مرکز حوزوی پژوهش های تاریخ اسلام برگزار می‌کند: «سلسله نشست‌های علمی تاریخ و روایت» نشست چهارم: نقش اخبار و روایات ائمه اطهار عليهم السلام در تبیین تاریخ و سیره معصومان 🎙ارائه دهنده: حجت الاسلام والمسلمین علی اکبر ذاکری خمی 🔹 دبیر علمی: حجت الاسلام دکتر سید ناصر موسوی ✅ محورهای نشست: 🔸 خبر و روایت چیست؟ 🔸تبیین تاریخی چگونه تعریف می‌شود؟ 🔸 چگونه می توان از روایات برای تبیین تاریخ و سیره معصومان استفاده کرد؟ 🏢خیابان شهید فاطمی(دورشهر)، روبروی کوچه ۲۱ ⏰ سه شنبه ۲۷ شهریور ۱۴۰۳ ساعت ۱۷ مرکز حوزوی پژوهش های تاریخ اسلام https://chsiqs.ir @chsiqs

📜سید رضی در مدح خلیفه اموی و غیر شیعه شعر می گوید 🔹️سید رضی، مؤلف کتاب نهج البلاغة، به دلیل خوبی های موجود در خلیفه اموی عمر بن عبدالعزیز، او را مستحق مدح و ثنا دانسته و درباره او شعری سروده است. رضی در شعر خود با خطاب قرار دادن عمر بن عبدالعزیز او را پاک و پاکیزه می خواند و می گوید که من خجالت می کشم از کنار قبر تو عبور کنم و بر تو سلام نکنم و به تو احترام نکنم. 🏷يابن عبدالعزيز لو بكت العينُ فتىً من أميةٍ لبكيتُكْ/غير أني أقول إنك قد طبتَ وإن لم يطب ولم يزكُ بيتُك/ أنت نزّهتنا عن السبِّ والشتمِ فلو أمكن الجزاءُ جزيتك/ وعجيبٌ أني قليت بني مروان طرّاً وأنني ما قليتك/قرّب العدل منك لما نأى الجور بهم فاجتويتهم واجتبيتك/ولو أني رأيت قبرَك لاستحيِيْتُ من أن أُرى وما حيّيْتك/../أنت بالذكرِ بين عيني وقلبي إن تدانيت منك أو قد نأيتك 📚دیوان الشریف الرضی: 1، 206. 🏠 @chsiqs

📜اختلاف درباره روز ولادت پیامبر 🔹️اینکه پیامبر در چه روزی و درچه ماهی به دنیا آمده، مورد اختلاف شدید مورّخان قرار دارد. تا جاییکه می توان گفت در این زمینه هفت قول وجود دارد. 📚 امتاع الأسماع بما للنبي من الأحوال، المقريزي: 1، 6. 🔺️این اختلاف را اربلی، تاریخ نگار شیعه و قرن هفتمی، قابل پذیرش و بخشش می داند زیرا اهل مکه در آن زمان، بی سواد بودند و شیوه ثبت وضبط موالید را نمی دانستند علاوه بر اینکه پیامبر در زمان ولادتش شخصیت مشهوری نبود و افراد نیز از آینده ویژه ایشان اطلاعی نداشتند. ولی او اختلاف تاریخ نگاران در رابطه با وفات پیامبر تعجب آور و غیر قابل قبول می داند. 🏷أقول إن اختلافهم في يوم ولادته سهل إذ لم يكونوا عارفين به و بما يكون منه و كانوا أميين لا يعرفون ضبط مواليد أبنائهم فأما اختلافهم في موته فعجيب و لا عجب من هذا مع اختلافهم في الأذان و الإقامة بل اختلافهم في موته أعجب فإن الأذان ربما ادعى كل قوم أنهم رووا فيه رواية فأما يوم موته ص فيجب أن يكون معينا معلوما. 📚کشف الغمة: 1، 15. 🏠 @chsiqs

