🔶حاکمیتی که #پهلوی اول تأسیس نمود الگوی کاملی از نظام #پاتریمونال بود. نظام پاتریمونال را میتوان به گفته وبر شکل برجسته سیادت و سلطه سنتی به حساب آورد. این نظام صورتی از تسلط یا اقتدار سیاسی قدرت بوروکراتیک و شخصی مبتنی است و به وسیله یک خانواده سلطنتی اعمال می شود. قدرت سیاسی حاکم پاتریمونال به طور کامل به سازمان نظامی بستگی دارد. در این سیستم ارتش نماینده قدرت شاه محسوب می شود و شاه خود فرمانده کل نیروهای مسلح است. 🔷 ساخت اقتصادی نظام پاتریمونال نیز مانند قشون و سازمان های سیاسی و اداری آن دارای خصایص خاصی است. سازمان های اقتصادی پاتریمونال در قلمرو شخص حاکم قرار دارد و وظیفه رعايا تأمين حاکمیت است. نوع خاص و افراطی نظام پاتریمونالیسم را میتوان در #سلطانیزم مشاهده کرد به گفته وبر، جایی که سرور پایش را از سنت فراتر می گذارد و در عمل قائم به شخص می شود باید واژه سلطانیسم را به کار برد. 🔺جامعه ایران در دوره قاجار با انقلاب #مشروطه کوشید تا به شکلی از این الگوی حاکمیت سلطانی فاصله بگیرد و به سمت نظام دموکراسی پیش برود. مشروطه توانست از نهاد حاکمیت افسون زدایی کند. در قانون اساسی مشروطه آمده بود که سلطنت موهبتی الهی است که از طرف ملت به شخص پادشاه داده می شود و حال آنکه بر اساس نگرش های پیشین سلطنت ودیعه ای الهی بود که از طرف خداوند بر شخص یا خاندانی خاص فرود می آمد. اما باید گفت که متأسفانه مشروطه نتوانست به دلایلی ریشه بدواند و پس از چندی دوباره همان پاتریمونیالیزم سنتی در چارچوب های مدرن خود را نمایان ساخت و تمام تلاش های صورت گرفته در انقلاب مشروطه را بر باد داد. 🔻عصر رضاخان به تمام معنی عصر بازگشت همان نگاه سنتی پاتریمونیال به قدرت بود، با این تفاوت که با قالبی مدرن عرضه شد. در واقع می توان گفت که آن نظام پاتریمونیال سنتی در مواجهه با مقتضیات دوران جدید و مدرن شکل و صورتی جدید به خود گرفت که می توان از آن با عنوان #نئوپاتریمونیال یاد کرد در این ساختار جدید، سازمان های سیاسی، اقتصادی و نظامی به ابزارهای جدید تجهیز شدند و همگی در خدمت خودکامگی و تمرکزگرایی افزایش یافته در آمدند. 💢 درباره زمینه های شکل گیری دولت جدید، برخی بر این باورند که ظهور و شکل گیری دولت مطلقه در زمان #رضاخان به دنبال تلاش طبقه متوسط جدید ایران صورت گرفت، اما این دولت مطلقه نتوانست انتظارات آن طبقه را برآورده سازد. 📖کتاب #رضا_خان_و_توسعه_ایران به کوشش #سید_حسین_فلاح_زاده 💠 کانون اندیشه جوان در فضای مجازی: سایت | آپارات | ایتا | بله | روبیکا