eitaa logo
پژوهش‌های تاریخ اسلام
3.6هزار دنبال‌کننده
270 عکس
30 ویدیو
10 فایل
مرکز پژوهش های تاریخ اسلام لینک دعوت به کانال: @chsiqs قم، خیابان دورشهر، روبروی کوچه ۲۱ تلگرام: https://t.me/chsiqs جهت ارتباط با ادمین: @Chsi_qs نکات تاریخی که توسط ادمین در کانال گذاشته می‌شود، به معنای موافقت و تایید مرکز با مضمون آن نکات نیست.
مشاهده در ایتا
دانلود
📜اگر شهید نشویم، می میریم 🔹️بنابر نقل مرحوم کلینی، وقتی امیرالمؤمنین قرار بر جنگ با غوغاسالاران جمل گذاشت، خطبه ای خواند و ضمن آن، به این اشاره کرد که از مرگ گزیر و گریزی نیست. اگر فرد در صحنه جنگ شهید نشود، به هرحال خواهد مرد؛ چه بهتر که با بهترین مرگ یعنی شهادت از دنیا برود. 🔺️أيها الناس إن‏ الموت‏ لا يفوته‏ المقيم‏ ولا يعجزه الهارب ليس عن الموت محيد ولا محيص. من لم يُقتَل مات؛ إن أفضل الموت القتل والذي نفس علي بيده لألف ضربة بالسيف أهون من موتة واحدة على الفراش‏. 📚الکافی: 5، 54. 🏠 @chsiqs
📜 مجازی بودن عبارت ارتدّ الناس بعد النبى 🔹️قاضی نورالله شوشتری بر این باور است که مطلب منقول از امام صادق دال بر اینکه جمیع اصحاب بعد از پیامبر مرتد شدند جز سه نفر، مقداد و ابوذر وسلمان، مجازی بوده و امام با این عبارت درصدد بیان این بوده است که پس از پیامبر مخالفان امام علی زیاد و موافقان ایشان کم بوده اند. از طرف دیگر آن سه نفر اخلاصشان به امام به قدری زیاد بوده که دیگران به ایشان نمی رسند. 🏷مؤلف گوید این که جمیع صحابه بعد از حضرت رسالت مرتد شدند الا سه کس، کلامی است شایع و مشهور و بر السنه جمهور شیعه مذکور و از کلام حضرت امام ظاهر می شود که آن کلام محمول بر مبالغه است در کثرت مخالفان و قلّت موافقان و اشارتی است بر شدت اختصاص آن سه یار به اخلاص. 📚 مجالس المؤمنين (چاپ آستان قدس): 2، 375. 🏠 @chsiqs
📜کسی که خواهان شهادت است، با عاتکه ازدواج کند 🔹️بنابر گزارش های تاریخی، در صدر اسلام زنی با نام عاتکه که زمان پیامبر را درک کرده و از مهاجرین محسوب می شد، هرمردی که او با او ازدواج می کرد، به قتل می رسید. تا آنجا که بنابر گزارش ابن سعد، در میان مردم مدینه شایع شده بود، هرکس شهادت می خواهد با عاتکه ازدواج کند. 🏷و كان أهل المدينة يقولون: من أراد الشهادة فليتزوج عاتكة بنت زيد. 📚الطبقات الکبیر، چاپ دارالکتب العلمیة: 3، 83. 🔺️گزارش ها نسبت به همسران عاتکه متفاوت است، نام کسانی که در گزارش ها به عنوان کسانی که با او ازدواج کرده اند، بدین ترتیب است: 1️⃣ بنابر بر گزارش ابن حبیب بغدادی، یکی از مورخان نیمه دومِ قرن سوم، اولین همسر عاتکه عبیده بن حارث، پسر عموی پیامبر، بود که در جنگ بدر به شهادت رسید. 📚المحبّر: 437. 2️⃣ عبدالله پسر خلیفه اول که با پیامبر به طائف رفت و در آنجا تیر خورد و در مدینه به شهادت رسید. 📚 الطبقات الکبیر: 8، 209. 