📜ترجیح 12 ربیع الأول به عنوان روز ولادت پیامبر 🔹️محقق شوشتری، نویسنده قاموس الرجال و یکی از پژوهشگران معاصر، بر این باور است که 12 ربیع الأول به عنوان روز ولادت پیامبر از شواهد و قرائن بهتری برخوردار است تا روزهای دیگر از جمله 17 ربیع الأول. 🔹️به اعتقاد ایشان، صراحت مرحوم کلینی و کتاب اثبات الوصیة و ظاهر عبارات شیخ صدوق که دال بر ولادت پیامبر در روز دوازدهم است، بهترین شاهد در این زمینه می باشد زیرا اقوال دیگر در مصادر پسین تر از کلینی و صدوق آمده و ازجهت قدمت، قول کلینی و صدوق مقدم خواهد بود. 📚 الکافی: 1، 439، اثبات الوصیة: 114، کمال الدین: 1، 196. 🔺️علاوه بر اینکه گزارش برخی از تاریخ نگاران همچون یعقوبی در این زمینه می توان شاهد دیگری بر درستی این قول قرار بگیرد. 📚 تاریخ یعقوبی: 2: 7. 🔹️به باور شوشتری، شواهد حدیثی که توسط شیخ مفید و محدّثین در راستای ترجیح 17 ربیع الأول ارائه می شود، اضافه براینکه از جهت اسنادی معتبر نیست، از جهت دلالت نیز مخدوش است و دلالت آن بر وقوع ولادت در روز هفدهم تام نیست زیرا در این شواهد بدون آنکه اشاره شود که در این روز ولادت پیامبر رخ داده، مطالبی آمده دال بر اینکه روز هفدهم، روزه گرفتن مستحب می باشد. محدثین به پیروی از شیخ مفید از این احادیث برداشت کرده اند که علت مستحب دانستن روزه گرفتن در این روز، ولادت پیامبر است. در حالیکه چنین برداشتی قابل قبول نبوده و استحباب روزه گرفتن در یک روز به معنای ولادت پیامبر در آن روز نمی باشد. 📚رسالة فی تواریخ النبي والآل: 3-5. 🏠 @chsiqs

📜هوچیگری مذهبی 🔹️سید هبة الدین شهرستانی، از عالمان و مصلحان معاصر، نقل می کند یکی از هوچیگران از فقیهی استفتا کرده بود که اگر گبری، که حکم شرعی بر نجاست او قائم است، بر امام حسین گریه کند و قطره ای از اشکش بر پیراهن مسلمانی بیافتد آیا پیراهن آن مسلمان نجس می شود؟ فقیهِ درمانده، به دلیل ترس از پرسشگر، جواب داده بود پاسخ این سوال نزد حضرت زهرا قرار دارد و پیش ما چیزی نیست. 🔺️به باور شهرستانی، چنین پاسخی کتمان واقعیت است و دین را تهدید می کند زیرا اگرعالمان دربرابر غوغا سالاران ساکت شوند و کمکیار مشتیهات نفسانی آنان شوند؛ در این صورت زوائد دین بر حقائق دینی غلبه کرده و بدعت ها بر حقائق چیره می شود. 🏷حتی انه بلغنا عن فقیه سئله احد السوقیین عن یهودي بكى على الحسين (ع) فوقعت دمعته على ثوبي هل نجس به الثواب ام لا فأجاب المسكين خوفا منه انّ جواب هذه المسئلة عند الزهراء و سئل سوقي آخر فقيها عمن يشج رأسه للحسين (ع) فأجابه كذلك الي غير ذلك لكن هذه الحالة تهدد الدين بانقراض معالمه واضمحلال أصوله لأن جهال الأمم يميلون من قلة علمهم ونقص استعدادهم وضعف طبعهم الى الخرافات وبدع الأقوام والمنكرات فاذا اسكت العلماء ولم يزجروهم أاو ساعدوهم على مشتهياتهم غلبت زوائد الدين على اصولهم وبدعه على حقائقهم حتى يمسي ذلك الدين شريعة وثنية همجية تهزأهم بها الأممم. 📚مجلة العلم: السنة الثانية، 267. 🏠 @chsiqs

