه السلام)، استناد شده است؛ مانند: «نزلت فاتحة الكتاب #بمكة من كنز تحت العرش*سوره حمدی در #مکه نازل شده از گنجینه های زیر عرش است».
🕯در جوامع روايي شيعي نيز حديثي به اين صورت از آن حضرت (عليه السلام) نقل شده است: «فأوّل ما نزل عليه بمكة فاتحة الكتاب..اولین سوره ای که بر پیامبر ص در مکه نازل شد فاتحه الکتاب بود...». همچنين حضرت امام صادق (عليه السلام) مي فرمايد: «فأوّل ما نزل علي رسول الله بمكة بعد أن نُبّي الحمد».
🍄🍄🍄🍄🍄🍄🍄🍄🍄
📬ایتا:https://eitaa.com/bourhan
📮سروش:http://sapp.ir/javadiamoli1
🗞وات ساپ:https://chat.whatsapp.com/CAYrOJatiFj21OhB8lua7i
بسم الله الرحمن الرحیم
📚تفسیر #کامل_و_روان تسنیم
🧠استفاده برای #عموم_مردم
🎙علامه جوادی آملی
📖سوره:حمد
📝پیشگفتار
🎁ترتيب نزول
💎در بحث پيش برخي اقوال و قراين درباره اين كه سوره مباركه حمد #اولين سوره نازله بر پيامبر اكرم (صلي الله عليه و آله و سلم) است مطرح شد.
⏳ برخي از پژوهشگران علوم قرآني نيز بر اساس روايت جابربن زيد و مانند آن و برخي نصوص تاريخي، آن را #پنجمين سوره نازله دانسته اند كه پس از سوره هاي علق، قلم، مزمّل و مدّثر و پيش از سوره مَسَد نازل شده است.
🎲تعداد آيات
💡سوره مباركه حمد، به اتفاق مسلمانان، #هفت_آيه دارد و براساس روايات اهل بيت عصمت و طهارت (عليهم السلام) آيه كريمه (بسم الله الرّحمن الرحيم) #اوّلين_آيه آن است: «قيل لأميرالمؤمنين (عليه السلام): يا أميرالمؤمنين أخبرنا عن (بسم الله الرّحمن الرحيم) اي هِىَ من فاتحة الكتاب؟ فقال: «نعم كان رسول الله (صلي الله عليه و آله و سلم) يقرايها ويعدّها آية منها...*به حضرت امیر ع گفته شد که آیا بسم الله الرحمن الرحیم جز سوره حمد است؟فرمودند: ایشان سوره را همراه با بسم الله... می خواندند. ».
📣بنابراين، قرائت (بسم الله...) در ابتداي سوره حمد تنها براي تبرك جستن به آن #نيست، بلكه #جزئي از سوره است و از اين رو در صورت وجوب تلاوت سوره حمد، در نماز يا غير آن، اگر بدون بسم الله تلاوت شود، امر خداوند امتثال #نشده است.
⚜گوياترين #شاهد بر تعداد آيات سوره حمد، آيه كريمه (ولقد آتيناك سبعاً من المثاني والقرآن العظيم* و به تحقیق ما به تو 7 آیه(سوره حمد) و قرآن عظیم را عطا کردیم) است كه به شهادت روايات معصومين (عليهم السلام) مراد از آن #فاتحة_الكتاب است.
🏮روايات #فريقين(شیعه و اهل تسنن) نيز بي هيچ گونه اختلافي، همين عدد را تأييد مي كند.
〽️تنها اختلافي كه در آيات اين سوره است درباره تقطيع(جداسازی) و #مرزبندي آيات آن است، نه اصلِ عدد هفت؛ زيرا كساني كه (بسم الله الرّحمن الرحيم) را #اوّلين آيه سوره حمد دانسته اند از #صراط_الّذين... تا آخر سوره را يك آيه و ديگران كه بسم الله را آيه اي از اين سوره نمي دانند #غير_المغضوب... را آيه اي مستقل به شمار آورده اند.
🗳غُرَر آيات
🖍در برخي روايات از (بسم الله...) به عنوان #برترين_آيه_قرآن ياد شده است: «وأىّ آية أعظم فى كتاب الله؟ فقال: (بسم الله الرّحمن الرحيم)».
🔎همچنين محمدبن مسلم از امام صادق (عليه السلام) نقل مي كند كه (بسم الله ...) #بهترين_آيه_سوره_حمد است: سألت أبا عبدالله (عليه السلام) عن السبع المثانى... هى الفاتحة؟ قال: «نعم». قلت: (بسم الله الرّحمن الرحيم) من السبع المثانى؟ قال: «نعم هى أفضلهنّ»
🔆اگرچه (بسم الله...) از #غرر آيات محسوب مي شود، ليكن چون اختصاصي به سوره حمد #ندارد، نمي توان آن را تنها در اين سوره از غرر محسوب داشت.
