مخالفت #امام_خمینی با #قائم_مقام_فراهانی
✏️🖍✏️🖍✏️🖍✏️🖍✏️🖍✒️🖌✒️🖌✒️
وقتی #عباس_میرزا پسر ارشد #فتحعلی_خان_قاجار در مرز #گرجستان امروزی مقابل قوای روس سفید تزاری که به سرحدات مرز ایران بزرگ تجاوز کرده بودند مشغول جنگ و دفاع خونینی بود، قائم مقام فراهانی در مشهد به خانهی علما و متنفذین میرفت و میگفت: سید محمد امام جمعه تبریز فتوای #جهاد داده و جوانان را بسیج کرده برده قفقاز در رکاب عباس میرزا با روس میجنگند جوانان مردم را به کشتن میدهد و روزی دو سه کشته به تبریز میآورند.
قائم مقام میگفت؛ ارتش تزار نیکلای؛ هزاران عراده توپ سنگین دارد و عباس میرزا با تفنگ و چند توپ قدیمی جلو آتشبار توپخانه ایستاده است. کل درآمد دربار خاقان فتحعلیخان هزار کرور نمیشود در حالیکه بودجهی ارتش روس برای همین جنگ یک میلیون کرور بیشتر است.
من نمیدانم چرا علماء بزرگ در برابر حکم جهاد سید محمد طباطبایی (معروف به #مجاهد) سکوت اختیار کرده و برخی همراهی هم میکنند، وجوهات شرعی و حتی بخشی از سهم امام زمان(عج) در این راه بینتیجه صرف میشود. کمک به دولت فتحعلیخان و دادن #خراج و مالیات در این موقعیت ظلم به مردم فقیر است. ما باید با روس از در مذاکره و صلح وارد شویم .
فتحعلیخان که قائم مقام را از پیشکاری ولیعهد عباس میرزا برکنار کرده بود بارها دستور داد این جاسوس انگلیس را خفه کنید اما هر بار پیشکاران و وزرا با بهانههایی از کشتن ابوالقاسم خودداری کردند، تا اینکه وقتی دولت تحت فشار بیپولی قرار گرفت فتحعلیخان که با لشکری از تهران به تبریز رفته بود فرمان داد ابوالقاسم فراهانی را هر جا هست به تبریز بیاورید تا در شورای راهبردی مشورتی در مورد ادامه جنگ با روس شرکت کند.
در جلسات تبریز همه با فتوای سید محمد مجاهد طباطبایی موافق بودند و میگفتند باید جنگ با متجاوز را تا دفع تجاوز ادامه دهیم. تنها مخالف دفاع، ابولقاسم فراهانی بود که میگفت نمیتوانیم ... زورمان نمیرسد.
قائم مقام که قبل از برکناری، دستیار ولیعهد در تبریز بود، در آن شهر لابیهای زیادی از چایریزان و دربانان و خدمه داشت توانست با #ارعاب و سکوت دادن نخبگان در سه جلسهی طولانی تکرای اقلیت خود را بر اکثریت غالب کند و شاه جنگجو و جنگطلب فتحعلیخان را از ادامه جنگ منصرف نماید.
قائم مقام به ترکمانچای رفت و در آنجا پیماننامهای به خط خودش نوشت و تقدیم نماینده نیکلای تزار روس کرد.
آن روزها نیکلای برای دیدار پسرخاله (و برادر خانمش پادشاه انگلیس) در لندن حضور داشت کرد.
سه روز دیگر قائم مقام میهمان روسها ماند تا تائید نیکلای از لندن برسد و بالاخره قائم مقام پیماننامهی ترکمانچای که به خط زیبای خودش بود را با امضای نمایندگان امپراطور روس به تبریز آورد و تقدیم فتحعلی شاه کرد. ابولقاسم فراهانی (قائم مقام) در پیماننامه نوشته بود #مبارک است و به شاه #تبریک گفته بود.
فتحعلیشاه نزدیک بود سکته کرده و بمیرد ولیعهد عباس میرزا نیز مجروح و در تبریز تحت مداوا و تیمار قرار داشت .
قائم مقام به لابیهای تولیت ولایتعهدی تبریز دستور داد برای این #صلح_مبارک بین #مردم در تکیهها و گذرها #شیرینی تقسیم کنند و چای بدهند.
قائم مقام فراهانی در یکی از منشئاتش به خط خوش شکسته نوشته است "بر آنچه از دست دادهای غبطه نخور و آنچه را داری حفظ کن ."
او میگفت ما قفقاز را به روس میدهیم تا ایران و آسایش و جان مردم را حفظ کنیم .[قائم مقام با این استدلال یک سوم خاک ایران (افغانستان و قفقاز) را به بیگانه داد.]
مورخان قائم مقام را با دلیل همین سیاست به درایت و تدبیر و امید ستودهاند.
ولی امام خمینی گفت ؛ اگر این جنگ بیست سال هم طول بکشد ما ایستادهایم و نمیگذاریم یک وجب از خاکمان دست دشمن بماند، جنگ البته شکست و پیروزی دارد، اما عاقبت پیروزی با ماست .
سالها بعد قائم مقام پس از اثبات جاسوسیاش برای انگلیس و خیانت توسط محمدعلی شاه (نوه فتحعلیخان) در زیر زمین کاخ خفه شد.
ناصر یوسفزاده