مرکز حوزوی پژوهش های تاریخ اسلام برگزار می‌کند: «سلسله نشست‌های علمی تاریخ و روایت» نشست چهارم: نقش اخبار و روایات ائمه اطهار عليهم السلام در تبیین تاریخ و سیره معصومان 🎙ارائه دهنده: حجت الاسلام والمسلمین علی اکبر ذاکری خمی 🔹 دبیر علمی: حجت الاسلام دکتر سید ناصر موسوی ✅ محورهای نشست: 🔸 خبر و روایت چیست؟ 🔸تبیین تاریخی چگونه تعریف می‌شود؟ 🔸 چگونه می توان از روایات برای تبیین تاریخ و سیره معصومان استفاده کرد؟ 🏢خیابان شهید فاطمی(دورشهر)، روبروی کوچه ۲۱ ⏰ سه شنبه ۲۷ شهریور ۱۴۰۳ ساعت ۱۷ مرکز حوزوی پژوهش های تاریخ اسلام https://chsiqs.ir @chsiqs

📜چرا پیامبر از اهل مدینه همسری نداشت؟ 🔹️بنابر گزارشی که ابن سعد در کتاب الطبقات الکبیر آورده، وقتی از پیامبر سؤال می شود که چرا از انصار زنی را به همسری در نیاروده؟ ایشان در پاسخ به این نکته اشاره می کند که زنان انصاری تحمل پذیرفتن هوو را ندارند و چون پیامبر همسران زیادی دارد، نمی خواهد با ازدواج با زنان انصاری خاطر آنان را مکدر سازد. 🏷عن عمرة بنت عبدالرحمن قالت قیل لرسول الله ألاتتزوّج يا رسول الله في نساء الأنصار فإنّ فيهنّ جمالا؟ فقال رسول الله: هنّ نساء فيهن غيرة شديدة ولايصبرن على الضرائر وأنا صاحب ضرائر وأكره أن أسوأ قومها فيها 📚الطبقات الكبير، چاپ مکتبة الخانجي بالقاهرة: 10، 195. 🏠 @chsiqs

📜جنوب لبنان، محل تجلّی انوار الاهی 🔹️قاضی نور الله شوشوتری (1019ق) در بخشی از مجالس کتاب مجالس المؤمنین از مناطقی اسم می برد که عرفاً آن مناطق، شیعه نشین به حساب می آید. وی نسبت به جبل عامل، که در حال حاضر با نام جنوب لبنان شناخته می شود، می نویسد: 🔺️جبل عامل ولایتی است از اعمال شام معمور و مشهور، مشتمل بر قری و بلاد نامحصور... وبالجمله تجلّی انوار رحمت الاهی همیشه شامل اهل جبل عامل بوده و نور محبّت خاندان (پیامبر) از ناصیه ایمان چون بارقه نور از شاهق طور ظهور می نموده و هیچ قریه از آن نیست که جمعی از فقها و فضلای امامیه در آنجا نباشند و جمیع اهالی آنجا از خاص و عام و وضیع و شریف در تعلیم مسائل اعتقادیه و احکام فرعیه بر طبق مذهب حقه امامیه مبالغه تمام به جا می آورند و در تقوی و مروت و فقر و قناعت اقتدا به طریقه مرضیه صاحب و مولای خود دارند. 📚مجالس المؤمنین، چاپ کتابفروشی اسلامیه: 1، بخش دو، 77-78. 🏠 @chsiqs

