📜 تقدس تربت امام حسین(ع) ▫️بنابر گزارش ثعالبی، یکی از ادیبان قرن پنجم، افرادی به «منفذ الطین» شهرت داشتند. وی در معرفی شعر یکی از شاعران هم‌عصرش «ابودلف الخزرجی الینبوعی» به افرادِ یادشده، اشاره می‌کند. ▫️ثعالبی بر این باور است «منفذ الطین»، ریش خود را با حنا خضاب کرده و ادعای تشیع داشتند و تسبیح و مهرهایی از خاک درست می‌کردند. آنان بر این ادعا بودند آن خاک، خاک مزار امام حسین بوده لذا تسبیح‌ها و مهرها را به شیعیان هدیه می‌دادند. 🏷مُنفِذُ الطّینِ: قَومٌ يَخضِبونَ لِحاهُم بِالحِنّاءِ، وَ يَدَّعونَ أَنَّهُم شيعه و يَحمِلونَ السُّبَحَ وَ الأَلواحَ مِنَ الطّينِ وَ يَزعُمونَ أَنَّها مِن قَبرِ الحُسَينِ بنِ عَليّ رَضيَ اللّهُ عَنهُما فَيُتحِفونَ بِها الشّيعَه. 📚یتیمه الدهر فی محاسن اهل العصر:۳، ۴۲۳. 🔺️از گزارش فوق چند نکته به نظر می‌رسد: ✔️چون ثعالبی در دوران آل بویه می‌زیسته و رویه این حکومت تسامح و تساهل بوده لذا افرادِ یادشده با آزادی عمل، به رواج هدیه دادن تربت و تسبیح، اهتمام داشتند. ✔️معمولاً هدیه دادن یک شیء نشان از ارزش معنوی یا مادی آن دارد لذا اگر در جامعه‌ای، «تربت» به عنوان هدیه رد و بدل می‌شده، یعنی باور به تقدس و ارزش معنوی آن وجود داشته به طوری که عده‌ای به این لقب معروف بودند. ✔️ مهر و تسبیح ساختن و هدیه دادن افرادِ یاد شده، تا بدان حد رواج داشته که افزون بر اطلاق عنوان خاص، در شعر شاعران نیز منعکس شده است. @chsiqs

📜آثار واقدی، سرقت یا اصالت؟! ▫️شیخ طوسی درباره ابراهیم بن محمد بن ابی یحیی، شیعه امامیه، بر این باور است که برخی از ثقات عامه گفته‌اند: تمام کتاب‌هایی که به نام «واقدی» معروف بوده، در واقع نوشته‌های ابراهیم بن محمد بن ابی یحیی است که واقدی آن‌ها را گرفته و به نام خود منتشر کرده است. البته واقدی هیچ جا اشاره نکرده که از ابراهیم، نقل قول کرده است... 🏷 و ذكر بعض ثقات العامة ان كتب الواقدي - سائرها ـ انما هي كتب ابراهيم بن محمد بن ابی يحيى ، نقلها الواقدي و ادعاها ، و لم نعرف منها شيئاً منسوباً الى ابراهيم... 📚الفهرست: ۱. ▫️نجاشی نیز بر این نکته تأکید می‌کند که ابراهیم بن یحیی از شیعیان و علمای دوازده امامی بوده و اهل سنت او را تضعیف می‌کردند. برخی از اصحاب ما از مخالفان نقل کرده‌اند که همه کتاب‌های واقدی در حقیقت نوشته‌های ابراهیم بن محمد بن ابی یحیی است که واقدی آن‌ها را گرفته و به نام خود منتشر کرده است... 🏷 وكان خصيصاً والعامة لهذه العلة تضعفه. وحكى بعض أصحابنا عن بعض المخالفين أن كتب الواقدي سائرها إنما هي كتب إبراهيم بن محمد بن أبي يحيى، نقلها الواقدي وادّعاها وذكر بعض أصحابنا أنّ له كتاباً مبوباً في الحلال والحرام عن أبي عبد الله عليه. 📚رجال نجاشی:۱۷. @chsiqs