3️⃣ در برخی گزارش ها آمده، همسر دیگر او زید برادر عمر بن خطاب بوده که در جنگ یمامه در سال یازدهم هجری به قتل رسیده است. 📚الاستیعاب فی معرفة الأصحاب:4، 1878. 3️⃣ عمر بن الخطاب که در مسجد پیامبر ترور شد. 📚 الطبقات الکبیر: 8، 209. 4️⃣ زبیر بن العوام که در جنگ جمل، از صحنه جنگ خارج شد و در راهش به مدینه کشته شد. عاتکه در سوگ زبیر اشعاری سروده است. 📚 الأغاني: 18، 302. 5️⃣ محمد بن ابی بکر که در مصر توسط عمرو بن عاص به شهادت رسید. 📚 المحبّر: 437. 6️⃣ بنابر گزارش ابن حبیب بغدادی، عمرو بن عاص با عاتکه ازدواج کرده ولی او در نود وچهار سالگی در اثر سالخوردگی از دنیا رفته و به قتل نرسیده است. 📚المحبّر: 437. 7️⃣ امام حسین که در کربلا به شهادت رسیدند. بنابر گزارش ابوالفرج اصفهانی، عاتکه در کربلا حضور داشت و وقتی امام به شهادت رسید، بالای جنازه ایشان حاضر شد و گونه امام را ازخاک بلند کرد و دشمنانش را لعنت کرد. پس از ایشان هم دیگر ازدواج نکرد و وقتی مروان بن حکم به خواستگاری او رفت، خواستگاری مروان را رد کرد و گفت پس از پیامبر پدر شوهر دیگری انتخاب نخواهم کرد. 🏷فلما انقضت عدّتها تزوّجها الحسين بن عليّ بن أبي طالب، فكانت أوّل من رفع خدّه من التراب و لعن قاتله و الرّاضي به يوم قتل‏ ... و يقال: إن مروان خطبها بعد الحسين فامتنعت عليه، و قالت: ما كنت لأتّخذ حما بعد رسول اللّه. 📚 الأغانی: 18: 302. 🏠 @chsiqs
📜 سیاه پوشی عباسیان در ادامه سیاه پوشی خراسانیان 🔹️ بنابر گزارش ابن حبیب بغدادی، یحیی بن زید در نزدیکی شهر هرات واقع در افغانستان به شهادت رسید و به دار کشیده شد تا اینکه ابو مسلم خراسانی در منطقه خراسان قیام کرد و او را از دار پایین کشید و بر جنازه اش نماز خواند و او را دفن کرد. در این زمان بود که خراسانیان سیاه پوش یحیی شدند و شعارشان سیاه پوشی شد. به نظر می رسد، عباسیان به دنبال خراسانیان سیاه پوش یحیی شدند و در ادامه، شعار آنان نیز سیاه پوشی شد. 🏷 وخرج یحیی بن زید بن علی بن الحسین علی الولید... فقاتله دون هراة ... فما زال مصلوباً حتى خرج أبومسلم فأنزله وواراه وتولى الصلاة عليه ودفنه.. فسوّد أهل خراسان ثيابهم عليه فصار لهم زيّا. 📚 المحبّر: 484. 🏠 @chsiqs
📜دشمنی با تشیع مانع ارتباط و دوستی نشد 🔹️بنابر گزارش مسعودی، هشام بن حکم با عبدالله بن یزید، یکی از بزرگان خوارج که به دشمنی با شیعه مشهورند، در کوفه دوستی و شراکت داشت، هر دو به کار خرازی مشغول بودند و در یک مغازه کار می کردند. ولی هیچ گاه بین آن دو، بددهنی و بی ادبی صورت نگرفت. تنها چیزی که رخ داد: روزی عبدالله از هشام، ضمن اشاره به دوستی وشراکت طولانی بینشان، دختر هشام را خواستگاری کرد ولی هشام خواستگاری او را قبول نکرد و به او گفت دخترم مؤمن است و به همین جمله اکتفا کرد. عبدالله هم پذیرفت اصرار نکرد و تا آخر عمرش هم متعرض موضوع یادشده نشد. 