📜راوی ِشطرنج باز 🔹️بنا به گزارش نجاشی، حفص بن بختری فردی مورد اعتبار و راستگو بوده و از اصحاب امام صادق و امام کاظم است. او با خانواده شیعی و مشهور أعین (خانواده زرارة و برادرانش) منازعه و درگیری داشته است و ایشان بر او به دلیل بازی کردن با شطرنج عیب گرفتند. 🏷حفص بن البختري: ثقة ، روى عن أبي عبد الله وأبي الحسن عليهما‌السلام ... وإنّما كان بينه وبين آل أعين نبوة فغمزوا عليه بلعب الشطرنج. 📚رجال النجاشي: ١٣٤. 🏠 @chsiqs

📜13 محرّم يا 8 ربيع الأول 🔹️بنابر نقل نجاشی، فردی با نام احمد بن عامر که نَسَبش به یکی از شهدای کربلا بر می گردد، مؤذن امام هادی و امام عسکری بوده است. پسر فرد یادشده که راوی این داده تاریخی است، مدعی است که خودش امام هادی و امام عسکری را درک کرده و درباره رحلت این دو امام بر این باور است که امام هادی در سال 244 هجری و امام عسکری در سیزدهم ماه محرمِ سال 260هجری که مصادف با روز جمعه بوده، این دنیا را ترک کرده اند. گفتنی است، این گزارش نجاشی منحصر به فرد بوده و کسانی که روز و ماه ِ رحلت امام عسکری را نقل کرده اند، از ماه محرم سخنی نگفته اند. 🏷أحمد بن عامر بن سليمان‏ بن صالح بن وهب بن عامر و هو الذي قتل مع الحسين بن علي عليهما السلام بكربلاء... قال عبد الله ابنه... شاهدت أبا الحسن و أبا محمد عليهما السلام و كان‏ أبي‏ مؤذنهما. و مات علي بن محمد سنة أربع و أربعين و مائتين، و مات الحسن سنة ستين و مائتين يوم الجمعة لثلاث عشرة خلت من المحرم و صلّى عليه المعتمد أبو عيسى بن المتوكل. 📚رجال النجاشی: 100. 🏠 @chsiqs

📜فاصله میان بیماری و رحلت امام عسکری 🔹️شیخ مفید درباره رحلت امام عسکری گزارش می کند که: ابومحمد علیه السلام در اولین روز ماه ربیع الأول ِ سال 260 ق بیمار شد و در روز هشتم ربیع الأول همان سال وفات کرد. ایشان در روز وفات خود 28 سال داشت و در خانه ای پدری که پدرش(امام هادی) در آنجا دفن شده بود، مدفون گشت. 🏷مرض أبو محمد الحسن في أول شهر ربيع الأول سنة ستين ومات في يوم الجمعة لثمان خلون من هذا الشهر في السنة المذكورة، وله يوم وفاته ثمان وعشرون سنة فدفن في البيت الذي دفن أبوه من دارهما بسر من رأى 📚الإرشاد في معرفة حجج الله على العباد: 2، 336. 🏠 @chsiqs

📜نوبختی: اصحاب امام عسکری پس از ایشان 14 گروه شدند 🔹️بنابر گزارش نوبختی، که در اواخر قرن سوم هجری می زیسته، امام عسکری در ماه ربیع الثانی سال 232 ق به دنیا آمد و در روز جمعه هشتم ربیع الأول سال 260 ق وفات کرد. ابو عیسی بن المتوکل (برادر معتمد عباسی) بر پیکر ایشان نماز خواند. امامت ایشان، پنج سال و هشت ماه و پنج روز طول کشید. ایشان وقتی وفات کرد از جهت ظاهری فرزندی نداشت و ارثشان میان مادر و برادرشان تقسیم شد. پس از ایشان، اصحاب امام عسکری نسبت به امامت پس از ایشان به چهارده گروه تقسیم شدند. نوبختی با کمی تفصیل از باورهای این چهارده گروه سخن می گوید و ضمن گروه دوادزدهم به باور امامیه اشاره کرده و آن باور را به کمک روایات تایید می کند. 🏷وولد الحسن بن علي في شهر ربيع الآخر سنة اثنتين و ثلاثين و مئتين و توفي بسر من رأى‌ يوم الجمعة لثمان ليال خلون من شهر ربيع الأول سنة ستين و مئتين و دفن في داره في البيت الذي دفن فيه ابوه و هو ابن ثمان و عشرين سنة و صلى عليه ابو عيسى بن المتوكل و كانت إمامته خمس سنين و ثمانية اشهر و خمسة ايام‌ و توفي و لم ير له اثر و لم يعرف له ولد ظاهر فاقتسم ما ظهر من ميراثه اخوه جعفر و أمه ... فافترق اصحابه بعده اربع عشرة فرقة ... 📚فرق الشیعة، چاپ العتبة الحسینیة: 136. 🏠 @chsiqs