▪️شب یلدا در حرم مطهر رضوی 🔹با توجه به اسناد موجود در مرکز اسناد آستان قدس رضوی مشخص می شود که مصرف هندوانه در شب یلدا حداقل در دوره قاجاریه معمول بوده است. 🔹در میان اسناد تشکیلات اداری آستان قدس رضوی، اسنادی مبنی بر گرامیداشت این شب در حرم به ویژه درمیان کارکنان این آستان مبارک وجود دارد. مطابق این اسناد طبق سنت رایج برای این شب برای کارکنان حرم امام رضا (ع) هندوانه تهیه می‌کردند. چنانکه قدیمی‌ترین سند موجود در این خصوص به سال 1267 قمری برمی‌گردد که طبق آن مبلغ یک تومان و سه هزار و سیصد دینار بابت تهیه پنجاه من هندوانه هزینه شده است. اسناد سال‌های بعد در دوره قاجار نیز نشان از استمرار این رسم دارد. عکس سمت راست: سند درخواست تهیه چهل من هندوانه برای اهالی کشیک حرم در سال 1279 قمری 🔹متن سند: عالیجاه تحویلدار باشی سرکار فیض آثار چون از سابق الی زماننا هذا شب یلدا را از سرکار به جهت اهل کشیک این شب و روز هندوانه داده می‌شده، مقدار چهل من هندوانه به جهت حضرات روانه نمایند قبض محسوب است. شهر ربیع الثانی 1279. 🔗 برگرفته از کانال مرکز اسناد و مطبوعات آستان قدس رضوی @chsiqs

هشتمین جلسه از سلسله‌نشست‌های تاریخ و ماوراء 🔸«تاریخ‌نگاری انتقادی و ایمان دینی: تنش‌ها و امکان‌های همزیستی»🔸 🎙ارائه دهنده: 🔹جناب آقای دکتر مجید کافی عضو هیات علمی پژوهشگاه حوزه و دانشگاه 📁 ناقد: 🔸 حجت الاسلام و المسلمین آقای دکتر محسن الویری استاد تمام و مدیر گروه تاریخ اسلام دانشگاه باقرالعلوم علیه السلام 📁دبیر نشست 🔹جناب آقای سلمان فیاض دانشجوی دکتری فلسفه تاریخ دانشگاه باقرالعلوم علیه السلام محورهای بحث: 🔸«تاریخ‌نگاری انتقادی و ایمان دینی» نه صرفاً به‌عنوان تعارض، بلکه به‌عنوان موقعیت دائم مورخ مسلمان 🔸تعارض تاریخ‌نگاری و ایمان، همیشه تعارض با «قرائت خاص» از ایمان است، نه لزوماً با اصل ایمان 🔸ایمان و روش هر دو خود را در مواجهه با دیگری اصلاح می‌کنند ⏰ زمان: پنج شنبه ۴ دی ماه ۱۴۰۴ ساعت: ۱۵ الی ۱۷ 🏢مکان: خیابان دورشهر، مقابل کوچه ۲۱، مرکز پژوهش‌های تاریخ اسلام @chsiqs

📜علم امام باقر(ع) 🔹کلینی، در گزارشی بیان می‌کند شهرت علمی امام باقر(ع) نه تنها در حجاز، بلکه در عراق و خراسان نیز فراگیر شده بود، مردمی از خراسان دورش حلقه زده و اشکالات علمی خود را از او می‌پرسیدند. 📚 الکافی: ۶، ۲۶۶. 🔸شیخ حر عاملی، محدث و فقیه قرن یازدهم، گزارش می‌کند، امام باقر(ع) استدلال‌های اصحاب قیاس را رد می‌کردند. 📚وسائل الشیعه: ۱۸، ۳۹. 🔹 ابن ندیم، فهرست‌نگار قرن چهارم، از امام باقر(ع)، کتابی درباره تفسیر قرآن نام برده است. 📚الفهرست: ۵۹. پ.ن: نگاره" امام محمد باقر(ع) به مردم مدینه آموزش می‌دهد "، نسخه احسن الکبار، قرن ۱۶ م. @chsiqs