📜کدام فاجعه دردآورتر و جانسوزتر است؟ 🔹️آیت الله آصف محسنی، یکی از مراجع و پژوهشگران معاصر، نسبت به این ادعا که پیامبر و امامان در زمان حیاتشان به سخت ترین شکنجه ها و گرفتاری ها مبتلا شده اند و هیچ کس در طول تاریخ از گذشته تا حال و آینده مانند آنان مبتلا به چنین دردها و شکنجه هایی نمی شود، موضعی منفی دارد و معتقداست: مصائبی که امامان،مثلا سیدالشهدا، درگیر آن شدند، گرفتاری بزرگی بود ولی گرفتاری ها و سختی های فیزیکی بالاتر و جانسوزتری از آن وجود دارد که در تاریخ رخداده و مصیبت زدگان را دچار گرفتاری بیشتری کرده است. ایشان مصیبتی که مردم فلسطین یا جنوب لبنان یا افغانستان به آن دچار می شوند را بالاتر از مصیبت های گذشته می داند. علاوه براین، محسنی روایتی که دلالت بر این می کند که هیچ پیامبری مانند پیامبراسلام اذیت نشد را نامعتبر و مبتلا به معارض می داند. 🏷امّا (شدة محنهم و انهم اعظم الناس مصيبة) فالاصوب عدم ثبوته و ان اهل البيت أو آل محمد أو خصوص الائمة مع رسول الله (ص) ليسوا باعظم الناس مصيبة و قد وقع في زماننا في افغانستان على شعبها بعد احتلالها من قبل السوفيات ... مصائب لامثیل لها و كذا على شعب العراق و فيتنام الشمالية السابقة و على شعب جنوب لبنان و على شعب فلسطين و على شعب راوندا في افريقيا و على شعب الجزائر و ... والحياة عبارة عن استقبال المصاعب والآلام 🔺️نعم لا شك ان حادثة كربلاء من المصائب الكبيرة كما ان ايذاء الحسن المجتبى من قبل طاغية الشام من الحوادث المحرقة، و ليس في سجن الحجاج الثقفي خصوص الشيعة بل عذب فيه غيرهم أيضاً. و جنايات المنصور والرشيد على الشباب الهاشميين و ان كانت تقشعر منها الجلود لكن كم لها من نظير!؟ 🔺️ولم يثبت بسند معتبر ما ينسب الى النبي الاكرم (ص) ما اوذي نبي مثل ما اوذيت، بل بعض الاحاديث يخالفه و ان الله اعفى نبيه (ص) عن البلايا و القاها على الائمة أو اهل بيته (عليهم السلام) فلا تحسن المبالغة في النسبة لاجل المحبة... 📚 مشرعة بحارالأنوار: ٢، ١١. 🏠 @chsiqs