📜گزارش تاریخی یا پسند عوامانه 🔹️بنابر باور آیت الله خوئی، این ادعا که خلیفه دوم در نهم ربیع الأول ترور شده داستانی است که در میان عوام، و نه عالمان، شهرت یافته است؛ زیرا گزارش های تاریخی خلاف این ادعا را ثابت کرده و روز 26 ذی حجه را سالروز وقوع این حادثه می داند. 🏷..أنّ كون سبب هذا العيد اتفق في هذا اليوم (التاسع من ربیع الأول) وإن كان معروفاً عند العوام إلّا أن التأريخ أثبت وقوعه في السادس و العشرين من ذي الحجّة فليلاحظ. 📚موسوعة آیت الله خوئی: 10، 50. 🏠 @chsiqs

📜عید عمر است و تا آخر ماه، انجام معاصی مباح! 🔹️عین السلطنة ،برادرزاده ناصرالدین شاه، به مناسبت روز وشب نهم ربیع الأول می نویسد: سابقا در تمام بلاد ايران ديشب و امروز را جشن مى‏گرفتند عمركشان‏ مى‏كردند. زن ها و بچه‏ها لباس قرمز پوشيده بزك هاى مفصل مى‏كردند حتى پيرزنها. در مدارس، روضه‏خوان ها روضه عمر مى‏خواندند. حتى بعضى از مردم نذر داشتند يا نذر مى‏كردند براى سلامتى اولاد خود كه تهيه جشن كنند و روضه عمر بخوانند. در اين يك شبانه‏روز بلكه تا آخر ماه اغلب مردم معاصى را مباح مى‏دانستند. اما در اين سنوات خيلى اين مسائل تخفيف يافته و كم شده. من در بيست و سه چهار سال قبل در قم بودم. در چندين نقطه از اول ماه تدارك عمركشان‏ ديده مى‏شد. محض خاطر علما به جاى آلات طرب تشت و طاس و ظروف مس با چوب يا با دست مى‏زدند و اشعار يا بحر طويل مى‏خواندند. آن‏وقت عمر را آتش مى‏زدند. زن ها كِل مى‏كشيدند. مردم از اين مجلس به آن مجلس ديگرى مى‏رفتند تا همه تمام شود. از اين مطالب دروغ كه سلاطين صفويه و .. آن عهد محض پيشرفت كار خود و غلبه بر عثمانيها به مردم القاء نموده بودند كه تا يومنا هذا باقى است. در طهران به واسطه قدغن دولت در مجامع عموم اين كارها را مرتكب نمى‏شدند اما در هرخانه از متمول و فقير عمرى درست مى‏كردند و آتش مى‏زدند. انواع معاصى را مردم از شرب مسكر و قمار مرتكب بودند كه عيد عمر است و بايد به اى نحو امكان عيش و شادى كرد و گناه نخواهد داشت بلكه عبادت است. در مدارس، هم كارهاى عجيب غريب مى‏كردند. 📚روزنامه خاطرات عین السلطنه: 5، 4009. 🏠 @chsiqs