🏝چنين به نظر مي رسد كه از جهت #حكمت_نظري، مضمون خبري آيه مباركه (الحمد لله رب العالمين) و از جهت #حكمت_عملي، مضمون خبري آيه كريمه (إياك نعبد وإياك نستعين) از #غرر_آيات سوره حمد محسوب مي شود.
🍥🍥🍥🍥🍥🍥🍥🍥🍥
📬ایتا:https://eitaa.com/bourhan
📮سروش:http://sapp.ir/javadiamoli1
🗞وات ساپ:https://chat.whatsapp.com/CAYrOJatiFj21OhB8lua7i
بسم الله الرحمن الرحیم
📚تفسیر #کامل_و_روان تسنیم
🧠استفاده برای #عموم_مردم
🎙علامه جوادی آملی
📖سوره:حمد
📝پیشگفتار
🍂خطوط كلّي معارف سوره
🦋همان گونه كه در آغاز پيشگفتار بيان شد، سوره مباركه حمد مشتمل بر #عصاره_معارف_قرآن_كريم است و از اين رو «أمّ الكتاب» و «ايمّ القرآن» نام گرفته است. معارف اين سوره از ديدگاه هاي مختلف تقسيم هايي چند مي پذيرد كه به برخي از آنها اشاره مي شود:
1⃣ معارف قرآن كريم داراي #سه_بخش #اصيل_و_محوري است؛
الف) بخشي مربوط به #مبدأ و توحيد ذاتي، صفاتي، افعالي و عبادي اوست؛
ب)بخش ديگر مربوط به #معاد،
ج)و سومين بخش كه تأمين كننده #نياز_بشر بين مبدأ و معاد است، ناظر به هدايت و ضلالت، يعني مبيّنِ وحي، رسالت و دين است.
🌈سوره حمد نيز، چنانكه گذشت، مشتمل بر عصاره بخش هاي ياد شده است.
2⃣ محورهاي اصلي معارف سوره حمد در برخي روايات #تحميد ، #اخلاص و #دعا معرّفي شده است كه به ترتيب، اشاره به سه بخشِ اين سوره دارد:«السورة التّى أوّلها #تحميد وأوسطها #إخلاص وآخرها #دعاء سورة الحمد».
3⃣ مرحوم شيخ بهائي (رحمه الله) مراتب #چهارگانه_حمد را بدين شرح از اين سوره استفاده كرده است:
الف: #حمد_محبّانه و #عاشقانه كه حمد ذات و ناظر به شايستگي ذات حق براي تحميد است. براي چنين حمدي تعبير (الحمد لله) كافي است.
ب: #حمد_شاكرانه؛ در اين مرتبه، حامدْ خداي سبحان را در برابر ربوبيّت(مالکیت) مطلق و احسانش، حمد و شكر مي كند و تعبير (ربّ العالمين) ناظر به آن است.
ج: #حمد_تاجرانه كه تحميدي از سر رجاء، طمع و شوق ثواب است و (الرّحمن الرّحيم) بدان اشارت دارد.
د: #حمد_بردگانه كه حمد خدا بر اثر خوف از عذاب اوست و با آيه كريمه (مالك يوم الدين) ادا مي شود.
🗯که این لطيفه(که در #کلمات_قبل بیان شد) مستفاد از برخي احاديث است كه #مراتب_حمد را بازگو مي كند؛ مانند: «العبادة ثلاثة: قوم عبدوا الله عزّ وجلّ #خوفاً، فتلك #عبادة_العبيد وقوم عبدوا الله تبارك وتعالي #طلباً_للثواب، فتلك #عبادة_الاُجراء وقوم عبدوا الله #حبّاً_له، فتلك #عبادة_الأحرار وهى #أفضل_العبادة»،
«إنّ قوماً عبدوا الله #رغبةً، فتلك عبادة #التجّار وإنّ قوماً عبدوا الله #رهبةً، فتلك عبادة #العبيد وإن قوماً عبدوا الله #شكراً، فتلك عبادة #الأحرار».
✨✨✨✨✨✨✨✨✨
📬ایتا:https://eitaa.com/bourhan
📮سروش:http://sapp.ir/javadiamoli1
🗞وات ساپ:https://chat.whatsapp.com/CAYrOJatiFj21OhB8lua7i