📜جنوب لبنان، سرزمین مقدّس 🔹️مرحوم حرّ عاملی، نویسنده کتاب وسائل الشیعة، کتابی در ارتباط با تبارشناسی عالمان جبل عامل (جنوب لبنان) با عنوان امل الآمل فی تراجم علماء جبل عامل نگاشته است. وی در بخشی از مقدمه کتاب خود به این مسأله می پردازد که چرا در این کتاب به معرفی عالمان منطقه جبل عامل پرداخته و دراین راستا به هشت جهت اشاره می کند که انگیزه شده تا کتاب یاد شده را تألیف کند. 🔺️از جمله این جهات، عبارت است از: 1️⃣به جا آوردن حق وطن؛ زیرا در روایت آمده است که «نشانه ایمان، دوست داشتن هم وطن است» 2️⃣ بنابر روایات، جنوب لبنان سرزمین مقدس است. 3️⃣تشیعِ ساکنان جبل عامل از قدمت بیشتری، نسبت به سایر مناطق اسلامی، برخوردار است. به گونه ای که به باور حر عاملی، تشیع جبل عاملی ها با تبعید شدن ابوذر به آن منطقه در زمان حکومت خلیفه سوم شروع شد و پیش از آن، تعداد محدودی از مردم مدینه شیعه بودند. 4️⃣این منطقه به حدی عالِم خیز بوده که حرعاملی مدعی است که از مناطق شیعه نشین دیگر، عالمانِ همطراز جبل عاملیان در کثرت تألیف و تصنیف یافت نمی شود. 5️⃣فراوانی دفن پیامبران و عالمان و صالحان در این منطقه به آن قدسیت بخشیده است. 🏷 قد عزمنا على تقديم ذكر علماء جبل عامل على باقي علمائنا المتأخرين لوجوه : أحدها قضاء حق الوطن ، لما روي :حب الوطن من الايمان وروي من إيمان الرجل حبه لقومه وثانيها أنها داخله في الأرض المقدسة أو متصلة بها ، كما يظهر من الاخبار ومن أقوال أكثر المفسرين في قوله تعالى :ادخلوا الأرض المقدسة… وثالثها أن تشيعهم أقدم من تشيع غيرهم...في زمن عثمان لما اخرج أبا ذر إلى الشام بقي أياما فتشيع جماعة كثيرة ثم أخرجه معاوية إلى القرى فوقع في جبل عامل فتشيعوا من ذلك اليوم.. فظهر انه لم يسبق أهل جبل عامل إلى التشيع إلا جماعة محصورون من أهل المدينة.. وسادسها كثرة من خرج من جبل عامل من العلماء والفضلاء.. ولا يكاد يوجد من أهل بلاد أخرى من علماء الإمامية أكثر منهم ولا أحسن تأليفا وتصنيفا وثامنها كثرة من دفن فيها من الأنبياء والأوصياء والعلماء .. 📚أمل الآمل:١، 11-16. 🏠 @chsiqs

📜دعای خیر برای قاتل و مقتول 🔹️علامه مجلسی در تبیین روایتی که درباره وقایعی که پیش از ظهور امام عصر رخ می دهد سخن می گوید، چند مورد از آن وقايع را بر اوضاع پادشادهان صفویه تطبیق می دهد. 🔺️در قسمتی از روایت آمده است: وقتی قوچ، بچه خود را بكشد سپس ديگرى قيام كند و انتقام خون او را بگيرد و كافر بهلاكت رسد، آن مردی كه همه آرزوى آمدن او را دارند قیام خواهد کرد. علامه در اینجا احتمال می دهد که مراد از «قوچ بچه خود را بكشد» شاه عباس اول باشد كه پسر خود صفى ميرزا را بقتل رسانيد. جالب اینکه ایشان برای هر دو پادشاه دعا می کند. برای شاه عباس اول، که قاتل پسر خود است، طیّب الله رمسه می گوید و برای مقتول طلب رحمت الاهی می کند. سپس وی احتمال می دهد مراد روایت از «ديگرى قيام كند و انتقام خون او را بگيرد» شاه صفى پسر صفى ميرزا باشد كه انتقام پدر خود را از فرزندان شاه عباس گرفت؛ برخى را كشت و برخى را نابينا كرد. در اینجا نیز ایشان برای شاه صفی که دست به جنایت زده و افرادی را کور می کند و دیگرانی را می کشد، باعبارت بلیغانه تغمده الله برحمته، طلب رحمت می کند. گفتنی است، ایشان خاطرنشان می سازد آمدن قائم آل محمد لزومى ندارد كه بلافاصله بعد از اين اتفاقات باشد وامکان وجود فاصله میان این اتفاقات و ظهور امام وجود دارد. 🏷ولعل المراد بالكبش السلطان عباس الأول طيب الله رمسه حيث قتل ولده الصفي ميرزا رحمه الله و قيام الآخر بالثأر يحتمل أن يكون إشارة إلى ما فعل السلطان صفي تغمده الله برحمته ابن المقتول بأولاد القاتل من القتل و سمل العيون و غير ذلك و قيام القائم ع بعد ذلك لا يلزم أن يكون بلا واسطة و عسى أن يكون قريبا... 📚بحارالأنوار: 52، 236-237. 🏠 @chsiqs