🏷وكان خرازاً شريكا لهشام بن الحكم وكان هشام ... يختلف اليه أصحابه من الرافضة يأخذون عنه وكلاهما في حانوت واحد على ما ذكرنا من التضاد في المذهب من التشري والرفض ولم يجر بينهما مُسابَّة ولا خروج عما يوجبه العلم وقضية العقل وموجب الشرع وأحكام النظر والسير. وذكر أن عبد الله بن يزيد الأباضي قال لهشام بن الحكم في بعض الأيام: تَعْلَم ما بيننا من المودة ودوام الشركة ، وقد أحببت أن تُنكحني ابنتك فاطمة ، فقال له هشام : إنها مؤمنة ، فأمسك عبد الله ، ولم يعاوده في شيء من ذلك ، إلى أن فرق الموت بينهما. 📚مروج الذهب ومعادن الجواهر: 3، 194. 🏠 @chsiqs
📜غزه هاشم 🔹️یکی از مناطقی که مکیان، پیش از بعثت پیامبر، به آنجا برای تجارت می رفتند، شهر غزه بوده است. بنابر گزارش ابن سعد، در یکی از سفرهایی که هاشم، جد دوم پیامبر، به غزه رفته بود، در آنجا وفات کرده و دفن می شود. به این دلیل، شهر غزه، همچنانکه یاقوت حموی اشاره کرده، به "غزه هاشم" معروف می شود. 📚الطبقات الکبیر،چاپ العلمیة: 1، 64. معجم البلدان:4، 202. 🔹️پدر پیامبر هم بنابر نقل ابن سعد، از سفر به غزه بر می گشته که در مدینه بیمار می شود و از دنیا می رود. 📚الطبقات الکبیر:1، 79. 🔸️گفتنی است، هاشم علاوه بر اینکه از طرف پدری، جد دوم امام علی است، پدر بزرگ مادری ایشان نیز می باشد؛ زیرا فاطمه مادر ایشان دختر اسد بوده و اسد پسر هاشم می باشد. 🏠 @chsiqs
📜قاتلان امام حسین در صحنه حاضرند 🔹️علامه عبدالحسین شرف الدین در پیامی که به مناسبت اشغال فلسطین توسط صهیونیست ها در سال۱۹۴۷ میلادی صادر کرده، قاتلان امام حسین را زنده می داند. از این رو از مسلمانان می خواهد تا برای از بین بردن قاتلان و دشمنان ایشان قیام کنند و امام را اسوه خود برای مبارزه با ستمگرانِ اشغالگر بدانند. وی معتقد است، مسلمانان باید همچون امام حسین باشند و با اشغالگران بجنگند تا همچون او زنده جاوید شوند. 🏷ألا وإنّ قتلة الحسين عليه السلام بكر في القتلات فلتكن قدوتنا به بكرا في القدوات ولنكن نحن من فلسطين مكان الحسين عليه السلام من قضيّته ليكون لنا ولفلسطين ما كان له ولقضيّته من حياة ومجد وخلود. 🔺️ایّها المسلمون لقد حمّ الاجل و موعدنا فلسطین، علی ارضها نحیا و نموت و السلام عليكم يوم تموتون شهداء، ويوم تبعثون أحياء. 📚موسوعة الامام السید عبدالحسین شرف الدین: 9، 452. 🏠 @chsiqs
📜خطبه امام حسن یا حکمت امام علی 🔹️سید رضی، در نهج البلاغة، حکمتی را به امام علی نسبت می دهد که در مصادر موجود و پیش از نهج البلاغة، حکمت یادشده به صورت خطبه به امام حسن نسبت داده شده است؛ البته با این تفاوت که بلاغت خطبه منسوب به امام حسن کمتر از بلاغت حکمت منسوب به امام علی است. 🔺️قسمتی از حکمت مذکور در نهج البلاغة: «کان لي فيما مضى أخ في اللّه و كان يعظّمه في عيني صغر الدّنيا في‏ عينه...