📜به جای نهم ربیع، روز فوت چنگیز را عید خنده بگیرید 🔹️بنابر گزارش عبدالله مستوفی، از خاندان مستوفیان قاجار، بساط عید عمرکشان که با آتش بازی و ترق و تورق زیاد و ترقه وفشفشه صورت می گرفت، در دوره قاجار و در اواخر دوره ناصرالدین شاه ممنوع اعلام شد. او پس از آنکه به صورت تفصیلی از آداب و رسوم و رفتارهای عوام در این عید از جمله دایره و تنبک زنی سخن می گوید، پیشنهاد می کند مناسب است به جای این عید، روز فوت چنگیز مغول یا اسکندر مقدونی که به ایران حمله کرده اند، عید اعلام شود و این دو روز را مردم عید خنده بگیرند. 📚شرح زندگانی من، هرمس: 1، 478. 🏠 @chsiqs

📜آیا شایسته است، عالم سنّی را توله سگ بخوانیم؟ 🔹️شیخ حر عاملی، یکی از فقیهان وتراجم نگاران قرن دوازدهم، ابن درید را که لغت شناس و شاعر بوده و در قرن چهارم می زیسته باتوجه به قرائنی شیعه می داند.📚امل الآمل: 2، 258. 🔹️ولی مرحوم خوانساری، تراجم نگاری که در اواخر قرن سیزدهم وابتدای قرن چهاردم زندگی می کرده، باور حر عاملی را نپذیرفته و این باور را عجیب می پندارد. ایشان با اهانت به ابن درید و توله سگ دانستن او، می گوید من از شیخ حرعاملی تعجب می کنم که چگونه این توله سگ را در عداد عالمان شیعه پنداشته است. 🏷ثمّ انّ من‏ العجب‏ إنّ‏ شيخنا الحرّ ذكر مثل هذا الجرو فى عداد علماء الشّيعة. 📚روضات الجنات فی أحوال العلماء والسادات: 7، 308. 🔹️شیخ عباس قمی، واکنش خوانساری را خارج از قانون ادب و بیرون از آداب تاریخ نگاری و پژوهش می داند. ایشان در اعتراض به خوانساری می نویسد: لکن تعبیر کردن جناب شما از او خارج از قانون ادب و بیرون از تاریخ نگاری است و شایسته است که هرکه کتابی می نویسد به إحکام و اتقان او پردازد و کلمات زشت وقبیحه در آن ذکر ننماید و چنان نویسد که مخالف و موافق به خواندن آن رغبت نماید. 📚الفوائدالرضویة، چاپ بوستان کتاب:2، 737. 🏠 @chsiqs

مرکز حوزوی پژوهش های تاریخ اسلام برگزار می‌کند: «سلسله نشست‌های علمی تاریخ و روایت» نشست چهارم: نقش اخبار و روایات ائمه اطهار عليهم السلام در تبیین تاریخ و سیره معصومان 🎙ارائه دهنده: حجت الاسلام والمسلمین علی اکبر ذاکری خمی 🔹 دبیر علمی: حجت الاسلام دکتر سید ناصر موسوی ✅ محورهای نشست: 🔸 خبر و روایت چیست؟ 🔸تبیین تاریخی چگونه تعریف می‌شود؟ 🔸 چگونه می توان از روایات برای تبیین تاریخ و سیره معصومان استفاده کرد؟ 🏢خیابان شهید فاطمی(دورشهر)، روبروی کوچه ۲۱ ⏰ سه شنبه ۲۷ شهریور ۱۴۰۳ ساعت ۱۷ مرکز حوزوی پژوهش های تاریخ اسلام https://chsiqs.ir @chsiqs

📜سید رضی در مدح خلیفه اموی و غیر شیعه شعر می گوید 🔹️سید رضی، مؤلف کتاب نهج البلاغة، به دلیل خوبی های موجود در خلیفه اموی عمر بن عبدالعزیز، او را مستحق مدح و ثنا دانسته و درباره او شعری سروده است. رضی در شعر خود با خطاب قرار دادن عمر بن عبدالعزیز او را پاک و پاکیزه می خواند و می گوید که من خجالت می کشم از کنار قبر تو عبور کنم و بر تو سلام نکنم و به تو احترام نکنم. 🏷يابن عبدالعزيز لو بكت العينُ فتىً من أميةٍ لبكيتُكْ/غير أني أقول إنك قد طبتَ وإن لم يطب ولم يزكُ بيتُك/ أنت نزّهتنا عن السبِّ والشتمِ فلو أمكن الجزاءُ جزيتك/ وعجيبٌ أني قليت بني مروان طرّاً وأنني ما قليتك/قرّب العدل منك لما نأى الجور بهم فاجتويتهم واجتبيتك/ولو أني رأيت قبرَك لاستحيِيْتُ من أن أُرى وما حيّيْتك/../أنت بالذكرِ بين عيني وقلبي إن تدانيت منك أو قد نأيتك 📚دیوان الشریف الرضی: 1، 206. 🏠 @chsiqs

