💢 خداشناسی عقلانی، مد نظر شریعت ‼️ امروز برخی از مذهبی‌ها در فضای مجازی به منظور دفاع از شریعت و اهل بیت عصمت و طهارت(علیهم‌السلام) می‌گویند: تنها راه شناخت خدا و اوصاف او، بیانات معصومین(علیهم‌السلام) است و دیگر اندیشه‌ها را باید کنار گذاشت و با این سخن، به جنگ با فلسفه و عرفان و دیگر علوم عقلی می‌روند. ✅ نقد این جمله در ابتدا تصویری زیبا و سازنده به ذهن خواننده متبادر می سازد، اما و قتی به قصد و نظر گوینده متن می‌رسیم می بینیم مصداق همان کلام شریف امیر المومنین(علیه السلام) است که فرمود «کلمه حق و یراد به الباطل».[1] مراد گوینده از جمله بالا بر عکس فهم عمومی از متن، اتفاقا تضعیف جایگاه عقل و تفکر عقلانی است و گوینده متن به شدت گرایشات اخباری و ضد فلسفی دارد وبا بیان این‌گونه جملات، در صدد القای اندیشه پنهانی خود به مخاطب است. بهترین راه مبارزه با این گونه اندیشه های خطرناک آشنایی با مبانی اهل بیت(علیهم السلام) می باشد. ما در این‌جا به اهمیت و جایگاه شناخت توحید مبتنی بر عقلانیت از نگاه ائمه اطهار(علیهم السلام) پرداخته و چند روایت را به عنوان نمونه ذکر می‌کنیم: 1⃣ .امام صادق(علیه السلام) فرمود: «إِنَّ أَوَّلَ اَلْأُمُورِ وَ مَبْدَأَهَا وَ قُوَّتَهَا وَ عِمَارَتَهَا اَلَّتِي لاَ يُنْتَفَعُ بِشَيْءٍ إِلاَّ بِهِ اَلْعَقْلُ اَلَّذِي جَعَلَهُ اَللَّهُ زِينَةً لِخَلْقِهِ وَ نُوراً لَهُمْ فَبِالْعَقْلِ عَرَفَ اَلْعِبَادُ خَالِقَهُمْ وَ أَنَّهُمْ مَخْلُوقُونَ وَ أَنَّهُ اَلْمُدَبِّرُ لَهُمْ وَ أَنَّهُمُ اَلْمُدَبَّرُونَ وَ أَنَّهُ اَلْبَاقِي وَ هُمُ اَلْفَانُونَ: آغاز و نخست هر چيز و نيرو و آبادانى آن كه هر سودى تنها به آن مربوط‌ است، عقل است كه آن را خدا زينت و نورى براى خلقش قرار داده. با عقل بندگان، خالق خود بشناسند و بدانند كه آن‌ها مخلوقند و او مدبر و ايشان تحت تدبير اويند و اينكه خالق‌شان پايدار و آن‌ها فانى می باشند». حضرت در ادامه می فرمایند: «عاقل به رهبرى همان عقلى كه خداوند نگه‌دار، زينت و سبب هدايتش قرار داده، می‌ داند كه خدا حق است و پروردگار اوست و می داند كه خالقش را پسند و ناپسنديست و اطاعت و معصيتى، و عقلش را به تنهائى راهنماى به اين‌ها نمى‌بيند و می فهمد كه رسيدن به اين مطالب، جز با طلب علم ممكن نيست و اگر به وسيله علمش به اينها نرسد، عقلش او را سودى نداده پس واجب است بر عالم طلب علم و ادب نمايد كه بى‌ آن استوار نماند».[2] حضرت در جای دیگری در تعریف عقل می فرماید: «ما عبد به الرحمن واکتسب به الجنان: با عقل خداوند عبادت می‌شود و بهشت را به دست می آورد.[3] 2⃣ . امام کاظم (علیه‌السلام) به هشام می فرمایند: «يَا هِشَامُ إِنَّ لِلَّهِ عَلَى النَّاسِ حُجَّتَيْنِ حُجَّةً ظَاهِرَةً وَ حُجَّةً بَاطِنَةً فَأَمَّا الظَّاهِرَةُ فَالرُّسُلُ وَ الْأَنْبِيَاءُ وَ الْأَئِمَّةُ ع وَ أَمَّا الْبَاطِنَةُ فَالْعُقُول: همانا خداوند متعال دو حجت بر بشر دارد، حجت ظاهری که رسل و انبیا و ائمه باشند و حجت باطنی که عقل است».[4] در این روایت عقل، به عنوان حجت باطنی قرار داده شده است، همان طور که انبیا حجت ظاهری معرفی شده اند. 3⃣ .امام رضا(علیه السلام) می فرمایند: «بِالْعُقُولِ یعْتَقَدُ مَعْرِفَتُه: به واسطه عقل ها خداوند متعال مورد شناخت و معرفت قرار می گیرد و در پایان همین کلام می فرمایند: «وَ بِالْعُقُولِ یعْتَقَدُ التَّصْدِیقُ بِاللَّه: به واسطه عقول تصدیق به خدا مورد اعتقاد قرار می گیرد».[5] بنابراین عقل در نگاه اهل بیت(علیهم السلام) جایگاه بسیار ویژه ای دارد و نفی تفکر و تدبر عقلانی در مسیر توحید و کنار گذاشتن عقل، در واقع خیانت به اهل بیت(علیهم السلام) است، تا خدمت به ایشان . 📚 پی‌نوشت [1]. نهج البلاغه، خطبه 40. [2]. کلینی، الكافی، دارالکتب الاسلامیه، تهران، 1407، چاپ چهارم، ج1، ص 29. [3]. همان، ج1، ص: 11 [4] .همان، ج1، ص: 16 [5]. ابن بابويه، محمد بن على، التوحيد، جامعه مدرسين، قم، 1398 ق، چاپ اول، ص 35 #کلام_جدید #عقل #تعارض_دین_و_عقل #اهل_بیت 🆔 @kalamema