و كان ضعيفا مستضعفا فإن جاء الجدّ فهو ليث غاد.» «در گذشته برادری داشتم که کوچکی دنیا در نگاهش، او را در نگاهم بزرگ تر می کرد... در ظاهر افتاده و ناتوان بود ولی در وقت معرکه چون شير بيشه و مار بيابان‏ می شد.» 📚نهج البلاغة، چاپ صبحی صالح: حکمت289، 526. 🔺️قسمتی از آنچه در خطبه امام حسن آمده است: «أيّها الناس أنا اخبركم عن أخ لي كان من أعظم الناس في عيني و كان رأس ما عظم به في عيني، صغر الدّنيا في‏ عينه‏... كان ضعيفا مستضعفا فإذا جاء الجدّ كان ليثا عاديا.» 🔺️کلینی خطبه یادشده را در کافی به نقل از برقی از اصحاب عراقی او آورده است. همچنین ابن شعبه حرانی در تحف العقول خطبه مذکور را بدون یادکرد اسناد، گزارش کرده. ابن قتیبه دینوری با اسنادی منقطع، خطیب بغدادی با اسنادی متصل و متفاوت از ابن قتیبة، خطبه یادشده امام را گزارش کرده اند. 📚کافی: 2، 237، تحف العقول: 234، عیون الأخبار: 2، 382، تاریخ بغداد: 12، 311. 🔸️به هرحال؛ اینکه مراد از برادر در متن خطبه یا حکمت ذکر شده چه کسی است؟ مشخص نیست و به نظر می رسد کسانی که به طور خاص از فردی نام برده و مقصود از برادر را آن فرد می دانند، شواهد قانع کننده ای بر گمانه خود ندارند. 🔺️برخی گفته اند مراد از برادر، پیامبر است. برخی از ابوذر غفاری سخن گفته اند. پاره ای مقصود از برادر را مقداد بن اسود دانسته اند. پاره ای دیگر از عثمان بن مظعون نام برده اند. نسبت به خطبه امام حسن، علامه مجلسی بر این باور است که ممکن است؛ مراد امام حسن از برادر، امام علی باشد که امام حسن به دلیل مصلحت از ایشان نام نبرده است. پاره ای نیز تعبیر «کان لي فیما مضی اخ فی الله» «درگذشته برادری داشتم» را تعبیری ادبی دانسته که امام از آن تعبیر استفاده کرده تا مخاطبانش را به داراشدن ویژگی هایی که برای برادر فرضی خود شمرده، تشویق کند زیرا امام علی یا امام حسن در آخر خطبه یا حکمت یادشده، مخاطبان خود را به برخورداری ویژگی های آن برادر امر می کنند. 📚شرح نهج البلاغة، ابن ابی الحدید: 19، 483، شرح نهج البلاغة، ابن میثم: 5، 390، مرآة العقول: 9، 259. 🏠 @chsiqs
📜کسی که از صحابه پیامبر باشد، استحقاق مدح شدن را دارد 🔹️مرحوم حر عاملی بر این باور است که از صحابه پیامبر، کسانی که درباره آنان نه مدح و نه ذمی از معصوم رسیده باشد، نفس صحابی بودن آنان دلالت بر خوب بودن آنان می کند؛ زیرا در احاديث پیامبر، همین که فردی از صحابی پیامبر باشد، مدح می شود. 🏷واعلم أنّ أكثر الأسماء الآتية خالية من التوثيق والمدح ولكن من لم يرو فيه ذمّ ولم يُطّلع منه على مايوجب القدح ففي ثبوت صحبته نوع مدح لقوله صلی الله علیه وآله طوبی لمن رآني وطوبى لمن رأى من رآني وغير ذلك من الأخبار. 📚 رسالة في معرفة الصحابة(چاپ شده در سه رساله در علم رجال): 232. 🏠 @chsiqs