📜 فقیهان امامیه در زمان ائمه 🔸 به گزارش شیخ طوسی، کشّی، عالم رجالی قرن چهارم، نام شش نفر از اصحاب امام باقر(ع) و امام صادق(ع) را که از مراجع و فقیهان بوده‌اند، ذکر کرده و آنان را می‌ستاید. 🏷 قال الكشي: اجتمعت العصابة على تصديق هؤلاء الأولين من أصحاب أبي جعفر و أبي عبد الله، و انقادوا لهم بالفقه، فقالوا: أفقه الأولين ستة: زرارة و معروف بن خربوذ و بريد و أبو بصير الأسدي و الفضيل بن يسار و محمد بن مسلم الطائفي. قالوا: و أفقه الستة زرارة. و قال بعضهم: كان أبو بصير الأسدي أبو بصير المرادي، و هو ليث بن البختري. 🔹 وی در گزارشی دیگر، لیث بن بختری، مشهور به ابوبصیر، محمد بن مسلم و برید بن معاویه را «أوتاد الأرض» و «أعلام الدین» معرفی می‌کند. 🏷 عن جميل بن دراج قال: سمعت أبا عبد الله يقول: أوتاد الأرض و أعلام الدين أربعة: محمد بن مسلم و بريد بن معاوية و ليث بن البختري المرادي و زرارة بن أعين. 🔸 به گزارش شیخ طوسی، امام صادق(ع) ضمن ستایش از ابوبصیر، شیعیان را در مسائل فقهی به وی ارجاع می‌داده است. 🏷 عن شعيب العقرقوقي قال: قلت لأبي عبد الله (عليه السلام): ربما احتجنا أن نسأل عن الشيء، فمن نسأل؟ قال: عليك بالأسدي؛ يعني أبا بصير. 📚 اختیار معرفة الرجال: ۲۳۸. @chsiqs

📜شهادت امام هادی(ع) 🔹مؤلف کتاب دلائل الامامة، گزارش می‌کند که امام هادی(ع) در زمان حکومت مُعْتَز عباسی(۲۵۲-۲۵۵ق) مسموم شد و به همین علت به شهادت رسید. 📚دلائل الامامه: ۴۰۹. 🔸شیخ مفید، معتقد است که امام هادی(ع) در ماه رجب سال ۲۵۴ق، پس از ۲۰ سال و ۹ ماه اقامت در سامرا، در ۴۱ سالگی رحلت کرد. 📚 الارشاد: ۲، ۳۱۱-۳۱۲. 🔹ابن‌شهرآشوب، بر این باور است که امام در اواخر حکومت مُعْتَمد (حکومت: ۲۵۶-۲۷۸ق) و سوم ماه رجب شهید شده است. 📚مناقب آل ابی‌طالب: ۴، ۴۰۱. 🔸اربلی، عالم امامیه قرن هفتم هجری، روز شهادت امام را ۲۵ یا ۲۶ جمادی‌الثانی گزارش کرده‌ است. 📚کشف‌الغمه: ۲، ۳۷۵. 🔹در کتاب اثبات الوصیه، تشییع جنازه امام هادی(ع) باشکوه همراه ازدحام جمعیت گزارش شده است. 📚اثبات‌الوصیه: ۲۴۳. @chsiqs