📜اختلاف درباره روز ولادت پیامبر 🔹️اینکه پیامبر در چه روزی و درچه ماهی به دنیا آمده، مورد اختلاف شدید مورّخان قرار دارد. تا جاییکه می توان گفت در این زمینه هفت قول وجود دارد. 📚 امتاع الأسماع بما للنبي من الأحوال، المقريزي: 1، 6. 🔺️این اختلاف را اربلی، تاریخ نگار شیعه و قرن هفتمی، قابل پذیرش و بخشش می داند زیرا اهل مکه در آن زمان، بی سواد بودند و شیوه ثبت وضبط موالید را نمی دانستند علاوه بر اینکه پیامبر در زمان ولادتش شخصیت مشهوری نبود و افراد نیز از آینده ویژه ایشان اطلاعی نداشتند. ولی او اختلاف تاریخ نگاران در رابطه با وفات پیامبر تعجب آور و غیر قابل قبول می داند. 🏷أقول إن اختلافهم في يوم ولادته سهل إذ لم يكونوا عارفين به و بما يكون منه و كانوا أميين لا يعرفون ضبط مواليد أبنائهم فأما اختلافهم في موته فعجيب و لا عجب من هذا مع اختلافهم في الأذان و الإقامة بل اختلافهم في موته أعجب فإن الأذان ربما ادعى كل قوم أنهم رووا فيه رواية فأما يوم موته ص فيجب أن يكون معينا معلوما. 📚کشف الغمة: 1، 15. 🏠 @chsiqs

📜ترجیح 12 ربیع الأول به عنوان روز ولادت پیامبر 🔹️محقق شوشتری، نویسنده قاموس الرجال و یکی از پژوهشگران معاصر، بر این باور است که 12 ربیع الأول به عنوان روز ولادت پیامبر از شواهد و قرائن بهتری برخوردار است تا روزهای دیگر از جمله 17 ربیع الأول. 🔹️به اعتقاد ایشان، صراحت مرحوم کلینی و کتاب اثبات الوصیة و ظاهر عبارات شیخ صدوق که دال بر ولادت پیامبر در روز دوازدهم است، بهترین شاهد در این زمینه می باشد زیرا اقوال دیگر در مصادر پسین تر از کلینی و صدوق آمده و ازجهت قدمت، قول کلینی و صدوق مقدم خواهد بود. 📚 الکافی: 1، 439، اثبات الوصیة: 114، کمال الدین: 1، 196. 🔺️علاوه بر اینکه گزارش برخی از تاریخ نگاران همچون یعقوبی در این زمینه می توان شاهد دیگری بر درستی این قول قرار بگیرد. 📚 تاریخ یعقوبی: 2: 7. 🔹️به باور شوشتری، شواهد حدیثی که توسط شیخ مفید و محدّثین در راستای ترجیح 17 ربیع الأول ارائه می شود، اضافه براینکه از جهت اسنادی معتبر نیست، از جهت دلالت نیز مخدوش است و دلالت آن بر وقوع ولادت در روز هفدهم تام نیست زیرا در این شواهد بدون آنکه اشاره شود که در این روز ولادت پیامبر رخ داده، مطالبی آمده دال بر اینکه روز هفدهم، روزه گرفتن مستحب می باشد. محدثین به پیروی از شیخ مفید از این احادیث برداشت کرده اند که علت مستحب دانستن روزه گرفتن در این روز، ولادت پیامبر است. در حالیکه چنین برداشتی قابل قبول نبوده و استحباب روزه گرفتن در یک روز به معنای ولادت پیامبر در آن روز نمی باشد. 📚رسالة فی تواریخ النبي والآل: 3-5. 🏠 @chsiqs