📜با تفسير بیشتر از فقه می توان به دین خدمت کرد 🔹️آیت الله خوئی در نامه خود به یکی از شاگردانش، فایده ای که مباحث تفسیری برای دین اسلام و تشیع به ارمغان می آورد را بیشتر از مباحث فقهی و اصولی خود می داند و بر این باور است که مباحث تفسیری که در صدد نگاشتن آن بوده، دایرة المعارف علوم اسلامی خواهد شد. 🏷 از ماه گذشته ایام تعطیل بالمعنی الاعم به مباحثه تفسیری و نوشتن آن شروع کرده ام. گمان می کنم فایده آن به عالم دیانت عامه و به عالم تشیع خاصه بیشتر از خدمات دیگر بوده باشد. مخصوصا التماس دارم، دعا فرمایید که موفق به اتمام آن بوده باشم. در حقیقت به فضل الهی دائرة المعارف علوم اسلاميه خواهد شد. 📚نامه های تاریخی: 17. 🏠 @chsiqs
مرکز حوزوی پژوهش‌های تاریخ اسلام برگزار می‌کند ✅ متن‌خوانی تخصصی مطالعات اسلامی به زبان انگلیسی همراه با: 🔸 آموزش فن ترجمه 🔸 بررسی سنت ترجمه 🔸 پخش ویدئو به زبان اصلی  🔸 مدرس: سید محمدحسین صالحی  سال تحصیلی ۱۴۰۳-۱۴۰۴  عصرهای چهارشنبه و پنج‌شنبه   آقایان و خانم‌ها   تاریخ شروع: ۲ آبان ۱۴۰۳  برای اطلاع از شرایط و ثبت‌نام:  تلگرام: @Yu_Ad1 تماس: 09392880536  مرکز حوزوی پژوهش‌های تاریخ اسلام   @chsiqs
📜شیعه شدن یک داستان ساختگی 🔹️سید علی بروجردی، رجالی و تراجم نگاری که در اواخر قرن سیزدهم هجری می زیسته، از اساتیدش (معلوم نیست چه کسی موردنظرش هست) نقل می کند که سید رضی، به دلیل زهد و تقوای زیاد، در نماز جماعت برادرش، سید مرتضی، شرکت نمی کرد و به او اقتدا نمی نمود. (ناقل توضیح نداده، چرا زهد و تقوای رضی مانع شرکت کردن وی در نماز جماعت برادر شده است؟) تا اینکه سید مرتضی به مادرشان شکایت برادر را می کند و مادر، رضی را نصیحت می کند. سید رضی پس از نصیحت مادر، به نماز جماعت برادرش رفت و به ایشان اقتدا کرد ولی در اثنای نماز جماعت، نمازش را قطع کرد و از مسجد خارج شد. سید مرتضی، این کار رضی را توهین به خود دانست و خشمگین تر پیش مادر رفت و از برادر بدگویی کرد. وقتی مادر رضی، او را بازخواست کرد؛ وی در پاسخ به این اشاره کرد که برادرم در دریای خون غرق بود و من نتوانستم به کسی اقتدا کنم که در واقع نماز نمی خواند. سید مرتضی که جواب برادر را شنید، او را تصدیق کرد و گفت: من در هنگام قرائت حمد وسوره، مشغول فکر کردن به مسأله اى درباره حيض بودم. 🏷 حتى أنه لكثرة الزهد والورع لا يأتم بأخيه المرتضى... فشكى أخوه منه عند والدته فاطمة، فنصحته وقالت: عليك بتبجيل أخيك وحضور درسه والمواظبة في جماعته. فقبل النصح فذات يوم كان مأموما على أخيه، فانقطع الصلاة في البين وخرج من المسجد واستقر على مكانه، فصار ذلك سببا لمزيد شكاية أخيه عند والدته، فقال لها: انه اليوم فضحني وشنعني، فياليت لم يصل بي فأحضرته وأظهرت ما فعل بأخيه وعاتبته من تلك الوقعة فقال لها: يا أماه ان أخي لم يصل انما جال في بحر الدم واللبيب يأتم بمن هو يصلي لا بمن يكون نظره إلى الاشتغال، فسألت عن المرتضى، فقال: اني في وقت الصلاة وقراءة الحمد والسورة كنت ملتفتا إلى مسألة الحيض وتنقيح مدركه. 