📜 اهمیت دعا در حائر حسینی از نگاه امام هادی(ع) 🔸 بنا بر گزارش کلینی، در جریان بیماری امام هادی(ع)، ایشان فردی را فرستادند که برای بیماری آن حضرت در کنار حائر حسینی دعا کنند، راوی پرسید شما خود حائر هستید، حجت خدا هستید، چرا در کنار حائر برایتان دعا کنیم؟! امام فرمود: حائر حسینی از مکان‌هایی است که خداوند دوست دارد در آن‌ها عبادت شود، چنان‌چه پیامبر(ص) بر گرد کعبه طواف می‌کرد اما جایگاه او از کعبه بالاتر بود. 🏷 عَنْ أَبِي هَاشِمِ الْجَعْفَرِيِّ قَالَ: بَعَثَ إِلَيَّ أَبُو الْحَسَنِ فِي مَرَضِهِ وإِلَى مُحَمَّدِ بْنِ حَمْزَةَ فَسَبَقَنِي إِلَيْهِ مُحَمَّدُ بْنُ حَمْزَةَ وأَخْبَرَنِي مُحَمَّدٌ مَا زَالَ يَقُولُ: ابْعَثُوا إِلَى الْحَيْرِ ابْعَثُوا إِلَى الْحَيْرِ ، فَقُلْتُ لِمُحَمَّدٍ : أَلَا قُلْتَ لَهُ : أَنَا أَذْهَبُ إِلَى الْخَيْرِ ، ثُمَّ دَخَلْتُ عَلَيْهِ وقُلْتُ لَهُ : جُعِلْتُ فِدَاكَ : أَنَا أَذْهَبُ إِلَى الْحَيْرِ؟ فَقَالَ : انْظُرُوا فِي ذَاكَ، ثُمَّ قَالَ لِي : إِنَّ مُحَمَّداً لَيْسَ لَهُ سِرٌّ مِنْ زَيْدِ بْنِ عَلِيٍّ وَأَنَا أَكْرَهُ أَنْ يَسْمَعَ ذَلِكَ… 📚 الکافی: ۴، ۳۲۷. @chsiqs

📜نامه‌‌نگاری امام هادی(ع) و اقتضائات زمانه 🔹مؤلف کتاب مکاتیب الائمه(ع) در گزارشی به نامهٔ امام هادی(ع) به نرجس خاتون اشاره کرده که به خط و زبان رومی بوده است. 🏷کتابا ملصقا بخط رومي و لغة رومية، وطبع عليه بخاتمه. 🔺امام هادی(ع) در نامه‌نگاری از نوشت افزار دوات و قرطاس، استفاده می‌کردند و نامه‌‌ها ممهور بوده است. 🏷 ثم أقبل الغلام بالدواة والقرطاس و نيز «فختمه من غير أن ينظر الخاتم مقلوبا أو غير مقلوب... 📚مكاتيب الأئمة: ۵۰ و ۷۲. @chsiqs

هشتمین جلسه از سلسله‌نشست‌های تاریخ و ماوراء 🔸«تاریخ‌نگاری انتقادی و ایمان دینی: تنش‌ها و امکان‌های همزیستی»🔸 🎙ارائه دهنده: 🔹جناب آقای دکتر مجید کافی عضو هیات علمی پژوهشگاه حوزه و دانشگاه 📁 ناقد: 🔸 حجت الاسلام و المسلمین آقای دکتر محسن الویری استاد تمام و مدیر گروه تاریخ اسلام دانشگاه باقرالعلوم علیه السلام 📁دبیر نشست 🔹جناب آقای سلمان فیاض دانشجوی دکتری فلسفه تاریخ دانشگاه باقرالعلوم علیه السلام محورهای بحث: 🔸«تاریخ‌نگاری انتقادی و ایمان دینی» نه صرفاً به‌عنوان تعارض، بلکه به‌عنوان موقعیت دائم مورخ مسلمان 🔸تعارض تاریخ‌نگاری و ایمان، همیشه تعارض با «قرائت خاص» از ایمان است، نه لزوماً با اصل ایمان 🔸ایمان و روش هر دو خود را در مواجهه با دیگری اصلاح می‌کنند ⏰ زمان: پنج شنبه ۴ دی ماه ۱۴۰۴ ساعت: ۱۵ الی ۱۷ 🏢مکان: خیابان دورشهر، مقابل کوچه ۲۱، مرکز پژوهش‌های تاریخ اسلام @chsiqs