📚 طرائف المقال: 2، 476. 🔺️تنکابنی، فقیه و تراجم نگاری که در اواخر قرن سیزدهم زندگی می کرده و از جهت سنی بزرگتر از بروجردی است، بدون ذکر هیچ سندی داستان بالا را مختصر تر و کمی متفاوت نقل کرده است. 🏷و از جمله کرامات سیدرضی آنست که سیدرضی نماز خود را به سید مرتضی اقتدا کرد. چون به رکوع رفتند، سید رضی نماز را فرادا کرد و اقتدا را منقطع ساخت. پس از وی سؤال کردند از سبب انفراد، در جواب فرمود که چون به رکوع رفتم، دیدم که امام که برادر من سیدمرتضی باشد، در مسأله ای از حیض فکر می نماید وخاطرش بدان متوجه است و در دریای خون غوطه ور است؛ پس نماز خود را فرادا کردم. 📚 قصص العلماء، چاپ علمی فرهنگی: 533. 🔸️ابن فضل الله عمری، مورّخ و ادیب اهل شام که حدود پانصد سال پیش از سیدعلی بروجردی وتنکابنی می زیسته و در سال ۷۴۹ هجری از دنیا رفته، در قسمت مشاهیر صوفیه کتابش، شبیه داستان بالا را آورده است ولی بازیگران داستان وی، ابوحامد غزالی، نویسنده احیاء العلوم، و برادرش احمد غزالی هستند. در این داستان، احمد غزالی پس از آنکه به برادر خود اقتدا می کند و نماز جماعت را به اتمام می رساند، نماز خود را اعاده می کند. از او درباره دلیل اعاده نماز می پرسند، جواب می دهد: چگونه به کسی اقتدا کنم که تا لاله گوش در خون حیض غرق است؟ ابوحامد با شنیدن جواب برادر، او را تصدیق می کند. 🏷..فمرّ بخاطر أبي حامد وهو واقف يصلي مسائل في الحيض في كتابٍ كان يصنّفه فلمّا أتمّ الصلاة قام الشيخ أحمد يعيد صلاته فقيل في ذلك فقال كيف أصلي خلف رجل منغمس في دم الحيض الى شحمة أذنيه؟... 📚 مسالك الأبصار في ممالك الأمصار: 8، 177. 🔺️کمال الدین خوارزمی (840ق)، ادیب و صوفی، از یکی از کتاب های یافعی(767ق) کنایه يادشده احمد غزالی به برادرش را نقل كرده است؛ با این تفاوت که احمد بدون اینکه به ابوحامد اقتدا کند، می فهمد که او در خون غرق است. 🏷و در تواریخ یافعی مسطور است که روزی اصحاب امام محمد الغزالی، امام را در مواضع معهود جستند و نیافتند... در این حال از شیخ احمد پرسیدند که این أخوك؟ کجاست برادر تو ؟ گفت: أخي في الدم. قلق و اضطراب اصحاب زیاده گشت و به هر طرف می دویدند؛ ناگاه به مسجدی در آمدند؛ دیدند که امام در محراب متوجه قبله نشسته است... با همدیگر می گفتند که ماهرگز از برادر امام سخن دروغ نشنیده بودیم مگر که امروز.. امام گفت:برادر من راست گفته است؛ من در مسجد از برای حل مسئله ای از مسائل حیض نشسته بودم وخلاصه وجود من مستغرق خون بود. 📚جواهر الأسرار وزواهر الأنوار: 1، 84. ▫️به نظر می رسد، کرامت یادشده از احمد غزالی ساخته و پرداخته مریدان وی باشد؛ به ویژه که این کرامت در حدود سیصد سال پس از وفات او نقل شده است و سپس پس از چندی، کرامت منسوب به احمد غزالی توسط برخی از شیعیان به کرامت یکی از بزرگان شیعه، که همچون احمد غزالی برادری عالم داشته، تبدیل شده است. 🏠 @chsiqs